Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ၄. အဒ္ဓာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    4. Addhāsuttavaṇṇanā

    ၆၃. စတုတ္ထေ အဒ္ဓာတိ ကာလာ။ အတီတော အဒ္ဓာတိအာဒီသု ဒ္ဝေ ပရိယာယာ – သုတ္တန္တပရိယာယော, အဘိဓမ္မပရိယာယော စ။ တတ္ထ သုတ္တန္တပရိယာယေန ပဋိသန္ဓိတော ပုဗ္ဗေ အတီတော အဒ္ဓာ နာမ, စုတိတော ပစ္ဆာ အနာဂတော အဒ္ဓာ နာမ, သဟ စုတိပဋိသန္ဓီဟိ တဒနန္တရံ ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓာ နာမ။ အဘိဓမ္မပရိယာယေန ဥပ္ပာဒော, ဌိတိ, ဘင္ဂောတိ ဣမေ တယော ခဏေ ပတ္ဝာ နိရုဒ္ဓဓမ္မာ အတီတော အဒ္ဓာ နာမ, တယောပိ ခဏေ အသမ္ပတ္တာ အနာဂတော အဒ္ဓာ နာမ, ခဏတ္တယသမင္ဂိနော ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓာ နာမ။

    63. Catutthe addhāti kālā. Atīto addhātiādīsu dve pariyāyā – suttantapariyāyo, abhidhammapariyāyo ca. Tattha suttantapariyāyena paṭisandhito pubbe atīto addhā nāma, cutito pacchā anāgato addhā nāma, saha cutipaṭisandhīhi tadanantaraṃ paccuppanno addhā nāma. Abhidhammapariyāyena uppādo, ṭhiti, bhaṅgoti ime tayo khaṇe patvā niruddhadhammā atīto addhā nāma, tayopi khaṇe asampattā anāgato addhā nāma, khaṇattayasamaṅgino paccuppanno addhā nāma.

    အပရော နယော – အယဉ္ဟိ အတီတာဒိဝိဘာဂော အဒ္ဓာသန္တတိသမယခဏဝသေန စတုဓာ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသု အဒ္ဓာဝိဘာဂော ဝုတ္တော။ သန္တတိဝသေန သဘာဂာ ဧကဥတုသမုဋ္ဌာနာ, ဧကာဟာရသမုဋ္ဌာနာ စ ပုဗ္ဗာပရိယဝသေန ဝတ္တမာနာပိ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ တတော ပုဗ္ဗေ ဝိသဘာဂဥတုအာဟာရသမုဋ္ဌာနာ အတီတာ ပစ္ဆာ အနာဂတာ။ စိတ္တဇာ ဧကဝီထိဧကဇဝနဧကသမာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာ ပစ္စုပ္ပန္နာ နာမ, တတော ပုဗ္ဗေ အတီတာ, ပစ္ဆာ အနာဂတာ။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံ ပာဋိယေက္ကံ သန္တတိဝသေန အတီတာဒိဘေဒော နတ္ထိ, တေသံယေဝ ပန ဥတုအာဟာရစိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေန တသ္သ အတီတာဒိဘာဝော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သမယဝသေန ဧကမုဟုတ္တပုဗ္ဗဏ္ဟသာယန္ဟရတ္တိဒိဝာဒီသု သမယေသု သန္တာနဝသေန ပဝတ္တမာနာ တံတံသမယေ ပစ္စုပ္ပန္နာ နာမ, တတော ပုဗ္ဗေ အတီတာ, ပစ္ဆာ အနာဂတာ။ အယံ တာဝ ရူပဓမ္မေသု နယော။ အရူပဓမ္မေသု ပန ခဏဝသေန ဥပ္ပာဒာဒိက္ခဏတ္တယပရိယာပန္နာ ပစ္စုပ္ပန္နာ, တတော ပုဗ္ဗေ အတီတာ, ပစ္ဆာ အနာဂတာ။ အပိစ အတိက္ကန္တဟေတုပစ္စယကိစ္စာ အတီတာ, နိဋ္ဌိတဟေတုကိစ္စာ အနိဋ္ဌိတပစ္စယကိစ္စာ ပစ္စုပ္ပန္နာ, ဥဘယကိစ္စံ အသမ္ပတ္တာ အနာဂတာ။ အတ္တနော ဝာ ကိစ္စက္ခဏေ ပစ္စုပ္ပန္နာ, တတော ပုဗ္ဗေ အတီတာ, ပစ္ဆာ အနာဂတာ။ ဧတ္ထ စ ခဏာဒိကထာဝ နိပ္ပရိယာယာ, သေသာ ပရိယာယာ။ အယဉ္ဟိ အတီတာဒိဘေဒော နာမ ဓမ္မာနံ ဟောတိ, န ကာလသ္သ။ အတီတာဒိဘေဒေ ပန ဓမ္မေ ဥပာဒာယ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနောပိ ကာလော ဣဓ တေနေဝ ဝောဟာရေန အတီတောတိအာဒိနာ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

