| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā |
அதி⁴கரணகதா²வண்ணனா
Adhikaraṇakathāvaṇṇanā
220. சித்துப்பாதோ³ விவாதோ³. விவாத³ஸத்³தோ³பி காரணூபசாரேன குஸலாதி³ஸங்க்²யங் க³ச்ச²தி. தங் ஸந்தா⁴ய ‘‘ஸமதே²ஹி ச அதி⁴கரணீயதாய அதி⁴கரண’’ந்தி வுத்தங். அத² வா விவாத³ஹேதுபூ⁴தஸ்ஸ சித்துப்பாத³ஸ்ஸ வூபஸமேன ஸம்ப⁴வஸ்ஸ ஸத்³த³ஸ்ஸபி வூபஸமோ ஹோதீதி சித்துப்பாத³ஸ்ஸபி ஸமதே²ஹி அதி⁴கரணீயதா பரியாயோ ஸம்ப⁴வதி. ‘‘குஸலசித்தா விவத³ந்தீ’’தி வுத்தவிவாதே³பி ‘‘விபச்சதாய வோஹாரோ’’தி வுத்தங், ந வுத்தவசனஹேதுவஸேனாதி வேதி³தப்³ப³ங்.
220.Cittuppādovivādo. Vivādasaddopi kāraṇūpacārena kusalādisaṅkhyaṃ gacchati. Taṃ sandhāya ‘‘samathehi ca adhikaraṇīyatāya adhikaraṇa’’nti vuttaṃ. Atha vā vivādahetubhūtassa cittuppādassa vūpasamena sambhavassa saddassapi vūpasamo hotīti cittuppādassapi samathehi adhikaraṇīyatā pariyāyo sambhavati. ‘‘Kusalacittā vivadantī’’ti vuttavivādepi ‘‘vipaccatāya vohāro’’ti vuttaṃ, na vuttavacanahetuvasenāti veditabbaṃ.
222. ‘‘ஆபத்திஞ்ஹி ஆபஜ்ஜந்தோ குஸலசித்தோ வா’’தி வசனதோ குஸலம்பி ஸியாதி சே? ந தங் ஆபத்தாதி⁴கரணங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், யோ ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜதி, ஸோ தீஸு சித்தேஸு அஞ்ஞதரசித்தஸமங்கீ³ ஹுத்வா ஆபஜ்ஜதீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘யங் குஸலசித்தோ ஆபஜ்ஜதீ’’திஆதி³ வுத்தங். யோ ‘‘பஞ்ஞத்திமத்தங் ஆபத்தாதி⁴கரண’’ந்தி வதெ³ய்ய, தஸ்ஸ அகுஸலாதி³பா⁴வோபி ஆபத்தாதி⁴கரணஸ்ஸ ந யுஜ்ஜதேவ விவாதா³தி⁴கரணாதீ³னங் வியாதி சே? ந, ‘‘நத்தா²பத்தாதி⁴கரணங் குஸல’’ந்தி இமினா விரோத⁴ஸம்ப⁴வதோ. அனுக³ண்டி²பதே³ பன ‘‘ஆபத்தாதி⁴கரணங் நாம ததா²பவத்தமானஅகஉஸலசித்துப்பாத³ரூபக்க²ந்தா⁴னமேதங் அதி⁴வசனங். அவஸிட்டே²ஸு குஸலாப்³யாகதபஞ்ஞத்தீஸு ‘ஆபத்தாதி⁴கரணங் ஸியா அகுஸலங் ஸியா அப்³யாகத’ந்தி வசனதோ பஞ்ஞத்திதாவ படிஸித்³தா⁴ குஸலத்திகே அபரியாபன்னத்தா. குஸலபடிஸேதே⁴னேவ தேன ஸமானக³திகத்தா