| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๑๐. อธมฺมิกสุตฺตวณฺณนา
10. Adhammikasuttavaṇṇanā
๗๐. ทสเม วิสมนฺติ ภาวนปุํสกเมตํฯ เตนาห ‘‘วิสมา หุตฺวา’’ติฯ อสมเยนาติ อกาเลฯ ภุมฺมเตฺถ เหตํ กรณวจนํฯ ปกฎฺฐํ ปธานํ อญฺชสํ เอเตสนฺติ ปญฺชสา, อญฺชสํ ปคตา ปฎิปนฺนาติ วา ปญฺชสา, ปกติมคฺคคามิโนฯ น ปญฺชสา อปญฺชสา, อมคฺคปฺปฎิปนฺนาฯ เต ปน ยสฺมา มคฺคโต อปคตา นาม โหนฺติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘มคฺคโต อปคตา’’ติอาทิฯ
70. Dasame visamanti bhāvanapuṃsakametaṃ. Tenāha ‘‘visamā hutvā’’ti. Asamayenāti akāle. Bhummatthe hetaṃ karaṇavacanaṃ. Pakaṭṭhaṃ padhānaṃ añjasaṃ etesanti pañjasā, añjasaṃ pagatā paṭipannāti vā pañjasā, pakatimaggagāmino. Na pañjasā apañjasā, amaggappaṭipannā. Te pana yasmā maggato apagatā nāma honti, tasmā vuttaṃ ‘‘maggato apagatā’’tiādi.
คาถาสุ ปน เอวเมตฺถ สมฺพโนฺธ เวทิตโพฺพฯ คุนฺนํ เจ ตรมานานนฺติ คาวีสุ มโหฆํ ตรนฺตีสุฯ ชิมฺหํ คจฺฉติ ปุงฺคโวติ ยทิ ยูถปติ อุสโภ กุฎิลํ คจฺฉติฯ สพฺพา ตา ชิมฺหํ คจฺฉนฺตีติ สพฺพา ตา คาวิโย กุฎิลเมว คจฺฉนฺติฯ กสฺมา? เนเตฺต ชิมฺหํ คเต สติ ตสฺส กุฎิลคตตฺตาฯ โส หิ ตาสํ ปจฺจยิโก อุปทฺทวหโร จฯ เอวเมวนฺติ ยถา เจตํ, เอวเมว โย มนุเสฺสสุ ปธานสมฺมโต, ยทิ โส อธมฺมจารี สิยา, เย ตสฺส อนุชีวิโน, สเพฺพปิ อธมฺมิกา โหนฺติฯ สามิสมฺปทา หิ ปกติสมฺปทํ สมฺปาเทติฯ ยสฺมา เอตเทวํ, ตสฺมา สพฺพํ รฎฺฐํ ทุกฺขํ เสติ, ราชา เจ โหติ อธมฺมิโกฯ
Gāthāsu pana evamettha sambandho veditabbo. Gunnaṃ ce taramānānanti gāvīsu mahoghaṃ tarantīsu. Jimhaṃ gacchati puṅgavoti yadi yūthapati usabho kuṭilaṃ gacchati. Sabbā tā jimhaṃ gacchantīti sabbā tā gāviyo kuṭilameva gacchanti. Kasmā? Nette jimhaṃ gate sati tassa kuṭilagatattā. So hi tāsaṃ paccayiko upaddavaharo ca. Evamevanti yathā cetaṃ, evameva yo manussesu padhānasammato, yadi so adhammacārī siyā, ye tassa anujīvino, sabbepi adhammikā honti. Sāmisampadā hi pakatisampadaṃ sampādeti. Yasmā etadevaṃ, tasmā sabbaṃ raṭṭhaṃ dukkhaṃ seti, rājā ce hoti adhammiko.
อธมฺมิกสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Adhammikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ปตฺตกมฺมวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pattakammavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๐. อธมฺมิกสุตฺตํ • 10. Adhammikasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. อธมฺมิกสุตฺตวณฺณนา • 10. Adhammikasuttavaṇṇanā
