| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
อาทายสตฺตกาทิกถาวณฺณนา
Ādāyasattakādikathāvaṇṇanā
๓๑๑. อยนฺติ อาสาวเจฺฉทิโก กถินุทฺธาโรฯ อิธ น วุโตฺตติ ปาฬิยํ มาติกาปทภาชเน สวนนฺติกานนฺตรํ น วุโตฺตฯ ตตฺถาติ ตสฺมิํ สีมาติกฺกนฺติเก กถินุทฺธาเรฯ ‘‘สีมาติกฺกนฺติโก นาม จีวรกาลสีมาติกฺกนฺติโก’’ติ เกนจิ วุตฺตํฯ ‘‘พหิสีมายํ จีวรกาลสมยสฺส อติกฺกนฺตตฺตา สีมาติกฺกนฺติโก’’ติ อยํ อมฺหากํ ขนฺติฯ สหุพฺภาเร ‘‘โส กตจีวโร’’ติ ปาโฐ ทิสฺสติ, เอวญฺจ สติ จีวรปลิโพโธ ปฐมํ ฉิชฺชตีติ วิญฺญายติ, อิธ ปน ปริวารปาฬิยญฺจ ‘‘เทฺว ปลิโพธา อปุพฺพํ อจริมํ ฉิชฺชนฺตี’’ติ (ปริ. ๔๑๕) วจนโต ตํ น สเมติ, ตสฺมา วีมํสิตพฺพเมตฺถ การณํฯ
311.Ayanti āsāvacchediko kathinuddhāro. Idha na vuttoti pāḷiyaṃ mātikāpadabhājane savanantikānantaraṃ na vutto. Tatthāti tasmiṃ sīmātikkantike kathinuddhāre. ‘‘Sīmātikkantiko nāma cīvarakālasīmātikkantiko’’ti kenaci vuttaṃ. ‘‘Bahisīmāyaṃ cīvarakālasamayassa atikkantattā sīmātikkantiko’’ti ayaṃ amhākaṃ khanti. Sahubbhāre ‘‘so katacīvaro’’ti pāṭho dissati, evañca sati cīvarapalibodho paṭhamaṃ chijjatīti viññāyati, idha pana parivārapāḷiyañca ‘‘dve palibodhā apubbaṃ acarimaṃ chijjantī’’ti (pari. 415) vacanato taṃ na sameti, tasmā vīmaṃsitabbamettha kāraṇaṃ.
๓๑๒. ‘‘สมาทายวาโร อาทายวารสทิโส, อุปสคฺคมตฺตเมตฺถ วิเสโส’’ติ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํฯ เกจิ ปน ‘‘สพฺพํ อตฺตโน ปริกฺขารํ อนวเสเสตฺวา ปกฺกมโนฺต ‘สมาทาย ปกฺกมตี’ติ วุจฺจตี’’ติ วทนฺติฯ ปุน สมาทายวาเรปิ เตเยว ทสฺสิตาติ สมฺพโนฺธฯ วิปฺปกตจีวเร ปกฺกมนนฺติกสฺส กถินุทฺธารสฺส อสมฺภวโต ‘‘ยถาสมฺภว’’นฺติ วุตฺตํฯ ปกฺกมนนฺติโก หิ กถินุทฺธาโร นิฎฺฐิตจีวรเสฺสว วเสน วุโตฺต ‘‘ภิกฺขุ อตฺถตกถิโน กตจีวรํ อาทาย ปกฺกมตี’’ติ วุตฺตตฺตา, ตสฺมา โส วิปฺปกตจีวโร น สมฺภวตีติ ฉเฬว อุพฺภารา ตตฺถ ทสฺสิตาฯ
312. ‘‘Samādāyavāro ādāyavārasadiso, upasaggamattamettha viseso’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Keci pana ‘‘sabbaṃ attano parikkhāraṃ anavasesetvā pakkamanto ‘samādāya pakkamatī’ti vuccatī’’ti vadanti. Puna samādāyavārepi teyeva dassitāti sambandho. Vippakatacīvare pakkamanantikassa kathinuddhārassa asambhavato ‘‘yathāsambhava’’nti vuttaṃ. Pakkamanantiko hi kathinuddhāro niṭṭhitacīvarasseva vasena vutto ‘‘bhikkhu atthatakathino katacīvaraṃ ādāya pakkamatī’’ti vuttattā, tasmā so vippakatacīvaro na sambhavatīti chaḷeva ubbhārā tattha dassitā.
ตตฺรายํ อาทิโต ปฎฺฐาย วารวิภาวนา – อาทายวารา สตฺต, ตถา สมาทายวาราติ เทฺว สตฺตกวารา, ตโต ปกฺกมนนฺติกํ วเชฺชตฺวา วิปฺปกตจีวรสฺส อาทายสมาทายวารวเสน เทฺว ฉกฺกวารา, ตโต ปรํ นิฎฺฐานสนฺนิฎฺฐานนาสนนฺติกานํ วเสน ตีณิ ติกานิ ทสฺสิตานิฯ ตตฺถ ปฐมตฺติกํ อโนฺตสีมายํ ‘‘ปเจฺจสฺสํ น ปเจฺจสฺส’’นฺติ อิมํ วิธิํ อนามสิตฺวา พหิสีมายเมว ‘‘น ปเจฺจสฺส’’นฺติ ปวตฺตํ, ตสฺมา ปกฺกมนนฺติกสีมาติกฺกนฺติกสอุพฺภารา ตตฺถ น ยุชฺชนฺติฯ ทุติยตฺติกํ อโนฺตสีมายํ ‘‘น ปเจฺจสฺส’’นฺติ ปวตฺตํฯ ตติยตฺติกํ อนธิฎฺฐิต-ปเทน วิเสเสตฺวา ปวตฺตํ, อตฺถโต ปฐมตฺติเกน สเมติฯ อนธิฎฺฐิเตนาติ จ ‘‘ปเจฺจสฺสํ น ปเจฺจสฺส’’นฺติ เอวํ อนธิฎฺฐิเตน, อนิยมิเตนาติ อโตฺถฯ ตติยตฺติกานนฺตรํ จตุตฺถตฺติกํ สมฺภวนฺตํ อโนฺตสีมายํ ‘‘ปเจฺจสฺส’’นฺติ วจนวิเสเสน สมฺภวติฯ ตถา จ โยชิยมานํ อิตเรหิ สวนนฺติกาทีหิ อวิรุทฺธํ โหตีติ จตุตฺถตฺติกํ อหุตฺวา ฉกฺกํ ชาตนฺติ เวทิตพฺพํฯ เอวํ ตีณิ ติกานิ เอกํ ฉกฺกญฺจาติ ปฐมํ ปนฺนรสกํ เวทิตพฺพํฯ
Tatrāyaṃ ādito paṭṭhāya vāravibhāvanā – ādāyavārā satta, tathā samādāyavārāti dve sattakavārā, tato pakkamanantikaṃ vajjetvā vippakatacīvarassa ādāyasamādāyavāravasena dve chakkavārā, tato paraṃ niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikānaṃ vasena tīṇi tikāni dassitāni. Tattha paṭhamattikaṃ antosīmāyaṃ ‘‘paccessaṃ na paccessa’’nti imaṃ vidhiṃ anāmasitvā bahisīmāyameva ‘‘na paccessa’’nti pavattaṃ, tasmā pakkamanantikasīmātikkantikasaubbhārā tattha na yujjanti. Dutiyattikaṃ antosīmāyaṃ ‘‘na paccessa’’nti pavattaṃ. Tatiyattikaṃ anadhiṭṭhita-padena visesetvā pavattaṃ, atthato paṭhamattikena sameti. Anadhiṭṭhitenāti ca ‘‘paccessaṃ na paccessa’’nti evaṃ anadhiṭṭhitena, aniyamitenāti attho. Tatiyattikānantaraṃ catutthattikaṃ sambhavantaṃ antosīmāyaṃ ‘‘paccessa’’nti vacanavisesena sambhavati. Tathā ca yojiyamānaṃ itarehi savanantikādīhi aviruddhaṃ hotīti catutthattikaṃ ahutvā chakkaṃ jātanti veditabbaṃ. Evaṃ tīṇi tikāni ekaṃ chakkañcāti paṭhamaṃ pannarasakaṃ veditabbaṃ.
๓๑๖-๓๒๐. ตโต อิทเมว ปนฺนรสกํ อุปสคฺควิเสเสน ทุติยํ สมาทายปนฺนรสกํ นาม กตํฯ ปุน ‘‘วิปฺปกตจีวรํ อาทายา’’ติ ตติยํ ปนฺนรสกํ, ‘‘สมาทายา’’ติ จตุตฺถํ ปนฺนรสกํ ทสฺสิตนฺติ เอวํ จตฺตาริ ปนฺนรสกานิ เวทิตพฺพานิฯ ตตฺถ ปฐมทุติเยสุ ปนฺนรสเกสุ สเพฺพน สพฺพํ อกตจีวรํ อธิเปฺปตํ, อิตเรสุ ทฺวีสุ วิปฺปกตนฺติ เวทิตพฺพํฯ ตโต ปรํ ‘‘จีวราสาย ปกฺกมตี’’ติอาทินา นเยน นิฎฺฐานสนฺนิฎฺฐานนาสนอาสาวเจฺฉทิกวเสน เอโก วาโรติ อิทเมกํ จตุกฺกํ ชาตํ, ตสฺมา ปุเพฺพ วุตฺตานิ ติกานิ อาสาวเจฺฉทิกานิ ตีณิ จ ติกานีติ เอตํ อนาสายทฺวาทสกนฺติ เวทิตพฺพํฯ ตทนนฺตเร อาสายทฺวาทสเก กิญฺจาปิ ปฐมํ ทฺวาทสกํ ลพฺภติ, ตถาปิ ตํ นิพฺพิเสสนฺติ ตเมกํ ทฺวาทสกํ อวุตฺตสิทฺธํ กตฺวา วิเสสโต ทเสฺสตุํ อาทิโต ปฎฺฐาย ‘‘อโนฺตสีมายํ ปเจฺจสฺส’’นฺติ วุตฺตํฯ ตํ ทุติยจตุเกฺก ‘‘โส พหิสีมคโต สุณาตี’’ติอาทิวจนสฺส ตติยจตุเกฺก สวนนฺติกาทีนญฺจ โอกาสกรณตฺถนฺติ เวทิตพฺพํฯ อิทํ ปน ทฺวาทสกํ อนาสายวเสนปิ ลพฺภมานํ อิมินา อวุตฺตสิทฺธํ กตฺวา น ทสฺสิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ เอวเมตฺถ เทฺว ทฺวาทสกานิ อุทฺธริตพฺพานิฯ กรณียทฺวาทสเกปิ ยถาทสฺสิตํ อนาสายทฺวาทสกํ อวุตฺตสิทฺธํ อาสายทฺวาทสกญฺจาติ เทฺว ทฺวาทสกานิ อุทฺธริตพฺพานิฯ
316-320. Tato idameva pannarasakaṃ upasaggavisesena dutiyaṃ samādāyapannarasakaṃ nāma kataṃ. Puna ‘‘vippakatacīvaraṃ ādāyā’’ti tatiyaṃ pannarasakaṃ, ‘‘samādāyā’’ti catutthaṃ pannarasakaṃ dassitanti evaṃ cattāri pannarasakāni veditabbāni. Tattha paṭhamadutiyesu pannarasakesu sabbena sabbaṃ akatacīvaraṃ adhippetaṃ, itaresu dvīsu vippakatanti veditabbaṃ. Tato paraṃ ‘‘cīvarāsāya pakkamatī’’tiādinā nayena niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanaāsāvacchedikavasena eko vāroti idamekaṃ catukkaṃ jātaṃ, tasmā pubbe vuttāni tikāni āsāvacchedikāni tīṇi ca tikānīti etaṃ anāsāyadvādasakanti veditabbaṃ. Tadanantare āsāyadvādasake kiñcāpi paṭhamaṃ dvādasakaṃ labbhati, tathāpi taṃ nibbisesanti tamekaṃ dvādasakaṃ avuttasiddhaṃ katvā visesato dassetuṃ ādito paṭṭhāya ‘‘antosīmāyaṃ paccessa’’nti vuttaṃ. Taṃ dutiyacatukke ‘‘so bahisīmagato suṇātī’’tiādivacanassa tatiyacatukke savanantikādīnañca okāsakaraṇatthanti veditabbaṃ. Idaṃ pana dvādasakaṃ anāsāyavasenapi labbhamānaṃ iminā avuttasiddhaṃ katvā na dassitanti veditabbaṃ. Evamettha dve dvādasakāni uddharitabbāni. Karaṇīyadvādasakepi yathādassitaṃ anāsāyadvādasakaṃ avuttasiddhaṃ āsāyadvādasakañcāti dve dvādasakāni uddharitabbāni.
๓๒๑-๓๒๒. ยสฺมา ทิสํคมิกนวเก ‘‘ทิสํคมิโก ปกฺกมตี’’ติ วจเนเนว ‘‘น ปเจฺจสฺส’’นฺติ อิทํ อวุตฺตสิทฺธเมว, ตสฺมา ตํ น วุตฺตํฯ เอตฺตาวตา จ อาวาสปลิโพธาภาโว ทสฺสิโตฯ จีวรปฎิวีสํ อปวิลายมาโนติ อิมินา จีวรปลิโพธสมงฺคิตมสฺส ทเสฺสติฯ ตตฺถ จีวรปฎิวีสนฺติ อตฺตโน ปตฺตพฺพจีวรภาคํฯ อปวิลายมาโนติ อากงฺขมาโนฯ ตสฺส จีวรลาเภ สติ วสฺสํวุตฺถาวาเส นิฎฺฐานสนฺนิฎฺฐานนาสนนฺติกานํ วเสน เอกํ ติกํ, เตสํเยว วเสน อนฺตรามเคฺค เอกํ, คตฎฺฐาเน เอกนฺติ ติณฺณํ ติกานํ วเสน เอกํ นวกํ เวทิตพฺพํฯ
321-322. Yasmā disaṃgamikanavake ‘‘disaṃgamiko pakkamatī’’ti vacaneneva ‘‘na paccessa’’nti idaṃ avuttasiddhameva, tasmā taṃ na vuttaṃ. Ettāvatā ca āvāsapalibodhābhāvo dassito. Cīvarapaṭivīsaṃ apavilāyamānoti iminā cīvarapalibodhasamaṅgitamassa dasseti. Tattha cīvarapaṭivīsanti attano pattabbacīvarabhāgaṃ. Apavilāyamānoti ākaṅkhamāno. Tassa cīvaralābhe sati vassaṃvutthāvāse niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikānaṃ vasena ekaṃ tikaṃ, tesaṃyeva vasena antarāmagge ekaṃ, gataṭṭhāne ekanti tiṇṇaṃ tikānaṃ vasena ekaṃ navakaṃ veditabbaṃ.
๓๒๔. ตโต ปรํ นิฎฺฐานสนฺนิฎฺฐานนาสนนฺติกสีมาติกฺกนฺติกสอุพฺภารานํ วเสน ผาสุวิหารปญฺจกํ วุตฺตํฯ เสสเมตฺถ ปาฬิโต อฎฺฐกถาโต จ สุวิเญฺญยฺยเมวฯ
324. Tato paraṃ niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikasīmātikkantikasaubbhārānaṃ vasena phāsuvihārapañcakaṃ vuttaṃ. Sesamettha pāḷito aṭṭhakathāto ca suviññeyyameva.
อาทายสตฺตกาทิกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ādāyasattakādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
กถินกฺขนฺธกวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Kathinakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๑๘๘. อาทายสตฺตกํ • 188. Ādāyasattakaṃ
๑๘๙. สมาทายสตฺตกํ • 189. Samādāyasattakaṃ
๑๙๓. สมาทายปนฺนรสกาทิ • 193. Samādāyapannarasakādi
๑๙๔. วิปฺปกตสมาทายปนฺนรสกํ • 194. Vippakatasamādāyapannarasakaṃ
๑๙๕. อนาสาโทฬสกํ • 195. Anāsādoḷasakaṃ
๑๙๖. อาสาโทฬสกํ • 196. Āsādoḷasakaṃ
๑๙๗. กรณียโทฬสกํ • 197. Karaṇīyadoḷasakaṃ
๑๙๘. อปวิลายนนวกํ • 198. Apavilāyananavakaṃ
๑๙๙. ผาสุวิหารปญฺจกํ • 199. Phāsuvihārapañcakaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / อาทายสตฺตกกถา • Ādāyasattakakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อาทายสตฺตกกถาวณฺณนา • Ādāyasattakakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อาทายสตฺตกกถาวณฺณนา • Ādāyasattakakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑๘๘. อาทายสตฺตกกถา • 188. Ādāyasattakakathā
