| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๑๐. อธมฺมิกสุตฺตํ
10. Adhammikasuttaṃ
๗๐. ‘‘ยสฺมิํ , ภิกฺขเว, สมเย ราชาโน อธมฺมิกา โหนฺติ, ราชายุตฺตาปิ ตสฺมิํ สมเย อธมฺมิกา โหนฺติฯ ราชายุเตฺตสุ อธมฺมิเกสุ พฺราหฺมณคหปติกาปิ ตสฺมิํ สมเย อธมฺมิกา โหนฺติฯ พฺราหฺมณคหปติเกสุ อธมฺมิเกสุ เนคมชานปทาปิ ตสฺมิํ สมเย อธมฺมิกา โหนฺติฯ เนคมชานปเทสุ อธมฺมิเกสุ วิสมํ จนฺทิมสูริยา ปริวตฺตนฺติ ฯ วิสมํ จนฺทิมสูริเยสุ ปริวตฺตเนฺตสุ วิสมํ นกฺขตฺตานิ ตารกรูปานิ ปริวตฺตนฺติฯ วิสมํ นกฺขเตฺตสุ ตารกรูเปสุ ปริวตฺตเนฺตสุ วิสมํ รตฺตินฺทิวา 1 ปริวตฺตนฺติฯ วิสมํ รตฺตินฺทิเวสุ ปริวตฺตเนฺตสุ วิสมํ มาสทฺธมาสา ปริวตฺตนฺติฯ วิสมํ มาสทฺธมาเสสุ ปริวตฺตเนฺตสุ วิสมํ อุตุสํวจฺฉรา ปริวตฺตนฺติฯ วิสมํ อุตุสํวจฺฉเรสุ ปริวตฺตเนฺตสุ วิสมํ วาตา วายนฺติ วิสมา อปญฺชสา ฯ วิสมํ วาเตสุ วายเนฺตสุ วิสเมสุ อปญฺชเสสุ เทวตา ปริกุปิตา ภวนฺติฯ เทวตาสุ ปริกุปิตาสุ เทโว น สมฺมา ธารํ อนุปฺปเวจฺฉติฯ เทเว น สมฺมา ธารํ อนุปฺปเวจฺฉเนฺต วิสมปากานิ 2 สสฺสานิ ภวนฺติฯ วิสมปากานิ, ภิกฺขเว, สสฺสานิ มนุสฺสา ปริภุญฺชนฺตา อปฺปายุกา โหนฺติ ทุพฺพณฺณา จ พวฺหาพาธา 3 จฯ
70. ‘‘Yasmiṃ , bhikkhave, samaye rājāno adhammikā honti, rājāyuttāpi tasmiṃ samaye adhammikā honti. Rājāyuttesu adhammikesu brāhmaṇagahapatikāpi tasmiṃ samaye adhammikā honti. Brāhmaṇagahapatikesu adhammikesu negamajānapadāpi tasmiṃ samaye adhammikā honti. Negamajānapadesu adhammikesu visamaṃ candimasūriyā parivattanti . Visamaṃ candimasūriyesu parivattantesu visamaṃ nakkhattāni tārakarūpāni parivattanti. Visamaṃ nakkhattesu tārakarūpesu parivattantesu visamaṃ rattindivā 4 parivattanti. Visamaṃ rattindivesu parivattantesu visamaṃ māsaddhamāsā parivattanti. Visamaṃ māsaddhamāsesu parivattantesu visamaṃ utusaṃvaccharā parivattanti. Visamaṃ utusaṃvaccharesu parivattantesu visamaṃ vātā vāyanti visamā apañjasā . Visamaṃ vātesu vāyantesu visamesu apañjasesu devatā parikupitā bhavanti. Devatāsu parikupitāsu devo na sammā dhāraṃ anuppavecchati. Deve na sammā dhāraṃ anuppavecchante visamapākāni 5 sassāni bhavanti. Visamapākāni, bhikkhave, sassāni manussā paribhuñjantā appāyukā honti dubbaṇṇā ca bavhābādhā 6 ca.
‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย ราชาโน ธมฺมิกา โหนฺติ, ราชายุตฺตาปิ ตสฺมิํ สมเย ธมฺมิกา โหนฺติฯ ราชายุเตฺตสุ ธมฺมิเกสุ พฺราหฺมณคหปติกาปิ ตสฺมิํ สมเย ธมฺมิกา โหนฺติฯ พฺราหฺมณคหปติเกสุ ธมฺมิเกสุ เนคมชานปทาปิ ตสฺมิํ สมเย ธมฺมิกา โหนฺติฯ เนคมชานปเทสุ ธมฺมิเกสุ สมํ จนฺทิมสูริยา ปริวตฺตนฺติฯ สมํ จนฺทิมสูริเยสุ ปริวตฺตเนฺตสุ สมํ นกฺขตฺตานิ ตารกรูปานิ ปริวตฺตนฺติฯ สมํ นกฺขเตฺตสุ ตารกรูเปสุ ปริวตฺตเนฺตสุ สมํ รตฺตินฺทิวา ปริวตฺตนฺติฯ สมํ รตฺตินฺทิเวสุ ปริวตฺตเนฺตสุ สมํ มาสทฺธมาสา ปริวตฺตนฺติฯ สมํ มาสทฺธมาเสสุ ปริวตฺตเนฺตสุ สมํ อุตุสํวจฺฉรา ปริวตฺตนฺติฯ สมํ อุตุสํวจฺฉเรสุ ปริวตฺตเนฺตสุ สมํ วาตา วายนฺติ สมา ปญฺชสาฯ สมํ วาเตสุ วายเนฺตสุ สเมสุ ปญฺชเสสุ เทวตา อปริกุปิตา ภวนฺติฯ เทวตาสุ อปริกุปิตาสุ เทโว สมฺมา ธารํ อนุปฺปเวจฺฉติฯ เทเว สมฺมา ธารํ อนุปฺปเวจฺฉเนฺต สมปากานิ สสฺสานิ ภวนฺติฯ สมปากานิ, ภิกฺขเว, สสฺสานิ มนุสฺสา ปริภุญฺชนฺตา ทีฆายุกา จ โหนฺติ วณฺณวโนฺต จ พลวโนฺต จ อปฺปาพาธา จา’’ติฯ
‘‘Yasmiṃ, bhikkhave, samaye rājāno dhammikā honti, rājāyuttāpi tasmiṃ samaye dhammikā honti. Rājāyuttesu dhammikesu brāhmaṇagahapatikāpi tasmiṃ samaye dhammikā honti. Brāhmaṇagahapatikesu dhammikesu negamajānapadāpi tasmiṃ samaye dhammikā honti. Negamajānapadesu dhammikesu samaṃ candimasūriyā parivattanti. Samaṃ candimasūriyesu parivattantesu samaṃ nakkhattāni tārakarūpāni parivattanti. Samaṃ nakkhattesu tārakarūpesu parivattantesu samaṃ rattindivā parivattanti. Samaṃ rattindivesu parivattantesu samaṃ māsaddhamāsā parivattanti. Samaṃ māsaddhamāsesu parivattantesu samaṃ utusaṃvaccharā parivattanti. Samaṃ utusaṃvaccharesu parivattantesu samaṃ vātā vāyanti samā pañjasā. Samaṃ vātesu vāyantesu samesu pañjasesu devatā aparikupitā bhavanti. Devatāsu aparikupitāsu devo sammā dhāraṃ anuppavecchati. Deve sammā dhāraṃ anuppavecchante samapākāni sassāni bhavanti. Samapākāni, bhikkhave, sassāni manussā paribhuñjantā dīghāyukā ca honti vaṇṇavanto ca balavanto ca appābādhā cā’’ti.
‘‘คุนฺนํ เจ ตรมานานํ, ชิมฺหํ คจฺฉติ ปุงฺคโว;
‘‘Gunnaṃ ce taramānānaṃ, jimhaṃ gacchati puṅgavo;
สพฺพา ตา ชิมฺหํ คจฺฉนฺติ, เนเตฺต ชิมฺหํ คเต สติฯ
Sabbā tā jimhaṃ gacchanti, nette jimhaṃ gate sati.
‘‘เอวเมวํ มนุเสฺสสุ, โย โหติ เสฎฺฐสมฺมโต;
‘‘Evamevaṃ manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;
โส เจ อธมฺมํ จรติ, ปเคว อิตรา ปชา;
So ce adhammaṃ carati, pageva itarā pajā;
สพฺพํ รฎฺฐํ ทุกฺขํ เสติ, ราชา เจ โหติ อธมฺมิโกฯ
Sabbaṃ raṭṭhaṃ dukkhaṃ seti, rājā ce hoti adhammiko.
‘‘คุนฺนํ เจ ตรมานานํ, อุชุํ คจฺฉติ ปุงฺคโว;
‘‘Gunnaṃ ce taramānānaṃ, ujuṃ gacchati puṅgavo;
สพฺพา ตา อุชุํ คจฺฉนฺติ, เนเตฺต อุชุํ คเต สติฯ
Sabbā tā ujuṃ gacchanti, nette ujuṃ gate sati.
‘‘เอวเมวํ มนุเสฺสสุ, โย โหติ เสฎฺฐสมฺมโต;
‘‘Evamevaṃ manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;
สพฺพํ รฎฺฐํ สุขํ เสติ, ราชา เจ โหติ ธมฺมิโก’’ติฯ ทสมํ;
Sabbaṃ raṭṭhaṃ sukhaṃ seti, rājā ce hoti dhammiko’’ti. dasamaṃ;
ปตฺตกมฺมวโคฺค ทุติโยฯ
Pattakammavaggo dutiyo.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
ปตฺตกมฺมํ อานณฺยโก 9, สพฺรหฺมนิรยา รูเปน ปญฺจมํ;
Pattakammaṃ ānaṇyako 10, sabrahmanirayā rūpena pañcamaṃ;
สราคอหิราชา เทวทโตฺต, ปธานํ อธมฺมิเกน จาติฯ
Sarāgaahirājā devadatto, padhānaṃ adhammikena cāti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. อธมฺมิกสุตฺตวณฺณนา • 10. Adhammikasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. อธมฺมิกสุตฺตวณฺณนา • 10. Adhammikasuttavaṇṇanā
