Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā

    ఆదాయసత్తకకథావణ్ణనా

    Ādāyasattakakathāvaṇṇanā

    ౩౧౧. సన్నిట్ఠానన్తికే ద్వేపి పలిబోధా ఏకతో ఛిజ్జన్తీతి ఇధ, పరివారట్ఠకథాయఞ్చ వుత్తం ఇమిస్సా ఖన్ధకపాళియా సమేతి ఏకతో ఉభిన్నమ్పి ధురనిక్ఖేపస్స కతత్తా. ‘‘ఇదం బహిసీమాయమేవ వుత్తం సన్నిట్ఠానన్తికం సన్ధాయ వుత్తం. యం పన వుత్తం పరివారే ‘చత్తారో కథినుద్ధారా సియా అన్తోసీమాయ ఉద్ధరియ్యన్తి, సియా బహిసీమాయ ఉద్ధరియ్యన్తి, నిట్ఠానన్తికో సన్నిట్ఠానన్తికో నాసనన్తికో ఆసావచ్ఛేదికో’తి (పరి॰ ౪౧౬). తత్థ బహిసీమాయ సన్నిట్ఠానన్తికో ఉద్ధరియ్యతీతి ఇధ దస్సితనయోవ. కథం అన్తోసీమాయ సన్నిట్ఠానన్తికో? అకతచీవరమాదాయ ‘న పచ్చేస్స’న్తి గతో, గతగతట్ఠానే ఫాసువిహారం అలభన్తో తమేవ విహారం ఆగచ్ఛతి, తస్స చీవరపలిబోధో ఠితో. సో చ ‘నేవిమం చీవరం కారేస్స’న్తి చిత్తే ఉప్పన్నమత్తే ఛిజ్జతి, తస్మా అన్తోసీమాయ ఉద్ధరియ్యతి, తస్మా దువిధో సన్నిట్ఠానన్తికో’’తి పోరాణగణ్ఠిపదే లిఖితం, తం యుత్తం, అఞ్ఞథా అన్తోసీమాయ ‘‘నేవిమం చీవరం కారేస్స’’న్తి పవత్తఉబ్భారో ఇతరేసు సమోధానం న గచ్ఛతీతి అతిరిత్తో సియా. సీమాతిక్కన్తికోతి చీవరకాలసీమాతిక్కన్తికో. సఉబ్భారే చీవరపలిబోధో పఠమం ఛిజ్జన్తో వియ ఖాయతి, అథ ఖో సాపేక్ఖతాయ చీవరకరణే సఉస్సాహోవ హోతీతి లేసం సన్ధాయ పరివారవసేన ‘‘ద్వే పలిబోధా అపుబ్బం అచరిమం ఛిజ్జన్తీ’’తి (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౧౧) వుత్తం. ‘‘కతచీవరో’’తి వుత్తత్తా ఇధ న సమ్భవతి.

    311.Sanniṭṭhānantike dvepi palibodhā ekato chijjantīti idha, parivāraṭṭhakathāyañca vuttaṃ imissā khandhakapāḷiyā sameti ekato ubhinnampi dhuranikkhepassa katattā. ‘‘Idaṃ bahisīmāyameva vuttaṃ sanniṭṭhānantikaṃ sandhāya vuttaṃ. Yaṃ pana vuttaṃ parivāre ‘cattāro kathinuddhārā siyā antosīmāya uddhariyyanti, siyā bahisīmāya uddhariyyanti, niṭṭhānantiko sanniṭṭhānantiko nāsanantiko āsāvacchediko’ti (pari. 416). Tattha bahisīmāya sanniṭṭhānantiko uddhariyyatīti idha dassitanayova. Kathaṃ antosīmāya sanniṭṭhānantiko? Akatacīvaramādāya ‘na paccessa’nti gato, gatagataṭṭhāne phāsuvihāraṃ alabhanto tameva vihāraṃ āgacchati, tassa cīvarapalibodho ṭhito. So ca ‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressa’nti citte uppannamatte chijjati, tasmā antosīmāya uddhariyyati, tasmā duvidho sanniṭṭhānantiko’’ti porāṇagaṇṭhipade likhitaṃ, taṃ yuttaṃ, aññathā antosīmāya ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressa’’nti pavattaubbhāro itaresu samodhānaṃ na gacchatīti atiritto siyā. Sīmātikkantikoti cīvarakālasīmātikkantiko. Saubbhāre cīvarapalibodho paṭhamaṃ chijjanto viya khāyati, atha kho sāpekkhatāya cīvarakaraṇe saussāhova hotīti lesaṃ sandhāya parivāravasena ‘‘dve palibodhā apubbaṃ acarimaṃ chijjantī’’ti (mahāva. aṭṭha. 311) vuttaṃ. ‘‘Katacīvaro’’ti vuttattā idha na sambhavati.

