១. កម្មក្ខន្ធកវណ្ណនា

1. Kammakkhandhakavaṇṇanā

អធម្មកម្មទ្វាទសកកថាវណ្ណនា

Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā

៤. អសម្មុខា កតំ ហោតីតិអាទយោ តិកា កេវលំ ទេសនាមត្តមេវ។ ន ហិ តីហិ ឯវ អង្គេហិ សមោធានេហិ អធម្មកម្មំ ហោតិ, ឯកេនបិ ហោតិ ឯវ, អយមត្ថោ ‘‘តិណ្ណំ, ភិក្ខវេ’’តិអាទិបាឡិយា (ចូឡវ. ៦) សាធេតព្ពោ។ ‘‘អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតី’’តិ លជ្ជិំ សន្ធាយ វុត្តំ។ កណ្ហបក្ខេ ‘‘អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតី’’តិ សុក្កបក្ខេ ‘‘ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតី’’តិ ឥទំ ទ្វយំ បរតោ ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ។ អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតី’’តិ ឥមិនា វិរុជ្ឈតិ, អទេសនាគាមិនិំ អាបន្នោ ហិ ‘‘អធិសីលេ សីលវិបន្នោ’’តិ វុច្ចតីតិ។ យុត្តមេតំ, កត្តុ អធិប្បាយោ ឯត្ថ ចិន្តេតព្ពោ។ ឯត្ថាហ ឧបតិស្សត្ថេរោ ‘‘តជ្ជនីយកម្មស្ស ហិ វិសេសេន ភណ្ឌនការកត្តំ អង្គ’ន្តិ អដ្ឋកថាយំ វុត្តំ, តំ បាឡិយា អាគតនិទានេន យុជ្ជតិ, តស្មា សព្ពត្តិកេសុបិ ភណ្ឌនំ អារោបេត្វា ភណ្ឌនបច្ចយា អាបន្នាបត្តិវសេន ឥទំ កម្មំ កាតព្ពំ, តស្មា ‘អធិសីលេ សីលវិបន្នោ’តិ ឯត្ថាបិ បុព្ពភាគេ វា អបរភាគេ វា ចោទនាសារណាទិកាលេ ភណ្ឌនបច្ចយា អាបន្នាបត្តិវសេនេវ ការេតព្ពំ, ន កេវលំ សង្ឃាទិសេសបច្ចយា កាតព្ព’’ន្តិ។ ‘‘អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយាតិ បារាជិកាបត្តិយា’តិ ឯត្តកមត្តំ វត្វា បរតោ ‘អធិសីលេ បារាជិកសង្ឃាទិសេសេ អជ្ឈាចារា’តិ បោរាណគណ្ឋិបទេ វុត្ត’’ន្តិ លិខិតំ។ ‘‘អធិសីលេ សីលវិបន្នោ’តិ សង្ឃាទិសេសំ សន្ធាយា’’តិ គណ្ឋិបទេ លិខិតំ។ ឥទំ បោរាណគណ្ឋិបទេ បុរិមវចនេន សមេតិ, តស្មា តត្ថ បច្ឆិមំ បារាជិកបទំ អត្ថុទ្ធារវសេន វុត្តំ សិយា , អដ្ឋកថាយញ្ច ‘‘អទេសនាគាមិនិយាតិ បារាជិកាបត្តិយា វា សង្ឃាទិសេសាបត្តិយា វា’’តិ វុត្តំ, តត្ថ បារាជិកាបត្តិ អត្ថុទ្ធារវសេន វុត្តា សិយា។ យតោ គណ្ឋិបទេ ‘‘អធិសីលេ សីលវិបន្នោ’តិ សង្ឃាទិសេសំ សន្ធាយា’’តិ ឯត្តកមេវ លិខិតំ, តស្មា សព្ពត្ថ គណ្ឋិបទេ សកលេន នយេន បារាជិកាបត្តិបច្ចយា ឧប្បន្នភណ្ឌនហេតុ ន តជ្ជនីយកម្មំ កាតព្ពំ បយោជនាភាវា, សង្ឃាទិសេសបច្ចយា កាតព្ពន្តិ អយមត្ថោ សិទ្ធោ ហោតិ។ ន, សុក្កបក្ខេ ‘‘ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតី’’តិ (ចូឡវ. ៥) វចនតោតិ ចេ? ន, ឯកេន បរិយាយេន សង្ឃាទិសេសស្សបិ ទេសនាគាមិនិវោហារសម្ភវតោ,

4.Asammukhākataṃ hotītiādayo tikā kevalaṃ desanāmattameva. Na hi tīhi eva aṅgehi samodhānehi adhammakammaṃ hoti, ekenapi hoti eva, ayamattho ‘‘tiṇṇaṃ, bhikkhave’’tiādipāḷiyā (cūḷava. 6) sādhetabbo. ‘‘Appaṭiññāya kataṃ hotī’’ti lajjiṃ sandhāya vuttaṃ. Kaṇhapakkhe ‘‘adesanāgāminiyā āpattiyā kataṃ hotī’’ti sukkapakkhe ‘‘desanāgāminiyā āpattiyā kataṃ hotī’’ti idaṃ dvayaṃ parato ‘‘tīhi, bhikkhave, aṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho tajjanīyakammaṃ kareyya. Adhisīle sīlavipanno hotī’’ti iminā virujjhati, adesanāgāminiṃ āpanno hi ‘‘adhisīle sīlavipanno’’ti vuccatīti. Yuttametaṃ, kattu adhippāyo ettha cintetabbo. Etthāha upatissatthero ‘‘tajjanīyakammassa hi visesena bhaṇḍanakārakattaṃ aṅga’nti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, taṃ pāḷiyā āgatanidānena yujjati, tasmā sabbattikesupi bhaṇḍanaṃ āropetvā bhaṇḍanapaccayā āpannāpattivasena idaṃ kammaṃ kātabbaṃ, tasmā ‘adhisīle sīlavipanno’ti etthāpi pubbabhāge vā aparabhāge vā codanāsāraṇādikāle bhaṇḍanapaccayā āpannāpattivaseneva kāretabbaṃ, na kevalaṃ saṅghādisesapaccayā kātabba’’nti. ‘‘Adesanāgāminiyā āpattiyāti pārājikāpattiyā’ti ettakamattaṃ vatvā parato ‘adhisīle pārājikasaṅghādisese ajjhācārā’ti porāṇagaṇṭhipade vutta’’nti likhitaṃ. ‘‘Adhisīle sīlavipanno’ti saṅghādisesaṃ sandhāyā’’ti gaṇṭhipade likhitaṃ. Idaṃ porāṇagaṇṭhipade purimavacanena sameti, tasmā tattha pacchimaṃ pārājikapadaṃ atthuddhāravasena vuttaṃ siyā , aṭṭhakathāyañca ‘‘adesanāgāminiyāti pārājikāpattiyā vā saṅghādisesāpattiyā vā’’ti vuttaṃ, tattha pārājikāpatti atthuddhāravasena vuttā siyā. Yato gaṇṭhipade ‘‘adhisīle sīlavipanno’ti saṅghādisesaṃ sandhāyā’’ti ettakameva likhitaṃ, tasmā sabbattha gaṇṭhipade sakalena nayena pārājikāpattipaccayā uppannabhaṇḍanahetu na tajjanīyakammaṃ kātabbaṃ payojanābhāvā, saṅghādisesapaccayā kātabbanti ayamattho siddho hoti. Na, sukkapakkhe ‘‘desanāgāminiyā āpattiyā kataṃ hotī’’ti (cūḷava. 5) vacanatoti ce? Na, ekena pariyāyena saṅghādisesassapi desanāgāminivohārasambhavato,

យេន កម្មេន សន្តជ្ជនំ ករីយតិ, តំ តជ្ជនីយកម្មំ នាម។ យេន កម្មេន និស្សាយ តេ វត្ថព្ពន្តិ និស្សិយតិ ភជាបិយតិ និយស្សោ, តំ និយសកម្មំ នាម។ យេន តតោ អាវាសតោ, គាមតោ ច បព្ពាជេន្តិ កុលទូសកំ, តំ បព្ពាជនីយកម្មំ នាម។ យេន កម្មេន អក្កុដ្ឋគហដ្ឋសមឦបមេវ បដិសារិយតិ សោ អក្កោសកោ បច្ឆា បេសិយតិ, តំ បដិសារណីយកម្មំ នាម។ យេន សមានសំវាសកភូមិតោ ឧក្ខិបិយតិ។ ឆឌ្ឌីយតិ សាតិសារោ ភិក្ខុសង្ឃេន, តំ កម្មំ ឧក្ខេបនីយកម្មំ នាមាតិ វេទិតព្ពំ។

Yena kammena santajjanaṃ karīyati, taṃ tajjanīyakammaṃ nāma. Yena kammena nissāya te vatthabbanti nissiyati bhajāpiyati niyasso, taṃ niyasakammaṃ nāma. Yena tato āvāsato, gāmato ca pabbājenti kuladūsakaṃ, taṃ pabbājanīyakammaṃ nāma. Yena kammena akkuṭṭhagahaṭṭhasamaīpameva paṭisāriyati so akkosako pacchā pesiyati, taṃ paṭisāraṇīyakammaṃ nāma. Yena samānasaṃvāsakabhūmito ukkhipiyati. Chaḍḍīyati sātisāro bhikkhusaṅghena, taṃ kammaṃ ukkhepanīyakammaṃ nāmāti veditabbaṃ.

១១. ‘‘និស្សាយ តេ វត្ថព្ព’’ន្តិ គរុនិស្សយំ សន្ធាយ វុត្តំ, ន ឥតរន្តិ។

11.‘‘Nissāya te vatthabba’’nti garunissayaṃ sandhāya vuttaṃ, na itaranti.

២១. អស្សជិបុនព្ពសុកវត្ថុស្មិំ ‘‘តេសុ វិព្ភន្តេសុបិ កម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតុំ អនុញ្ញាតម្បិ សម្មាវត្តន្តានំយេវា’’តិ លិខិតំ។ សម្មុខា វុត្តមេវ គិហិបដិសំយុត្តំ នាម។ បរម្មុខា វុត្តំ ទេសនំ គច្ឆតិ។

21.Assajipunabbasukavatthusmiṃ ‘‘tesu vibbhantesupi kammaṃ paṭippassambhetuṃ anuññātampi sammāvattantānaṃyevā’’ti likhitaṃ. Sammukhā vuttameva gihipaṭisaṃyuttaṃ nāma. Parammukhā vuttaṃ desanaṃ gacchati.

៤១. ខមាបេន្តេន ‘‘ខមាហី’’តិ វត្តព្ពមត្តមេវ, ន ឧក្កុដិកាទិសាមីចិនា បយោជនន្តិ។ អនុទូតន្តិ សហាយន្តិ អត្ថោ។

41. Khamāpentena ‘‘khamāhī’’ti vattabbamattameva, na ukkuṭikādisāmīcinā payojananti. Anudūtanti sahāyanti attho.

៥០. អទស្សនេយេវ ឧក្ខេបនីយំ កាតព្ពំ, ន អញ្ញថា។ ‘‘តជ្ជនីយាទិករណកាលេ អាបត្តិំ រោបេត្វា តស្សា អទស្សនេ, អប្បដិកម្មេ វា ភណ្ឌនការកាទិអង្គេហិ កាតព្ព’’ន្តិ លិខិតំ។

50.Adassaneyeva ukkhepanīyaṃ kātabbaṃ, na aññathā. ‘‘Tajjanīyādikaraṇakāle āpattiṃ ropetvā tassā adassane, appaṭikamme vā bhaṇḍanakārakādiaṅgehi kātabba’’nti likhitaṃ.

តជ្ជនីយកម្មាទីសុ អយំ បកិណ្ណកវិនិច្ឆយោតិ វេទិតព្ពោ។ កិំ តជ្ជនីយកម្មំ, តជ្ជនីយកម្មស្ស កិំ មូលំ, កិំ វត្ថុ, កិំ បរិយោសានំ, កស្មា ‘‘តជ្ជនីយកម្ម’’ន្តិ វុច្ចតីតិ? កិំ តជ្ជនីយកម្មន្តិ វត្ថុស្មិំ សតិ ករណសម្បត្តិ។ តជ្ជនីយកម្មស្ស កិំ មូលន្តិ សង្ឃោ មូលំ។ តជ្ជនីយកម្មស្ស កិំ វត្ថូតិ កលហជាតាបត្តិវត្ថុ។ កិំ បរិយោសានន្តិ ភាវនាបរិយោសានំ។ កស្មា តជ្ជនីយកម្មន្តិ វុច្ចតីតិ សង្ឃោ កលហការកបុគ្គលំ កលហេ ច ភេទេ ច ភយំ ទស្សេត្វា ខន្តិយា ជនេតិ, ឧបសមេ ជនេតិ, តស្មា ‘‘តជ្ជនីយកម្ម’’ន្តិ វុច្ចតិ។ កថំ តជ្ជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ, កថំ អកតំ។ កិន្តិ ច តជ្ជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ, កិន្តិ ច អកតំ។ កេន ច តជ្ជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ, កេន ច អកតំ។ កត្ថ ច តជ្ជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ, កត្ថ ច អកតំ។ កាយ វេលាយ តជ្ជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ, កាយ វេលាយ អកតំ ហោតិ? កថំ តជ្ជនីយកម្មំ កតំ ហោតីតិ សមគ្គេន សង្ឃេន ញត្តិចតុត្ថេន កម្មេន។ កថំ អកតំ ហោតីតិ វគ្គេន សង្ឃេន ញត្តិចតុត្ថេន កម្មេន។ កិន្តិ ច កតំ ហោតីតិ ករណសម្បត្តិយា។ កិន្តិ ច អកតំ ហោតីតិ ករណវិបត្តិយា។ កេន ច កតំ ហោតីតិ សង្ឃេន។ កេន ច អកតំ ហោតីតិ គណេន បុគ្គលេន។ កត្ថ ច កតំ ហោតីតិ យស្ស បុគ្គលស្ស សង្ឃោ តជ្ជនីយកម្មំ ករោតិ, តស្ស បុគ្គលស្ស សម្មុខីភូតេ។ កត្ថ ច អកតំ ហោតីតិ យស្ស បុគ្គលស្ស សង្ឃោ តជ្ជនីយកម្មំ ករោតិ, តស្ស បុគ្គលស្ស អសម្មុខីភូតេ។ កាយ វេលាយ កតំ ហោតីតិ យទា កលហជាតាបត្តិ សំវិជ្ជតិ។ កាយ វេលាយ អកតំ ហោតីតិ យទា កលហជាតាបត្តិ ន សំវិជ្ជតិ។ កតិហាការេហិ តជ្ជនីយកម្មស្ស បត្តកល្លំ ហោតិ, កតិហាការេហិ អបត្តកល្លំ? សត្តហាការេហិ តជ្ជនីយកម្មស្ស បត្តកល្លំ ហោតិ, សត្តហាការេហិ អបត្តកល្លំ។ កតមេហិ សត្តហាការេហិ បត្តកល្លំ, កតមេហិ សត្តហាការេហិ អបត្តកល្លំ ហោតិ? កលហជាតាបត្តិ ន សំវិជ្ជតិ, សោ វា បុគ្គលោ អសម្មុខីភូតោ ហោតិ, សង្ឃោ វា វគ្គោ ហោតិ, អសំវាសិកោ វា បុគ្គលោ តស្សំ បរិសាយំ សំវិជ្ជតិ, អចោទិតោ វា ហោតិ អសារិតោ វា, អាបត្តិំ វា អនារោបិតោ។ ឥមេហិ សត្តហាការេហិ តជ្ជនីយកម្មស្ស អបត្តកល្លំ ហោតិ, ឥតរេហិ សត្តហាការេហិ បត្តកល្លំ ហោតិ។ ឯវំ សេសកម្មេសូតិ។

Tajjanīyakammādīsu ayaṃ pakiṇṇakavinicchayoti veditabbo. Kiṃ tajjanīyakammaṃ, tajjanīyakammassa kiṃ mūlaṃ, kiṃ vatthu, kiṃ pariyosānaṃ, kasmā ‘‘tajjanīyakamma’’nti vuccatīti? Kiṃ tajjanīyakammanti vatthusmiṃ sati karaṇasampatti. Tajjanīyakammassa kiṃ mūlanti saṅgho mūlaṃ. Tajjanīyakammassa kiṃ vatthūti kalahajātāpattivatthu. Kiṃ pariyosānanti bhāvanāpariyosānaṃ. Kasmā tajjanīyakammanti vuccatīti saṅgho kalahakārakapuggalaṃ kalahe ca bhede ca bhayaṃ dassetvā khantiyā janeti, upasame janeti, tasmā ‘‘tajjanīyakamma’’nti vuccati. Kathaṃ tajjanīyakammaṃ kataṃ hoti, kathaṃ akataṃ. Kinti ca tajjanīyakammaṃ kataṃ hoti, kinti ca akataṃ. Kena ca tajjanīyakammaṃ kataṃ hoti, kena ca akataṃ. Kattha ca tajjanīyakammaṃ kataṃ hoti, kattha ca akataṃ. Kāya velāya tajjanīyakammaṃ kataṃ hoti, kāya velāya akataṃ hoti? Kathaṃ tajjanīyakammaṃ kataṃ hotīti samaggena saṅghena ñatticatutthena kammena. Kathaṃ akataṃ hotīti vaggena saṅghena ñatticatutthena kammena. Kinti ca kataṃ hotīti karaṇasampattiyā. Kinti ca akataṃ hotīti karaṇavipattiyā. Kena ca kataṃ hotīti saṅghena. Kena ca akataṃ hotīti gaṇena puggalena. Kattha ca kataṃ hotīti yassa puggalassa saṅgho tajjanīyakammaṃ karoti, tassa puggalassa sammukhībhūte. Kattha ca akataṃ hotīti yassa puggalassa saṅgho tajjanīyakammaṃ karoti, tassa puggalassa asammukhībhūte. Kāya velāya kataṃ hotīti yadā kalahajātāpatti saṃvijjati. Kāya velāya akataṃ hotīti yadā kalahajātāpatti na saṃvijjati. Katihākārehi tajjanīyakammassa pattakallaṃ hoti, katihākārehi apattakallaṃ? Sattahākārehi tajjanīyakammassa pattakallaṃ hoti, sattahākārehi apattakallaṃ. Katamehi sattahākārehi pattakallaṃ, katamehi sattahākārehi apattakallaṃ hoti? Kalahajātāpatti na saṃvijjati, so vā puggalo asammukhībhūto hoti, saṅgho vā vaggo hoti, asaṃvāsiko vā puggalo tassaṃ parisāyaṃ saṃvijjati, acodito vā hoti asārito vā, āpattiṃ vā anāropito. Imehi sattahākārehi tajjanīyakammassa apattakallaṃ hoti, itarehi sattahākārehi pattakallaṃ hoti. Evaṃ sesakammesūti.

កម្មក្ខន្ធកវណ្ណនា និដ្ឋិតា។

Kammakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.

Next: ២. បារិវាសិកក្ខន្ធកវណ្ណនា • 2. Pārivāsikakkhandhakavaṇṇanā

Related texts:

តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ • Adhammakammadvādasakaṃ
២. និយស្សកម្មំ • 2. Niyassakammaṃ
៣. បព្ពាជនីយកម្មំ • 3. Pabbājanīyakammaṃ
អដ្ឋារសវត្តំ • Aṭṭhārasavattaṃ
អាកង្ខមានឆក្កំ • Ākaṅkhamānachakkaṃ

អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā
អធម្មកម្មទ្វាទសកកថា • Adhammakammadvādasakakathā
និយស្សកម្មកថា • Niyassakammakathā
បព្ពាជនីយកម្មកថា • Pabbājanīyakammakathā
អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មកថា • Āpattiyā adassane ukkhepanīyakammakathā

ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā
អធម្មកម្មទ្វាទសកកថាវណ្ណនា • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā
និយស្សកម្មកថាវណ្ណនា • Niyassakammakathāvaṇṇanā
បដិសារណីយកម្មកថាវណ្ណនា • Paṭisāraṇīyakammakathāvaṇṇanā
អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មកថាវណ្ណនា • Āpattiyā adassane ukkhepanīyakammakathāvaṇṇanā

ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā
អធម្មកម្មទ្វាទសកកថាទិវណ្ណនា • Adhammakammadvādasakakathādivaṇṇanā
និយស្សកម្មកថាទិវណ្ណនា • Niyassakammakathādivaṇṇanā

ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi
អធម្មកម្មទ្វាទសកកថា • Adhammakammadvādasakakathā
២. និយស្សកម្មកថា • 2. Niyassakammakathā
៥. អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មកថា • 5. Āpattiyā adassane ukkhepanīyakammakathā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact