| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
අධම්‌මිකකතිකාදිකථාවණ්‌ණනා
Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
205. මහාවිභඞ්‌ගෙ වුත්‌තන්‌ති එත්‌ථ අයං අන්‌ධකට්‌ඨකථාවචනං ඌනපන්‌නරසවස්‌සෙන සාමණෙරෙන ඉධ විහාරෙ න වත්‌ථබ්‌බා, න පංසුකූලං ආහිණ්‌ඩිතබ්‌බං, න චොළභික්‌ඛා ගහෙතබ්‌බා, න අඤ්‌ඤවිහාරෙ භුඤ්‌ජිතබ්‌බං, න අඤ්‌ඤස්‌ස භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා සන්‌තකං භුඤ්‌ජිතබ්‌බං, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං නෙව ආලපෙය්‍යාම න සල්‌ලපෙය්‍යාම, න සජ්‌ඣායිතබ්‌බං, මත්‌තිකාපත්‌තෙන වට්‌ටති, න අපරිපුණ්‌ණපරික්‌ඛාරස්‌ස වාසොති.
205.Mahāvibhaṅge vuttanti ettha ayaṃ andhakaṭṭhakathāvacanaṃ ūnapannarasavassena sāmaṇerena idha vihāre na vatthabbā, na paṃsukūlaṃ āhiṇḍitabbaṃ, na coḷabhikkhā gahetabbā, na aññavihāre bhuñjitabbaṃ, na aññassa bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā santakaṃ bhuñjitabbaṃ, aññamaññaṃ neva ālapeyyāma na sallapeyyāma, na sajjhāyitabbaṃ, mattikāpattena vaṭṭati, na aparipuṇṇaparikkhārassa vāsoti.
206. මුසාවාදොති විසංවාදො අධිප්‌පෙතො. කෙචි ‘‘විසංවාදනවසෙන පටිස්‌සුණිත්‌වාති වුත්‌ත’’න්‌ති ච, ‘‘රඤ්‌ඤො වුත්‌තවචනානුරූපතො මුසාවාදොති ගහට්‌ඨා ගණ්‌හන්‌තීති වුත්‌ත’’න්‌ති ච වදන්‌ති.
206.Musāvādoti visaṃvādo adhippeto. Keci ‘‘visaṃvādanavasena paṭissuṇitvāti vutta’’nti ca, ‘‘rañño vuttavacanānurūpato musāvādoti gahaṭṭhā gaṇhantīti vutta’’nti ca vadanti.
207. ‘‘පුරිමිකා ච න පඤ්‌ඤායති. කස්‌මා? ‘දුතියෙ වසාමී’ති චිත්‌තෙ උප්‌පන්‌නෙ පඨමසෙනාසනග්‌ගාහො පටිප්‌පස්‌සම්‌භති. පුන ‘පඨමෙ එව වසාමී’ති චිත්‌තෙ උප්‌පන්‌නෙ දුතියො පටිප්‌පස්‌සම්‌භති. උභයාවාසෙ විධානං නත්‌ථී’’ති ලිඛිතං. පොරාණගණ්‌ඨිපදෙ පන ‘‘පඨමං ගහිතට්‌ඨානෙ අවසිත්‌වා අඤ්‌ඤස්‌මිං විහාරෙ සෙනාසනං ගහෙත්‌වා ද්‌වීහතීහං වසති, තතො පඨමග්‌ගාහො පටිප්‌පස්‌සම්‌භතීති පුරිමිකා ච න පඤ්‌ඤායති. පච්‌ඡිමග්‌ගාහො න පටිප්‌පස්‌සම්‌භති. ඉදඤ්‌හි දිවසවසෙන පටිප්‌පස්‌සම්‌භනං නාම හොති. අථ පච්‌ඡිමං තෙමාසං අඤ්‌ඤස්‌මිං වසති, පුරිමිකා ච න පඤ්‌ඤායති, ඉදං සෙනාසනග්‌ගාහානං වසෙන පටිප්‌පස්‌සම්‌භනං නාමා’’ති වුත්‌තං. උභොපෙතෙ අත්‌ථවිකප්‌පා ඉධ නාධිප්‌පෙතා. යත්‌ථායං පටිස්‌සුතො, තත්‌ථ පුරිමිකා ච න පඤ්‌ඤායති, පටිස්‌සවෙ ච ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌ස. කත්‌ථ පන පුරිමිකා පඤ්‌ඤායතීති? අන්‌තරාමග්‌ගෙ ද්‌වීසු ආවාසෙසු යත්‌ථ තදහෙව පච්‌ඡිමග්‌ගාහො, තත්‌ථ පඨමං ගහිතට්‌ඨානෙ සත්‌තාහකරණීයෙන ගච්‌ඡතො න වස්‌සච්‌ඡෙදො, සො තදහෙව අකරණීයො පක්‌කමතීතිආදිම්‌හි ‘‘කරණීයං නාම සත්‌තාහකරණීය’’න්‌ති ලිඛිතං.
207.‘‘Purimikāca na paññāyati. Kasmā? ‘Dutiye vasāmī’ti citte uppanne paṭhamasenāsanaggāho paṭippassambhati. Puna ‘paṭhame eva vasāmī’ti citte uppanne dutiyo paṭippassambhati. Ubhayāvāse vidhānaṃ natthī’’ti likhitaṃ. Porāṇagaṇṭhipade pana ‘‘paṭhamaṃ gahitaṭṭhāne avasitvā aññasmiṃ vihāre senāsanaṃ gahetvā dvīhatīhaṃ vasati, tato paṭhamaggāho paṭippassambhatīti purimikā ca na paññāyati. Pacchimaggāho na paṭippassambhati. Idañhi divasavasena paṭippassambhanaṃ nāma hoti. Atha pacchimaṃ temāsaṃ aññasmiṃ vasati, purimikā ca na paññāyati, idaṃ senāsanaggāhānaṃ vasena paṭippassambhanaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Ubhopete atthavikappā idha nādhippetā. Yatthāyaṃ paṭissuto, tattha purimikā ca na paññāyati, paṭissave ca āpatti dukkaṭassa. Kattha pana purimikā paññāyatīti? Antarāmagge dvīsu āvāsesu yattha tadaheva pacchimaggāho, tattha paṭhamaṃ gahitaṭṭhāne sattāhakaraṇīyena gacchato na vassacchedo, so tadaheva akaraṇīyo pakkamatītiādimhi ‘‘karaṇīyaṃ nāma sattāhakaraṇīya’’nti likhitaṃ.
පාළිමුත්‌තකරත්‌තිච්‌ඡෙදවිනිච්‌ඡයෙ ‘‘ධම්‌මස්‌සවනාදී’’ති වුත්‌තං. ආදිම්‌හි චතූසු වාරෙසු නිරපෙක්‌ඛපක්‌කමනස්‌සාධිප්‌පෙතත්‌තා ‘‘සත්‌තාහකරණීයෙනා’’ති න වුත්‌තං තස්‌මිං සති නිරපෙක්‌ඛගමනාභාවතො. තත්‌ථ පුරිමා ද්‌වෙ වාරා වස්‌සං අනුපගතස්‌ස වසෙන වුත්‌තා, තස්‌මා උපගතස්‌ස තදහෙව සත්‌තාහකරණීයෙන ගන්‌ත්‌වා අන්‌තොසත්‌තාහං ආගච්‌ඡතො න වස්‌සච්‌ඡෙදොති සිද්‌ධං. පච්‌ඡිමා ද්‌වෙ වාරා උපගතස්‌ස නිරපෙක්‌ඛගමනවසෙන වුත්‌තා, ‘‘සත්‌තාහං අනාගතාය පවාරණාය සකරණීයො පක්‌කමතී’’ති තතො බහිද්‌ධා සත්‌තාහං වීතිනාමෙන්‌තස්‌ස වස්‌සච්‌ඡෙදොති දස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. තත්‌ථ ‘‘අකරණීයො පක්‌කමතී’’ති වචනාභාවා විනා රත්‌තිච්‌ඡෙදකාරණෙන ගන්‌තුං න වට්‌ටතීති සිද්‌ධං. පවාරෙත්‌වා පන ගන්‌තුං වට්‌ටති පවාරණාය තංදිවසසන්‌නිස්‌සිතත්‌තා. තත්‌ථ න වා ආගච්‌ඡෙය්‍යාති අන්‌තරායෙන. ආචරියො පන ‘‘න පුන ඉධාගච්‌ඡාමී’ති නිරපෙක්‌ඛොපි සකරණීයොව ගන්‌තුං ලභතීති දස්‌සනත්‌ථං අකරණීයො’ති න වුත්‌ත’’න්‌ති වදති. ‘‘සීහළදීපෙ කිර චූළපවාරණා නාම අත්‌ථි, තං පවාරණං කත්‌වා යථාසුඛං සකරණීයා ගච්‌ඡන්‌ති, පයොගඤ්‌ච දස්‌සෙන්‌තී’’ති වුත්‌තං. ‘‘තත්‌ථ ඡ අරුණා අන්‌තොවස්‌සෙ හොන්‌ති , එකො බහි, තස්‌මා සො තෙමාසං වුත්‌ථො හොතීති අපරෙ’’ති ච, ‘‘ආචරියො එවං න වදතී’’ති ච වුත්‌තං. සබ්‌බත්‌ථ විහාරං උපෙතීති අත්‌තනො වස්‌සග්‌ගෙන පත්‌තගබ්‌භං උපෙතීති පොරාණා. අසතියා පන වස්‌සං න උපෙතීති එත්‌ථ ‘‘ඉමස්‌මිං විහාරෙ ඉමං තෙමාස’’න්‌ති අවචනෙන. ‘‘අට්‌ඨකථායං වුත්‌තරත්‌තිච්‌ඡෙදකාරණං විනා තිරොවිහාරෙ වසිත්‌වා ආගච්‌ඡිස්‌සාමීති ගච්‌ඡතොපි වස්‌සච්‌ඡෙද’’න්‌ති ලිඛිතං.
Pāḷimuttakaratticchedavinicchaye ‘‘dhammassavanādī’’ti vuttaṃ. Ādimhi catūsu vāresu nirapekkhapakkamanassādhippetattā ‘‘sattāhakaraṇīyenā’’ti na vuttaṃ tasmiṃ sati nirapekkhagamanābhāvato. Tattha purimā dve vārā vassaṃ anupagatassa vasena vuttā, tasmā upagatassa tadaheva sattāhakaraṇīyena gantvā antosattāhaṃ āgacchato na vassacchedoti siddhaṃ. Pacchimā dve vārā upagatassa nirapekkhagamanavasena vuttā, ‘‘sattāhaṃ anāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamatī’’ti tato bahiddhā sattāhaṃ vītināmentassa vassacchedoti dassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha ‘‘akaraṇīyo pakkamatī’’ti vacanābhāvā vinā ratticchedakāraṇena gantuṃ na vaṭṭatīti siddhaṃ. Pavāretvā pana gantuṃ vaṭṭati pavāraṇāya taṃdivasasannissitattā. Tattha na vā āgaccheyyāti antarāyena. Ācariyo pana ‘‘na puna idhāgacchāmī’ti nirapekkhopi sakaraṇīyova gantuṃ labhatīti dassanatthaṃ akaraṇīyo’ti na vutta’’nti vadati. ‘‘Sīhaḷadīpe kira cūḷapavāraṇā nāma atthi, taṃ pavāraṇaṃ katvā yathāsukhaṃ sakaraṇīyā gacchanti, payogañca dassentī’’ti vuttaṃ. ‘‘Tattha cha aruṇā antovasse honti , eko bahi, tasmā so temāsaṃ vuttho hotīti apare’’ti ca, ‘‘ācariyo evaṃ na vadatī’’ti ca vuttaṃ. Sabbattha vihāraṃ upetīti attano vassaggena pattagabbhaṃ upetīti porāṇā. Asatiyā pana vassaṃ na upetīti ettha ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsa’’nti avacanena. ‘‘Aṭṭhakathāyaṃ vuttaratticchedakāraṇaṃ vinā tirovihāre vasitvā āgacchissāmīti gacchatopi vassaccheda’’nti likhitaṃ.
208. පටිස්‌සුතො හොති පච්‌ඡිමිකායාති අන්‌තරා පබ්‌බජිතභික්‌ඛුනා, ඡින්‌නවස්‌සෙන වා පටිස්‌සුතො, අඤ්‌ඤෙන පන පුරිමං අනුපගන්‌ත්‌වා පච්‌ඡිමිකායං පටිස්‌සවො න කාතබ්‌බො. රත්‌තිච්‌ඡෙදෙ සබ්‌බත්‌ථ වස්‌සච්‌ඡෙදොති සන්‌නිට්‌ඨානං කත්‌වා වදන්‌ති. කෙචි පන න ඉච්‌ඡන්‌ති. තං සාධෙතුං අනෙකධා පපඤ්‌චෙන්‌ති. කිං තෙන.
208.Paṭissuto hoti pacchimikāyāti antarā pabbajitabhikkhunā, chinnavassena vā paṭissuto, aññena pana purimaṃ anupagantvā pacchimikāyaṃ paṭissavo na kātabbo. Ratticchede sabbattha vassacchedoti sanniṭṭhānaṃ katvā vadanti. Keci pana na icchanti. Taṃ sādhetuṃ anekadhā papañcenti. Kiṃ tena.
වස්‌සූපනායිකක්‌ඛන්‌ධකවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vassūpanāyikakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
117. අධම්‌මිකකතිකා • 117. Adhammikakatikā
118. පටිස්‌සවදුක්‌කටාපත්‌ති • 118. Paṭissavadukkaṭāpatti
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / අධම්‌මිකකතිකාදිකථා • Adhammikakatikādikathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
අධම්‌මිකකතිකකථාවණ්‌ණනා • Adhammikakatikakathāvaṇṇanā
පටිස්‌සවදුක්‌කටාපත්‌තිකථාවණ්‌ණනා • Paṭissavadukkaṭāpattikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / අධම්‌මිකකතිකාදිකථාවණ්‌ණනා • Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi
117. අධම්‌මිකකතිකාකථා • 117. Adhammikakatikākathā
118. පටිස්‌සවදුක්‌කටාපත්‌තිකථා • 118. Paṭissavadukkaṭāpattikathā