கிரியாப்³யாகதானம்பி படிஸேதோ⁴ வேதி³தப்³போ³, கிரியாப்³யாகதானங் விய அனுக³மனதோ விபாகாப்³யாகதானம்பி படிஸேதோ⁴ கதோவ ஹோதி, ததா²பி அப்³யாகதஸாமஞ்ஞதோ ரூபக்க²ந்தே⁴ன ஸத்³தி⁴ங் விபாககிரியாப்³யாகதானம்பி அதி⁴வசனந்தி வேதி³தப்³ப³’’ந்தி வுத்தங். தத்த² ‘‘குஸலசித்தங் அங்க³ங் ஹோதீ’’தி வினயே அபகதஞ்ஞுனோ ஸந்தா⁴ய வுத்தங் அப்பஹரிதகரணாதி³கே ஸதி. தஸ்மாதி யஸ்மா ‘‘நத்தி² ஆபத்தாதி⁴கரணங் குஸல’’ந்தி வத்துங் ந ஸக்கா, தஸ்மா குஸலசித்தங் அங்க³ங் ந ஹோதீதி அத்தோ². யதி³ ஏவங் கஸ்மா ‘‘திசித்தங் திவேத³ன’’ந்தி வுச்சதீதி சே? தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘நயித³’’ந்திஆதி³ ஆரத்³த⁴ந்தி ஏகே. ஆபத்திஸமுட்டா²பகசித்தங் அங்க³ப்பஹோனகசித்தங் நாம. ‘‘ஏகந்ததோதி யேபு⁴ய்யேனாதி அத்தோ², இதரதா² விருஜ்ஜ²தி. கஸ்மா? ‘யஸ்ஸா ஸசித்தகபக்கே² சித்தங் அகுஸலமேவ ஹோதீ’தி (கங்கா²॰ அட்ட²॰ பட²மபாராஜிகவண்ணனா) வுத்தத்தா’’தி வத³ந்தி. தேன கிங்? விபாகோ நத்தி², கஸ்மா? ஏகந்தாகுஸலத்தா, தஸ்மா கதா²வ தத்த² நத்தி². யத்த² பன அத்தி², தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யங் பன பண்ணத்திவஜ்ஜ’’ந்திஆதி³மாஹ. அஸஞ்சிச்ச பன கிஞ்சி அஜானந்தஸ்ஸ…பே॰… அப்³யாகதங் ஹோதீதி பி⁴க்கு²ம்ஹி கம்மட்டா²னக³தசித்தேன நிபன்னே, நித்³தா³யந்தே வா மாதுகா³மோ சே ஸெய்யங் கப்பேதி, தஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ விஜ்ஜமானம்பி குஸலசித்தங் ஆபத்தியா அங்க³ங் ந ஹோதி, தஸ்மா தஸ்மிங் க²ணே ஸெய்யாகாரேன வத்தமானரூபமேவ ஆபத்தாதி⁴கரணங் நாம. ப⁴வங்க³சித்தே விஜ்ஜமானேபி ஏஸேவ நயோ. தஸ்மிஞ்ஹி க²ணே உட்டா²தப்³பே³ ஜாதே அனுட்டா²னதோ ரூபக்க²ந்தோ⁴வ ஆபத்தி நாம, ந விபாகேன ஸத்³தி⁴ங். ஸசே பன வதெ³ய்ய, தஸ்ஸ ஏவங்வாதி³னோ அசித்தகானங் குஸலசித்தங் ஆபஜ்ஜெய்ய. கிங் வுத்தங் ஹோதி? ஏளகலோமங் க³ஹெத்வா கம்மட்டா²னமனஸிகாரேன தியோஜனங் அதிக்கமந்தஸ்ஸ, பண்ணத்திங் அஜானித்வா பத³ஸோ த⁴ம்மங் வாசெந்தஸ்ஸ ச ஆபஜ்ஜிதப்³பா³பத்தியா குஸலசித்தங் ஆபஜ்ஜெய்யாதி. ஆபஜ்ஜதியேவாதி சே? நாபஜ்ஜதி. கஸ்மா? ‘‘நத்தி² ஆபத்தாதி⁴கரணங் குஸல’’ந்தி வசனதோ.
222. ‘‘Āpattiñhi āpajjanto kusalacitto vā’’ti vacanato kusalampi siyāti ce? Na taṃ āpattādhikaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ, yo āpattiṃ āpajjati, so tīsu cittesu aññataracittasamaṅgī hutvā āpajjatīti dassanatthaṃ ‘‘yaṃ kusalacitto āpajjatī’’tiādi vuttaṃ. Yo ‘‘paññattimattaṃ āpattādhikaraṇa’’nti vadeyya, tassa akusalādibhāvopi āpattādhikaraṇassa na yujjateva vivādādhikaraṇādīnaṃ viyāti ce? Na, ‘‘natthāpattādhikaraṇaṃ kusala’’nti iminā virodhasambhavato. Anugaṇṭhipade pana ‘‘āpattādhikaraṇaṃ nāma tathāpavattamānaakausalacittuppādarūpakkhandhānametaṃ adhivacanaṃ. Avasiṭṭhesu kusalābyākatapaññattīsu ‘āpattādhikaraṇaṃ siyā akusalaṃ siyā abyākata’nti vacanato paññattitāva paṭisiddhā kusalattike apariyāpannattā. Kusalapaṭisedheneva tena samānagatikattā kiriyābyākatānampi paṭisedho veditabbo, kiriyābyākatānaṃ viya anugamanato vipākābyākatānampi paṭisedho katova hoti, tathāpi abyākatasāmaññato rūpakkhandhena saddhiṃ vipākakiriyābyākatānampi adhivacananti veditabba’’nti vuttaṃ. Tattha ‘‘kusalacittaṃ aṅgaṃ hotī’’ti vinaye apakataññuno sandhāya vuttaṃ appaharitakaraṇādike sati. Tasmāti yasmā ‘‘natthi āpattādhikaraṇaṃ kusala’’nti vattuṃ na sakkā, tasmā kusalacittaṃ aṅgaṃ na hotīti attho. Yadi evaṃ kasmā ‘‘ticittaṃ tivedana’’nti vuccatīti ce? Taṃ dassetuṃ ‘‘nayida’’ntiādi āraddhanti eke. Āpattisamuṭṭhāpakacittaṃ aṅgappahonakacittaṃ nāma. ‘‘Ekantatoti yebhuyyenāti attho, itarathā virujjhati. Kasmā? ‘Yassā sacittakapakkhe cittaṃ akusalameva hotī’ti (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā) vuttattā’’ti vadanti. Tena kiṃ? Vipāko natthi, kasmā? Ekantākusalattā, tasmā kathāva tattha natthi. Yattha pana atthi, taṃ dassento ‘‘yaṃ pana paṇṇattivajja’’ntiādimāha. Asañcicca pana kiñci ajānantassa…pe… abyākataṃ hotīti bhikkhumhi kammaṭṭhānagatacittena nipanne, niddāyante vā mātugāmo ce seyyaṃ kappeti, tassa bhikkhuno vijjamānampi kusalacittaṃ āpattiyā aṅgaṃ na hoti, tasmā tasmiṃ khaṇe seyyākārena vattamānarūpameva āpattādhikaraṇaṃ nāma. Bhavaṅgacitte vijjamānepi eseva nayo. Tasmiñhi khaṇe uṭṭhātabbe jāte anuṭṭhānato rūpakkhandhova āpatti nāma, na vipākena saddhiṃ. Sace pana vadeyya, tassa evaṃvādino acittakānaṃ kusalacittaṃ āpajjeyya. Kiṃ vuttaṃ hoti? Eḷakalomaṃ gahetvā kammaṭṭhānamanasikārena tiyojanaṃ atikkamantassa, paṇṇattiṃ ajānitvā padaso dhammaṃ vācentassa ca āpajjitabbāpattiyā kusalacittaṃ āpajjeyyāti. Āpajjatiyevāti ce? Nāpajjati. Kasmā? ‘‘Natthi āpattādhikaraṇaṃ kusala’’nti vacanato.
சலிதோ காயோ, பவத்தா வாசா, அஞ்ஞதரமேவ அங்க³ந்தி அஞ்ஞதரமேவ ஆபத்தீதி அத்தோ². கேவலங் பஞ்ஞத்தியா அகுஸலாதி³பா⁴வாஸம்ப⁴வதோ ஆபத்திதா ந யுஜ்ஜதி. ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜந்தோ தீஸு அஞ்ஞதரஸமங்கீ³ ஹுத்வா ஆபஜ்ஜதீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘யங் குஸலசித்தோ’’திஆதி³ வுத்தங். தஸ்ஸத்தோ² – பத²வீக²ணனாதீ³ஸு குஸலசித்தக்க²ணே வீதிக்கமவஸேன பவத்தரூபஸம்ப⁴வதோ குஸலசித்தோ வா அப்³யாகதாபத்திங் ஆபஜ்ஜதி. ததா² அப்³யாகதசித்தோ வா அப்³யாகதரூபஸங்கா²தங் அப்³யாகதாபத்திங் ஆபஜ்ஜதி, பாணாதிபாதாதீ³ஸு அகுஸலசித்தோ வா அகுஸலாபத்திங் ஆபஜ்ஜதி, ரூபங் பனெத்த² அப்³போ³ஹாரிகங். ஸுபினபஸ்ஸனகாலாதீ³ஸு பாணாதிபாதாதி³ங் கரொந்தோ ஸஹஸெய்யாதி³வஸேன ஆபஜ்ஜிதப்³பா³பத்திங் ஆபஜ்ஜந்தோ அகுஸலசித்தோ அப்³யாகதாபத்திங் ஆபஜ்ஜதீதி வேதி³தப்³போ³. இத³ங் வுச்சதி ஆபத்தாதி⁴கரணங் அகுஸலந்தி அகுஸலசித்துப்பாதோ³. போராணக³ண்டி²பதே³ஸு பன ‘‘புது²ஜ்ஜனோ கல்யாணபுது²ஜ்ஜனோ ஸெக்கோ² அரஹாதி சத்தாரோ புக்³க³லே த³ஸ்ஸெத்வா தேஸு அரஹதோ ஆபத்தாதி⁴கரணங் அப்³யாகதமேவ, ததா² ஸெக்கா²னங், ததா² கல்யாணபுது²ஜ்ஜனஸ்ஸ அஸஞ்சிச்ச வீதிக்கமகாலே அப்³யாகதமேவ. இதரஸ்ஸ அகுஸலம்பி ஹோதி அப்³யாகதம்பி. யஸ்மா சஸ்ஸ ஸஞ்சிச்ச வீதிக்கமகாலே அகுஸலமேவ ஹோதி, தஸ்மா வுத்தங் ‘நத்தி² ஆபத்தாதி⁴கரணங் குஸல’ந்தி. ஸப்³ப³த்த² அப்³யாகதங் நாம தஸ்ஸ விபாகாபா⁴வமத்தங் ஸந்தா⁴ய ஏவங்னாமகங் ஜாத’’ந்தி லிகி²தங், விசாரெத்வா க³ஹேதப்³ப³ங்.
Calito kāyo, pavattā vācā, aññatarameva aṅganti aññatarameva āpattīti attho. Kevalaṃ paññattiyā akusalādibhāvāsambhavato āpattitā na yujjati. Āpattiṃ āpajjanto tīsu aññatarasamaṅgī hutvā āpajjatīti dassanatthaṃ ‘‘yaṃ kusalacitto’’tiādi vuttaṃ. Tassattho – pathavīkhaṇanādīsu kusalacittakkhaṇe vītikkamavasena pavattarūpasambhavato kusalacitto vā abyākatāpattiṃ āpajjati. Tathā abyākatacitto vā abyākatarūpasaṅkhātaṃ abyākatāpattiṃ āpajjati, pāṇātipātādīsu akusalacitto vā akusalāpattiṃ āpajjati, rūpaṃ panettha abbohārikaṃ. Supinapassanakālādīsu pāṇātipātādiṃ karonto sahaseyyādivasena āpajjitabbāpattiṃ āpajjanto akusalacitto abyākatāpattiṃ āpajjatīti veditabbo. Idaṃ vuccati āpattādhikaraṇaṃ akusalanti akusalacittuppādo. Porāṇagaṇṭhipadesu pana ‘‘puthujjano kalyāṇaputhujjano sekkho arahāti cattāro puggale dassetvā tesu arahato āpattādhikaraṇaṃ abyākatameva, tathā sekkhānaṃ, tathā kalyāṇaputhujjanassa asañcicca vītikkamakāle abyākatameva. Itarassa akusalampi hoti abyākatampi. Yasmā cassa sañcicca vītikkamakāle akusalameva hoti, tasmā vuttaṃ ‘natthi āpattādhikaraṇaṃ kusala’nti. Sabbattha abyākataṃ nāma tassa vipākābhāvamattaṃ sandhāya evaṃnāmakaṃ jāta’’nti likhitaṃ, vicāretvā gahetabbaṃ.
224. விவாதோ³ விவாதா³தி⁴கரணந்தி யோ கோசி விவாதோ³, ஸோ ஸப்³போ³ கிங் விவாதா³தி⁴கரணங் நாம ஹோதீதி ஏகபுச்சா². ‘‘விவாதோ³ அதி⁴கரணந்தி விவாதா³தி⁴கரணமேவ விவாதோ³ ச அதி⁴கரணஞ்சாதி புச்ச²தி. தது³ப⁴யங் விவாதா³தி⁴கரணமேவாதி புச்ச²தீதி வுத்தங் ஹோதீ’’தி போராணக³ண்டி²பதே³ வுத்தங். கேஸுசி பொத்த²கேஸு அயங் புச்சா² நத்தி². யதி³ ஏவங் இமாய ந ப⁴விதப்³ப³ங் விவாதோ³ விவாதா³தி⁴கரணங், விவாதா³தி⁴கரணங் விவாதோ³, விவாதா³தி⁴கரணங் விவாதோ³ சேவ அதி⁴கரணஞ்சாதி பஞ்சபஞ்ஹாஹி ப⁴விதப்³ப³ங் ஸியா. கேஸுசி பொத்த²கேஸு திஸ்ஸோ, கேஸுசி சதஸ்ஸோ, பஞ்ச நத்தி². தத்த² த்³வே விப⁴த்தா. இதராஸு அதி⁴கரணங் விவாதோ³தி யங் கிஞ்சி அதி⁴கரணங், விவாத³ஸங்க்²யமேவ க³ச்ச²தி, விவாதோ³ அதி⁴கரணந்தி யோ கோசி விவாதோ³, ஸோ ஸப்³போ³ அதி⁴கரணஸங்க்²யங் க³ச்ச²தீதி புச்ச²தி. ஏஸ நயோ ஸப்³ப³த்த².
224.Vivādo vivādādhikaraṇanti yo koci vivādo, so sabbo kiṃ vivādādhikaraṇaṃ nāma hotīti ekapucchā. ‘‘Vivādo adhikaraṇanti vivādādhikaraṇameva vivādo ca adhikaraṇañcāti pucchati. Tadubhayaṃ vivādādhikaraṇamevāti pucchatīti vuttaṃ hotī’’ti porāṇagaṇṭhipade vuttaṃ. Kesuci potthakesu ayaṃ pucchā natthi. Yadi evaṃ imāya na bhavitabbaṃ vivādo vivādādhikaraṇaṃ, vivādādhikaraṇaṃ vivādo, vivādādhikaraṇaṃ vivādo ceva adhikaraṇañcāti pañcapañhāhi bhavitabbaṃ siyā. Kesuci potthakesu tisso, kesuci catasso, pañca natthi. Tattha dve vibhattā. Itarāsu adhikaraṇaṃ vivādoti yaṃ kiñci adhikaraṇaṃ, vivādasaṅkhyameva gacchati, vivādo adhikaraṇanti yo koci vivādo, so sabbo adhikaraṇasaṅkhyaṃ gacchatīti pucchati. Esa nayo sabbattha.
228. ஸம்முகா²வினயஸ்மிந்தி ஸம்முகா²வினயபா⁴வே.
228.Sammukhāvinayasminti sammukhāvinayabhāve.
230. ‘‘அந்தரேனாதி காரணேனா’’தி லிகி²தங்.
230.‘‘Antarenāti kāraṇenā’’ti likhitaṃ.
233. உப்³பா³ஹிகாய கி²ய்யனகே பாசித்தி ந வுத்தா தத்த² ச²ந்த³தா³னஸ்ஸ நத்தி²தாய.
233. Ubbāhikāya khiyyanake pācitti na vuttā tattha chandadānassa natthitāya.
236. தஸ்ஸ கோ² ஏதந்தி ஏஸோதி அத்தோ² ‘‘ஏதத³க்³க³’’ந்தி எத்த² விய.
236.Tassa kho etanti esoti attho ‘‘etadagga’’nti ettha viya.
238. ‘‘கா ச தஸ்ஸ பாபியஸிகா’’தி கிர பாடோ².
238. ‘‘Kā ca tassa pāpiyasikā’’ti kira pāṭho.
242. ‘‘கிச்சமேவ கிச்சாதி⁴கரண’’ந்தி வசனதோ அபலோகனகம்மாதீ³னமேதங் அதி⁴வசனங், தங் விவாதா³தி⁴கரணாதீ³னி விய ஸமதே²ஹி ஸமேதப்³ப³ங் ந ஹோதி, கிந்து ஸம்முகா²வினயேன ஸம்பஜ்ஜதீதி அத்தோ².
242. ‘‘Kiccameva kiccādhikaraṇa’’nti vacanato apalokanakammādīnametaṃ adhivacanaṃ, taṃ vivādādhikaraṇādīni viya samathehi sametabbaṃ na hoti, kintu sammukhāvinayena sampajjatīti attho.
ஸமத²க்க²ந்த⁴கவண்ணனா நிட்டி²தா.
Samathakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / சூளவக்³க³பாளி • Cūḷavaggapāḷi
8. அதி⁴கரணங் • 8. Adhikaraṇaṃ
ஸம்முகா²வினயோ • Sammukhāvinayo
உப்³பா³ஹிகாயவூபஸமனங் • Ubbāhikāyavūpasamanaṃ
ஸதிவினயோ • Sativinayo
தஸ்ஸபாபியஸிகாவினயோ • Tassapāpiyasikāvinayo
திணவத்தா²ரகங் • Tiṇavatthārakaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / சூளவக்³க³-அட்ட²கதா² • Cūḷavagga-aṭṭhakathā
அதி⁴கரணகதா² • Adhikaraṇakathā
அதி⁴கரணவூபஸமனஸமத²கதா² • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā
தஸ்ஸபாபியஸிகாவினயகதா² • Tassapāpiyasikāvinayakathā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā
அதி⁴கரணகதா²வண்ணனா • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā
அதி⁴கரணவூபஸமனஸமத²கதா²வண்ணனா • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā
அதி⁴கரணகதா²வண்ணனா • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā
அதி⁴கரணவூபஸமனஸமத²கதா²தி³வண்ணனா • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathādivaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / பாசித்யாதி³யோஜனாபாளி • Pācityādiyojanāpāḷi
8. அதி⁴கரணகதா² • 8. Adhikaraṇakathā
9. அதி⁴கரணவூபஸமனஸமத²கதா² • 9. Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā
தஸ்ஸபாபியஸிகாவினயகதா² • Tassapāpiyasikāvinayakathā