    ౩౧౬. సబ్బం అత్తనో పరిక్ఖారం అనవసేసేత్వా పక్కమన్తో ‘‘సమాదాయ పక్కమతీ’’తి వుచ్చతి. ‘‘కథినుద్ధారే విసేసో నత్థి. పుగ్గలాధిప్పాయవిసేసేన కేవలం వారదస్సనత్థం సమాదాయవారా వుత్తా’’తి సబ్బేసు గణ్ఠిపదేసు లిఖితం. ఇధ పన పుగ్గలాధిప్పాయేన పయోజనం వీమంసితబ్బం. పక్కమనన్తికస్స అభావా ‘‘యథాసమ్భవ’’న్తి వుత్తం. విప్పకతేపి ధురనిక్ఖేపవసేన పక్కమనన్తికతా సమ్భవతి, తస్మా పక్కమనన్తికవారోపి వత్తబ్బోతి చే? న, సన్నిట్ఠానన్తికలక్ఖణప్పసఙ్గతో. అకతచీవరస్స న సవనన్తికతా చ.

    316. Sabbaṃ attano parikkhāraṃ anavasesetvā pakkamanto ‘‘samādāya pakkamatī’’ti vuccati. ‘‘Kathinuddhāre viseso natthi. Puggalādhippāyavisesena kevalaṃ vāradassanatthaṃ samādāyavārā vuttā’’ti sabbesu gaṇṭhipadesu likhitaṃ. Idha pana puggalādhippāyena payojanaṃ vīmaṃsitabbaṃ. Pakkamanantikassa abhāvā ‘‘yathāsambhava’’nti vuttaṃ. Vippakatepi dhuranikkhepavasena pakkamanantikatā sambhavati, tasmā pakkamanantikavāropi vattabboti ce? Na, sanniṭṭhānantikalakkhaṇappasaṅgato. Akatacīvarassa na savanantikatā ca.

    తత్రాయం ఆదితో పట్ఠాయ వారవిభావనా – ఆదాయవారా సత్త, తథా సమాదాయవారాతి ద్వే సత్తకవారా. తతో పక్కమనన్తికం వజ్జేత్వా విప్పకతచీవరస్స ఆదాయవారా, సమాదాయవారా చాతి ద్వే ఛక్కవారా. తతో పరం నిట్ఠానసన్నిట్ఠాననాసనన్తికానం వసేన తీణి తికాని దస్సితాని, తత్థ పఠమత్తికం అన్తోసీమాయ ‘‘న పచ్చేస్స’’న్తి ఇమం విధిం అనామసిత్వా బహిసీమాయం ఏవ ‘‘న పచ్చేస్స’’న్తి పవత్తం, తస్మా పక్కమనన్తికసీమాతిక్కన్తికసఉబ్భారా తత్థ న యుజ్జన్తి. ‘‘ఆసావచ్ఛేదికో సమ్భవన్తోపి యథావుత్తకారణేన న వుత్తో. దుతియత్తికం అన్తోసీమాయ ‘న పచ్చేస్స’న్తి పవత్తం, ఏత్థ కిఞ్చాపి పక్కమనన్తికో సమ్భవతి, తథాపి యేహి చీవరపలిబోధో ఛిజ్జతి, తేసంయేవాధిప్పేతత్తా న వుత్తో’’తి పోరాణగణ్ఠిపదే వుత్తం. సబ్బస్మిమ్పి పన్నరసకే విప్పకతచీవరస్సేవాధిప్పేతత్తాతి తక్కో. అధిట్ఠానుపగే చ విప్పకతే సతి న నిట్ఠానన్తికో. నిట్ఠానావసేసే సతి న నాసనన్తికోతి పోరాణా. తతియత్తికం అనధిట్ఠిత-పదేన విసేసేత్వా పవత్తం, అత్థతో పఠమత్తికేన సమేతి. తస్స అత్థదస్సనపయోజనం కిర తం. యస్మా ఇమే తయో అత్థవికప్పా ఇమేహి ఏవ తీహి కథినుద్ధారేహి సక్కా దస్సేతుం, తస్మా ఇమేవ యోజితా ఏకసమ్బన్ధవసేన, అఞ్ఞథా పఠమత్తికం ఛక్కం భవేయ్య ఇమస్స పన్నరసకస్స అన్తే ఛక్కం వియ. తతియత్తికానన్తరం చతుత్థత్తికం సమ్భవన్తం ‘‘అన్తోసీమాయం ‘పచ్చేస్స’’న్తి వచనవిసేసేన సమ్భవతి. తథా చ యోజియమానం ఇతరేహి సవనన్తికాదీహి అవిరుద్ధక్కమం హోతి, తస్మా చతుత్థత్తికం అహుత్వా ఛక్కం జాతన్తి వేదితబ్బం. ఏవం తీణి తికాని ఏకం ఛక్కఞ్చాతి పఠమం పన్నరసకం వేదితబ్బం. ఇదాని ఇదమేవ పన్నరసకం ఉపసగ్గవిసేసేన దుతియం సమాదాయపన్నరసకం నామ కతం. పున విప్పకతచీవరం ఆదాయాతి తతియం పన్నరసకం, సమాదాయాతి చతుత్థం పన్నరసకం దస్సితం. ఏవం చత్తారి పన్నరసకాని వేదితబ్బాని . తత్థ పఠమదుతియేసు పన్నరసకేసు సబ్బేన సబ్బం అకతచీవరం అధిప్పేతం, ఇతరేసు ద్వీసు విప్పకతన్తి యోజేతబ్బం. ‘‘పుబ్బే నిబద్ధట్ఠానే చీవరాసాయ గహేతబ్బం, అఞ్ఞత్థ న వట్టతి. ఉపచ్ఛిన్నాయ చే చీవరాసాయ చీవరం ఉప్పన్నం, న తం చీవరపలిబోధం కరోతీ’’తి పోరాణగణ్ఠిపదే వుత్తం. నిస్సగ్గియేసు తతియకథినే ఆగతచీవరపచ్చాసా ఇధ చీవరాసాతి తక్కో. యత్థ చీవరాసా, తం ఠానం అధికరణూపచారేన ‘‘చీవరాసా’’త్వేవ వుచ్చతీతి కత్వా ‘‘తం చీవరాసం పయిరుపాసతీ’’తిఆది వుత్తం, తస్మా అనాసాయ లభతీతి అనాసాయితట్ఠానే లభతీతిఆదినా అత్థో గహేతబ్బో. ఏత్థ నిట్ఠానసన్నిట్ఠాననాసనఆసావచ్ఛేదికవసేన ఏకో వారోతి ఇదమేకం చతుక్కం జాతం, తస్మా పుబ్బే వుత్తాని తీణి తికాని ఆసావచ్ఛేదికాధికాని తీణి చతుక్కానీతి ఏకం అనాసాయద్వాదసకన్తి వేదితబ్బం. తదనన్తరే ఆసాయద్వాదసకే కిఞ్చాపి పఠమద్వాదసక్కమో లబ్భతి, తథాపి తం నిబ్బిసేసన్తి తమేకం ద్వాదసకం అవుత్తసిద్ధం కత్వా విసేసతో దస్సేతుం ఆదితో పట్ఠాయ ‘‘అన్తోసీమాయ పచ్చేస్స’’న్తి వుత్తం, తం దుతియచతుక్కే ‘‘సో బహిసీమగతో సుణాతీ’’తిఆదివచనస్స తతియచతుక్కే సవనన్తికాదీనఞ్చ ఓకాసకరణత్థన్తి వేదితబ్బం. ఇదం పన ద్వాదసకం అనాసాయ వసేన లబ్భమానమ్పి ఇమినా అవుత్తసిద్ధం కత్వా న దస్సితన్తి వేదితబ్బం. ఏవమేత్థ ద్వే ద్వాదసకాని ఉద్ధరితాని. కరణీయద్వాదసకేపి యథాదస్సితఅనాసాయద్వాదసకం, అవుత్తసిద్ధం ఆసాయద్వాదసకఞ్చాతి ద్వే ద్వాదసకాని ఉద్ధరితబ్బాని. ఇదాని దిసంగమికనవకం హోతి. తత్థ యస్మా ‘‘దిసంగమికో పక్కమతీ’’తి వచనేనేవ ‘‘న పచ్చేస్స’’న్తి ఇదం అవుత్తసిద్ధమేవ, తస్మా తం న వుత్తం. ఏత్తావతా ఆవాసపలిబోధాభావో దస్సితో.

    Tatrāyaṃ ādito paṭṭhāya vāravibhāvanā – ādāyavārā satta, tathā samādāyavārāti dve sattakavārā. Tato pakkamanantikaṃ vajjetvā vippakatacīvarassa ādāyavārā, samādāyavārā cāti dve chakkavārā. Tato paraṃ niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikānaṃ vasena tīṇi tikāni dassitāni, tattha paṭhamattikaṃ antosīmāya ‘‘na paccessa’’nti imaṃ vidhiṃ anāmasitvā bahisīmāyaṃ eva ‘‘na paccessa’’nti pavattaṃ, tasmā pakkamanantikasīmātikkantikasaubbhārā tattha na yujjanti. ‘‘Āsāvacchediko sambhavantopi yathāvuttakāraṇena na vutto. Dutiyattikaṃ antosīmāya ‘na paccessa’nti pavattaṃ, ettha kiñcāpi pakkamanantiko sambhavati, tathāpi yehi cīvarapalibodho chijjati, tesaṃyevādhippetattā na vutto’’ti porāṇagaṇṭhipade vuttaṃ. Sabbasmimpi pannarasake vippakatacīvarassevādhippetattāti takko. Adhiṭṭhānupage ca vippakate sati na niṭṭhānantiko. Niṭṭhānāvasese sati na nāsanantikoti porāṇā. Tatiyattikaṃ anadhiṭṭhita-padena visesetvā pavattaṃ, atthato paṭhamattikena sameti. Tassa atthadassanapayojanaṃ kira taṃ. Yasmā ime tayo atthavikappā imehi eva tīhi kathinuddhārehi sakkā dassetuṃ, tasmā imeva yojitā ekasambandhavasena, aññathā paṭhamattikaṃ chakkaṃ bhaveyya imassa pannarasakassa ante chakkaṃ viya. Tatiyattikānantaraṃ catutthattikaṃ sambhavantaṃ ‘‘antosīmāyaṃ ‘paccessa’’nti vacanavisesena sambhavati. Tathā ca yojiyamānaṃ itarehi savanantikādīhi aviruddhakkamaṃ hoti, tasmā catutthattikaṃ ahutvā chakkaṃ jātanti veditabbaṃ. Evaṃ tīṇi tikāni ekaṃ chakkañcāti paṭhamaṃ pannarasakaṃ veditabbaṃ. Idāni idameva pannarasakaṃ upasaggavisesena dutiyaṃ samādāyapannarasakaṃ nāma kataṃ. Puna vippakatacīvaraṃ ādāyāti tatiyaṃ pannarasakaṃ, samādāyāti catutthaṃ pannarasakaṃ dassitaṃ. Evaṃ cattāri pannarasakāni veditabbāni . Tattha paṭhamadutiyesu pannarasakesu sabbena sabbaṃ akatacīvaraṃ adhippetaṃ, itaresu dvīsu vippakatanti yojetabbaṃ. ‘‘Pubbe nibaddhaṭṭhāne cīvarāsāya gahetabbaṃ, aññattha na vaṭṭati. Upacchinnāya ce cīvarāsāya cīvaraṃ uppannaṃ, na taṃ cīvarapalibodhaṃ karotī’’ti porāṇagaṇṭhipade vuttaṃ. Nissaggiyesu tatiyakathine āgatacīvarapaccāsā idha cīvarāsāti takko. Yattha cīvarāsā, taṃ ṭhānaṃ adhikaraṇūpacārena ‘‘cīvarāsā’’tveva vuccatīti katvā ‘‘taṃ cīvarāsaṃ payirupāsatī’’tiādi vuttaṃ, tasmā anāsāya labhatīti anāsāyitaṭṭhāne labhatītiādinā attho gahetabbo. Ettha niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanaāsāvacchedikavasena eko vāroti idamekaṃ catukkaṃ jātaṃ, tasmā pubbe vuttāni tīṇi tikāni āsāvacchedikādhikāni tīṇi catukkānīti ekaṃ anāsāyadvādasakanti veditabbaṃ. Tadanantare āsāyadvādasake kiñcāpi paṭhamadvādasakkamo labbhati, tathāpi taṃ nibbisesanti tamekaṃ dvādasakaṃ avuttasiddhaṃ katvā visesato dassetuṃ ādito paṭṭhāya ‘‘antosīmāya paccessa’’nti vuttaṃ, taṃ dutiyacatukke ‘‘so bahisīmagato suṇātī’’tiādivacanassa tatiyacatukke savanantikādīnañca okāsakaraṇatthanti veditabbaṃ. Idaṃ pana dvādasakaṃ anāsāya vasena labbhamānampi iminā avuttasiddhaṃ katvā na dassitanti veditabbaṃ. Evamettha dve dvādasakāni uddharitāni. Karaṇīyadvādasakepi yathādassitaanāsāyadvādasakaṃ, avuttasiddhaṃ āsāyadvādasakañcāti dve dvādasakāni uddharitabbāni. Idāni disaṃgamikanavakaṃ hoti. Tattha yasmā ‘‘disaṃgamiko pakkamatī’’ti vacaneneva ‘‘na paccessa’’nti idaṃ avuttasiddhameva, tasmā taṃ na vuttaṃ. Ettāvatā āvāsapalibodhābhāvo dassito.

    ౩౨౧. ‘‘చీవరపటివీసం అపవిలాయమానో’’తి ఇమినా చీవరపలిబోధసమఙ్గితమస్స దస్సేతి. పటివీసోతి అత్తనో పత్తబ్బో చీవరభాగో. అపవిలాయమానోతి ఆకఙ్ఖమానో. తస్స చీవరలాభే సతి వస్సంవుత్థావాసే నిట్ఠానసన్నిట్ఠాననాసనన్తికానం వసేన ఏకం తికం, తేసంయేవ వసేన అన్తరామగ్గే ఏకం, గతట్ఠానే ఏకన్తి తిణ్ణం తికానం వసేన ఏకం నవకం వేదితబ్బం. తతో పరం నిట్ఠానసన్నిట్ఠాననాసనన్తి కసీమాతిక్కన్తికసఉబ్భారానం వసేన ఫాసువిహారపఞ్చకం వుత్తం. ఉభయత్థ సేసకథినుద్ధారాసమ్భవో పాకటోవ. అయం పనేత్థ పఞ్చకే విసేసో – సమాదాయవారో న సమ్భవతి ‘‘పచ్చేస్స’’న్తి పచ్చాగమనాధిప్పాయతో.

    321. ‘‘Cīvarapaṭivīsaṃ apavilāyamāno’’ti iminā cīvarapalibodhasamaṅgitamassa dasseti. Paṭivīsoti attano pattabbo cīvarabhāgo. Apavilāyamānoti ākaṅkhamāno. Tassa cīvaralābhe sati vassaṃvutthāvāse niṭṭhānasanniṭṭhānanāsanantikānaṃ vasena ekaṃ tikaṃ, tesaṃyeva vasena antarāmagge ekaṃ, gataṭṭhāne ekanti tiṇṇaṃ tikānaṃ vasena ekaṃ navakaṃ veditabbaṃ. Tato paraṃ niṭṭhānasanniṭṭhānanāsananti kasīmātikkantikasaubbhārānaṃ vasena phāsuvihārapañcakaṃ vuttaṃ. Ubhayattha sesakathinuddhārāsambhavo pākaṭova. Ayaṃ panettha pañcake viseso – samādāyavāro na sambhavati ‘‘paccessa’’nti paccāgamanādhippāyato.

    ౩౨౫. ద్వేమే భిక్ఖవే కథినస్స పలిబోధాతి కథినత్థారస్స అనుపబన్ధనపచ్చయాతి.

    325.Dveme bhikkhave kathinassa palibodhāti kathinatthārassa anupabandhanapaccayāti.

    కథినక్ఖన్ధకవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Kathinakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ఆదాయసత్తకకథా • Ādāyasattakakathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ఆదాయసత్తకాదికథావణ్ణనా • Ādāyasattakādikathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ఆదాయసత్తకకథావణ్ణనా • Ādāyasattakakathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౧౮౮. ఆదాయసత్తకకథా • 188. Ādāyasattakakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact