| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੧੦. ਅਧਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤਂ
10. Adhammikasuttaṃ
੭੦. ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੇ ਰਾਜਾਨੋ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਰਾਜਾਯੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਰਾਜਾਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਸੁ ਅਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਨੇਗਮਜਾਨਪਦਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਨੇਗਮਜਾਨਪਦੇਸੁ ਅਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ વਿਸਮਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ । વਿਸਮਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ વਿਸਮਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨਿ ਤਾਰਕਰੂਪਾਨਿ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। વਿਸਮਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਸੁ ਤਾਰਕਰੂਪੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ વਿਸਮਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਾ 1 ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। વਿਸਮਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ વਿਸਮਂ ਮਾਸਦ੍ਧਮਾਸਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। વਿਸਮਂ ਮਾਸਦ੍ਧਮਾਸੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ વਿਸਮਂ ਉਤੁਸਂવਚ੍ਛਰਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। વਿਸਮਂ ਉਤੁਸਂવਚ੍ਛਰੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ વਿਸਮਂ વਾਤਾ વਾਯਨ੍ਤਿ વਿਸਮਾ ਅਪਞ੍ਜਸਾ । વਿਸਮਂ વਾਤੇਸੁ વਾਯਨ੍ਤੇਸੁ વਿਸਮੇਸੁ ਅਪਞ੍ਜਸੇਸੁ ਦੇવਤਾ ਪਰਿਕੁਪਿਤਾ ਭવਨ੍ਤਿ। ਦੇવਤਾਸੁ ਪਰਿਕੁਪਿਤਾਸੁ ਦੇવੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਧਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪવੇਚ੍ਛਤਿ। ਦੇવੇ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਧਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪવੇਚ੍ਛਨ੍ਤੇ વਿਸਮਪਾਕਾਨਿ 2 ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ। વਿਸਮਪਾਕਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ ਚ ਬવ੍ਹਾਬਾਧਾ 3 ਚ।
70. ‘‘Yasmiṃ , bhikkhave, samaye rājāno adhammikā honti, rājāyuttāpi tasmiṃ samaye adhammikā honti. Rājāyuttesu adhammikesu brāhmaṇagahapatikāpi tasmiṃ samaye adhammikā honti. Brāhmaṇagahapatikesu adhammikesu negamajānapadāpi tasmiṃ samaye adhammikā honti. Negamajānapadesu adhammikesu visamaṃ candimasūriyā parivattanti . Visamaṃ candimasūriyesu parivattantesu visamaṃ nakkhattāni tārakarūpāni parivattanti. Visamaṃ nakkhattesu tārakarūpesu parivattantesu visamaṃ rattindivā 4 parivattanti. Visamaṃ rattindivesu parivattantesu visamaṃ māsaddhamāsā parivattanti. Visamaṃ māsaddhamāsesu parivattantesu visamaṃ utusaṃvaccharā parivattanti. Visamaṃ utusaṃvaccharesu parivattantesu visamaṃ vātā vāyanti visamā apañjasā . Visamaṃ vātesu vāyantesu visamesu apañjasesu devatā parikupitā bhavanti. Devatāsu parikupitāsu devo na sammā dhāraṃ anuppavecchati. Deve na sammā dhāraṃ anuppavecchante visamapākāni 5 sassāni bhavanti. Visamapākāni, bhikkhave, sassāni manussā paribhuñjantā appāyukā honti dubbaṇṇā ca bavhābādhā 6 ca.
‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੇ ਰਾਜਾਨੋ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਰਾਜਾਯੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਰਾਜਾਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਨੇਗਮਜਾਨਪਦਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਨੇਗਮਜਾਨਪਦੇਸੁ ਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਸਮਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸਮਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਸਮਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨਿ ਤਾਰਕਰੂਪਾਨਿ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸਮਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਸੁ ਤਾਰਕਰੂਪੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਸਮਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸਮਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਸਮਂ ਮਾਸਦ੍ਧਮਾਸਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸਮਂ ਮਾਸਦ੍ਧਮਾਸੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਸਮਂ ਉਤੁਸਂવਚ੍ਛਰਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸਮਂ ਉਤੁਸਂવਚ੍ਛਰੇਸੁ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਸਮਂ વਾਤਾ વਾਯਨ੍ਤਿ ਸਮਾ ਪਞ੍ਜਸਾ। ਸਮਂ વਾਤੇਸੁ વਾਯਨ੍ਤੇਸੁ ਸਮੇਸੁ ਪਞ੍ਜਸੇਸੁ ਦੇવਤਾ ਅਪਰਿਕੁਪਿਤਾ ਭવਨ੍ਤਿ। ਦੇવਤਾਸੁ ਅਪਰਿਕੁਪਿਤਾਸੁ ਦੇવੋ ਸਮ੍ਮਾ ਧਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪવੇਚ੍ਛਤਿ। ਦੇવੇ ਸਮ੍ਮਾ ਧਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪવੇਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਸਮਪਾਕਾਨਿ ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ। ਸਮਪਾਕਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾ ਦੀਘਾਯੁਕਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ વਣ੍ਣવਨ੍ਤੋ ਚ ਬਲવਨ੍ਤੋ ਚ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਾ ਚਾ’’ਤਿ।
‘‘Yasmiṃ, bhikkhave, samaye rājāno dhammikā honti, rājāyuttāpi tasmiṃ samaye dhammikā honti. Rājāyuttesu dhammikesu brāhmaṇagahapatikāpi tasmiṃ samaye dhammikā honti. Brāhmaṇagahapatikesu dhammikesu negamajānapadāpi tasmiṃ samaye dhammikā honti. Negamajānapadesu dhammikesu samaṃ candimasūriyā parivattanti. Samaṃ candimasūriyesu parivattantesu samaṃ nakkhattāni tārakarūpāni parivattanti. Samaṃ nakkhattesu tārakarūpesu parivattantesu samaṃ rattindivā parivattanti. Samaṃ rattindivesu parivattantesu samaṃ māsaddhamāsā parivattanti. Samaṃ māsaddhamāsesu parivattantesu samaṃ utusaṃvaccharā parivattanti. Samaṃ utusaṃvaccharesu parivattantesu samaṃ vātā vāyanti samā pañjasā. Samaṃ vātesu vāyantesu samesu pañjasesu devatā aparikupitā bhavanti. Devatāsu aparikupitāsu devo sammā dhāraṃ anuppavecchati. Deve sammā dhāraṃ anuppavecchante samapākāni sassāni bhavanti. Samapākāni, bhikkhave, sassāni manussā paribhuñjantā dīghāyukā ca honti vaṇṇavanto ca balavanto ca appābādhā cā’’ti.
‘‘ਗੁਨ੍ਨਂ ਚੇ ਤਰਮਾਨਾਨਂ, ਜਿਮ੍ਹਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪੁਙ੍ਗવੋ।
‘‘Gunnaṃ ce taramānānaṃ, jimhaṃ gacchati puṅgavo;
ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਜਿਮ੍ਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨੇਤ੍ਤੇ ਜਿਮ੍ਹਂ ਗਤੇ ਸਤਿ॥
Sabbā tā jimhaṃ gacchanti, nette jimhaṃ gate sati.
‘‘ਏવਮੇવਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਯੋ ਹੋਤਿ ਸੇਟ੍ਠਸਮ੍ਮਤੋ।
‘‘Evamevaṃ manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;
ਸੋ ਚੇ ਅਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤਿ, ਪਗੇવ ਇਤਰਾ ਪਜਾ।
So ce adhammaṃ carati, pageva itarā pajā;
ਸਬ੍ਬਂ ਰਟ੍ਠਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੇਤਿ, ਰਾਜਾ ਚੇ ਹੋਤਿ ਅਧਮ੍ਮਿਕੋ॥
Sabbaṃ raṭṭhaṃ dukkhaṃ seti, rājā ce hoti adhammiko.
‘‘ਗੁਨ੍ਨਂ ਚੇ ਤਰਮਾਨਾਨਂ, ਉਜੁਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪੁਙ੍ਗવੋ।
‘‘Gunnaṃ ce taramānānaṃ, ujuṃ gacchati puṅgavo;
ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਉਜੁਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨੇਤ੍ਤੇ ਉਜੁਂ ਗਤੇ ਸਤਿ॥
Sabbā tā ujuṃ gacchanti, nette ujuṃ gate sati.
‘‘ਏવਮੇવਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਯੋ ਹੋਤਿ ਸੇਟ੍ਠਸਮ੍ਮਤੋ।
‘‘Evamevaṃ manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;
ਸਬ੍ਬਂ ਰਟ੍ਠਂ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ, ਰਾਜਾ ਚੇ ਹੋਤਿ ਧਮ੍ਮਿਕੋ’’ਤਿ॥ ਦਸਮਂ।
Sabbaṃ raṭṭhaṃ sukhaṃ seti, rājā ce hoti dhammiko’’ti. dasamaṃ;
ਪਤ੍ਤਕਮ੍ਮવਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ।
Pattakammavaggo dutiyo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਪਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਆਨਣ੍ਯਕੋ 9, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿਰਯਾ ਰੂਪੇਨ ਪਞ੍ਚਮਂ।
Pattakammaṃ ānaṇyako 10, sabrahmanirayā rūpena pañcamaṃ;
ਸਰਾਗਅਹਿਰਾਜਾ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ, ਪਧਾਨਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕੇਨ ਚਾਤਿ॥
Sarāgaahirājā devadatto, padhānaṃ adhammikena cāti.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਅਧਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Adhammikasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਅਧਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Adhammikasuttavaṇṇanā
