| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ಅಧಮ್ಮಿಕಕತಿಕಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
೨೦೫. ಮಹಾವಿಭಙ್ಗೇ ವುತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಯಂ ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾವಚನಂ ಊನಪನ್ನರಸವಸ್ಸೇನ ಸಾಮಣೇರೇನ ಇಧ ವಿಹಾರೇ ನ ವತ್ಥಬ್ಬಾ, ನ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಆಹಿಣ್ಡಿತಬ್ಬಂ, ನ ಚೋಳಭಿಕ್ಖಾ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ನ ಅಞ್ಞವಿಹಾರೇ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವಾ ಸನ್ತಕಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನೇವ ಆಲಪೇಯ್ಯಾಮ ನ ಸಲ್ಲಪೇಯ್ಯಾಮ, ನ ಸಜ್ಝಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೇನ ವಟ್ಟತಿ, ನ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ವಾಸೋತಿ।
205.Mahāvibhaṅge vuttanti ettha ayaṃ andhakaṭṭhakathāvacanaṃ ūnapannarasavassena sāmaṇerena idha vihāre na vatthabbā, na paṃsukūlaṃ āhiṇḍitabbaṃ, na coḷabhikkhā gahetabbā, na aññavihāre bhuñjitabbaṃ, na aññassa bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā santakaṃ bhuñjitabbaṃ, aññamaññaṃ neva ālapeyyāma na sallapeyyāma, na sajjhāyitabbaṃ, mattikāpattena vaṭṭati, na aparipuṇṇaparikkhārassa vāsoti.
೨೦೬. ಮುಸಾವಾದೋತಿ ವಿಸಂವಾದೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಕೇಚಿ ‘‘ವಿಸಂವಾದನವಸೇನ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಚ, ‘‘ರಞ್ಞೋ ವುತ್ತವಚನಾನುರೂಪತೋ ಮುಸಾವಾದೋತಿ ಗಹಟ್ಠಾ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಚ ವದನ್ತಿ।
206.Musāvādoti visaṃvādo adhippeto. Keci ‘‘visaṃvādanavasena paṭissuṇitvāti vutta’’nti ca, ‘‘rañño vuttavacanānurūpato musāvādoti gahaṭṭhā gaṇhantīti vutta’’nti ca vadanti.
೨೦೭. ‘‘ಪುರಿಮಿಕಾ ಚ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ‘ದುತಿಯೇ ವಸಾಮೀ’ತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಪಠಮಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಪುನ ‘ಪಠಮೇ ಏವ ವಸಾಮೀ’ತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ದುತಿಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಉಭಯಾವಾಸೇ ವಿಧಾನಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ಪೋರಾಣಗಣ್ಠಿಪದೇ ಪನ ‘‘ಪಠಮಂ ಗಹಿತಟ್ಠಾನೇ ಅವಸಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದ್ವೀಹತೀಹಂ ವಸತಿ, ತತೋ ಪಠಮಗ್ಗಾಹೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತೀತಿ ಪುರಿಮಿಕಾ ಚ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಪಚ್ಛಿಮಗ್ಗಾಹೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಇದಞ್ಹಿ ದಿವಸವಸೇನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಅಥ ಪಚ್ಛಿಮಂ ತೇಮಾಸಂ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಸತಿ, ಪುರಿಮಿಕಾ ಚ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಇದಂ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಾನಂ ವಸೇನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಉಭೋಪೇತೇ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪಾ ಇಧ ನಾಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಯತ್ಥಾಯಂ ಪಟಿಸ್ಸುತೋ, ತತ್ಥ ಪುರಿಮಿಕಾ ಚ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಪಟಿಸ್ಸವೇ ಚ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಕತ್ಥ ಪನ ಪುರಿಮಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ? ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ದ್ವೀಸು ಆವಾಸೇಸು ಯತ್ಥ ತದಹೇವ ಪಚ್ಛಿಮಗ್ಗಾಹೋ, ತತ್ಥ ಪಠಮಂ ಗಹಿತಟ್ಠಾನೇ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗಚ್ಛತೋ ನ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೋ, ಸೋ ತದಹೇವ ಅಕರಣೀಯೋ ಪಕ್ಕಮತೀತಿಆದಿಮ್ಹಿ ‘‘ಕರಣೀಯಂ ನಾಮ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯ’’ನ್ತಿ ಲಿಖಿತಂ।
207.‘‘Purimikāca na paññāyati. Kasmā? ‘Dutiye vasāmī’ti citte uppanne paṭhamasenāsanaggāho paṭippassambhati. Puna ‘paṭhame eva vasāmī’ti citte uppanne dutiyo paṭippassambhati. Ubhayāvāse vidhānaṃ natthī’’ti likhitaṃ. Porāṇagaṇṭhipade pana ‘‘paṭhamaṃ gahitaṭṭhāne avasitvā aññasmiṃ vihāre senāsanaṃ gahetvā dvīhatīhaṃ vasati, tato paṭhamaggāho paṭippassambhatīti purimikā ca na paññāyati. Pacchimaggāho na paṭippassambhati. Idañhi divasavasena paṭippassambhanaṃ nāma hoti. Atha pacchimaṃ temāsaṃ aññasmiṃ vasati, purimikā ca na paññāyati, idaṃ senāsanaggāhānaṃ vasena paṭippassambhanaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Ubhopete atthavikappā idha nādhippetā. Yatthāyaṃ paṭissuto, tattha purimikā ca na paññāyati, paṭissave ca āpatti dukkaṭassa. Kattha pana purimikā paññāyatīti? Antarāmagge dvīsu āvāsesu yattha tadaheva pacchimaggāho, tattha paṭhamaṃ gahitaṭṭhāne sattāhakaraṇīyena gacchato na vassacchedo, so tadaheva akaraṇīyo pakkamatītiādimhi ‘‘karaṇīyaṃ nāma sattāhakaraṇīya’’nti likhitaṃ.
ಪಾಳಿಮುತ್ತಕರತ್ತಿಚ್ಛೇದವಿನಿಚ್ಛಯೇ ‘‘ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾದೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಆದಿಮ್ಹಿ ಚತೂಸು ವಾರೇಸು ನಿರಪೇಕ್ಖಪಕ್ಕಮನಸ್ಸಾಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ ‘‘ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನಾ’’ತಿ ನ ವುತ್ತಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ನಿರಪೇಕ್ಖಗಮನಾಭಾವತೋ। ತತ್ಥ ಪುರಿಮಾ ದ್ವೇ ವಾರಾ ವಸ್ಸಂ ಅನುಪಗತಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ಉಪಗತಸ್ಸ ತದಹೇವ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹಂ ಆಗಚ್ಛತೋ ನ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೋತಿ ಸಿದ್ಧಂ। ಪಚ್ಛಿಮಾ ದ್ವೇ ವಾರಾ ಉಪಗತಸ್ಸ ನಿರಪೇಕ್ಖಗಮನವಸೇನ ವುತ್ತಾ, ‘‘ಸತ್ತಾಹಂ ಅನಾಗತಾಯ ಪವಾರಣಾಯ ಸಕರಣೀಯೋ ಪಕ್ಕಮತೀ’’ತಿ ತತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೋತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ‘‘ಅಕರಣೀಯೋ ಪಕ್ಕಮತೀ’’ತಿ ವಚನಾಭಾವಾ ವಿನಾ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದಕಾರಣೇನ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಿದ್ಧಂ। ಪವಾರೇತ್ವಾ ಪನ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಪವಾರಣಾಯ ತಂದಿವಸಸನ್ನಿಸ್ಸಿತತ್ತಾ। ತತ್ಥ ನ ವಾ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ಅನ್ತರಾಯೇನ। ಆಚರಿಯೋ ಪನ ‘‘ನ ಪುನ ಇಧಾಗಚ್ಛಾಮೀ’ತಿ ನಿರಪೇಕ್ಖೋಪಿ ಸಕರಣೀಯೋವ ಗನ್ತುಂ ಲಭತೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಅಕರಣೀಯೋ’ತಿ ನ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವದತಿ। ‘‘ಸೀಹಳದೀಪೇ ಕಿರ ಚೂಳಪವಾರಣಾ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಪವಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಯಥಾಸುಖಂ ಸಕರಣೀಯಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಯೋಗಞ್ಚ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ತತ್ಥ ಛ ಅರುಣಾ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಹೋನ್ತಿ , ಏಕೋ ಬಹಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ತೇಮಾಸಂ ವುತ್ಥೋ ಹೋತೀತಿ ಅಪರೇ’’ತಿ ಚ, ‘‘ಆಚರಿಯೋ ಏವಂ ನ ವದತೀ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಹಾರಂ ಉಪೇತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಗಬ್ಭಂ ಉಪೇತೀತಿ ಪೋರಾಣಾ। ಅಸತಿಯಾ ಪನ ವಸ್ಸಂ ನ ಉಪೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಇಮಂ ತೇಮಾಸ’’ನ್ತಿ ಅವಚನೇನ। ‘‘ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತರತ್ತಿಚ್ಛೇದಕಾರಣಂ ವಿನಾ ತಿರೋವಿಹಾರೇ ವಸಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಗಚ್ಛತೋಪಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದ’’ನ್ತಿ ಲಿಖಿತಂ।
Pāḷimuttakaratticchedavinicchaye ‘‘dhammassavanādī’’ti vuttaṃ. Ādimhi catūsu vāresu nirapekkhapakkamanassādhippetattā ‘‘sattāhakaraṇīyenā’’ti na vuttaṃ tasmiṃ sati nirapekkhagamanābhāvato. Tattha purimā dve vārā vassaṃ anupagatassa vasena vuttā, tasmā upagatassa tadaheva sattāhakaraṇīyena gantvā antosattāhaṃ āgacchato na vassacchedoti siddhaṃ. Pacchimā dve vārā upagatassa nirapekkhagamanavasena vuttā, ‘‘sattāhaṃ anāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamatī’’ti tato bahiddhā sattāhaṃ vītināmentassa vassacchedoti dassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha ‘‘akaraṇīyo pakkamatī’’ti vacanābhāvā vinā ratticchedakāraṇena gantuṃ na vaṭṭatīti siddhaṃ. Pavāretvā pana gantuṃ vaṭṭati pavāraṇāya taṃdivasasannissitattā. Tattha na vā āgaccheyyāti antarāyena. Ācariyo pana ‘‘na puna idhāgacchāmī’ti nirapekkhopi sakaraṇīyova gantuṃ labhatīti dassanatthaṃ akaraṇīyo’ti na vutta’’nti vadati. ‘‘Sīhaḷadīpe kira cūḷapavāraṇā nāma atthi, taṃ pavāraṇaṃ katvā yathāsukhaṃ sakaraṇīyā gacchanti, payogañca dassentī’’ti vuttaṃ. ‘‘Tattha cha aruṇā antovasse honti , eko bahi, tasmā so temāsaṃ vuttho hotīti apare’’ti ca, ‘‘ācariyo evaṃ na vadatī’’ti ca vuttaṃ. Sabbattha vihāraṃ upetīti attano vassaggena pattagabbhaṃ upetīti porāṇā. Asatiyā pana vassaṃ na upetīti ettha ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsa’’nti avacanena. ‘‘Aṭṭhakathāyaṃ vuttaratticchedakāraṇaṃ vinā tirovihāre vasitvā āgacchissāmīti gacchatopi vassaccheda’’nti likhitaṃ.
೨೦೮. ಪಟಿಸ್ಸುತೋ ಹೋತಿ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯಾತಿ ಅನ್ತರಾ ಪಬ್ಬಜಿತಭಿಕ್ಖುನಾ, ಛಿನ್ನವಸ್ಸೇನ ವಾ ಪಟಿಸ್ಸುತೋ, ಅಞ್ಞೇನ ಪನ ಪುರಿಮಂ ಅನುಪಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯಂ ಪಟಿಸ್ಸವೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ। ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೋತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ವದನ್ತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ। ತಂ ಸಾಧೇತುಂ ಅನೇಕಧಾ ಪಪಞ್ಚೇನ್ತಿ। ಕಿಂ ತೇನ।
208.Paṭissuto hoti pacchimikāyāti antarā pabbajitabhikkhunā, chinnavassena vā paṭissuto, aññena pana purimaṃ anupagantvā pacchimikāyaṃ paṭissavo na kātabbo. Ratticchede sabbattha vassacchedoti sanniṭṭhānaṃ katvā vadanti. Keci pana na icchanti. Taṃ sādhetuṃ anekadhā papañcenti. Kiṃ tena.
ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vassūpanāyikakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi
೧೧೭. ಅಧಮ್ಮಿಕಕತಿಕಾ • 117. Adhammikakatikā
೧೧೮. ಪಟಿಸ್ಸವದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿ • 118. Paṭissavadukkaṭāpatti
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಅಧಮ್ಮಿಕಕತಿಕಾದಿಕಥಾ • Adhammikakatikādikathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ಅಧಮ್ಮಿಕಕತಿಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Adhammikakatikakathāvaṇṇanā
ಪಟಿಸ್ಸವದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Paṭissavadukkaṭāpattikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಅಧಮ್ಮಿಕಕತಿಕಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi
೧೧೭. ಅಧಮ್ಮಿಕಕತಿಕಾಕಥಾ • 117. Adhammikakatikākathā
೧೧೮. ಪಟಿಸ್ಸವದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಕಥಾ • 118. Paṭissavadukkaṭāpattikathā
