| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. อธมฺมิกสุตฺตวณฺณนา
10. Adhammikasuttavaṇṇanā
๗๐. ทสเม อธมฺมิกา โหนฺตีติ โปราณกราชูหิ ฐปิตํ ทสภาคพลิเญฺจว อปราธานุรูปญฺจ ทณฺฑํ อคฺคเหตฺวา อติเรกพลิโน เจว อติเรกทณฺฑสฺส จ คหเณน อธมฺมิกาฯ ราชายุตฺตาติ รโญฺญ ชนปเทสุ กิจฺจสํวิธายกา อายุตฺตกปุริสาฯ พฺราหฺมณคหปติกาติ อโนฺตนครวาสิโน พฺราหฺมณคหปตโยฯ เนคมชานปทาติ นิคมวาสิโน เจว ชนปทวาสิโน จฯ วิสมนฺติ วิสมา หุตฺวา, อสมเยน วายนฺตีติ อโตฺถฯ วิสมาติ น สมา, อติถทฺธา วา อติมุทุกา วาติ อโตฺถฯ อปญฺชสาติ มคฺคโต อปคตา, อุมฺมคฺคคามิโน หุตฺวา วายนฺตีติ อโตฺถฯ เทวตา ปริกุปิตา ภวนฺตีติ วาเตสุ หิ วิสเมสุ อปญฺชเสสุ วายเนฺตสุ รุกฺขา ภิชฺชนฺติ, วิมานานิ ภิชฺชนฺติฯ ตสฺมา เทวตา ปริกุปิตา ภวนฺติ, ตา เทวสฺส สมฺมา วสฺสิตุํ น เทนฺติฯ เตน วุตฺตํ เทโว น สมฺมา ธารํ อนุปฺปเวจฺฉตีติฯ วิสมปากานิ สสฺสานิ ภวนฺตีติ เอกสฺมิํ ฐาเน คพฺภีนิ โหนฺติ, เอกสฺมิํ สญฺชาตขีรานิ, เอกํ ฐานํ ปจฺจตีติ เอวํ วิสมํ ปากานิ สสฺสานิ ภวนฺติฯ
70. Dasame adhammikā hontīti porāṇakarājūhi ṭhapitaṃ dasabhāgabaliñceva aparādhānurūpañca daṇḍaṃ aggahetvā atirekabalino ceva atirekadaṇḍassa ca gahaṇena adhammikā. Rājāyuttāti rañño janapadesu kiccasaṃvidhāyakā āyuttakapurisā. Brāhmaṇagahapatikāti antonagaravāsino brāhmaṇagahapatayo. Negamajānapadāti nigamavāsino ceva janapadavāsino ca. Visamanti visamā hutvā, asamayena vāyantīti attho. Visamāti na samā, atithaddhā vā atimudukā vāti attho. Apañjasāti maggato apagatā, ummaggagāmino hutvā vāyantīti attho. Devatā parikupitā bhavantīti vātesu hi visamesu apañjasesu vāyantesu rukkhā bhijjanti, vimānāni bhijjanti. Tasmā devatā parikupitā bhavanti, tā devassa sammā vassituṃ na denti. Tena vuttaṃ devo na sammā dhāraṃ anuppavecchatīti. Visamapākāni sassāni bhavantīti ekasmiṃ ṭhāne gabbhīni honti, ekasmiṃ sañjātakhīrāni, ekaṃ ṭhānaṃ paccatīti evaṃ visamaṃ pākāni sassāni bhavanti.
สมํ นกฺขตฺตานิ ตารกรูปานิ ปริวตฺตนฺตีติ ยถา กตฺติกปุณฺณมา กตฺติกนกฺขตฺตเมว ลภติ, มิคสิรปุณฺณมา มิคสิรนกฺขตฺตเมวาติ เอวํ ตสฺมิํ ตสฺมิํ มาเส สา สา ปุณฺณมา ตํ ตํ นกฺขตฺตเมว ลภติ, ตถา สมฺมา ปริวตฺตนฺติฯ สมํ วาตา วายนฺตีติ อวิสมา หุตฺวา สมยสฺมิํเยว วายนฺติ, ฉ มาเส อุตฺตรา วาตา, ฉ มาเสทกฺขิณาติ เอวํ เตสํ เตสํ ชนปทานํ อนุรูเป สมเย วายนฺติฯ สมาติ สมปฺปวตฺติโน นาติถทฺธา นาติมุทูฯ ปญฺชสาติ มคฺคปฺปฎิปนฺนา, มเคฺคเนว วายนฺติ, โน อมเคฺคนาติ อโตฺถฯ
Samaṃnakkhattāni tārakarūpāni parivattantīti yathā kattikapuṇṇamā kattikanakkhattameva labhati, migasirapuṇṇamā migasiranakkhattamevāti evaṃ tasmiṃ tasmiṃ māse sā sā puṇṇamā taṃ taṃ nakkhattameva labhati, tathā sammā parivattanti. Samaṃ vātā vāyantīti avisamā hutvā samayasmiṃyeva vāyanti, cha māse uttarā vātā, cha māsedakkhiṇāti evaṃ tesaṃ tesaṃ janapadānaṃ anurūpe samaye vāyanti. Samāti samappavattino nātithaddhā nātimudū. Pañjasāti maggappaṭipannā, maggeneva vāyanti, no amaggenāti attho.
ชิมฺหํ คจฺฉตีติ กุฎิลํ คจฺฉติ, อติตฺถํ คณฺหาติฯ เนเตฺต ชิมฺหํ คเต สตีติ นยตีติ เนตฺตาฯ ตสฺมิํ เนเตฺต ชิมฺหํ คเต กุฎิลํ คนฺตฺวา อติตฺถํ คณฺหเนฺต อิตราปิ อติตฺถเมว คณฺหนฺตีติ อโตฺถฯ เนเตติปิ ปาโฐฯ ทุกฺขํ เสตีติ ทุกฺขํ สยติ, ทุกฺขิตํ โหตีติ อโตฺถฯ
Jimhaṃgacchatīti kuṭilaṃ gacchati, atitthaṃ gaṇhāti. Nette jimhaṃ gate satīti nayatīti nettā. Tasmiṃ nette jimhaṃ gate kuṭilaṃ gantvā atitthaṃ gaṇhante itarāpi atitthameva gaṇhantīti attho. Netetipi pāṭho. Dukkhaṃ setīti dukkhaṃ sayati, dukkhitaṃ hotīti attho.
ปตฺตกมฺมวโคฺค ทุติโยฯ
Pattakammavaggo dutiyo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๐. อธมฺมิกสุตฺตํ • 10. Adhammikasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. อธมฺมิกสุตฺตวณฺณนา • 10. Adhammikasuttavaṇṇanā
