Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๑๐. สฬวโคฺค
10. Saḷavaggo
๑. อทนฺตอคุตฺตสุตฺตวณฺณนา
1. Adantaaguttasuttavaṇṇanā
๙๔. อทมิตาติ ทมํ นิพฺพิเสวนภาวํ อนีตาฯ อโคปิตาติ สติสงฺขาตาย วติยา น รกฺขิตาฯ อปิหิตาติ สติกวาเฎน น ปิหิตาฯ จตูหิปิ ปเทหิ อินฺทฺริยานํ อนาวรณเมวาหฯ อธิกํ วหนฺตีติ อธิวาหา, ทุกฺขสฺส อธิวาหา ทุกฺขาธิวาหาฯ นิรเยสุ อุปฺปชฺชนกํ เนรยิกํฯ อาทิ-สเทฺทน เสสปาฬิํ สงฺคณฺหาติฯ
94.Adamitāti damaṃ nibbisevanabhāvaṃ anītā. Agopitāti satisaṅkhātāya vatiyā na rakkhitā. Apihitāti satikavāṭena na pihitā. Catūhipi padehi indriyānaṃ anāvaraṇamevāha. Adhikaṃ vahantīti adhivāhā, dukkhassa adhivāhā dukkhādhivāhā. Nirayesu uppajjanakaṃ nerayikaṃ. Ādi-saddena sesapāḷiṃ saṅgaṇhāti.
สเฬวาติ ฉ-การสฺส ส-กาโร, ฬ-กาโร ปทสนฺธิกโรฯ ยตฺถาติ นิมิตฺตเตฺถ ภุมฺมํฯ อนวสฺสุตา อตินฺตาติ ราเคน อเตมิตาฯ
Saḷevāti cha-kārassa sa-kāro, ḷa-kāro padasandhikaro. Yatthāti nimittatthe bhummaṃ. Anavassutā atintāti rāgena atemitā.
อสฺสาทิตนฺติ อสฺสาทํ อิตํ อุปคตํฯ เตนาห ‘‘อสฺสาทวนฺต’’นฺติฯ สุขทุกฺขนฺติ อิฎฺฐานิฎฺฐํฯ อนฺวยตีติ อนฺวโย, เหตุฯ ผโสฺสติ อนฺวโย เอตสฺสาติ ผสฺสนฺวยนฺติ อาห – ‘‘ผสฺสเหตุก’’นฺติฯ ‘‘อวิรุทฺธ’’อิติ วิภตฺติโลเปน นิเทฺทโสฯ
Assāditanti assādaṃ itaṃ upagataṃ. Tenāha ‘‘assādavanta’’nti. Sukhadukkhanti iṭṭhāniṭṭhaṃ. Anvayatīti anvayo, hetu. Phassoti anvayo etassāti phassanvayanti āha – ‘‘phassahetuka’’nti. ‘‘Aviruddha’’iti vibhattilopena niddeso.
ปปญฺจสญฺญาติ ตณฺหาทิสมธูปสํหตสญฺญาฯ เตนาห ‘‘กิเลสสญฺญาย ปปญฺจสญฺญา นาม หุตฺวา’’ติฯ ปปญฺจสญฺญา เอเตสํ อตฺถีติ ปปญฺจสญฺญา, อิตรีตรา นราฯ ปปญฺจยนฺตาติ สํสาเร ปปญฺจํ จิรายนํ กโรนฺตาฯ สญฺญิโนติ เคหสฺสิตสญฺญาย สญฺญาวโนฺตฯ มโนมยํ วิตกฺกนฺติ เกวลํ มนสา สมฺภาวิตํ มิจฺฉาวิตกฺกํฯ อิรียตีติ อิริยํ ปฎิปตฺติํ อิรียติ ปฎิปชฺชติฯ
Papañcasaññāti taṇhādisamadhūpasaṃhatasaññā. Tenāha ‘‘kilesasaññāya papañcasaññā nāma hutvā’’ti. Papañcasaññā etesaṃ atthīti papañcasaññā, itarītarā narā. Papañcayantāti saṃsāre papañcaṃ cirāyanaṃ karontā. Saññinoti gehassitasaññāya saññāvanto. Manomayaṃ vitakkanti kevalaṃ manasā sambhāvitaṃ micchāvitakkaṃ. Irīyatīti iriyaṃ paṭipattiṃ irīyati paṭipajjati.
สุฎฺฐุ ภาวิโตติ สุฎฺฐุภาวํ สุภาวนํ อิโต ภาวิตภาวิโตฯ ผุฎฺฐสฺส จิตฺตนฺติ เตน ยถาวุตฺตผเสฺสน ผุฎฺฐํ อสฺส จิตฺตํฯ น วิกมฺปเต กฺวจีติ กิสฺมิญฺจิ อิฎฺฐานิฎฺฐารมฺมเณ น กมฺปติฯ ปารคาติ ปารคามิโน ภวถฯ
Suṭṭhu bhāvitoti suṭṭhubhāvaṃ subhāvanaṃ ito bhāvitabhāvito. Phuṭṭhassa cittanti tena yathāvuttaphassena phuṭṭhaṃ assa cittaṃ. Na vikampate kvacīti kismiñci iṭṭhāniṭṭhārammaṇe na kampati. Pāragāti pāragāmino bhavatha.
อทนฺตอคุตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Adantaaguttasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. อทนฺตอคุตฺตสุตฺตํ • 1. Adantaaguttasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑. อทนฺตอคุตฺตวณฺณนา • 1. Adantaaguttavaṇṇanā