| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਦ੍વਾਦਸਕਕਥਾ
Adhammakammadvādasakakathā
੪. ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਸਮ੍ਮੁਖੇਹਿ વਿਰਹਿਤਾ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਙ੍ਘਧਮ੍ਮવਿਨਯਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਖਾਨਂ વਿਨਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤ੍વਾਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾਕਾਰਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਚੁਦਿਤਕਸ੍ਸੇવ। ਅਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਕਾਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਾ…ਪੇ॰… વਾ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮੇ। ਨવ ਪਦਾਤਿ ਨવਸੁ ਪਦੇਸੁ, ਨਿਦ੍ਧਾਰਣੇ ਚੇਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨਂ। ਪੁਰਿਮਕੇਸੁ ਤੀਸੁ ਤਿਕੇਸੁ વੁਤ੍ਤੇਸੁ ਨવਸੁ ਪਦੇਸੂਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਏਕੇਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਮੇਹੀਤਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍વੀਹਿ ਪਦੇਹਿ। ਦ੍વਾਦਸ ਤਿਕਾਤਿ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਤਿਕੇਹਿ ਨવ ਤਿਕੇ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਦ੍વਾਦਸ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਸੁਪੀਤਿ ਪਟਿਸੇਧવਿਰਹવਸੇਨ ਸੁਕ੍ਕੇਸੁ ਪਕ੍ਖੇਸੁਪਿ।
4. Asammukhā katantiādīsu evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Sammukhehi virahitā asammukhāti dassento āha ‘‘saṅghadhammavinayapuggalasammukhānaṃ vinā kata’’nti. ‘‘Appaṭipucchitvā’’ti iminā appaṭipucchāti ettha tvāpaccayassākārabhāvaṃ dasseti. Tassevāti cuditakasseva. Adesanāgāminiyāti ettha akārassa aññatthaṃ dassento āha ‘‘pārājikā…pe… vā’’ti. Etthāti tajjanīyakamme. Nava padāti navasu padesu, niddhāraṇe cetaṃ paccattavacanaṃ. Purimakesu tīsu tikesu vuttesu navasu padesūti yojanā. ‘‘Ekeka’’nti padena sambandhitabbaṃ. Imehīti imehi dvīhi padehi. Dvādasa tikāti purimehi tīhi tikehi nava tike missetvā dvādasa. Sukkapakkhesupīti paṭisedhavirahavasena sukkesu pakkhesupi.
੬. ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਗਿਹੀਨਂ ਅਨਨੁਲੋਮਿਕਤਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ। ਸਹਸੋਕਿਤਾਦੀਹੀਤਿ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਹਨਨ੍ਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਬ੍ਬਅਟ੍ਠਕਥਾਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ‘‘ਨ ਸਮ੍ਪਯੋਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਕਲਹੋ ਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਾવ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸਮ੍ਮਾવਤ੍ਤਨવਤ੍ਤਾਨਂ ਸਂવਣ੍ਣਨਾਪਾਠੋ ਲਿਖਿਤੋ, ਸੋ ਪਾਠੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨ ਲਿਖਿਤਬ੍ਬੋ। ਕਸ੍ਮਾ? ਪਾਲ਼ਿਕ੍ਕਮਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾਭਾવਤੋ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮੇવ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਸਮ੍ਮਾવਤ੍ਤਨવਤ੍ਤਾਨਿ ਪਾਰਿવਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ વਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ, ਯਥਾવਚਨਞ੍ਚ ਪਾਰਿવਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼વ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੭੬) ਸਂવਣ੍ਣਿਤਤ੍ਥਾ ਚ। ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਪਾਠੋ ਨ ਪੋਰਾਣਪਾਠੋ ਹੋਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਾਠੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।
6. ‘‘Pabbajitāna’’nti iminā gihīnaṃ ananulomikataṃ nivatteti. Sahasokitādīhīti ādisaddena sahanandiṃ saṅgaṇhāti. Imasmiṃ ṭhāne sabbaaṭṭhakathāpotthakesu ‘‘na upasampādetabbanti upajjhāyena hutvā na upasampādetabba’’nti pāṭhato paṭṭhāya yāva ‘‘na sampayojetabbanti aññamaññaṃ yojetvā kalaho na kāretabbo’’ti pāṭho atthi, tāva aṭṭhārasasammāvattanavattānaṃ saṃvaṇṇanāpāṭho likhito, so pāṭho imasmiṃ ṭhāne na likhitabbo. Kasmā? Pāḷikkamānuppattābhāvato, aṭṭhakathāyameva ‘‘aṭṭhārasa sammāvattanavattāni pārivāsikakkhandhake vaṇṇayissāmā’’ti vakkhamānattā, yathāvacanañca pārivāsikakkhandhake (cūḷava. aṭṭha. 76) saṃvaṇṇitatthā ca. Tasmā so pāṭho na porāṇapāṭho hoti, pacchā pakkhittapāṭhoti daṭṭhabbo.
ਤਿਣ੍ਣਂ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਕੇਕੇਨਾਪੀਤਿ ਤੀਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਏਕੇਕੇਨਾਪਿ। ਇਮਿਨਾ ਅવਯવવਾਕ੍ਯਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਕਮ੍ਮਾਰਹਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ। ਨਿਯਸ੍ਸਸ੍ਸ વਿਸੇਸੇਨ ਅਭਿਣ੍ਹਾਪਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਂ ਇਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਏਤ੍ਥ ਆਕਾਰવਾਚਕੋ ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਏਸੇવ ਨਯੋ ਅਨਨ੍ਤਰੇਪਿ। ਤਜ੍ਜੀਯਤਿ ਅਨੇਨ વਿਨਯਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਤਜ੍ਜਨੀਯਂ, ਤਮੇવ ਕਮ੍ਮਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ। ‘‘ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੇ વਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਯਸ੍ਸੀਯਤਿ ਬਾਲੋ ਭਜਾਪੀਯਤਿ ਅਨੇਨ વਿਨਯਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਨਿਯਸ੍ਸਂ, ਦਿવਾਦਿਗਣਿਕਤ੍ਤਾ ਸਕਾਰਸ੍ਸ ਦ੍વੇਭਾવੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਨਸ੍ਸਂ વਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ, ਨਿਯਸ੍ਸਮੇવ ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਯਸ੍ਸਕਮ੍ਮਂ। ਗਾਮਾਦਿਤੋ ਪਬ੍ਬਾਜਿਯਤਿ ਅਨੇਨ વਿਨਯਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਂ, ਤਮੇવ ਕਮ੍ਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ। ਤੀਸੂਤਿ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਅਭਿਣ੍ਹਾਪਤ੍ਤਿਕਕੁਲਦੂਸਕવਸੇਨ ਤਿવਿਧੇਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ। ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅਙ੍ਗੇਨਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਯਦਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਏવਂ ਸਤਿ ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾવ॰ ੪੦੦ ਆਦਯੋ) વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਂ વਚਨਂ વਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વਚਨਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਤਤੋਤਿ વਚਨਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਨਾਨਾਭਾવਤੋ। ਤਮੇવਤ੍ਥਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਭਿਕ੍ਖવੇ’’ਤਿਆਦਿવਚਨਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਭવੋ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਨ વਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ। ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਇਮਿਨਾ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਏવਂ ਕਮ੍ਮਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਭવਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਾਦੀਸੂਤਿਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਅਭਿਣ੍ਹਾਪਤ੍ਤਿਕਕੁਲਦੂਸਕਾਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਸਙ੍ਘੋ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਮ੍ਮਾਰਹਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਕਮ੍ਮੇ વਾ ਅਰਹਂ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ। ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤੇਨ ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇਨ। ਅਪਰਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ વੁਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕਂ। ਸਮੇਤੀਤਿ ਸਮਂ ਗਚ੍ਛਤਿ।
