| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
අධම්‌මකම්‌මද්‌වාදසකකථා
Adhammakammadvādasakakathā
4. අසම්‌මුඛා කතන්‌තිආදීසු එවං විනිච්‌ඡයො වෙදිතබ්‌බොති යොජනා. සම්‌මුඛෙහි විරහිතා අසම්‌මුඛාති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘සඞ්‌ඝධම්‌මවිනයපුග්‌ගලසම්‌මුඛානං විනා කත’’න්‌ති. ‘‘අප්‌පටිපුච්‌ඡිත්‌වා’’ති ඉමිනා අප්‌පටිපුච්‌ඡාති එත්‌ථ ත්‌වාපච්‌චයස්‌සාකාරභාවං දස්‌සෙති. තස්‌සෙවාති චුදිතකස්‌සෙව. අදෙසනාගාමිනියාති එත්‌ථ අකාරස්‌ස අඤ්‌ඤත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘පාරාජිකා…පෙ.… වා’’ති. එත්‌ථාති තජ්‌ජනීයකම්‌මෙ. නව පදාති නවසු පදෙසු, නිද්‌ධාරණෙ චෙතං පච්‌චත්‌තවචනං. පුරිමකෙසු තීසු තිකෙසු වුත්‌තෙසු නවසු පදෙසූති යොජනා. ‘‘එකෙක’’න්‌ති පදෙන සම්‌බන්‌ධිතබ්‌බං. ඉමෙහීති ඉමෙහි ද්‌වීහි පදෙහි. ද්‌වාදස තිකාති පුරිමෙහි තීහි තිකෙහි නව තිකෙ මිස්‌සෙත්‌වා ද්‌වාදස. සුක්‌කපක්‌ඛෙසුපීති පටිසෙධවිරහවසෙන සුක්‌කෙසු පක්‌ඛෙසුපි.
4. Asammukhā katantiādīsu evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Sammukhehi virahitā asammukhāti dassento āha ‘‘saṅghadhammavinayapuggalasammukhānaṃ vinā kata’’nti. ‘‘Appaṭipucchitvā’’ti iminā appaṭipucchāti ettha tvāpaccayassākārabhāvaṃ dasseti. Tassevāti cuditakasseva. Adesanāgāminiyāti ettha akārassa aññatthaṃ dassento āha ‘‘pārājikā…pe… vā’’ti. Etthāti tajjanīyakamme. Nava padāti navasu padesu, niddhāraṇe cetaṃ paccattavacanaṃ. Purimakesu tīsu tikesu vuttesu navasu padesūti yojanā. ‘‘Ekeka’’nti padena sambandhitabbaṃ. Imehīti imehi dvīhi padehi. Dvādasa tikāti purimehi tīhi tikehi nava tike missetvā dvādasa. Sukkapakkhesupīti paṭisedhavirahavasena sukkesu pakkhesupi.
6. ‘‘පබ්‌බජිතාන’’න්‌ති ඉමිනා ගිහීනං අනනුලොමිකතං නිවත්‌තෙති. සහසොකිතාදීහීති ආදිසද්‌දෙන සහනන්‌දිං සඞ්‌ගණ්‌හාති. ඉමස්‌මිං ඨානෙ සබ්‌බඅට්‌ඨකථාපොත්‌ථකෙසු ‘‘න උපසම්‌පාදෙතබ්‌බන්‌ති උපජ්‌ඣායෙන හුත්‌වා න උපසම්‌පාදෙතබ්‌බ’’න්‌ති පාඨතො පට්‌ඨාය යාව ‘‘න සම්‌පයොජෙතබ්‌බන්‌ති අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං යොජෙත්‌වා කලහො න කාරෙතබ්‌බො’’ති පාඨො අත්‌ථි, තාව අට්‌ඨාරසසම්‌මාවත්‌තනවත්‌තානං සංවණ්‌ණනාපාඨො ලිඛිතො, සො පාඨො ඉමස්‌මිං ඨානෙ න ලිඛිතබ්‌බො. කස්‌මා? පාළික්‌කමානුප්‌පත්‌තාභාවතො, අට්‌ඨකථායමෙව ‘‘අට්‌ඨාරස සම්‌මාවත්‌තනවත්‌තානි පාරිවාසිකක්‌ඛන්‌ධකෙ වණ්‌ණයිස්‌සාමා’’ති වක්‌ඛමානත්‌තා, යථාවචනඤ්‌ච පාරිවාසිකක්‌ඛන්‌ධකෙ (චූළව. අට්‌ඨ. 76) සංවණ්‌ණිතත්‌ථා ච. තස්‌මා සො පාඨො න පොරාණපාඨො හොති, පච්‌ඡා පක්‌ඛිත්‌තපාඨොති දට්‌ඨබ්‌බො.
