| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮದ್ವಾದಸಕಕಥಾ
Adhammakammadvādasakakathā
೪. ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಕತನ್ತಿಆದೀಸು ಏವಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಸಮ್ಮುಖೇಹಿ ವಿರಹಿತಾ ಅಸಮ್ಮುಖಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಸಙ್ಘಧಮ್ಮವಿನಯಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖಾನಂ ವಿನಾ ಕತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಅಪ್ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಪ್ಪಟಿಪುಚ್ಛಾತಿ ಏತ್ಥ ತ್ವಾಪಚ್ಚಯಸ್ಸಾಕಾರಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಚುದಿತಕಸ್ಸೇವ। ಅದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಅಕಾರಸ್ಸ ಅಞ್ಞತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಾ…ಪೇ॰… ವಾ’’ತಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮೇ। ನವ ಪದಾತಿ ನವಸು ಪದೇಸು, ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಚೇತಂ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ। ಪುರಿಮಕೇಸು ತೀಸು ತಿಕೇಸು ವುತ್ತೇಸು ನವಸು ಪದೇಸೂತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಏಕೇಕ’’ನ್ತಿ ಪದೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ಇಮೇಹೀತಿ ಇಮೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಪದೇಹಿ। ದ್ವಾದಸ ತಿಕಾತಿ ಪುರಿಮೇಹಿ ತೀಹಿ ತಿಕೇಹಿ ನವ ತಿಕೇ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ದ್ವಾದಸ। ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇಸುಪೀತಿ ಪಟಿಸೇಧವಿರಹವಸೇನ ಸುಕ್ಕೇಸು ಪಕ್ಖೇಸುಪಿ।
4. Asammukhā katantiādīsu evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Sammukhehi virahitā asammukhāti dassento āha ‘‘saṅghadhammavinayapuggalasammukhānaṃ vinā kata’’nti. ‘‘Appaṭipucchitvā’’ti iminā appaṭipucchāti ettha tvāpaccayassākārabhāvaṃ dasseti. Tassevāti cuditakasseva. Adesanāgāminiyāti ettha akārassa aññatthaṃ dassento āha ‘‘pārājikā…pe… vā’’ti. Etthāti tajjanīyakamme. Nava padāti navasu padesu, niddhāraṇe cetaṃ paccattavacanaṃ. Purimakesu tīsu tikesu vuttesu navasu padesūti yojanā. ‘‘Ekeka’’nti padena sambandhitabbaṃ. Imehīti imehi dvīhi padehi. Dvādasa tikāti purimehi tīhi tikehi nava tike missetvā dvādasa. Sukkapakkhesupīti paṭisedhavirahavasena sukkesu pakkhesupi.
೬. ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಾನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಗಿಹೀನಂ ಅನನುಲೋಮಿಕತಂ ನಿವತ್ತೇತಿ। ಸಹಸೋಕಿತಾದೀಹೀತಿ ಆದಿಸದ್ದೇನ ಸಹನನ್ದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಪೋತ್ಥಕೇಸು ‘‘ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಹುತ್ವಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪಾಠತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ‘‘ನ ಸಮ್ಪಯೋಜೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕಲಹೋ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಪಾಠೋ ಅತ್ಥಿ, ತಾವ ಅಟ್ಠಾರಸಸಮ್ಮಾವತ್ತನವತ್ತಾನಂ ಸಂವಣ್ಣನಾಪಾಠೋ ಲಿಖಿತೋ, ಸೋ ಪಾಠೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನ ಲಿಖಿತಬ್ಬೋ। ಕಸ್ಮಾ? ಪಾಳಿಕ್ಕಮಾನುಪ್ಪತ್ತಾಭಾವತೋ, ಅಟ್ಠಕಥಾಯಮೇವ ‘‘ಅಟ್ಠಾರಸ ಸಮ್ಮಾವತ್ತನವತ್ತಾನಿ ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ, ಯಥಾವಚನಞ್ಚ ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಚೂಳವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೭೬) ಸಂವಣ್ಣಿತತ್ಥಾ ಚ। ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಪಾಠೋ ನ ಪೋರಾಣಪಾಠೋ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತಪಾಠೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
6. ‘‘Pabbajitāna’’nti iminā gihīnaṃ ananulomikataṃ nivatteti. Sahasokitādīhīti ādisaddena sahanandiṃ saṅgaṇhāti. Imasmiṃ ṭhāne sabbaaṭṭhakathāpotthakesu ‘‘na upasampādetabbanti upajjhāyena hutvā na upasampādetabba’’nti pāṭhato paṭṭhāya yāva ‘‘na sampayojetabbanti aññamaññaṃ yojetvā kalaho na kāretabbo’’ti pāṭho atthi, tāva aṭṭhārasasammāvattanavattānaṃ saṃvaṇṇanāpāṭho likhito, so pāṭho imasmiṃ ṭhāne na likhitabbo. Kasmā? Pāḷikkamānuppattābhāvato, aṭṭhakathāyameva ‘‘aṭṭhārasa sammāvattanavattāni pārivāsikakkhandhake vaṇṇayissāmā’’ti vakkhamānattā, yathāvacanañca pārivāsikakkhandhake (cūḷava. aṭṭha. 76) saṃvaṇṇitatthā ca. Tasmā so pāṭho na porāṇapāṭho hoti, pacchā pakkhittapāṭhoti daṭṭhabbo.
ತಿಣ್ಣಂ ಭಿಕ್ಖವೇ ಭಿಕ್ಖೂನನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏಕೇಕೇನಾಪೀತಿ ತೀಸು ಅಙ್ಗೇಸು ಏಕೇಕೇನಾಪಿ। ಇಮಿನಾ ಅವಯವವಾಕ್ಯನಿಬ್ಬತ್ತಿವಸೇನ ಕಮ್ಮಾರಹಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ನಿಯಸ್ಸಸ್ಸ ವಿಸೇಸೇನ ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕತ್ತಂ ಅಙ್ಗಂ ಇತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಏತ್ಥ ಆಕಾರವಾಚಕೋ ಇತಿಸದ್ದೋ ಲುತ್ತನಿದ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಅನನ್ತರೇಪಿ। ತಜ್ಜೀಯತಿ ಅನೇನ ವಿನಯಕಮ್ಮೇನಾತಿ ತಜ್ಜನೀಯಂ, ತಮೇವ ಕಮ್ಮಂ ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಂ। ‘‘ನಿಸ್ಸಾಯ ತೇ ವತ್ಥಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ನಿಯಸ್ಸೀಯತಿ ಬಾಲೋ ಭಜಾಪೀಯತಿ ಅನೇನ ವಿನಯಕಮ್ಮೇನಾತಿ ನಿಯಸ್ಸಂ, ದಿವಾದಿಗಣಿಕತ್ತಾ ಸಕಾರಸ್ಸ ದ್ವೇಭಾವೋ ಹೋತಿ ‘‘ನಸ್ಸಂ ವಸ್ಸ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ವಿಯ, ನಿಯಸ್ಸಮೇವ ಕಮ್ಮಂ ನಿಯಸ್ಸಕಮ್ಮಂ। ಗಾಮಾದಿತೋ ಪಬ್ಬಾಜಿಯತಿ ಅನೇನ ವಿನಯಕಮ್ಮೇನಾತಿ ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಂ, ತಮೇವ ಕಮ್ಮಂ ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಕಮ್ಮಂ। ತೀಸೂತಿ ಭಣ್ಡನಕಾರಕಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕಕುಲದೂಸಕವಸೇನ ತಿವಿಧೇಸು ಅಙ್ಗೇಸು। ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅಙ್ಗೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯದಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಏವಂ ಸತಿ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಮಹಾವ॰ ೪೦೦ ಆದಯೋ) ವುತ್ತಂ ಇದಂ ವಚನಂ ವಿರುಜ್ಝತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವಚನತ್ಥನಾನತ್ತತೋತಿ ವಚನಸ್ಸ ಚ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಚ ನಾನಾಭಾವತೋ। ತಮೇವತ್ಥಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸಾತಿ ಇಮಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ‘‘ತಿಣ್ಣಂ ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿಆದಿವಚನಸ್ಸ ಅಙ್ಗಸಮ್ಭವೋ ಅತ್ಥೋತಿ ಯೋಜನಾ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ನ ವಿರುಜ್ಝತಿ, ತಸ್ಮಾ। ಸಙ್ಘೇನ ಕತಂ ಹೋತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇಮಿನಾ ಲಕ್ಖಣೇನ ತಜ್ಜನೀಯಾದಿಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಏವಂ ಕಮ್ಮಸನ್ನಿಟ್ಠಾನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅಙ್ಗಸಮ್ಭವತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಯಸ್ಸ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಸಾತಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ, ಅತ್ಥೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಭಣ್ಡನಕಾರಕಾದೀಸೂತಿಆದಿಸದ್ದೇನ ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕಕುಲದೂಸಕಾನಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಮ್ಮಾರಹನ್ತಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸ, ಕಮ್ಮೇ ವಾ ಅರಹಂ। ಏತ್ಥಾತಿ ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕೇ। ಪುಬ್ಬೇನಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತೇನ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕೇನ। ಅಪರನ್ತಿ ಅಪರೇ ವುತ್ತಂ ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ। ಸಮೇತೀತಿ ಸಮಂ ಗಚ್ಛತಿ।