Tiṇṇaṃ bhikkhave bhikkhūnantiādi vuttanti sambandho. Ekekenāpīti tīsu aṅgesu ekekenāpi. Iminā avayavavākyanibbattivasena kammārahabhāvaṃ dasseti. Hīti saccaṃ. Niyassassa visesena abhiṇhāpattikattaṃ aṅgaṃ iti vuttanti yojanā. Ettha ākāravācako itisaddo luttaniddiṭṭhoti daṭṭhabbaṃ. Eseva nayo anantarepi. Tajjīyati anena vinayakammenāti tajjanīyaṃ, tameva kammaṃ tajjanīyakammaṃ. ‘‘Nissāya te vatthabba’’nti niyassīyati bālo bhajāpīyati anena vinayakammenāti niyassaṃ, divādigaṇikattā sakārassa dvebhāvo hoti ‘‘nassaṃ vassa’’ntiādīsu viya, niyassameva kammaṃ niyassakammaṃ. Gāmādito pabbājiyati anena vinayakammenāti pabbājanīyaṃ, tameva kammaṃ pabbājanīyakammaṃ. Tīsūti bhaṇḍanakārakaabhiṇhāpattikakuladūsakavasena tividhesu aṅgesu. Yena kenaci aṅgenāti sambandho. Yadi sabbāni kammāni kātuṃ vaṭṭatīti yojanā. Evaṃ sati campeyyakkhandhake (mahāva. 400 ādayo) vuttaṃ idaṃ vacanaṃ virujjhatīti sambandho. Vacanatthanānattatoti vacanassa ca atthassa ca nānābhāvato. Tamevatthaṃ vitthārento āha ‘‘tajjanīyakammārahassāti imassa hī’’tiādi. Tattha ‘‘tiṇṇaṃ bhikkhave’’tiādivacanassa aṅgasambhavo atthoti yojanā. Tasmāti yasmā na virujjhati, tasmā. Saṅghena kataṃ hotīti sambandho. Iminā lakkhaṇena tajjanīyādikammārahassa tassa bhikkhussāti yojanā. Evaṃ kammasanniṭṭhānatthaṃ dassetvā aṅgasambhavatthaṃ dassento āha ‘‘yassa panā’’tiādi. Tattha yassāti bhikkhussa, atthīti sambandho. Bhaṇḍanakārakādīsūtiādisaddena abhiṇhāpattikakuladūsakāni saṅgaṇhāti. Ākaṅkhamāno saṅgho kareyyāti sambandho. Kammārahanti kammassa, kamme vā arahaṃ. Etthāti kammakkhandhake. Pubbenāti pubbe vuttena campeyyakkhandhakena. Aparanti apare vuttaṃ kammakkhandhakaṃ. Sametīti samaṃ gacchati.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਕਮ੍ਮੇਸੁ, ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਅਙ੍ਗੇਸੁ વਾ, ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕવਸੇਨਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਥ ਖੋਤਿ ਤਥਾ વੁਤ੍ਤਾਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮવਾਚਾવਾਚਕੇਨਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਹੀਤਿ ਫਲਜੋਤਕੋ। ਭੂਤੇਨ વਤ੍ਥੁਨਾਤਿ ਤਚ੍ਛੇਨ વਤ੍ਥੁਨਾ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ। ਕਸ੍ਮਾ ਬਾਲਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਇਦਮ੍ਪੀਤਿ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ।
Tatthāti kammesu, tajjanīyakammeti sambandho, aṅgesu vā, bhaṇḍanakārakavasenāti sambandho. Atha khoti tathā vuttāpīti attho. Karontena kammavācāvācakenāti sambandho. Hīti phalajotako. Bhūtena vatthunāti tacchena vatthunā. Aññassa kammassāti tajjanīyakammato aññassa kammassa. Kasmā bālassa abyattassa āpattibahulassa tajjanīyakammaṃ kātabbanti yojanā. Idampīti tajjanīyakammampi. Sabbatthāti sabbesu kammesu.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi
ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਦ੍વਾਦਸਕਂ • Adhammakammadvādasakaṃ
ਆਕਙ੍ਖਮਾਨਛਕ੍ਕਂ • Ākaṅkhamānachakkaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਦ੍વਾਦਸਕਕਥਾ • Adhammakammadvādasakakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਦ੍વਾਦਸਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā
