Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ආදායසත්තකාදිකථාවණ්ණනා
Ādāyasattakādikathāvaṇṇanā
311. අයන්ති ආසාවච්ඡෙදිකො කථිනුද්ධාරො. ඉධ න වුත්තොති පාළියං මාතිකාපදභාජනෙ සවනන්තිකානන්තරං න වුත්තො. තත්ථාති තස්මිං සීමාතික්කන්තිකෙ කථිනුද්ධාරෙ. ‘‘සීමාතික්කන්තිකො නාම චීවරකාලසීමාතික්කන්තිකො’’ති කෙනචි වුත්තං. ‘‘බහිසීමායං චීවරකාලසමයස්ස අතික්කන්තත්තා සීමාතික්කන්තිකො’’ති අයං අම්හාකං ඛන්ති. සහුබ්භාරෙ ‘‘සො කතචීවරො’’ති පාඨො දිස්සති, එවඤ්ච සති චීවරපලිබොධො පඨමං ඡිජ්ජතීති විඤ්ඤායති, ඉධ පන පරිවාරපාළියඤ්ච ‘‘ද්වෙ පලිබොධා අපුබ්බං අචරිමං ඡිජ්ජන්තී’’ති (පරි. 415) වචනතො තං න සමෙති, තස්මා වීමංසිතබ්බමෙත්ථ කාරණං.
311.Ayanti āsāvacchediko kathinuddhāro. Idha na vuttoti pāḷiyaṃ mātikāpadabhājane savanantikānantaraṃ na vutto. Tatthāti tasmiṃ sīmātikkantike kathinuddhāre. ‘‘Sīmātikkantiko nāma cīvarakālasīmātikkantiko’’ti kenaci vuttaṃ. ‘‘Bahisīmāyaṃ cīvarakālasamayassa atikkantattā sīmātikkantiko’’ti ayaṃ amhākaṃ khanti. Sahubbhāre ‘‘so katacīvaro’’ti pāṭho dissati, evañca sati cīvarapalibodho paṭhamaṃ chijjatīti viññāyati, idha pana parivārapāḷiyañca ‘‘dve palibodhā apubbaṃ acarimaṃ chijjantī’’ti (pari. 415) vacanato taṃ na sameti, tasmā vīmaṃsitabbamettha kāraṇaṃ.
312. ‘‘සමාදායවාරො ආදායවාරසදිසො, උපසග්ගමත්තමෙත්ථ විසෙසො’’ති ගණ්ඨිපදෙසු වුත්තං. කෙචි පන ‘‘සබ්බං අත්තනො පරික්ඛාරං අනවසෙසෙත්වා පක්කමන්තො ‘සමාදාය පක්කමතී’ති වුච්චතී’’ති වදන්ති. පුන සමාදායවාරෙපි තෙයෙව දස්සිතාති සම්බන්ධො. විප්පකතචීවරෙ පක්කමනන්තිකස්ස කථිනුද්ධාරස්ස අසම්භවතො ‘‘යථාසම්භව’’න්ති වුත්තං. පක්කමනන්තිකො හි කථිනුද්ධාරො නිට්ඨිතචීවරස්සෙව වසෙන වුත්තො ‘‘භික්ඛු අත්ථතකථිනො කතචීවරං ආදාය පක්කමතී’’ති වුත්තත්තා, තස්මා සො විප්පකතචීවරො න සම්භවතීති ඡළෙව උබ්භාරා තත්ථ දස්සිතා.
312. ‘‘Samādāyavāro ādāyavārasadiso, upasaggamattamettha viseso’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Keci pana ‘‘sabbaṃ attano parikkhāraṃ anavasesetvā pakkamanto ‘samādāya pakkamatī’ti vuccatī’’ti vadanti. Puna samādāyavārepi teyeva dassitāti sambandho. Vippakatacīvare pakkamanantikassa kathinuddhārassa asambhavato ‘‘yathāsambhava’’nti vuttaṃ. Pakkamanantiko hi kathinuddhāro niṭṭhitacīvarasseva vasena vutto ‘‘bhikkhu atthatakathino katacīvaraṃ ādāya pakkamatī’’ti vuttattā, tasmā so vippakatacīvaro na sambhavatīti chaḷeva ubbhārā tattha dassitā.
තත්රායං ආදිතො පට්ඨාය වාරවිභාවනා – ආදායවාරා සත්ත, තථා සමාදායවාරාති ද්වෙ සත්තකවාරා, තතො පක්කමනන්තිකං වජ්ජෙත්වා විප්පකතචීවරස්ස ආදායසමාදායවාරවසෙන ද්වෙ ඡක්කවාරා, තතො පරං නිට්ඨානසන්නිට්ඨානනාසනන්තිකානං වසෙන තීණි තිකානි දස්සිතානි. තත්ථ පඨමත්තිකං අන්තොසීමායං ‘‘පච්චෙස්සං න පච්චෙස්ස’’න්ති ඉමං විධිං අනාමසිත්වා බහිසීමායමෙව ‘‘න පච්චෙස්ස’’න්ති පවත්තං, තස්මා පක්කමනන්තිකසීමාතික්කන්තිකසඋබ්භාරා තත්ථ න යුජ්ජන්ති. දුතියත්තිකං අන්තොසීමායං ‘‘න පච්චෙස්ස’’න්ති පවත්තං. තතියත්තිකං අනධිට්ඨිත-පදෙන විසෙසෙත්වා පවත්තං, අත්ථතො පඨමත්තිකෙන සමෙති. අනධිට්ඨිතෙනාති ච ‘‘පච්චෙස්සං න පච්චෙස්ස’’න්ති එවං අනධිට්ඨිතෙන, අනියමිතෙනාති අත්ථො. තතියත්තිකානන්තරං චතුත්ථත්තිකං සම්භවන්තං අන්තොසීමායං ‘‘පච්චෙස්ස’’න්ති වචනවිසෙසෙන සම්භවති. තථා ච යොජියමානං ඉතරෙහි සවනන්තිකාදීහි අවිරුද්ධං හොතීති චතුත්ථත්තිකං අහුත්වා ඡක්කං ජාතන්ති වෙදිතබ්බං. එවං තීණි තිකානි එකං ඡක්කඤ්චාති පඨමං පන්නරසකං වෙදිතබ්බං.
Tatrāyaṃ ādito paṭṭhāya vāravibhāvanā – ādāyavārā satta, tathā samādāyavārāti dve sattakavārā, tato pakkamanantikaṃ vajjetvā vippakatacīvarassa ādāyasamādāyavāravasena dve chakkavārā, tato paraṃ niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikānaṃ vasena tīṇi tikāni dassitāni. Tattha paṭhamattikaṃ antosīmāyaṃ ‘‘paccessaṃ na paccessa’’nti imaṃ vidhiṃ anāmasitvā bahisīmāyameva ‘‘na paccessa’’nti pavattaṃ, tasmā pakkamanantikasīmātikkantikasaubbhārā tattha na yujjanti. Dutiyattikaṃ antosīmāyaṃ ‘‘na paccessa’’nti pavattaṃ. Tatiyattikaṃ anadhiṭṭhita-padena visesetvā pavattaṃ, atthato paṭhamattikena sameti. Anadhiṭṭhitenāti ca ‘‘paccessaṃ na paccessa’’nti evaṃ anadhiṭṭhitena, aniyamitenāti attho. Tatiyattikānantaraṃ catutthattikaṃ sambhavantaṃ antosīmāyaṃ ‘‘paccessa’’nti vacanavisesena sambhavati. Tathā ca yojiyamānaṃ itarehi savanantikādīhi aviruddhaṃ hotīti catutthattikaṃ ahutvā chakkaṃ jātanti veditabbaṃ. Evaṃ tīṇi tikāni ekaṃ chakkañcāti paṭhamaṃ pannarasakaṃ veditabbaṃ.