Tiṇṇaṃ bhikkhave bhikkhūnantiādi vuttanti sambandho. Ekekenāpīti tīsu aṅgesu ekekenāpi. Iminā avayavavākyanibbattivasena kammārahabhāvaṃ dasseti. Hīti saccaṃ. Niyassassa visesena abhiṇhāpattikattaṃ aṅgaṃ iti vuttanti yojanā. Ettha ākāravācako itisaddo luttaniddiṭṭhoti daṭṭhabbaṃ. Eseva nayo anantarepi. Tajjīyati anena vinayakammenāti tajjanīyaṃ, tameva kammaṃ tajjanīyakammaṃ. ‘‘Nissāya te vatthabba’’nti niyassīyati bālo bhajāpīyati anena vinayakammenāti niyassaṃ, divādigaṇikattā sakārassa dvebhāvo hoti ‘‘nassaṃ vassa’’ntiādīsu viya, niyassameva kammaṃ niyassakammaṃ. Gāmādito pabbājiyati anena vinayakammenāti pabbājanīyaṃ, tameva kammaṃ pabbājanīyakammaṃ. Tīsūti bhaṇḍanakārakaabhiṇhāpattikakuladūsakavasena tividhesu aṅgesu. Yena kenaci aṅgenāti sambandho. Yadi sabbāni kammāni kātuṃ vaṭṭatīti yojanā. Evaṃ sati campeyyakkhandhake (mahāva. 400 ādayo) vuttaṃ idaṃ vacanaṃ virujjhatīti sambandho. Vacanatthanānattatoti vacanassa ca atthassa ca nānābhāvato. Tamevatthaṃ vitthārento āha ‘‘tajjanīyakammārahassāti imassa hī’’tiādi. Tattha ‘‘tiṇṇaṃ bhikkhave’’tiādivacanassa aṅgasambhavo atthoti yojanā. Tasmāti yasmā na virujjhati, tasmā. Saṅghena kataṃ hotīti sambandho. Iminā lakkhaṇena tajjanīyādikammārahassa tassa bhikkhussāti yojanā. Evaṃ kammasanniṭṭhānatthaṃ dassetvā aṅgasambhavatthaṃ dassento āha ‘‘yassa panā’’tiādi. Tattha yassāti bhikkhussa, atthīti sambandho. Bhaṇḍanakārakādīsūtiādisaddena abhiṇhāpattikakuladūsakāni saṅgaṇhāti. Ākaṅkhamāno saṅgho kareyyāti sambandho. Kammārahanti kammassa, kamme vā arahaṃ. Etthāti kammakkhandhake. Pubbenāti pubbe vuttena campeyyakkhandhakena. Aparanti apare vuttaṃ kammakkhandhakaṃ. Sametīti samaṃ gacchati.
ತತ್ಥಾತಿ ಕಮ್ಮೇಸು, ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಅಙ್ಗೇಸು ವಾ, ಭಣ್ಡನಕಾರಕವಸೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಥ ಖೋತಿ ತಥಾ ವುತ್ತಾಪೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕರೋನ್ತೇನ ಕಮ್ಮವಾಚಾವಾಚಕೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಹೀತಿ ಫಲಜೋತಕೋ। ಭೂತೇನ ವತ್ಥುನಾತಿ ತಚ್ಛೇನ ವತ್ಥುನಾ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ। ಕಸ್ಮಾ ಬಾಲಸ್ಸ ಅಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಬಹುಲಸ್ಸ ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಇದಮ್ಪೀತಿ ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಮ್ಪಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಕಮ್ಮೇಸು।
Tatthāti kammesu, tajjanīyakammeti sambandho, aṅgesu vā, bhaṇḍanakārakavasenāti sambandho. Atha khoti tathā vuttāpīti attho. Karontena kammavācāvācakenāti sambandho. Hīti phalajotako. Bhūtena vatthunāti tacchena vatthunā. Aññassa kammassāti tajjanīyakammato aññassa kammassa. Kasmā bālassa abyattassa āpattibahulassa tajjanīyakammaṃ kātabbanti yojanā. Idampīti tajjanīyakammampi. Sabbatthāti sabbesu kammesu.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಚೂಳವಗ್ಗಪಾಳಿ • Cūḷavaggapāḷi
ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮದ್ವಾದಸಕಂ • Adhammakammadvādasakaṃ
ಆಕಙ್ಖಮಾನಛಕ್ಕಂ • Ākaṅkhamānachakkaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮದ್ವಾದಸಕಕಥಾ • Adhammakammadvādasakakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮದ್ವಾದಸಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā
