| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๑๐. สฬวโคฺค
10. Saḷavaggo
๑. อทนฺตอคุตฺตสุตฺตํ
1. Adantaaguttasuttaṃ
๙๔. สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘ฉยิเม , ภิกฺขเว, ผสฺสายตนา อทนฺตา อคุตฺตา อรกฺขิตา อสํวุตา ทุกฺขาธิวาหา โหนฺติฯ กตเม ฉ? จกฺขุ, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ อทนฺตํ อคุตฺตํ อรกฺขิตํ อสํวุตํ ทุกฺขาธิวาหํ โหติ…เป.… ชิวฺหา, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ อทนฺตํ อคุตฺตํ อรกฺขิตํ อสํวุตํ ทุกฺขาธิวาหํ โหติ…เป.… มโน, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ อทนฺตํ อคุตฺตํ อรกฺขิตํ อสํวุตํ ทุกฺขาธิวาหํ โหติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ผสฺสายตนา อทนฺตา อคุตฺตา อรกฺขิตา อสํวุตา ทุกฺขาธิวาหา โหนฺติ’’ฯ
94. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Chayime , bhikkhave, phassāyatanā adantā aguttā arakkhitā asaṃvutā dukkhādhivāhā honti. Katame cha? Cakkhu, bhikkhave, phassāyatanaṃ adantaṃ aguttaṃ arakkhitaṃ asaṃvutaṃ dukkhādhivāhaṃ hoti…pe… jivhā, bhikkhave, phassāyatanaṃ adantaṃ aguttaṃ arakkhitaṃ asaṃvutaṃ dukkhādhivāhaṃ hoti…pe… mano, bhikkhave, phassāyatanaṃ adantaṃ aguttaṃ arakkhitaṃ asaṃvutaṃ dukkhādhivāhaṃ hoti. Ime kho, bhikkhave, cha phassāyatanā adantā aguttā arakkhitā asaṃvutā dukkhādhivāhā honti’’.
‘‘ฉยิเม, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนา สุทนฺตา สุคุตฺตา สุรกฺขิตา สุสํวุตา สุขาธิวาหา โหนฺติฯ กตเม ฉ? จกฺขุ, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ สุทนฺตํ สุคุตฺตํ สุรกฺขิตํ สุสํวุตํ สุขาธิวาหํ โหติ…เป.… ชิวฺหา, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ สุทนฺตํ สุคุตฺตํ สุรกฺขิตํ สุสํวุตํ สุขาธิวาหํ โหติ…เป.… มโน, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ สุทนฺตํ สุคุตฺตํ สุรกฺขิตํ สุสํวุตํ สุขาธิวาหํ โหติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ผสฺสายตนา สุทนฺตา สุคุตฺตา สุรกฺขิตา สุสํวุตา สุขาธิวาหา โหนฺตี’’ติฯ อิทมโวจ ภควา…เป.… เอตทโวจ สตฺถา –
‘‘Chayime, bhikkhave, phassāyatanā sudantā suguttā surakkhitā susaṃvutā sukhādhivāhā honti. Katame cha? Cakkhu, bhikkhave, phassāyatanaṃ sudantaṃ suguttaṃ surakkhitaṃ susaṃvutaṃ sukhādhivāhaṃ hoti…pe… jivhā, bhikkhave, phassāyatanaṃ sudantaṃ suguttaṃ surakkhitaṃ susaṃvutaṃ sukhādhivāhaṃ hoti…pe… mano, bhikkhave, phassāyatanaṃ sudantaṃ suguttaṃ surakkhitaṃ susaṃvutaṃ sukhādhivāhaṃ hoti. Ime kho, bhikkhave, cha phassāyatanā sudantā suguttā surakkhitā susaṃvutā sukhādhivāhā hontī’’ti. Idamavoca bhagavā…pe… etadavoca satthā –
อสํวุโต ยตฺถ ทุกฺขํ นิคจฺฉติ;
Asaṃvuto yattha dukkhaṃ nigacchati;
เตสญฺจ เย สํวรณํ อเวทิสุํ,
Tesañca ye saṃvaraṇaṃ avedisuṃ,
สทฺธาทุติยา วิหรนฺตานวสฺสุตาฯ
Saddhādutiyā viharantānavassutā.
‘‘ทิสฺวาน รูปานิ มโนรมานิ,
‘‘Disvāna rūpāni manoramāni,
อโถปิ ทิสฺวาน อมโนรมานิ;
Athopi disvāna amanoramāni;
มโนรเม ราคปถํ วิโนทเย,
Manorame rāgapathaṃ vinodaye,
น จาปฺปิยํ เมติ มนํ ปโทสเยฯ
Na cāppiyaṃ meti manaṃ padosaye.
‘‘สทฺทญฺจ สุตฺวา ทุภยํ ปิยาปฺปิยํ,
‘‘Saddañca sutvā dubhayaṃ piyāppiyaṃ,
ปิยมฺหิ สเทฺท น สมุจฺฉิโต สิยา;
Piyamhi sadde na samucchito siyā;
อโถปฺปิเย โทสคตํ วิโนทเย,
Athoppiye dosagataṃ vinodaye,
น จาปฺปิยํ เมติ มนํ ปโทสเยฯ
Na cāppiyaṃ meti manaṃ padosaye.
‘‘คนฺธญฺจ ฆตฺวา สุรภิํ มโนรมํ,
‘‘Gandhañca ghatvā surabhiṃ manoramaṃ,
อโถปิ ฆตฺวา อสุจิํ อกนฺติยํ;
Athopi ghatvā asuciṃ akantiyaṃ;
อกนฺติยสฺมิํ ปฎิฆํ วิโนทเย,
Akantiyasmiṃ paṭighaṃ vinodaye,
ฉนฺทานุนีโต น จ กนฺติเย สิยาฯ
Chandānunīto na ca kantiye siyā.
‘‘รสญฺจ โภตฺวาน อสาทิตญฺจ สาทุํ,
‘‘Rasañca bhotvāna asāditañca sāduṃ,
อโถปิ โภตฺวาน อสาทุเมกทา;
Athopi bhotvāna asādumekadā;
สาทุํ รสํ นาโชฺฌสาย ภุเญฺช,
Sāduṃ rasaṃ nājjhosāya bhuñje,
วิโรธมาสาทุสุ โนปทํสเยฯ
Virodhamāsādusu nopadaṃsaye.
ทุเกฺขน ผุโฎฺฐปิ น สมฺปเวเธ;
Dukkhena phuṭṭhopi na sampavedhe;
ผสฺสทฺวยํ สุขทุเกฺข อุเปเกฺข,
Phassadvayaṃ sukhadukkhe upekkhe,
อนานุรุโทฺธ อวิรุทฺธ เกนจิฯ
Anānuruddho aviruddha kenaci.
‘‘ปปญฺจสญฺญา อิตรีตรา นรา,
‘‘Papañcasaññā itarītarā narā,
ปปญฺจยนฺตา อุปยนฺติ สญฺญิโน;
Papañcayantā upayanti saññino;
มโนมยํ เคหสิตญฺจ สพฺพํ,
Manomayaṃ gehasitañca sabbaṃ,
ปนุชฺช เนกฺขมฺมสิตํ อิรียติฯ
Panujja nekkhammasitaṃ irīyati.
‘‘เอวํ มโน ฉสฺสุ ยทา สุภาวิโต,
‘‘Evaṃ mano chassu yadā subhāvito,
ผุฎฺฐสฺส จิตฺตํ น วิกมฺปเต กฺวจิ;
Phuṭṭhassa cittaṃ na vikampate kvaci;
เต ราคโทเส อภิภุยฺย ภิกฺขโว,
Te rāgadose abhibhuyya bhikkhavo,
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑. อทนฺตอคุตฺตวณฺณนา • 1. Adantaaguttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑. อทนฺตอคุตฺตสุตฺตวณฺณนา • 1. Adantaaguttasuttavaṇṇanā