    Aparo nayo – ayañhi atītādivibhāgo addhāsantatisamayakhaṇavasena catudhā veditabbo. Tesu addhāvibhāgo vutto. Santativasena sabhāgā ekautusamuṭṭhānā, ekāhārasamuṭṭhānā ca pubbāpariyavasena vattamānāpi paccuppannā. Tato pubbe visabhāgautuāhārasamuṭṭhānā atītā pacchā anāgatā. Cittajā ekavīthiekajavanaekasamāpattisamuṭṭhānā paccuppannā nāma, tato pubbe atītā, pacchā anāgatā. Kammasamuṭṭhānānaṃ pāṭiyekkaṃ santativasena atītādibhedo natthi, tesaṃyeva pana utuāhāracittasamuṭṭhānānaṃ upatthambhakavasena tassa atītādibhāvo veditabbo. Samayavasena ekamuhuttapubbaṇhasāyanharattidivādīsu samayesu santānavasena pavattamānā taṃtaṃsamaye paccuppannā nāma, tato pubbe atītā, pacchā anāgatā. Ayaṃ tāva rūpadhammesu nayo. Arūpadhammesu pana khaṇavasena uppādādikkhaṇattayapariyāpannā paccuppannā, tato pubbe atītā, pacchā anāgatā. Apica atikkantahetupaccayakiccā atītā, niṭṭhitahetukiccā aniṭṭhitapaccayakiccā paccuppannā, ubhayakiccaṃ asampattā anāgatā. Attano vā kiccakkhaṇe paccuppannā, tato pubbe atītā, pacchā anāgatā. Ettha ca khaṇādikathāva nippariyāyā, sesā pariyāyā. Ayañhi atītādibhedo nāma dhammānaṃ hoti, na kālassa. Atītādibhede pana dhamme upādāya paramatthato avijjamānopi kālo idha teneva vohārena atītotiādinā vuttoti veditabbo.

    ဂာထာသု အက္ခေယ္ယသညိနောတိ ဧတ္ထ အက္ခာယတိ, ကထီယတိ, ပညာပီယတီတိ အက္ခေယ္ယံ, ကထာဝတ္ထု, အတ္ထတော ရူပာဒယော ပဉ္စက္ခန္ဓာ။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ –

    Gāthāsu akkheyyasaññinoti ettha akkhāyati, kathīyati, paññāpīyatīti akkheyyaṃ, kathāvatthu, atthato rūpādayo pañcakkhandhā. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘အတီတံ ဝာ အဒ္ဓာနံ အာရဗ္ဘ ကထံ ကထေယ္ယ, အနာဂတံ ဝာ။ပေ.။ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝာ အဒ္ဓာနံ အာရဗ္ဘ ကထံ ကထေယ္ယာ’’တိ (ဒီ. နိ. ၃.၃၀၅)။

    ‘‘Atītaṃ vā addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya, anāgataṃ vā…pe… paccuppannaṃ vā addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyyā’’ti (dī. ni. 3.305).

