| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
१०. सळवग्गो
10. Saḷavaggo
१. अदन्तअगुत्तवण्णना
1. Adantaaguttavaṇṇanā
९४. सळवग्गस्स पठमे अदन्ताति अदमिता। अगुत्ताति अगोपिता। अरक्खिताति न रक्खिता। असंवुताति अपिहिता। दुक्खाधिवाहा होन्तीति नेरयिकादिभेदं अधिकदुक्खं आवहनका होन्ति। सुखाधिवाहा होन्तीति झानमग्गफलपभेदं अधिकसुखं आवहनका होन्ति। अधिवहातिपि पाठो, एसेवत्थो।
94. Saḷavaggassa paṭhame adantāti adamitā. Aguttāti agopitā. Arakkhitāti na rakkhitā. Asaṃvutāti apihitā. Dukkhādhivāhā hontīti nerayikādibhedaṃ adhikadukkhaṃ āvahanakā honti. Sukhādhivāhā hontīti jhānamaggaphalapabhedaṃ adhikasukhaṃ āvahanakā honti. Adhivahātipi pāṭho, esevattho.
सळेवाति छ एव। असंवुतो यत्थ दुक्खं निगच्छतीति येसु आयतनेसु संवरविरहितो दुक्खं पापुणाति। तेसञ्च ये संवरणं अवेदिसुन्ति ये तेसं आयतनानं संवरं विन्दिंसु पटिलभिंसु। विहरन्तानवस्सुताति विहरन्ति अनवस्सुता अतिन्ता।
Saḷevāti cha eva. Asaṃvuto yattha dukkhaṃ nigacchatīti yesu āyatanesu saṃvaravirahito dukkhaṃ pāpuṇāti. Tesañca ye saṃvaraṇaṃ avedisunti ye tesaṃ āyatanānaṃ saṃvaraṃ vindiṃsu paṭilabhiṃsu. Viharantānavassutāti viharanti anavassutā atintā.
असादितञ्च सादुन्ति अस्सादवन्तञ्च मधुरञ्च। फस्सद्वयं सुखदुक्खे उपेक्खेति सुखफस्सञ्च दुक्खफस्सञ्चाति इदं फस्सद्वयं उपेक्खे, उपेक्खामेवेत्थ उप्पादेय्याति अत्थो। फस्सद्वयं सुखदुक्खं उपेक्खोति वा पाठो, फस्सहेतुकं सुखदुक्खं उपेक्खो, सुखे अनुरोधं दुक्खे च विरोधं अनुप्पादेन्तो उपेक्खको भवेय्यातिपि अत्थो। अनानुरुद्धो अविरुद्धो केनचीति केनचि सद्धिं नेव अनुरुद्धो न विरुद्धो भवेय्य।
Asāditañca sādunti assādavantañca madhurañca. Phassadvayaṃ sukhadukkhe upekkheti sukhaphassañca dukkhaphassañcāti idaṃ phassadvayaṃ upekkhe, upekkhāmevettha uppādeyyāti attho. Phassadvayaṃ sukhadukkhaṃ upekkhoti vā pāṭho, phassahetukaṃ sukhadukkhaṃ upekkho, sukhe anurodhaṃ dukkhe ca virodhaṃ anuppādento upekkhako bhaveyyātipi attho. Anānuruddhoaviruddho kenacīti kenaci saddhiṃ neva anuruddho na viruddho bhaveyya.
पपञ्चसञ्ञाति किलेससञ्ञाय पपञ्चसञ्ञा नाम हुत्वा। इतरीतरा नराति लामकसत्ता पपञ्चयन्ता उपयन्तीति पपञ्चयमाना वट्टं उपगच्छन्ति। सञ्ञिनोति ससञ्ञा सत्ता। मनोमयं गेहसितञ्च सब्बन्ति सब्बमेव पञ्चकामगुणगेहनिस्सितं मनोमयं वितक्कं। पनुज्जाति पनुदित्वा नीहरित्वा। नेक्खम्मसितं इरीयतीति दब्बजातिको भिक्खु नेक्खम्मसितं इरियेन इरीयति।
Papañcasaññāti kilesasaññāya papañcasaññā nāma hutvā. Itarītarā narāti lāmakasattā papañcayantā upayantīti papañcayamānā vaṭṭaṃ upagacchanti. Saññinoti sasaññā sattā. Manomayaṃ gehasitañca sabbanti sabbameva pañcakāmaguṇagehanissitaṃ manomayaṃ vitakkaṃ. Panujjāti panuditvā nīharitvā. Nekkhammasitaṃ irīyatīti dabbajātiko bhikkhu nekkhammasitaṃ iriyena irīyati.
छस्सु यदा सुभावितोति छसु आरम्मणेसु यदा सुट्ठु भावितो। फुट्ठस्स चित्तं न विकम्पते क्वचीति सुखफस्सेन वा दुक्खफस्सेन वा फुट्ठस्स किस्मिञ्चि चित्तं न कम्पति न वेधति। भवत्थ जातिमरणस्स पारगाति जातिमरणानं पारं निब्बानं गमका होथ।
Chassu yadāsubhāvitoti chasu ārammaṇesu yadā suṭṭhu bhāvito. Phuṭṭhassa cittaṃ na vikampatekvacīti sukhaphassena vā dukkhaphassena vā phuṭṭhassa kismiñci cittaṃ na kampati na vedhati. Bhavattha jātimaraṇassa pāragāti jātimaraṇānaṃ pāraṃ nibbānaṃ gamakā hotha.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १. अदन्तअगुत्तसुत्तं • 1. Adantaaguttasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १. अदन्तअगुत्तसुत्तवण्णना • 1. Adantaaguttasuttavaṇṇanā
