| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi |
16. සොළසමවග්‌ගො
16. Soḷasamavaggo
(159) 4. අධිගය්‌හමනසිකාරකථා
(159) 4. Adhigayhamanasikārakathā
749. අධිගය්‌හ මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. තෙන චිත්‌තෙන තං චිත්‌තං පජානාතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… තෙන චිත්‌තෙන තං චිත්‌තං පජානාතීති? ආමන්‌තා . තෙන චිත්‌තෙන තං චිත්‌තං ‘‘චිත්‌ත’’න්‌ති පජානාතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… තෙන චිත්‌තෙන තං චිත්‌තං ‘‘චිත්‌ත’’න්‌ති පජානාතීති? ආමන්‌තා. තං චිත්‌තං තස්‌ස චිත්‌තස්‌ස ආරම්‌මණන්‌ති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
749. Adhigayha manasi karotīti? Āmantā. Tena cittena taṃ cittaṃ pajānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… tena cittena taṃ cittaṃ pajānātīti? Āmantā . Tena cittena taṃ cittaṃ ‘‘citta’’nti pajānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… tena cittena taṃ cittaṃ ‘‘citta’’nti pajānātīti? Āmantā. Taṃ cittaṃ tassa cittassa ārammaṇanti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
තං චිත්‌තං තස්‌ස චිත්‌තස්‌ස ආරම්‌මණන්‌ති? ආමන්‌තා. තෙන ඵස්‌සෙන තං ඵස්‌සං ඵුසති, තාය වෙදනාය…පෙ.… තාය සඤ්‌ඤාය… තාය චෙතනාය… තෙන චිත්‌තෙන… තෙන විතක්‌කෙන… තෙන විචාරෙන… තාය පීතියා… තාය සතියා… තාය පඤ්‌ඤාය තං පඤ්‌ඤං පජානාතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
Taṃ cittaṃ tassa cittassa ārammaṇanti? Āmantā. Tena phassena taṃ phassaṃ phusati, tāya vedanāya…pe… tāya saññāya… tāya cetanāya… tena cittena… tena vitakkena… tena vicārena… tāya pītiyā… tāya satiyā… tāya paññāya taṃ paññaṃ pajānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
750. අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. ද්‌වින්‌නං ඵස්‌සානං…පෙ.… ද්‌වින්‌නං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
750. Atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසි කරොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. ද්‌වින්‌නං ඵස්‌සානං…පෙ.… ද්‌වින්‌නං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
Atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසි කරොති, පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසි කරොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසි කරොති, පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. තිණ්‌ණං ඵස්‌සානං…පෙ.… තිණ්‌ණං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
Atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karoti, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karoti, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Āmantā. Tiṇṇaṃ phassānaṃ…pe… tiṇṇaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
751. අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. ද්‌වින්‌නං ඵස්‌සානං…පෙ.… ද්‌වින්‌නං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
751. Anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසි කරොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. ද්‌වින්‌නං ඵස්‌සානං…පෙ.… ද්‌වින්‌නං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
Anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසි කරොති, පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසි කරොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසි කරොති, පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. තිණ්‌ණං ඵස්‌සානං…පෙ.… තිණ්‌ණං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
Anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karoti, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karoti, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Āmantā. Tiṇṇaṃ phassānaṃ…pe… tiṇṇaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
752. පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො , අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. ද්‌වින්‌නං ඵස්‌සානං…පෙ.… ද්‌වින්‌නං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
752. Paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto , atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. ද්‌වින්‌නං ඵස්‌සානං…පෙ.… ද්‌වින්‌නං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
Paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසි කරොති, අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… පච්‌චුප්‌පන්‌නං ‘‘පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති මනසිකරොන්‌තො, අතීතං ‘‘අතීත’’න්‌ති මනසි කරොති, අනාගතං ‘‘අනාගත’’න්‌ති මනසි කරොතීති? ආමන්‌තා. තිණ්‌ණං ඵස්‌සානං…පෙ.… තිණ්‌ණං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
Paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karoti, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karoti, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Āmantā. Tiṇṇaṃ phassānaṃ…pe… tiṇṇaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
753. න වත්‌තබ්‌බං – ‘‘අධිගය්‌හ මනසි කරොතී’’ති? ආමන්‌තා. නනු වුත්‌තං භගවතා –
753. Na vattabbaṃ – ‘‘adhigayha manasi karotī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චාති, යදා පඤ්‌ඤාය පස්‌සති;
‘‘Sabbe saṅkhārā aniccāti, yadā paññāya passati;
අථ නිබ්‌බින්‌දති දුක්‌ඛෙ, එස මග්‌ගො විසුද්‌ධියා.
Atha nibbindati dukkhe, esa maggo visuddhiyā.
‘‘සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා දුක්‌ඛාති, යදා පඤ්‌ඤාය පස්‌සති;
‘‘Sabbe saṅkhārā dukkhāti, yadā paññāya passati;
අථ නිබ්‌බින්‌දති දුක්‌ඛෙ, එස මග්‌ගො විසුද්‌ධියා.
Atha nibbindati dukkhe, esa maggo visuddhiyā.
‘‘සබ්‌බෙ ධම්‌මා අනත්‌තාති, යදා පඤ්‌ඤාය පස්‌සති;
‘‘Sabbe dhammā anattāti, yadā paññāya passati;
අථ නිබ්‌බින්‌දති දුක්‌ඛෙ, එස මග්‌ගො විසුද්‌ධියා’’ති 1.
Atha nibbindati dukkhe, esa maggo visuddhiyā’’ti 2.
අත්‌ථෙව සුත්‌තන්‌තොති? ආමන්‌තා. තෙන හි අධිගය්‌හ මනසි කරොතීති.
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi adhigayha manasi karotīti.
අධිගය්‌හමනසිකාරකථා නිට්‌ඨිතා.
Adhigayhamanasikārakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 4. අධිගය්‌හමනසිකාරකථාවණ්‌ණනා • 4. Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 4. අධිගය්‌හමනසිකාරකථාවණ්‌ණනා • 4. Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 4. අධිගය්‌හමනසිකාරකථාවණ්‌ණනා • 4. Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā
