Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
అధమ్మకమ్మద్వాదసకకథా
Adhammakammadvādasakakathā
౪. అసమ్ముఖా కతన్తిఆదీసు ఏవం వినిచ్ఛయో వేదితబ్బోతి యోజనా. సమ్ముఖేహి విరహితా అసమ్ముఖాతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘సఙ్ఘధమ్మవినయపుగ్గలసమ్ముఖానం వినా కత’’న్తి. ‘‘అప్పటిపుచ్ఛిత్వా’’తి ఇమినా అప్పటిపుచ్ఛాతి ఏత్థ త్వాపచ్చయస్సాకారభావం దస్సేతి. తస్సేవాతి చుదితకస్సేవ. అదేసనాగామినియాతి ఏత్థ అకారస్స అఞ్ఞత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘పారాజికా…పే॰… వా’’తి. ఏత్థాతి తజ్జనీయకమ్మే. నవ పదాతి నవసు పదేసు, నిద్ధారణే చేతం పచ్చత్తవచనం. పురిమకేసు తీసు తికేసు వుత్తేసు నవసు పదేసూతి యోజనా. ‘‘ఏకేక’’న్తి పదేన సమ్బన్ధితబ్బం. ఇమేహీతి ఇమేహి ద్వీహి పదేహి. ద్వాదస తికాతి పురిమేహి తీహి తికేహి నవ తికే మిస్సేత్వా ద్వాదస. సుక్కపక్ఖేసుపీతి పటిసేధవిరహవసేన సుక్కేసు పక్ఖేసుపి.
4. Asammukhā katantiādīsu evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Sammukhehi virahitā asammukhāti dassento āha ‘‘saṅghadhammavinayapuggalasammukhānaṃ vinā kata’’nti. ‘‘Appaṭipucchitvā’’ti iminā appaṭipucchāti ettha tvāpaccayassākārabhāvaṃ dasseti. Tassevāti cuditakasseva. Adesanāgāminiyāti ettha akārassa aññatthaṃ dassento āha ‘‘pārājikā…pe… vā’’ti. Etthāti tajjanīyakamme. Nava padāti navasu padesu, niddhāraṇe cetaṃ paccattavacanaṃ. Purimakesu tīsu tikesu vuttesu navasu padesūti yojanā. ‘‘Ekeka’’nti padena sambandhitabbaṃ. Imehīti imehi dvīhi padehi. Dvādasa tikāti purimehi tīhi tikehi nava tike missetvā dvādasa. Sukkapakkhesupīti paṭisedhavirahavasena sukkesu pakkhesupi.
౬. ‘‘పబ్బజితాన’’న్తి ఇమినా గిహీనం అననులోమికతం నివత్తేతి. సహసోకితాదీహీతి ఆదిసద్దేన సహనన్దిం సఙ్గణ్హాతి. ఇమస్మిం ఠానే సబ్బఅట్ఠకథాపోత్థకేసు ‘‘న ఉపసమ్పాదేతబ్బన్తి ఉపజ్ఝాయేన హుత్వా న ఉపసమ్పాదేతబ్బ’’న్తి పాఠతో పట్ఠాయ యావ ‘‘న సమ్పయోజేతబ్బన్తి అఞ్ఞమఞ్ఞం యోజేత్వా కలహో న కారేతబ్బో’’తి పాఠో అత్థి, తావ అట్ఠారససమ్మావత్తనవత్తానం సంవణ్ణనాపాఠో లిఖితో, సో పాఠో ఇమస్మిం ఠానే న లిఖితబ్బో. కస్మా? పాళిక్కమానుప్పత్తాభావతో, అట్ఠకథాయమేవ ‘‘అట్ఠారస సమ్మావత్తనవత్తాని పారివాసికక్ఖన్ధకే వణ్ణయిస్సామా’’తి వక్ఖమానత్తా, యథావచనఞ్చ పారివాసికక్ఖన్ధకే (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౭౬) సంవణ్ణితత్థా చ. తస్మా సో పాఠో న పోరాణపాఠో హోతి, పచ్ఛా పక్ఖిత్తపాఠోతి దట్ఠబ్బో.