6. ‘‘Pabbajitāna’’nti iminā gihīnaṃ ananulomikataṃ nivatteti. Sahasokitādīhīti ādisaddena sahanandiṃ saṅgaṇhāti. Imasmiṃ ṭhāne sabbaaṭṭhakathāpotthakesu ‘‘na upasampādetabbanti upajjhāyena hutvā na upasampādetabba’’nti pāṭhato paṭṭhāya yāva ‘‘na sampayojetabbanti aññamaññaṃ yojetvā kalaho na kāretabbo’’ti pāṭho atthi, tāva aṭṭhārasasammāvattanavattānaṃ saṃvaṇṇanāpāṭho likhito, so pāṭho imasmiṃ ṭhāne na likhitabbo. Kasmā? Pāḷikkamānuppattābhāvato, aṭṭhakathāyameva ‘‘aṭṭhārasa sammāvattanavattāni pārivāsikakkhandhake vaṇṇayissāmā’’ti vakkhamānattā, yathāvacanañca pārivāsikakkhandhake (cūḷava. aṭṭha. 76) saṃvaṇṇitatthā ca. Tasmā so pāṭho na porāṇapāṭho hoti, pacchā pakkhittapāṭhoti daṭṭhabbo.
තිණ්‌ණං භික්‌ඛවෙ භික්‌ඛූනන්‌තිආදි වුත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. එකෙකෙනාපීති තීසු අඞ්‌ගෙසු එකෙකෙනාපි. ඉමිනා අවයවවාක්‍යනිබ්‌බත්‌තිවසෙන කම්‌මාරහභාවං දස්‌සෙති. හීති සච්‌චං. නියස්‌සස්‌ස විසෙසෙන අභිණ්‌හාපත්‌තිකත්‌තං අඞ්‌ගං ඉති වුත්‌තන්‌ති යොජනා. එත්‌ථ ආකාරවාචකො ඉතිසද්‌දො ලුත්‌තනිද්‌දිට්‌ඨොති දට්‌ඨබ්‌බං. එසෙව නයො අනන්‌තරෙපි. තජ්‌ජීයති අනෙන විනයකම්‌මෙනාති තජ්‌ජනීයං, තමෙව කම්‌මං තජ්‌ජනීයකම්‌මං. ‘‘නිස්‌සාය තෙ වත්‌ථබ්‌බ’’න්‌ති නියස්‌සීයති බාලො භජාපීයති අනෙන විනයකම්‌මෙනාති නියස්‌සං, දිවාදිගණිකත්‌තා සකාරස්‌ස ද්‌වෙභාවො හොති ‘‘නස්‌සං වස්‌ස’’න්‌තිආදීසු විය, නියස්‌සමෙව කම්‌මං නියස්‌සකම්‌මං. ගාමාදිතො පබ්‌බාජියති අනෙන විනයකම්‌මෙනාති පබ්‌බාජනීයං, තමෙව කම්‌මං පබ්‌බාජනීයකම්‌මං. තීසූති භණ්‌ඩනකාරකඅභිණ්‌හාපත්‌තිකකුලදූසකවසෙන තිවිධෙසු අඞ්‌ගෙසු. යෙන කෙනචි අඞ්‌ගෙනාති සම්‌බන්‌ධො. යදි සබ්‌බානි කම්‌මානි කාතුං වට්‌ටතීති යොජනා. එවං සති චම්‌පෙය්‍යක්‌ඛන්‌ධකෙ (මහාව. 400 ආදයො) වුත්‌තං ඉදං වචනං විරුජ්‌ඣතීති සම්‌බන්‌ධො. වචනත්‌ථනානත්‌තතොති වචනස්‌ස ච අත්‌ථස්‌ස ච නානාභාවතො. තමෙවත්‌ථං විත්‌ථාරෙන්‌තො ආහ ‘‘තජ්‌ජනීයකම්‌මාරහස්‌සාති ඉමස්‌ස හී’’තිආදි. තත්‌ථ ‘‘තිණ්‌ණං භික්‌ඛවෙ’’තිආදිවචනස්‌ස අඞ්‌ගසම්‌භවො අත්‌ථොති යොජනා. තස්‌මාති යස්‌මා න විරුජ්‌ඣති, තස්‌මා. සඞ්‌ඝෙන කතං හොතීති සම්‌බන්‌ධො. ඉමිනා ලක්‌ඛණෙන තජ්‌ජනීයාදිකම්‌මාරහස්‌ස තස්‌ස භික්‌ඛුස්‌සාති යොජනා. එවං කම්‌මසන්‌නිට්‌ඨානත්‌ථං දස්‌සෙත්‌වා අඞ්‌ගසම්‌භවත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘යස්‌ස පනා’’තිආදි. තත්‌ථ යස්‌සාති භික්‌ඛුස්‌ස, අත්‌ථීති සම්‌බන්‌ධො. භණ්‌ඩනකාරකාදීසූතිආදිසද්‌දෙන අභිණ්‌හාපත්‌තිකකුලදූසකානි සඞ්‌ගණ්‌හාති. ආකඞ්‌ඛමානො සඞ්‌ඝො කරෙය්‍යාති සම්‌බන්‌ධො. කම්‌මාරහන්‌ති කම්‌මස්‌ස, කම්‌මෙ වා අරහං. එත්‌ථාති කම්‌මක්‌ඛන්‌ධකෙ. පුබ්‌බෙනාති පුබ්‌බෙ වුත්‌තෙන චම්‌පෙය්‍යක්‌ඛන්‌ධකෙන. අපරන්‌ති අපරෙ වුත්‌තං කම්‌මක්‌ඛන්‌ධකං. සමෙතීති සමං ගච්‌ඡති.
Tiṇṇaṃ bhikkhave bhikkhūnantiādi vuttanti sambandho. Ekekenāpīti tīsu aṅgesu ekekenāpi. Iminā avayavavākyanibbattivasena kammārahabhāvaṃ dasseti. Hīti saccaṃ. Niyassassa visesena abhiṇhāpattikattaṃ aṅgaṃ iti vuttanti yojanā. Ettha ākāravācako itisaddo luttaniddiṭṭhoti daṭṭhabbaṃ. Eseva nayo anantarepi. Tajjīyati anena vinayakammenāti tajjanīyaṃ, tameva kammaṃ tajjanīyakammaṃ. ‘‘Nissāya te vatthabba’’nti niyassīyati bālo bhajāpīyati anena vinayakammenāti niyassaṃ, divādigaṇikattā sakārassa dvebhāvo hoti ‘‘nassaṃ vassa’’ntiādīsu viya, niyassameva kammaṃ niyassakammaṃ. Gāmādito pabbājiyati anena vinayakammenāti pabbājanīyaṃ, tameva kammaṃ pabbājanīyakammaṃ. Tīsūti bhaṇḍanakārakaabhiṇhāpattikakuladūsakavasena tividhesu aṅgesu. Yena kenaci aṅgenāti sambandho. Yadi sabbāni kammāni kātuṃ vaṭṭatīti yojanā. Evaṃ sati campeyyakkhandhake (mahāva. 400 ādayo) vuttaṃ idaṃ vacanaṃ virujjhatīti sambandho. Vacanatthanānattatoti vacanassa ca atthassa ca nānābhāvato. Tamevatthaṃ vitthārento āha ‘‘tajjanīyakammārahassāti imassa hī’’tiādi. Tattha ‘‘tiṇṇaṃ bhikkhave’’tiādivacanassa aṅgasambhavo atthoti yojanā. Tasmāti yasmā na virujjhati, tasmā. Saṅghena kataṃ hotīti sambandho. Iminā lakkhaṇena tajjanīyādikammārahassa tassa bhikkhussāti yojanā. Evaṃ kammasanniṭṭhānatthaṃ dassetvā aṅgasambhavatthaṃ dassento āha ‘‘yassa panā’’tiādi. Tattha yassāti bhikkhussa, atthīti sambandho. Bhaṇḍanakārakādīsūtiādisaddena abhiṇhāpattikakuladūsakāni saṅgaṇhāti. Ākaṅkhamāno saṅgho kareyyāti sambandho. Kammārahanti kammassa, kamme vā arahaṃ. Etthāti kammakkhandhake. Pubbenāti pubbe vuttena campeyyakkhandhakena. Aparanti apare vuttaṃ kammakkhandhakaṃ. Sametīti samaṃ gacchati.
තත්‌ථාති කම්‌මෙසු, තජ්‌ජනීයකම්‌මෙති සම්‌බන්‌ධො, අඞ්‌ගෙසු වා, භණ්‌ඩනකාරකවසෙනාති සම්‌බන්‌ධො. අථ ඛොති තථා වුත්‌තාපීති අත්‌ථො. කරොන්‌තෙන කම්‌මවාචාවාචකෙනාති සම්‌බන්‌ධො. හීති ඵලජොතකො. භූතෙන වත්‌ථුනාති තච්‌ඡෙන වත්‌ථුනා. අඤ්‌ඤස්‌ස කම්‌මස්‌සාති තජ්‌ජනීයකම්‌මතො අඤ්‌ඤස්‌ස කම්‌මස්‌ස. කස්‌මා බාලස්‌ස අබ්‍යත්‌තස්‌ස ආපත්‌තිබහුලස්‌ස තජ්‌ජනීයකම්‌මං කාතබ්‌බන්‌ති යොජනා. ඉදම්‌පීති තජ්‌ජනීයකම්‌මම්‌පි. සබ්‌බත්‌ථාති සබ්‌බෙසු කම්‌මෙසු.
Tatthāti kammesu, tajjanīyakammeti sambandho, aṅgesu vā, bhaṇḍanakārakavasenāti sambandho. Atha khoti tathā vuttāpīti attho. Karontena kammavācāvācakenāti sambandho. Hīti phalajotako. Bhūtena vatthunāti tacchena vatthunā. Aññassa kammassāti tajjanīyakammato aññassa kammassa. Kasmā bālassa abyattassa āpattibahulassa tajjanīyakammaṃ kātabbanti yojanā. Idampīti tajjanīyakammampi. Sabbatthāti sabbesu kammesu.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / චූළවග්‌ගපාළි • Cūḷavaggapāḷi
අධම්‌මකම්‌මද්‌වාදසකං • Adhammakammadvādasakaṃ
ආකඞ්‌ඛමානඡක්‌කං • Ākaṅkhamānachakkaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / චූළවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / අධම්‌මකම්‌මද්‌වාදසකකථා • Adhammakammadvādasakakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අධම්‌මකම්‌මද්‌වාදසකකථාවණ්‌ණනා • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā
