| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
อธมฺมกมฺมทฺวาทสกกถาวณฺณนา
Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā
๔. ตีหิ อเงฺคหิ สมนฺนาคตนฺติ ปเจฺจกํ สมุทิเตหิ วา ตีหิ อเงฺคหิ สมนฺนาคตํฯ น หิ ติณฺณํ เอว องฺคานํ สโมธาเนน อธมฺมกมฺมํ โหติ, เอเกนปิ โหติเยวฯ ‘‘อปฺปฎิญฺญาย กตํ โหตีติ ลชฺชิํ สนฺธาย วุตฺต’’นฺติ คณฺฐิปเทสุ กถิตํฯ
4.Tīhiaṅgehi samannāgatanti paccekaṃ samuditehi vā tīhi aṅgehi samannāgataṃ. Na hi tiṇṇaṃ eva aṅgānaṃ samodhānena adhammakammaṃ hoti, ekenapi hotiyeva. ‘‘Appaṭiññāya kataṃ hotīti lajjiṃ sandhāya vutta’’nti gaṇṭhipadesu kathitaṃ.
นนุ จ ‘‘อเทสนาคามินิยา อาปตฺติยา กตํ โหตี’’ติ อิทํ ปรโต ‘‘ตีหิ, ภิกฺขเว, อเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อากงฺขมาโน สโงฺฆ ตชฺชนียกมฺมํ กเรยฺย, อธิสีเล สีลวิปโนฺน โหตี’’ติ อิมินา วิรุชฺฌติฯ อเทสนาคามินิํ อาปโนฺน หิ ‘‘อธิสีเล สีลวิปโนฺน’’ติ วุจฺจตีติ? ตตฺถ เกจิ วทนฺติ ‘‘ตชฺชนียกมฺมสฺส หิ วิเสเสน ภณฺฑนการกตฺตํ องฺค’นฺติ อฎฺฐกถายํ วุตฺตํ, ตํ ปาฬิยา อาคตนิทาเนน สเมติ, ตสฺมา สพฺพติเกสุปิ ภณฺฑนํ อาโรเปตฺวา ภณฺฑนปจฺจยา อาปนฺนาปตฺติวเสน อิทํ กมฺมํ กาตพฺพํฯ ตสฺมา ‘อธิสีเล สีลวิปโนฺน’ติ เอตฺถาปิ ปุพฺพภาเค วา ปรภาเค วา โจทนาสารณาทิกาเล ภณฺฑนปจฺจยา อาปนฺนาปตฺติวเสเนว กาตพฺพํ, น เกวลํ สงฺฆาทิเสสปจฺจยา กาตพฺพ’’นฺติฯ อปเร ปน วทนฺติ ‘‘อเทสนาคามินิยาติ อิทํ ปาราชิกาปตฺติํเยว สนฺธาย วุตฺตํ, น สงฺฆาทิเสสํฯ อฎฺฐกถายํ ปน ‘อเทสนาคามินิยาติ ปาราชิกาปตฺติยา วา สงฺฆาทิเสสาปตฺติยา วา’ติ วุตฺตํฯ ตตฺถ สงฺฆาทิเสสาปตฺติยา วาติ อตฺถุทฺธารวเสน วุตฺตํ, ‘อธิสีเล สีลวิปโนฺน’ติ จ อิทํ สงฺฆาทิเสสํเยว สนฺธาย วุตฺตํ, น ปาราชิกํฯ ตสฺมา ปาราชิกาปตฺติปจฺจยา น ตชฺชนียกมฺมํ กาตพฺพํ ปโยชนาภาวา, สงฺฆาทิเสสปจฺจยา กาตพฺพนฺติ อยมโตฺถ สิโทฺธ โหติฯ สุกฺกปเกฺข ‘เทสนาคามินิยา อาปตฺติยา กตํ โหตี’ติ อิมินา วิรุชฺฌตีติ เจ? น เอเกน ปริยาเยน สงฺฆาทิเสสสฺสปิ เทสนาคามินีโวหารสมฺภวโต’’ติ, ตํ ยุตฺตํ วิย ทิสฺสติฯ
Nanu ca ‘‘adesanāgāminiyā āpattiyā kataṃ hotī’’ti idaṃ parato ‘‘tīhi, bhikkhave, aṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho tajjanīyakammaṃ kareyya, adhisīle sīlavipanno hotī’’ti iminā virujjhati. Adesanāgāminiṃ āpanno hi ‘‘adhisīle sīlavipanno’’ti vuccatīti? Tattha keci vadanti ‘‘tajjanīyakammassa hi visesena bhaṇḍanakārakattaṃ aṅga’nti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, taṃ pāḷiyā āgatanidānena sameti, tasmā sabbatikesupi bhaṇḍanaṃ āropetvā bhaṇḍanapaccayā āpannāpattivasena idaṃ kammaṃ kātabbaṃ. Tasmā ‘adhisīle sīlavipanno’ti etthāpi pubbabhāge vā parabhāge vā codanāsāraṇādikāle bhaṇḍanapaccayā āpannāpattivaseneva kātabbaṃ, na kevalaṃ saṅghādisesapaccayā kātabba’’nti. Apare pana vadanti ‘‘adesanāgāminiyāti idaṃ pārājikāpattiṃyeva sandhāya vuttaṃ, na saṅghādisesaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘adesanāgāminiyāti pārājikāpattiyā vā saṅghādisesāpattiyā vā’ti vuttaṃ. Tattha saṅghādisesāpattiyā vāti atthuddhāravasena vuttaṃ, ‘adhisīle sīlavipanno’ti ca idaṃ saṅghādisesaṃyeva sandhāya vuttaṃ, na pārājikaṃ. Tasmā pārājikāpattipaccayā na tajjanīyakammaṃ kātabbaṃ payojanābhāvā, saṅghādisesapaccayā kātabbanti ayamattho siddho hoti. Sukkapakkhe ‘desanāgāminiyā āpattiyā kataṃ hotī’ti iminā virujjhatīti ce? Na ekena pariyāyena saṅghādisesassapi desanāgāminīvohārasambhavato’’ti, taṃ yuttaṃ viya dissati.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi / อธมฺมกมฺมทฺวาทสกํ • Adhammakammadvādasakaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / อธมฺมกมฺมทฺวาทสกกถา • Adhammakammadvādasakakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อธมฺมกมฺมทฺวาทสกกถาวณฺณนา • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อธมฺมกมฺมทฺวาทสกกถาทิวณฺณนา • Adhammakammadvādasakakathādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / อธมฺมกมฺมทฺวาทสกกถา • Adhammakammadvādasakakathā
