Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൪. അധിഗയ്ഹമനസികാരകഥാവണ്ണനാ
4. Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā
൭൪൯-൭൫൩. ഇദാനി അധിഗയ്ഹ മനസികാരകഥാ നാമ ഹോതി. തത്ഥ ദുവിധോ മനസികാരോ നയതോ ച ആരമ്മണതോ ച. തത്ഥ ഏകസങ്ഖാരസ്സാപി അനിച്ചതായ ദിട്ഠായ സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാതി അവസേസേസു നയതോ മനസികാരോ ഹോതി. അതീതേ പന സങ്ഖാരേ മനസികരോന്തോ ന അനാഗതേ മനസികാതും സക്കോതി. അതീതാദീസു അഞ്ഞതരം മനസികരോതോ ആരമ്മണതോ മനസികാരോ ഹോതി . തത്ഥ പച്ചുപ്പന്നേ മനസികരോന്തോ യേന ചിത്തേന തേ മനസികരോതി, തം പച്ചുപ്പന്നക്ഖണേ മനസികാതും ന സക്കോതി. തത്ഥ യേസം ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ’’തിആദിവചനം നിസ്സായ ‘‘മനസികരോന്തോ നാമ അധിഗയ്ഹ അധിഗണ്ഹിത്വാ സങ്ഗണ്ഹിത്വാ സബ്ബേ സങ്ഖാരേ ഏകതോ മനസികരോതീ’’തി ലദ്ധി, സേയ്യഥാപി പുബ്ബസേലിയാപരസേലിയാനം; തേ സന്ധായ പുച്ഛാ സകവാദിസ്സ, പടിഞ്ഞാ ഇതരസ്സ.
749-753. Idāni adhigayha manasikārakathā nāma hoti. Tattha duvidho manasikāro nayato ca ārammaṇato ca. Tattha ekasaṅkhārassāpi aniccatāya diṭṭhāya sabbe saṅkhārā aniccāti avasesesu nayato manasikāro hoti. Atīte pana saṅkhāre manasikaronto na anāgate manasikātuṃ sakkoti. Atītādīsu aññataraṃ manasikaroto ārammaṇato manasikāro hoti . Tattha paccuppanne manasikaronto yena cittena te manasikaroti, taṃ paccuppannakkhaṇe manasikātuṃ na sakkoti. Tattha yesaṃ ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’tiādivacanaṃ nissāya ‘‘manasikaronto nāma adhigayha adhigaṇhitvā saṅgaṇhitvā sabbe saṅkhāre ekato manasikarotī’’ti laddhi, seyyathāpi pubbaseliyāparaseliyānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa.
അഥ നം യസ്മാ സബ്ബേ ഏകതോ മനസികരോന്തേന യേന ചിത്തേന തേ മനസികരോതി, തമ്പി മനസികാതബ്ബം ഹോതി. തസ്മാ തംചിത്തതായ ചോദേതും തേന ചിത്തേനാതി ആഹ. ഇതരോ ആരമ്മണം കത്വാ ന സക്കാ ജാനിതുന്തി സന്ധായ പടിക്ഖിപതി. ഏവംലക്ഖണം ചിത്തന്തി ഞാതത്താ പന തമ്പി ചിത്തം ഞാതമേവ ഹോതീതി സന്ധായ പടിജാനാതി. അഥ വാ തഞ്ഞേവ തസ്സ ആരമ്മണം ന ഹോതീതി പടിക്ഖിപതി. ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ, യദാ പഞ്ഞായ പസ്സതീ’’തിആദീനി നിസ്സായ ഉപ്പന്നലദ്ധിവസേന പടിജാനാതി. സേസപഞ്ഹദ്വയേപി ഏസേവ നയോ. തേന ഫസ്സേനാതിആദീസു പന തഥാരൂപം സുത്തം അപസ്സന്തോ പടിക്ഖിപതേവ. അതീതാദിപഞ്ഹേസു ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ പടിക്ഖേപപടിഞ്ഞാ വേദിതബ്ബാ. സേസം യഥാപാളിമേവ നിയ്യാതീതി. സബ്ബേ സങ്ഖാരാതിആദിവചനം നയതോ ദസ്സനം സന്ധായ വുത്തം, ന ഏകക്ഖണേ ആരമ്മണതോ, തസ്മാ അസാധകന്തി.
Atha naṃ yasmā sabbe ekato manasikarontena yena cittena te manasikaroti, tampi manasikātabbaṃ hoti. Tasmā taṃcittatāya codetuṃ tena cittenāti āha. Itaro ārammaṇaṃ katvā na sakkā jānitunti sandhāya paṭikkhipati. Evaṃlakkhaṇaṃ cittanti ñātattā pana tampi cittaṃ ñātameva hotīti sandhāya paṭijānāti. Atha vā taññeva tassa ārammaṇaṃ na hotīti paṭikkhipati. ‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā, yadā paññāya passatī’’tiādīni nissāya uppannaladdhivasena paṭijānāti. Sesapañhadvayepi eseva nayo. Tena phassenātiādīsu pana tathārūpaṃ suttaṃ apassanto paṭikkhipateva. Atītādipañhesu heṭṭhā vuttanayeneva paṭikkhepapaṭiññā veditabbā. Sesaṃ yathāpāḷimeva niyyātīti. Sabbe saṅkhārātiādivacanaṃ nayato dassanaṃ sandhāya vuttaṃ, na ekakkhaṇe ārammaṇato, tasmā asādhakanti.
അധിഗയ്ഹമനസികാരകഥാവണ്ണനാ.
Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൧൫൯) ൪. അധിഗയ്ഹമനസികാരകഥാ • (159) 4. Adhigayhamanasikārakathā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൪. അധിഗയ്ഹമനസികാരകഥാവണ്ണനാ • 4. Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൪. അധിഗയ്ഹമനസികാരകഥാവണ്ണനാ • 4. Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā