| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā |
អធម្មកម្មទ្វាទសកកថាទិវណ្ណនា
Adhammakammadvādasakakathādivaṇṇanā
៤. អប្បដិញ្ញាយ កតន្តិ វត្ថុំ វា អាបត្តិំ វា អសម្បដិច្ឆាបេត្វា កតំ។ យោ បន សព្ពេសំ បស្សន្តានំ ឯវ វត្ថុវីតិក្កមំ កត្វា បច្ឆា កម្មករណភយេន ‘‘ន ករោមី’’តិ មុសា វទតិ, តស្ស ភិក្ខូនំ សម្មុខេ វីតិក្កមករណមេវ បដិញ្ញា។ តថតោ ជាននត្ថមេវ បដិញ្ញាយ ករណំ អនុញ្ញាតំ។ យត្ថ បន សន្ទេហោ ហោតិ, តត្ថ សម្បដិច្ឆាបេត្វាវ កត្តព្ពន្តិ គហេតព្ពំ។
4.Appaṭiññāya katanti vatthuṃ vā āpattiṃ vā asampaṭicchāpetvā kataṃ. Yo pana sabbesaṃ passantānaṃ eva vatthuvītikkamaṃ katvā pacchā kammakaraṇabhayena ‘‘na karomī’’ti musā vadati, tassa bhikkhūnaṃ sammukhe vītikkamakaraṇameva paṭiññā. Tathato jānanatthameva paṭiññāya karaṇaṃ anuññātaṃ. Yattha pana sandeho hoti, tattha sampaṭicchāpetvāva kattabbanti gahetabbaṃ.
‘‘បារាជិកាបត្តិយា វា’’តិ ឥទំ លិង្គនាសននិមិត្តតាយ បារាជិកស្ស កម្មេន អតិកិច្ឆនីយតោ វុត្តំ។ ‘‘សង្ឃាទិសេសាបត្តិយា វា’’តិ ឥទំ បន បរិវាសាទិនិស្សារណកម្មស្ស អាវេណិកស្ស វិជ្ជមានត្តា វុត្តំ។ យំ បន បរតោ ‘‘អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ…បេ.… តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យា’’តិ (ចូឡវ. ៦) វុត្តំ, តំ ‘‘អាយតិំ សំវរេ ឋត្វា វុដ្ឋានំ ករោហី’’តិ ឱវទិយមានស្ស អនាទរិយាទិបច្ចយលហុកាបត្តិំ សន្ធាយ វុត្តំ។ សីលវិបត្តិមូលកញ្ហិ លហុកាបត្តិំ អាបន្នោ ឥធ អភេទូបចារេន ‘‘អធិសីលេ សីលវិបន្នោ’’តិ វុត្តោ ‘‘អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ’’តិ ឯត្ថ វិយ។
‘‘Pārājikāpattiyā vā’’ti idaṃ liṅganāsananimittatāya pārājikassa kammena atikicchanīyato vuttaṃ. ‘‘Saṅghādisesāpattiyā vā’’ti idaṃ pana parivāsādinissāraṇakammassa āveṇikassa vijjamānattā vuttaṃ. Yaṃ pana parato ‘‘adhisīle sīlavipanno hoti…pe… tajjanīyakammaṃ kareyyā’’ti (cūḷava. 6) vuttaṃ, taṃ ‘‘āyatiṃ saṃvare ṭhatvā vuṭṭhānaṃ karohī’’ti ovadiyamānassa anādariyādipaccayalahukāpattiṃ sandhāya vuttaṃ. Sīlavipattimūlakañhi lahukāpattiṃ āpanno idha abhedūpacārena ‘‘adhisīle sīlavipanno’’ti vutto ‘‘atidiṭṭhiyā diṭṭhivipanno’’ti ettha viya.
យថា ច ទិដ្ឋិំ គហេត្វា វោហរន្តស្ស ‘‘ឥតោ ទិដ្ឋិតោ ឱរមាហី’’តិ អវត្វា កតកម្មំ កេវលាយ ទិដ្ឋិវិបត្តិយា កតត្តា អនាបត្តិយា កតំ នាម អធម្មកម្មំ ហោតិ, ឯវំ សីលវិបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា លជ្ជិធម្មេ ឱក្កន្តេ យថាធម្មំ វុដ្ឋាយ សំវរេ ឋាតុកាមស្ស កតំ តជ្ជនីយាទិកម្មំ កេវលាយ សីលវិបត្តិយា កតត្តា អទេសនាគាមិនិយា កតំ នាម អធម្មកម្មំ ហោតិ។ តេនេវ និយស្សកម្មេបិ ‘‘អបិស្សុ ភិក្ខូ បកតា បរិវាសំ ទេន្តា’’តិអាទិនា សំវរេ អដ្ឋានមេវ កម្មនិមិត្តភាវេន វុត្តំ។ អទន្តំ ទមនត្ថមេវ ហិ តជ្ជនីយាទិកម្មានិ អនុញ្ញាតានីតិ។ កេចិ បន ‘‘អទេសនាគាមិនិយាតិ ឥទំ បារាជិកាបត្តិំយេវ សន្ធាយ វុត្តំ, ន សង្ឃាទិសេស’’ន្តិ (សារត្ថ. ដី. ចូឡវគ្គ ៣.៤) វទន្តិ, តំ សុក្កបក្ខេ ‘‘ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតី’’តិ ឥមិនា វចនេន វិរុជ្ឈតិ។ សង្ឃាទិសេសស្សាបិ ច បរិយាយតោ ទេសនាគាមិនិវោហារេ គយ្ហមានេ ‘‘អាបត្តិយា កតំ ហោតី’’តិ វុត្តវារតោ ឥមស្ស វារស្ស វិសេសោ ន សិយា, អដ្ឋកថាយម្បេត្ថ វិសេសភាវោ ន ទស្សិតោ។ តស្មា វុត្តនយេនេវេត្ថ អធិប្បាយោ គហេតព្ពោ។
Yathā ca diṭṭhiṃ gahetvā voharantassa ‘‘ito diṭṭhito oramāhī’’ti avatvā katakammaṃ kevalāya diṭṭhivipattiyā katattā anāpattiyā kataṃ nāma adhammakammaṃ hoti, evaṃ sīlavipattiṃ āpajjitvā lajjidhamme okkante yathādhammaṃ vuṭṭhāya saṃvare ṭhātukāmassa kataṃ tajjanīyādikammaṃ kevalāya sīlavipattiyā katattā adesanāgāminiyā kataṃ nāma adhammakammaṃ hoti. Teneva niyassakammepi ‘‘apissu bhikkhū pakatā parivāsaṃ dentā’’tiādinā saṃvare aṭṭhānameva kammanimittabhāvena vuttaṃ. Adantaṃ damanatthameva hi tajjanīyādikammāni anuññātānīti. Keci pana ‘‘adesanāgāminiyāti idaṃ pārājikāpattiṃyeva sandhāya vuttaṃ, na saṅghādisesa’’nti (sārattha. ṭī. cūḷavagga 3.4) vadanti, taṃ sukkapakkhe ‘‘desanāgāminiyā āpattiyā kataṃ hotī’’ti iminā vacanena virujjhati. Saṅghādisesassāpi ca pariyāyato desanāgāminivohāre gayhamāne ‘‘āpattiyā kataṃ hotī’’ti vuttavārato imassa vārassa viseso na siyā, aṭṭhakathāyampettha visesabhāvo na dassito. Tasmā vuttanayenevettha adhippāyo gahetabbo.
៦. សព្ពានិបីតិ តជ្ជនីយនិយស្សបព្ពាជនីយកម្មានិ តីណិបិ។ អញ្ញកម្មស្ស វត្ថុនាតិ តជ្ជនីយតោ អញ្ញស្ស កម្មស្ស វត្ថុនា អញ្ញកម្មករណំ នាម កោចិ ទោសោបិ ន ហោតីតិ អធិប្បាយោ។ ការណមាហ ‘‘កស្មា’’តិអាទិនា។
6.Sabbānipīti tajjanīyaniyassapabbājanīyakammāni tīṇipi. Aññakammassa vatthunāti tajjanīyato aññassa kammassa vatthunā aññakammakaraṇaṃ nāma koci dosopi na hotīti adhippāyo. Kāraṇamāha ‘‘kasmā’’tiādinā.
៨. បន្នលោមាតិ បតិតមានលោមា។
8.Pannalomāti patitamānalomā.
អធម្មកម្មទ្វាទសកកថាទិវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Adhammakammadvādasakakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ • Adhammakammadvādasakaṃ
អាកង្ខមានឆក្កំ • Ākaṅkhamānachakkaṃ
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ • Nappaṭippassambhetabbaaṭṭhārasakaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā
អធម្មកម្មទ្វាទសកកថា • Adhammakammadvādasakakathā
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកាទិកថា • Nappaṭippassambhetabbaaṭṭhārasakādikathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā
អធម្មកម្មទ្វាទសកកថាវណ្ណនា • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកកថាវណ្ណនា • Nappaṭippassambhetabbaaṭṭhārasakakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / អធម្មកម្មទ្វាទសកកថាវណ្ណនា • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi
អធម្មកម្មទ្វាទសកកថា • Adhammakammadvādasakakathā
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកាទិកថា • Nappaṭippassambhetabbaaṭṭhārasakādikathā