6. ‘‘Pabbajitāna’’nti iminā gihīnaṃ ananulomikataṃ nivatteti. Sahasokitādīhīti ādisaddena sahanandiṃ saṅgaṇhāti. Imasmiṃ ṭhāne sabbaaṭṭhakathāpotthakesu ‘‘na upasampādetabbanti upajjhāyena hutvā na upasampādetabba’’nti pāṭhato paṭṭhāya yāva ‘‘na sampayojetabbanti aññamaññaṃ yojetvā kalaho na kāretabbo’’ti pāṭho atthi, tāva aṭṭhārasasammāvattanavattānaṃ saṃvaṇṇanāpāṭho likhito, so pāṭho imasmiṃ ṭhāne na likhitabbo. Kasmā? Pāḷikkamānuppattābhāvato, aṭṭhakathāyameva ‘‘aṭṭhārasa sammāvattanavattāni pārivāsikakkhandhake vaṇṇayissāmā’’ti vakkhamānattā, yathāvacanañca pārivāsikakkhandhake (cūḷava. aṭṭha. 76) saṃvaṇṇitatthā ca. Tasmā so pāṭho na porāṇapāṭho hoti, pacchā pakkhittapāṭhoti daṭṭhabbo.
తిణ్ణం భిక్ఖవే భిక్ఖూనన్తిఆది వుత్తన్తి సమ్బన్ధో. ఏకేకేనాపీతి తీసు అఙ్గేసు ఏకేకేనాపి. ఇమినా అవయవవాక్యనిబ్బత్తివసేన కమ్మారహభావం దస్సేతి. హీతి సచ్చం. నియస్సస్స విసేసేన అభిణ్హాపత్తికత్తం అఙ్గం ఇతి వుత్తన్తి యోజనా. ఏత్థ ఆకారవాచకో ఇతిసద్దో లుత్తనిద్దిట్ఠోతి దట్ఠబ్బం. ఏసేవ నయో అనన్తరేపి. తజ్జీయతి అనేన వినయకమ్మేనాతి తజ్జనీయం, తమేవ కమ్మం తజ్జనీయకమ్మం. ‘‘నిస్సాయ తే వత్థబ్బ’’న్తి నియస్సీయతి బాలో భజాపీయతి అనేన వినయకమ్మేనాతి నియస్సం, దివాదిగణికత్తా సకారస్స ద్వేభావో హోతి ‘‘నస్సం వస్స’’న్తిఆదీసు వియ, నియస్సమేవ కమ్మం నియస్సకమ్మం. గామాదితో పబ్బాజియతి అనేన వినయకమ్మేనాతి పబ్బాజనీయం, తమేవ కమ్మం పబ్బాజనీయకమ్మం. తీసూతి భణ్డనకారకఅభిణ్హాపత్తికకులదూసకవసేన తివిధేసు అఙ్గేసు. యేన కేనచి అఙ్గేనాతి సమ్బన్ధో. యది సబ్బాని కమ్మాని కాతుం వట్టతీతి యోజనా. ఏవం సతి చమ్పేయ్యక్ఖన్ధకే (మహావ॰ ౪౦౦ ఆదయో) వుత్తం ఇదం వచనం విరుజ్ఝతీతి సమ్బన్ధో. వచనత్థనానత్తతోతి వచనస్స చ అత్థస్స చ నానాభావతో. తమేవత్థం విత్థారేన్తో ఆహ ‘‘తజ్జనీయకమ్మారహస్సాతి ఇమస్స హీ’’తిఆది. తత్థ ‘‘తిణ్ణం భిక్ఖవే’’తిఆదివచనస్స అఙ్గసమ్భవో అత్థోతి యోజనా. తస్మాతి యస్మా న విరుజ్ఝతి, తస్మా. సఙ్ఘేన కతం హోతీతి సమ్బన్ధో. ఇమినా లక్ఖణేన తజ్జనీయాదికమ్మారహస్స తస్స భిక్ఖుస్సాతి యోజనా. ఏవం కమ్మసన్నిట్ఠానత్థం దస్సేత్వా అఙ్గసమ్భవత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘యస్స పనా’’తిఆది. తత్థ యస్సాతి భిక్ఖుస్స, అత్థీతి సమ్బన్ధో. భణ్డనకారకాదీసూతిఆదిసద్దేన అభిణ్హాపత్తికకులదూసకాని సఙ్గణ్హాతి. ఆకఙ్ఖమానో సఙ్ఘో కరేయ్యాతి సమ్బన్ధో. కమ్మారహన్తి కమ్మస్స, కమ్మే వా అరహం. ఏత్థాతి కమ్మక్ఖన్ధకే. పుబ్బేనాతి పుబ్బే వుత్తేన చమ్పేయ్యక్ఖన్ధకేన. అపరన్తి అపరే వుత్తం కమ్మక్ఖన్ధకం. సమేతీతి సమం గచ్ఛతి.
Tiṇṇaṃ bhikkhave bhikkhūnantiādi vuttanti sambandho. Ekekenāpīti tīsu aṅgesu ekekenāpi. Iminā avayavavākyanibbattivasena kammārahabhāvaṃ dasseti. Hīti saccaṃ. Niyassassa visesena abhiṇhāpattikattaṃ aṅgaṃ iti vuttanti yojanā. Ettha ākāravācako itisaddo luttaniddiṭṭhoti daṭṭhabbaṃ. Eseva nayo anantarepi. Tajjīyati anena vinayakammenāti tajjanīyaṃ, tameva kammaṃ tajjanīyakammaṃ. ‘‘Nissāya te vatthabba’’nti niyassīyati bālo bhajāpīyati anena vinayakammenāti niyassaṃ, divādigaṇikattā sakārassa dvebhāvo hoti ‘‘nassaṃ vassa’’ntiādīsu viya, niyassameva kammaṃ niyassakammaṃ. Gāmādito pabbājiyati anena vinayakammenāti pabbājanīyaṃ, tameva kammaṃ pabbājanīyakammaṃ. Tīsūti bhaṇḍanakārakaabhiṇhāpattikakuladūsakavasena tividhesu aṅgesu. Yena kenaci aṅgenāti sambandho. Yadi sabbāni kammāni kātuṃ vaṭṭatīti yojanā. Evaṃ sati campeyyakkhandhake (mahāva. 400 ādayo) vuttaṃ idaṃ vacanaṃ virujjhatīti sambandho. Vacanatthanānattatoti vacanassa ca atthassa ca nānābhāvato. Tamevatthaṃ vitthārento āha ‘‘tajjanīyakammārahassāti imassa hī’’tiādi. Tattha ‘‘tiṇṇaṃ bhikkhave’’tiādivacanassa aṅgasambhavo atthoti yojanā. Tasmāti yasmā na virujjhati, tasmā. Saṅghena kataṃ hotīti sambandho. Iminā lakkhaṇena tajjanīyādikammārahassa tassa bhikkhussāti yojanā. Evaṃ kammasanniṭṭhānatthaṃ dassetvā aṅgasambhavatthaṃ dassento āha ‘‘yassa panā’’tiādi. Tattha yassāti bhikkhussa, atthīti sambandho. Bhaṇḍanakārakādīsūtiādisaddena abhiṇhāpattikakuladūsakāni saṅgaṇhāti. Ākaṅkhamāno saṅgho kareyyāti sambandho. Kammārahanti kammassa, kamme vā arahaṃ. Etthāti kammakkhandhake. Pubbenāti pubbe vuttena campeyyakkhandhakena. Aparanti apare vuttaṃ kammakkhandhakaṃ. Sametīti samaṃ gacchati.
తత్థాతి కమ్మేసు, తజ్జనీయకమ్మేతి సమ్బన్ధో, అఙ్గేసు వా, భణ్డనకారకవసేనాతి సమ్బన్ధో. అథ ఖోతి తథా వుత్తాపీతి అత్థో. కరోన్తేన కమ్మవాచావాచకేనాతి సమ్బన్ధో. హీతి ఫలజోతకో. భూతేన వత్థునాతి తచ్ఛేన వత్థునా. అఞ్ఞస్స కమ్మస్సాతి తజ్జనీయకమ్మతో అఞ్ఞస్స కమ్మస్స. కస్మా బాలస్స అబ్యత్తస్స ఆపత్తిబహులస్స తజ్జనీయకమ్మం కాతబ్బన్తి యోజనా. ఇదమ్పీతి తజ్జనీయకమ్మమ్పి. సబ్బత్థాతి సబ్బేసు కమ్మేసు.
Tatthāti kammesu, tajjanīyakammeti sambandho, aṅgesu vā, bhaṇḍanakārakavasenāti sambandho. Atha khoti tathā vuttāpīti attho. Karontena kammavācāvācakenāti sambandho. Hīti phalajotako. Bhūtena vatthunāti tacchena vatthunā. Aññassa kammassāti tajjanīyakammato aññassa kammassa. Kasmā bālassa abyattassa āpattibahulassa tajjanīyakammaṃ kātabbanti yojanā. Idampīti tajjanīyakammampi. Sabbatthāti sabbesu kammesu.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / చూళవగ్గపాళి • Cūḷavaggapāḷi
అధమ్మకమ్మద్వాదసకం • Adhammakammadvādasakaṃ
ఆకఙ్ఖమానఛక్కం • Ākaṅkhamānachakkaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / చూళవగ్గ-అట్ఠకథా • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / అధమ్మకమ్మద్వాదసకకథా • Adhammakammadvādasakakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / అధమ్మకమ్మద్వాదసకకథావణ్ణనా • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā