| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
१०. अधम्मिकसुत्तवण्णना
10. Adhammikasuttavaṇṇanā
७०. दसमे विसमन्ति भावनपुंसकमेतं। तेनाह ‘‘विसमा हुत्वा’’ति। असमयेनाति अकाले। भुम्मत्थे हेतं करणवचनं। पकट्ठं पधानं अञ्जसं एतेसन्ति पञ्जसा, अञ्जसं पगता पटिपन्नाति वा पञ्जसा, पकतिमग्गगामिनो। न पञ्जसा अपञ्जसा, अमग्गप्पटिपन्ना। ते पन यस्मा मग्गतो अपगता नाम होन्ति, तस्मा वुत्तं ‘‘मग्गतो अपगता’’तिआदि।
70. Dasame visamanti bhāvanapuṃsakametaṃ. Tenāha ‘‘visamā hutvā’’ti. Asamayenāti akāle. Bhummatthe hetaṃ karaṇavacanaṃ. Pakaṭṭhaṃ padhānaṃ añjasaṃ etesanti pañjasā, añjasaṃ pagatā paṭipannāti vā pañjasā, pakatimaggagāmino. Na pañjasā apañjasā, amaggappaṭipannā. Te pana yasmā maggato apagatā nāma honti, tasmā vuttaṃ ‘‘maggato apagatā’’tiādi.
गाथासु पन एवमेत्थ सम्बन्धो वेदितब्बो। गुन्नं चे तरमानानन्ति गावीसु महोघं तरन्तीसु। जिम्हं गच्छति पुङ्गवोति यदि यूथपति उसभो कुटिलं गच्छति। सब्बा ता जिम्हं गच्छन्तीति सब्बा ता गावियो कुटिलमेव गच्छन्ति। कस्मा? नेत्ते जिम्हं गते सति तस्स कुटिलगतत्ता। सो हि तासं पच्चयिको उपद्दवहरो च। एवमेवन्ति यथा चेतं, एवमेव यो मनुस्सेसु पधानसम्मतो, यदि सो अधम्मचारी सिया, ये तस्स अनुजीविनो, सब्बेपि अधम्मिका होन्ति। सामिसम्पदा हि पकतिसम्पदं सम्पादेति। यस्मा एतदेवं, तस्मा सब्बं रट्ठं दुक्खं सेति, राजा चे होति अधम्मिको।
Gāthāsu pana evamettha sambandho veditabbo. Gunnaṃ ce taramānānanti gāvīsu mahoghaṃ tarantīsu. Jimhaṃ gacchati puṅgavoti yadi yūthapati usabho kuṭilaṃ gacchati. Sabbā tā jimhaṃ gacchantīti sabbā tā gāviyo kuṭilameva gacchanti. Kasmā? Nette jimhaṃ gate sati tassa kuṭilagatattā. So hi tāsaṃ paccayiko upaddavaharo ca. Evamevanti yathā cetaṃ, evameva yo manussesu padhānasammato, yadi so adhammacārī siyā, ye tassa anujīvino, sabbepi adhammikā honti. Sāmisampadā hi pakatisampadaṃ sampādeti. Yasmā etadevaṃ, tasmā sabbaṃ raṭṭhaṃ dukkhaṃ seti, rājā ce hoti adhammiko.
अधम्मिकसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Adhammikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
पत्तकम्मवग्गवण्णना निट्ठिता।
Pattakammavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १०. अधम्मिकसुत्तं • 10. Adhammikasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / १०. अधम्मिकसुत्तवण्णना • 10. Adhammikasuttavaṇṇanā