    တထာ –

    Tathā –

    ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ , ရူပံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိပရိဏတံ, ‘အဟောသီ’တိ တသ္သ သင္ခာ, ‘အဟောသီ’တိ တသ္သ သမညာ, ‘အဟောသီ’တိ တသ္သ ပညတ္တိ; န တသ္သ သင္ခာ အတ္ထီတိ, န တသ္သ သင္ခာ ဘဝိသ္သတီ’’တိ (သံ. နိ. ၃.၆၂) –

    ‘‘Yaṃ, bhikkhave , rūpaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ, ‘ahosī’ti tassa saṅkhā, ‘ahosī’ti tassa samaññā, ‘ahosī’ti tassa paññatti; na tassa saṅkhā atthīti, na tassa saṅkhā bhavissatī’’ti (saṃ. ni. 3.62) –

    ဧဝံ ဝုတ္တေန နိရုတ္တိပထသုတ္တေနပိ ဧတ္ထ အတ္ထော ဒီပေတဗ္ဗော။ ဧဝံ ကထာဝတ္ထုဘာဝေန အက္ခေယ္ယသင္ခာတေ ခန္ဓပဉ္စကေ အဟန္တိ စ မမန္တိ စ ဒေဝောတိ စ မနုသ္သောတိ စ ဣတ္ထီတိ စ ပုရိသောတိ စ အာဒိနာ ပဝတ္တသညာဝသေန အက္ခေယ္ယသညိနော, ပဉ္စသု ဥပာဒာနက္ခန္ဓေသု သတ္တပုဂ္ဂလာဒိသညိနောတိ အတ္ထော။ အက္ခေယ္ယသ္မိံ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိဂ္ဂာဟဝသေန ပတိဋ္ဌိတာ, ရာဂာဒိဝသေန ဝာ အဋ္ဌဟာကာရေဟိ ပတိဋ္ဌိတာ။ ရတ္တော ဟိ ရာဂဝသေန ပတိဋ္ဌိတော ဟောတိ, ဒုဋ္ဌော ဒောသဝသေန, မူဠ္ဟော မောဟဝသေန, ပရာမဋ္ဌော ဒိဋ္ဌိဝသေန, ထာမဂတော အနုသယဝသေန, ဝိနိဗဒ္ဓော မာနဝသေန, အနိဋ္ဌင္ဂတော ဝိစိကိစ္ဆာဝသေန, ဝိက္ခေပဂတော ဥဒ္ဓစ္စဝသေန ပတိဋ္ဌိတော ဟောတီတိ။

    Evaṃ vuttena niruttipathasuttenapi ettha attho dīpetabbo. Evaṃ kathāvatthubhāvena akkheyyasaṅkhāte khandhapañcake ahanti ca mamanti ca devoti ca manussoti ca itthīti ca purisoti ca ādinā pavattasaññāvasena akkheyyasaññino, pañcasu upādānakkhandhesu sattapuggalādisaññinoti attho. Akkheyyasmiṃ taṇhādiṭṭhiggāhavasena patiṭṭhitā, rāgādivasena vā aṭṭhahākārehi patiṭṭhitā. Ratto hi rāgavasena patiṭṭhito hoti, duṭṭho dosavasena, mūḷho mohavasena, parāmaṭṭho diṭṭhivasena, thāmagato anusayavasena, vinibaddho mānavasena, aniṭṭhaṅgato vicikicchāvasena, vikkhepagato uddhaccavasena patiṭṭhito hotīti.

    အက္ခေယ္ယံ အပရိညာယာတိ တံ အက္ခေယ္ယံ တေဘူမကဓမ္မေ တီဟိ ပရိညာဟိ အပရိဇာနိတ္ဝာ တသ္သ အပရိဇာနနဟေတု။ ယောဂမာယန္တိ မစ္စုနောတိ မရဏသ္သ ယောဂံ တေန သံယောဂံ ဥပဂစ္ဆန္တိ, န ဝိသံယောဂန္တိ အတ္ထော။

    Akkheyyaṃ apariññāyāti taṃ akkheyyaṃ tebhūmakadhamme tīhi pariññāhi aparijānitvā tassa aparijānanahetu. Yogamāyanti maccunoti maraṇassa yogaṃ tena saṃyogaṃ upagacchanti, na visaṃyoganti attho.

    အထ ဝာ ယောဂန္တိ ဥပာယံ, တေန ယောဇိတံ ပသာရိတံ မာရသေနဋ္ဌာနိယံ အနတ္ထဇာလံ ကိလေသဇာလဉ္စ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ –

    Atha vā yoganti upāyaṃ, tena yojitaṃ pasāritaṃ mārasenaṭṭhāniyaṃ anatthajālaṃ kilesajālañca upagacchantīti vuttaṃ hoti. Tathā hi vuttaṃ –

    ‘‘န ဟိ နော သင္ဂရံ တေန၊ မဟာသေနေန မစ္စုနာ’’တိ။ (မ. နိ. ၃.၂၇၂; ဇာ. ၂.၂၂.၁၂၁; နေတ္တိ. ၁၀၃)။

    ‘‘Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā’’ti. (ma. ni. 3.272; jā. 2.22.121; netti. 103);

    ဧတ္တာဝတာ ဝဋ္ဋံ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ ဝိဝဋ္ဋံ ဒသ္သေတုံ ‘‘အက္ခေယ္ယဉ္စ ပရိညာယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ -သဒ္ဒော ဗ္ယတိရေကေ, တေန အက္ခေယ္ယပရိဇာနနေန လဒ္ဓဗ္ဗံ ဝက္ခမာနမေဝ ဝိသေသံ ဇောတေတိ။ ပရိညာယာတိ ဝိပသ္သနာသဟိတာယ မဂ္ဂပညာယ ဒုက္ခန္တိ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဇာနိတ္ဝာ, တပ္ပဋိဗဒ္ဓကိလေသပ္ပဟာနေန ဝာ တံ သမတိက္ကမိတ္ဝာ တိသ္သန္နမ္ပိ ပရိညာနံ ကိစ္စံ မတ္ထကံ ပာပေတ္ဝာ။ အက္ခာတာရံ န မညတီတိ သဗ္ဗသော မညနာနံ ပဟီနတ္တာ ခီဏာသဝော အက္ခာတာရံ န မညတိ, ကာရကာဒိသဘာဝံ ကိဉ္စိ အတ္တာနံ န ပစ္စေတီတိ အတ္ထော။ ဖုဋ္ဌော ဝိမောက္ခော မနသာ, သန္တိပဒမနုတ္တရန္တိ ယသ္မာ သဗ္ဗသင္ခတဝိမုတ္တတ္တာ ‘‘ဝိမောက္ခော’’တိ သဗ္ဗကိလေသသန္တာပဝူပသမနဋ္ဌာနတာယ ‘‘သန္တိပဒ’’န္တိ လဒ္ဓနာမော နိဗ္ဗာနဓမ္မော ဖုဋ္ဌော ဖုသိတော ပတ္တော, တသ္မာ အက္ခာတာရံ န မညတီတိ။ အထ ဝာ ‘‘ပရိညာယာ’’တိ ပဒေန ဒုက္ခသစ္စသ္သ ပရိညာဘိသမယံ သမုဒယသစ္စသ္သ ပဟာနာဘိသမယဉ္စ ဝတ္ဝာ ဣဒာနိ ‘‘ဖုဋ္ဌော ဝိမောက္ခော မနသာ, သန္တိပဒမနုတ္တရ’’န္တိ ဣမိနာ မဂ္ဂနိရောဓာနံ ဘာဝနာသစ္ဆိကိရိယာဘိသမယံ ဝဒတိ။ တသ္သတ္ထော – သမုစ္ဆေဒဝသေန သဗ္ဗကိလေသေဟိ ဝိမုစ္စတီတိ ဝိမောက္ခော, အရိယမဂ္ဂော။ သော ပနသ္သ မဂ္ဂစိတ္တေန ဖုဋ္ဌော ဖုသိတော ဘာဝိတော, တေနေဝ အနုတ္တရံ သန္တိပဒံ နိဗ္ဗာနံ ဖုဋ္ဌံ ဖုသိတံ သစ္ဆိကတန္တိ။