316-320. තතො ඉදමෙව පන්නරසකං උපසග්ගවිසෙසෙන දුතියං සමාදායපන්නරසකං නාම කතං. පුන ‘‘විප්පකතචීවරං ආදායා’’ති තතියං පන්නරසකං, ‘‘සමාදායා’’ති චතුත්ථං පන්නරසකං දස්සිතන්ති එවං චත්තාරි පන්නරසකානි වෙදිතබ්බානි. තත්ථ පඨමදුතියෙසු පන්නරසකෙසු සබ්බෙන සබ්බං අකතචීවරං අධිප්පෙතං, ඉතරෙසු ද්වීසු විප්පකතන්ති වෙදිතබ්බං. තතො පරං ‘‘චීවරාසාය පක්කමතී’’තිආදිනා නයෙන නිට්ඨානසන්නිට්ඨානනාසනආසාවච්ඡෙදිකවසෙන එකො වාරොති ඉදමෙකං චතුක්කං ජාතං, තස්මා පුබ්බෙ වුත්තානි තිකානි ආසාවච්ඡෙදිකානි තීණි ච තිකානීති එතං අනාසායද්වාදසකන්ති වෙදිතබ්බං. තදනන්තරෙ ආසායද්වාදසකෙ කිඤ්චාපි පඨමං ද්වාදසකං ලබ්භති, තථාපි තං නිබ්බිසෙසන්ති තමෙකං ද්වාදසකං අවුත්තසිද්ධං කත්වා විසෙසතො දස්සෙතුං ආදිතො පට්ඨාය ‘‘අන්තොසීමායං පච්චෙස්ස’’න්ති වුත්තං. තං දුතියචතුක්කෙ ‘‘සො බහිසීමගතො සුණාතී’’තිආදිවචනස්ස තතියචතුක්කෙ සවනන්තිකාදීනඤ්ච ඔකාසකරණත්ථන්ති වෙදිතබ්බං. ඉදං පන ද්වාදසකං අනාසායවසෙනපි ලබ්භමානං ඉමිනා අවුත්තසිද්ධං කත්වා න දස්සිතන්ති වෙදිතබ්බං. එවමෙත්ථ ද්වෙ ද්වාදසකානි උද්ධරිතබ්බානි. කරණීයද්වාදසකෙපි යථාදස්සිතං අනාසායද්වාදසකං අවුත්තසිද්ධං ආසායද්වාදසකඤ්චාති ද්වෙ ද්වාදසකානි උද්ධරිතබ්බානි.
316-320. Tato idameva pannarasakaṃ upasaggavisesena dutiyaṃ samādāyapannarasakaṃ nāma kataṃ. Puna ‘‘vippakatacīvaraṃ ādāyā’’ti tatiyaṃ pannarasakaṃ, ‘‘samādāyā’’ti catutthaṃ pannarasakaṃ dassitanti evaṃ cattāri pannarasakāni veditabbāni. Tattha paṭhamadutiyesu pannarasakesu sabbena sabbaṃ akatacīvaraṃ adhippetaṃ, itaresu dvīsu vippakatanti veditabbaṃ. Tato paraṃ ‘‘cīvarāsāya pakkamatī’’tiādinā nayena niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanaāsāvacchedikavasena eko vāroti idamekaṃ catukkaṃ jātaṃ, tasmā pubbe vuttāni tikāni āsāvacchedikāni tīṇi ca tikānīti etaṃ anāsāyadvādasakanti veditabbaṃ. Tadanantare āsāyadvādasake kiñcāpi paṭhamaṃ dvādasakaṃ labbhati, tathāpi taṃ nibbisesanti tamekaṃ dvādasakaṃ avuttasiddhaṃ katvā visesato dassetuṃ ādito paṭṭhāya ‘‘antosīmāyaṃ paccessa’’nti vuttaṃ. Taṃ dutiyacatukke ‘‘so bahisīmagato suṇātī’’tiādivacanassa tatiyacatukke savanantikādīnañca okāsakaraṇatthanti veditabbaṃ. Idaṃ pana dvādasakaṃ anāsāyavasenapi labbhamānaṃ iminā avuttasiddhaṃ katvā na dassitanti veditabbaṃ. Evamettha dve dvādasakāni uddharitabbāni. Karaṇīyadvādasakepi yathādassitaṃ anāsāyadvādasakaṃ avuttasiddhaṃ āsāyadvādasakañcāti dve dvādasakāni uddharitabbāni.
321-322. යස්මා දිසංගමිකනවකෙ ‘‘දිසංගමිකො පක්කමතී’’ති වචනෙනෙව ‘‘න පච්චෙස්ස’’න්ති ඉදං අවුත්තසිද්ධමෙව, තස්මා තං න වුත්තං. එත්තාවතා ච ආවාසපලිබොධාභාවො දස්සිතො. චීවරපටිවීසං අපවිලායමානොති ඉමිනා චීවරපලිබොධසමඞ්ගිතමස්ස දස්සෙති. තත්ථ චීවරපටිවීසන්ති අත්තනො පත්තබ්බචීවරභාගං. අපවිලායමානොති ආකඞ්ඛමානො. තස්ස චීවරලාභෙ සති වස්සංවුත්ථාවාසෙ නිට්ඨානසන්නිට්ඨානනාසනන්තිකානං වසෙන එකං තිකං, තෙසංයෙව වසෙන අන්තරාමග්ගෙ එකං, ගතට්ඨානෙ එකන්ති තිණ්ණං තිකානං වසෙන එකං නවකං වෙදිතබ්බං.
321-322. Yasmā disaṃgamikanavake ‘‘disaṃgamiko pakkamatī’’ti vacaneneva ‘‘na paccessa’’nti idaṃ avuttasiddhameva, tasmā taṃ na vuttaṃ. Ettāvatā ca āvāsapalibodhābhāvo dassito. Cīvarapaṭivīsaṃ apavilāyamānoti iminā cīvarapalibodhasamaṅgitamassa dasseti. Tattha cīvarapaṭivīsanti attano pattabbacīvarabhāgaṃ. Apavilāyamānoti ākaṅkhamāno. Tassa cīvaralābhe sati vassaṃvutthāvāse niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikānaṃ vasena ekaṃ tikaṃ, tesaṃyeva vasena antarāmagge ekaṃ, gataṭṭhāne ekanti tiṇṇaṃ tikānaṃ vasena ekaṃ navakaṃ veditabbaṃ.
324. තතො පරං නිට්ඨානසන්නිට්ඨානනාසනන්තිකසීමාතික්කන්තිකසඋබ්භාරානං වසෙන ඵාසුවිහාරපඤ්චකං වුත්තං. සෙසමෙත්ථ පාළිතො අට්ඨකථාතො ච සුවිඤ්ඤෙය්යමෙව.
324. Tato paraṃ niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikasīmātikkantikasaubbhārānaṃ vasena phāsuvihārapañcakaṃ vuttaṃ. Sesamettha pāḷito aṭṭhakathāto ca suviññeyyameva.
ආදායසත්තකාදිකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Ādāyasattakādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
කථිනක්ඛන්ධකවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Kathinakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
188. ආදායසත්තකං • 188. Ādāyasattakaṃ
189. සමාදායසත්තකං • 189. Samādāyasattakaṃ
193. සමාදායපන්නරසකාදි • 193. Samādāyapannarasakādi
194. විප්පකතසමාදායපන්නරසකං • 194. Vippakatasamādāyapannarasakaṃ
195. අනාසාදොළසකං • 195. Anāsādoḷasakaṃ
196. ආසාදොළසකං • 196. Āsādoḷasakaṃ
197. කරණීයදොළසකං • 197. Karaṇīyadoḷasakaṃ
198. අපවිලායනනවකං • 198. Apavilāyananavakaṃ
199. ඵාසුවිහාරපඤ්චකං • 199. Phāsuvihārapañcakaṃ
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්ග-අට්ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ආදායසත්තකකථා • Ādāyasattakakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / ආදායසත්තකකථාවණ්ණනා • Ādāyasattakakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / ආදායසත්තකකථාවණ්ණනා • Ādāyasattakakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 188. ආදායසත්තකකථා • 188. Ādāyasattakakathā