    Ettāvatā vaṭṭaṃ dassetvā idāni vivaṭṭaṃ dassetuṃ ‘‘akkheyyañca pariññāyā’’tiādi vuttaṃ. Tattha ca-saddo byatireke, tena akkheyyaparijānanena laddhabbaṃ vakkhamānameva visesaṃ joteti. Pariññāyāti vipassanāsahitāya maggapaññāya dukkhanti paricchijja jānitvā, tappaṭibaddhakilesappahānena vā taṃ samatikkamitvā tissannampi pariññānaṃ kiccaṃ matthakaṃ pāpetvā. Akkhātāraṃ na maññatīti sabbaso maññanānaṃ pahīnattā khīṇāsavo akkhātāraṃ na maññati, kārakādisabhāvaṃ kiñci attānaṃ na paccetīti attho. Phuṭṭhovimokkho manasā, santipadamanuttaranti yasmā sabbasaṅkhatavimuttattā ‘‘vimokkho’’ti sabbakilesasantāpavūpasamanaṭṭhānatāya ‘‘santipada’’nti laddhanāmo nibbānadhammo phuṭṭho phusito patto, tasmā akkhātāraṃ na maññatīti. Atha vā ‘‘pariññāyā’’ti padena dukkhasaccassa pariññābhisamayaṃ samudayasaccassa pahānābhisamayañca vatvā idāni ‘‘phuṭṭho vimokkho manasā, santipadamanuttara’’nti iminā magganirodhānaṃ bhāvanāsacchikiriyābhisamayaṃ vadati. Tassattho – samucchedavasena sabbakilesehi vimuccatīti vimokkho, ariyamaggo. So panassa maggacittena phuṭṭho phusito bhāvito, teneva anuttaraṃ santipadaṃ nibbānaṃ phuṭṭhaṃ phusitaṃ sacchikatanti.

    အက္ခေယ္ယသမ္ပန္နောတိ အက္ခေယ္ယနိမိတ္တံ ဝိဝိဓာဟိ ဝိပတ္တီဟိ ဥပဒ္ဒုတေ လောကေ ပဟီနဝိပလ္လာသတာယ တတော သုပရိမုတ္တော အက္ခေယ္ယပရိညာဘိနိဗ္ဗတ္တာဟိ သမ္ပတ္တီဟိ သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ သင္ခာယ သေဝီတိ ပညာဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ စီဝရာဒိပစ္စယေ သင္ခာယ ပရိတုလေတ္ဝာဝ သေဝနသီလော, သင္ခာတဓမ္မတ္တာ စ အာပာထဂတံ သဗ္ဗမ္ပိ ဝိသယံ ဆဠင္ဂုပေက္ခာဝသေန သင္ခာယ သေဝနသီလော။ ဓမ္မဋ္ဌောတိ အသေက္ခဓမ္မေသု နိဗ္ဗာနဓမ္မေ ဧဝ ဝာ ဌိတော။ ဝေဒဂူတိ ဝေဒိတဗ္ဗသ္သ စတုသစ္စသ္သ ပာရင္ဂတတ္တာ ဝေဒဂူ။ ဧဝံဂုဏော အရဟာ ဘဝာဒီသု ကတ္ထစိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘာဝတော မနုသ္သဒေဝာတိ သင္ခ္ယံ န ဥပေတိ, အပညတ္တိကဘာဝမေဝ ဂစ္ဆတီတိ အနုပာဒာပရိနိဗ္ဗာနေန ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေသိ။

    Akkheyyasampannoti akkheyyanimittaṃ vividhāhi vipattīhi upaddute loke pahīnavipallāsatāya tato suparimutto akkheyyapariññābhinibbattāhi sampattīhi sampanno samannāgato. Saṅkhāya sevīti paññāvepullappattiyā cīvarādipaccaye saṅkhāya parituletvāva sevanasīlo, saṅkhātadhammattā ca āpāthagataṃ sabbampi visayaṃ chaḷaṅgupekkhāvasena saṅkhāya sevanasīlo. Dhammaṭṭhoti asekkhadhammesu nibbānadhamme eva vā ṭhito. Vedagūti veditabbassa catusaccassa pāraṅgatattā vedagū. Evaṃguṇo arahā bhavādīsu katthaci āyatiṃ punabbhavābhāvato manussadevāti saṅkhyaṃ na upeti, apaññattikabhāvameva gacchatīti anupādāparinibbānena desanaṃ niṭṭhāpesi.

    စတုတ္ထသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi / ၄. အဒ္ဓာသုတ္တံ • 4. Addhāsuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact