Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi

    ८. अधिकरणं

    8. Adhikaraṇaṃ

    २१५. तेन खो पन समयेन (भिक्खूपि भिक्खूहि विवदन्ति,) 1 भिक्खूपि भिक्खुनीहि विवदन्ति, भिक्खुनियोपि भिक्खूहि विवदन्ति, छन्‍नोपि भिक्खु भिक्खुनीनं अनुपखज्‍ज भिक्खूहि सद्धिं विवदति, भिक्खुनीनं पक्खं गाहेति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छन्‍नो भिक्खु भिक्खुनीनं अनुपखज्‍ज भिक्खूहि सद्धिं विवदिस्सति, भिक्खुनीनं पक्खं गाहेस्सतीति! अथ खो ते भिक्खू भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… सच्‍चं किर, भिक्खवे…पे॰… सच्‍चं भगवा’’ति…पे॰… विगरहित्वा…पे॰… धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि –

    215. Tena kho pana samayena (bhikkhūpi bhikkhūhi vivadanti,) 2 bhikkhūpi bhikkhunīhi vivadanti, bhikkhuniyopi bhikkhūhi vivadanti, channopi bhikkhu bhikkhunīnaṃ anupakhajja bhikkhūhi saddhiṃ vivadati, bhikkhunīnaṃ pakkhaṃ gāheti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma channo bhikkhu bhikkhunīnaṃ anupakhajja bhikkhūhi saddhiṃ vivadissati, bhikkhunīnaṃ pakkhaṃ gāhessatīti! Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… saccaṃ kira, bhikkhave…pe… saccaṃ bhagavā’’ti…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi –

    3 ‘‘चत्तारिमानि, भिक्खवे, अधिकरणानि – विवादाधिकरणं, अनुवादाधिकरणं, आपत्ताधिकरणं, किच्‍चाधिकरणं 4।

    5 ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, adhikaraṇāni – vivādādhikaraṇaṃ, anuvādādhikaraṇaṃ, āpattādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇaṃ 6.

    ‘‘तत्थ कतमं विवादाधिकरणं 7? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू 8 विवदन्ति – धम्मोति वा अधम्मोति वा, विनयोति वा अविनयोति वा, भासितं लपितं तथागतेनाति वा अभासितं अलपितं तथागतेनाति वा, आचिण्णं तथागतेनाति वा अनाचिण्णं तथागतेनाति वा, पञ्‍ञत्तं तथागतेनाति वा अप्पञ्‍ञत्तं तथागतेनाति वा, आपत्तीति वा अनापत्तीति वा , लहुका आपत्तीति वा गरुका आपत्तीति वा, सावसेसा आपत्तीति वा अनवसेसा आपत्तीति वा, दुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा अदुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा? यं तत्थ भण्डनं कलहो विग्गहो विवादो नानावादो अञ्‍ञथावादो विपच्‍चताय वोहारो मेधगं – इदं वुच्‍चति विवादाधिकरणं।

    ‘‘Tattha katamaṃ vivādādhikaraṇaṃ 9? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū 10 vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā, vinayoti vā avinayoti vā, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti vā abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti vā, āciṇṇaṃ tathāgatenāti vā anāciṇṇaṃ tathāgatenāti vā, paññattaṃ tathāgatenāti vā appaññattaṃ tathāgatenāti vā, āpattīti vā anāpattīti vā , lahukā āpattīti vā garukā āpattīti vā, sāvasesā āpattīti vā anavasesā āpattīti vā, duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā? Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – idaṃ vuccati vivādādhikaraṇaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं अनुवादाधिकरणं? 11 इध पन, भिक्खवे, भिक्खू भिक्खुं अनुवदन्ति सीलविपत्तिया वा आचारविपत्तिया वा दिट्ठिविपत्तिया वा आजीवविपत्तिया वा। यो तत्थ अनुवादो अनुवदना अनुल्‍लपना अनुभणना अनुसम्पवङ्कता अब्भुस्सहनता अनुबलप्पदानं – इदं वुच्‍चति अनुवादाधिकरणं।

    ‘‘Tattha katamaṃ anuvādādhikaraṇaṃ? 12 Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ anuvadanti sīlavipattiyā vā ācāravipattiyā vā diṭṭhivipattiyā vā ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – idaṃ vuccati anuvādādhikaraṇaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं आपत्ताधिकरणं? पञ्‍चपि आपत्तिक्खन्धा आपत्ताधिकरणं, सत्तपि आपत्तिक्खन्धा आपत्ताधिकरणं – इदं वुच्‍चति आपत्ताधिकरणं ।

    ‘‘Tattha katamaṃ āpattādhikaraṇaṃ? Pañcapi āpattikkhandhā āpattādhikaraṇaṃ, sattapi āpattikkhandhā āpattādhikaraṇaṃ – idaṃ vuccati āpattādhikaraṇaṃ .

    ‘‘तत्थ कतमं किच्‍चाधिकरणं? 13 या सङ्घस्स किच्‍चयता, करणीयता, अपलोकनकम्मं, ञत्तिकम्मं, ञत्तिदुतियकम्मं, ञत्तिचतुत्थकम्मं – इदं वुच्‍चति किच्‍चाधिकरणं।

    ‘‘Tattha katamaṃ kiccādhikaraṇaṃ? 14 Yā saṅghassa kiccayatā, karaṇīyatā, apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ vuccati kiccādhikaraṇaṃ.

    २१६. ‘‘विवादाधिकरणस्स किं मूलं? छ विवादमूलानि विवादाधिकरणस्स मूलं। तीणिपि अकुसलमूलानि विवादाधिकरणस्स मूलं, तीणिपि कुसलमूलानि विवादाधिकरणस्स मूलं। 15 कतमानि छ विवादमूलानि विवादाधिकरणस्स मूलं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खु कोधनो होति उपनाही। यो सो, भिक्खवे, भिक्खु कोधनो होति उपनाही, सो सत्थरिपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, धम्मेपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो , सङ्घेपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, सिक्खायपि न परिपूरकारी होति। यो सो, भिक्खवे, भिक्खु सत्थरिपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, धम्मेपि…पे॰… सङ्घेपि…पे॰… सिक्खायपि न परिपूरकारी, सो सङ्घे विवादं जनेति। यो होति विवादो बहुजनाहिताय बहुजनासुखाय बहुनो जनस्स अनत्थाय अहिताय दुक्खाय देवमनुस्सानं। एवरूपञ्‍चे तुम्हे, भिक्खवे, विवादमूलं अज्झत्तं वा बहिद्धा वा समनुपस्सेय्याथ, तत्र तुम्हे, भिक्खवे, तस्सेव पापकस्स विवादमूलस्स पहानाय वायमेय्याथ। एवरूपञ्‍चे तुम्हे, भिक्खवे, विवादमूलं अज्झत्तं वा बहिद्धा वा न समनुपस्सेय्याथ, तत्र तुम्हे, भिक्खवे, तस्सेव पापकस्स विवादमूलस्स आयतिं अनवस्सवाय पटिपज्‍जेय्याथ। एवमेतस्स पापकस्स विवादमूलस्स पहानं होति। एवमेतस्स पापकस्स विवादमूलस्स आयतिं अनवस्सवो होति।

    216. ‘‘Vivādādhikaraṇassa kiṃ mūlaṃ? Cha vivādamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ. Tīṇipi akusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ, tīṇipi kusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ. 16 Katamāni cha vivādamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso , saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi…pe… saṅghepi…pe… sikkhāyapi na paripūrakārī, so saṅghe vivādaṃ janeti. Yo hoti vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti.

    17 ‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, भिक्खु मक्खी होति पळासी…पे॰… इस्सुकी होति मच्छरी , सठो होति मायावी, पापिच्छो होति मिच्छादिट्ठी, सन्दिट्ठिपरामासी होति आधानग्गाही दुप्पटिनिस्सग्गी। यो सो, भिक्खवे, भिक्खु सन्दिट्ठिपरामासी होति आधानग्गाही दुप्पटिनिस्सग्गी, सो सत्थरिपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, धम्मेपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, सङ्घेपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, सिक्खायपि न परिपूरकारी होति। यो सो, भिक्खवे, भिक्खु सत्थरिपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, धम्मेपि…पे॰… सङ्घेपि…पे॰… सिक्खायपि न परिपूरकारी, सो सङ्घे विवादं जनेति। यो होति विवादो बहुजनाहिताय बहुजनासुखाय बहुनो जनस्स अनत्थाय अहिताय दुक्खाय देवमनुस्सानं। एवरूपञ्‍चे तुम्हे, भिक्खवे, विवादमूलं अज्झत्तं वा बहिद्धा वा समनुपस्सेय्याथ, तत्र तुम्हे, भिक्खवे, तस्सेव पापकस्स विवादमूलस्स पहानाय वायमेय्याथ। एवरूपञ्‍चे तुम्हे, भिक्खवे, विवादमूलं अज्झत्तं वा बहिद्धा वा न समनुपस्सेय्याथ, तत्र तुम्हे, भिक्खवे, तस्सेव पापकस्स विवादमूलस्स आयतिं अनवस्सवाय पटिपज्‍जेय्याथ। एवमेतस्स पापकस्स विवादमूलस्स पहानं होति। एवमेतस्स पापकस्स विवादमूलस्स आयतिं अनवस्सवो होति। इमानि छ विवादमूलानि विवादाधिकरणस्स मूलं।

    18 ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu makkhī hoti paḷāsī…pe… issukī hoti maccharī , saṭho hoti māyāvī, pāpiccho hoti micchādiṭṭhī, sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi…pe… saṅghepi…pe… sikkhāyapi na paripūrakārī, so saṅghe vivādaṃ janeti. Yo hoti vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti. Imāni cha vivādamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ.

    ‘‘कतमानि तीणि अकुसलमूलानि विवादाधिकरणस्स मूलं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू लुद्धचित्ता विवदन्ति, दुट्ठचित्ता विवदन्ति, मूळ्हचित्ता विवदन्ति – धम्मोति वा अधम्मोति वा, विनयोति वा अविनयोति वा, भासितं लपितं तथागतेनाति वा अभासितं अलपितं तथागतेनाति वा, आचिण्णं तथागतेनाति वा अनाचिण्णं तथागतेनाति वा, पञ्‍ञत्तं तथागतेनाति वा अप्पञ्‍ञत्तं तथागतेनाति वा, आपत्तीति वा अनापत्तीति वा, लहुका आपत्तीति वा गरुका आपत्तीति वा, सावसेसा आपत्तीति वा अनवसेसा आपत्तीति वा, दुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा अदुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा। इमानि तीणि अकुसलमूलानि विवादाधिकरणस्स मूलं।

    ‘‘Katamāni tīṇi akusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū luddhacittā vivadanti, duṭṭhacittā vivadanti, mūḷhacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā, vinayoti vā avinayoti vā, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti vā abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti vā, āciṇṇaṃ tathāgatenāti vā anāciṇṇaṃ tathāgatenāti vā, paññattaṃ tathāgatenāti vā appaññattaṃ tathāgatenāti vā, āpattīti vā anāpattīti vā, lahukā āpattīti vā garukā āpattīti vā, sāvasesā āpattīti vā anavasesā āpattīti vā, duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Imāni tīṇi akusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ.

    ‘‘कतमानि तीणि कुसलमूलानि विवादाधिकरणस्स मूलं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू अलुद्धचित्ता विवदन्ति, अदुट्ठचित्ता विवदन्ति, अमूळ्हचित्ता विवदन्ति – धम्मोति वा अधम्मोति वा…पे॰… दुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा अदुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा। इमानि तीणि कुसलमूलानि विवादाधिकरणस्स मूलं।

    ‘‘Katamāni tīṇi kusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū aluddhacittā vivadanti, aduṭṭhacittā vivadanti, amūḷhacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Imāni tīṇi kusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ.

    २१७. 19 ‘‘अनुवादाधिकरणस्स किं मूलं? छ अनुवादमूलानि अनुवादाधिकरणस्स मूलं। तीणिपि अकुसलमूलानि अनुवादाधिकरणस्स मूलं, तीणिपि कुसलमूलानि अनुवादाधिकरणस्स मूलं, कायोपि अनुवादाधिकरणस्स मूलं, वाचापि अनुवादाधिकरणस्स मूलं। ‘‘कतमानि छ अनुवादमूलानि अनुवादाधिकरणस्स मूलं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खु कोधनो होति उपनाही। यो सो, भिक्खवे, भिक्खु कोधनो होति उपनाही, सो सत्थरिपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, धम्मेपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, सङ्घेपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, सिक्खायपि न परिपूरकारी होति। यो सो, भिक्खवे, भिक्खु सत्थरिपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, धम्मेपि…पे॰… सङ्घेपि…पे॰… सिक्खायपि न परिपूरकारी, सो सङ्घे अनुवादं जनेति। यो होति अनुवादो बहुजनाहिताय बहुजनासुखाय बहुनो जनस्स अनत्थाय अहिताय दुक्खाय देवमनुस्सानं। एवरूपञ्‍चे तुम्हे, भिक्खवे, अनुवादमूलं अज्झत्तं वा बहिद्धा वा समनुपस्सेय्याथ, तत्र तुम्हे, भिक्खवे, तस्सेव पापकस्स अनुवादमूलस्स पहानाय वायमेय्याथ। एवरूपञ्‍चे तुम्हे, भिक्खवे, अनुवादमूलं अज्झत्तं वा बहिद्धा वा न समनुपस्सेय्याथ, तत्र तुम्हे, भिक्खवे, तस्सेव पापकस्स अनुवादमूलस्स आयतिं अनवस्सवाय पटिपज्‍जेय्याथ। एवमेतस्स पापकस्स अनुवादमूलस्स पहानं होति। एवमेतस्स पापकस्स अनुवादमूलस्स आयतिं अनवस्सवो होति।

    217.20 ‘‘Anuvādādhikaraṇassa kiṃ mūlaṃ? Cha anuvādamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ. Tīṇipi akusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ, tīṇipi kusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ, kāyopi anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ, vācāpi anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ. ‘‘Katamāni cha anuvādamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi…pe… saṅghepi…pe… sikkhāyapi na paripūrakārī, so saṅghe anuvādaṃ janeti. Yo hoti anuvādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, anuvādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa anuvādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, anuvādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa anuvādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa anuvādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa anuvādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti.

    ‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, भिक्खु मक्खी होति पळासी…पे॰… इस्सुकी होति मच्छरी, सठो होति मायावी, पापिच्छो होति मिच्छादिट्ठी, सन्दिट्ठिपरामासी होति आधानग्गाही दुप्पटिनिस्सग्गी। यो सो, भिक्खवे, भिक्खु सन्दिट्ठिपरामासी होति आधानग्गाही दुप्पटिनिस्सग्गी, सो सत्थरिपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, धम्मेपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, सङ्घेपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो, सिक्खायपि न परिपूरकारी होति। यो सो, भिक्खवे, भिक्खु सत्थरिपि अगारवो विहरति अप्पतिस्सो , धम्मेपि…पे॰… सङ्घेपि…पे॰… सिक्खायपि न परिपूरकारी, सो सङ्घे अनुवादं जनेति। यो होति अनुवादो बहुजनाहिताय बहुजनासुखाय बहुनो जनस्स अनत्थाय अहिताय दुक्खाय देवमनुस्सानं। एवरूपञ्‍चे तुम्हे, भिक्खवे, अनुवादमूलं अज्झत्तं वा बहिद्धा वा समनुपस्सेय्याथ, तत्र तुम्हे, भिक्खवे, तस्सेव पापकस्स अनुवादमूलस्स पहानाय वायमेय्याथ। एवरूपञ्‍चे तुम्हे, भिक्खवे, अनुवादमूलं अज्झत्तं वा बहिद्धा वा न समनुपस्सेय्याथ, तत्र तुम्हे, भिक्खवे, तस्सेव पापकस्स अनुवादमूलस्स आयत्तिं अनवस्सवाय पटिपज्‍जेय्याथ। एवमेतस्स पापकस्स अनुवादमूलस्स पहानं होति। एवमेतस्स पापकस्स अनुवादमूलस्स आयतिं अनवस्सवो होति। इमानि छ अनुवादमूलानि अनुवादाधिकरणस्स मूलं।

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu makkhī hoti paḷāsī…pe… issukī hoti maccharī, saṭho hoti māyāvī, pāpiccho hoti micchādiṭṭhī, sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sattharipi agāravo viharati appatisso , dhammepi…pe… saṅghepi…pe… sikkhāyapi na paripūrakārī, so saṅghe anuvādaṃ janeti. Yo hoti anuvādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, anuvādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa anuvādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, anuvādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa anuvādamūlassa āyattiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa anuvādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa anuvādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti. Imāni cha anuvādamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.

    ‘‘कतमानि तीणि अकुसलमूलानि अनुवादाधिकरणस्स मूलं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू भिक्खुं लुद्धचित्ता अनुवदन्ति, दुट्ठचित्ता अनुवदन्ति, मूळ्हचित्ता अनुवदन्ति – सीलविपत्तिया वा, आचारविपत्तिया वा, दिट्ठिविपत्तिया वा, आजीवविपत्तिया वा। इमानि तीणि अकुसलमूलानि अनुवादाधिकरणस्स मूलं।

    ‘‘Katamāni tīṇi akusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ luddhacittā anuvadanti, duṭṭhacittā anuvadanti, mūḷhacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Imāni tīṇi akusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.

    ‘‘कतमानि तीणि कुसलमूलानि अनुवादाधिकरणस्स मूलं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू भिक्खुं अलुद्धचित्ता अनुवदन्ति, अदुट्ठचित्ता अनुवदन्ति, अमूळ्हचित्ता अनुवदन्ति – सीलविपत्तिया वा, आचरविपत्तिया वा, दिट्ठिविपत्तिया वा, आजीवविपत्तिया वा। इमानि तीणि कुसलमूलानि अनुवादाधिकरणस्स मूलं।

    ‘‘Katamāni tīṇi kusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ aluddhacittā anuvadanti, aduṭṭhacittā anuvadanti, amūḷhacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācaravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Imāni tīṇi kusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.

    ‘‘कतमो कायो 21 अनुवादाधिकरणस्स मूलं? इधेकच्‍चो दुब्बण्णो होति, दुद्दस्सिको, ओकोटिमको, बह्वाबाधो, काणो वा, कुणी वा, खञ्‍जो वा, पक्खहतो वा, येन नं अनुवदन्ति। अयं कायो अनुवादाधिकरणस्स मूलं।

    ‘‘Katamo kāyo 22 anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idhekacco dubbaṇṇo hoti, duddassiko, okoṭimako, bahvābādho, kāṇo vā, kuṇī vā, khañjo vā, pakkhahato vā, yena naṃ anuvadanti. Ayaṃ kāyo anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.

    ‘‘कतमा वाचा अनुवादाधिकरणस्स मूलं? इधेकच्‍चो दुब्बचो होति, मम्मनो, एळगलवाचो, याय नं अनुवदन्ति। अयं वाचा अनुवादाधिकरणस्स मूलं।

    ‘‘Katamā vācā anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idhekacco dubbaco hoti, mammano, eḷagalavāco, yāya naṃ anuvadanti. Ayaṃ vācā anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.

    २१८. ‘‘आपत्ताधिकरणस्स किं मूलं? छ आपत्तिसमुट्ठाना आपत्ताधिकरणस्स मूलं। अत्थापत्ति कायतो समुट्ठाति, न वाचतो, न चित्ततो। अत्थापत्ति वाचतो समुट्ठाति, न कायतो, न चित्ततो। अत्थापत्ति कायतो च वाचतो च समुट्ठाति, न चित्ततो। अत्थापत्ति कायतो च चित्ततो च समुट्ठाति, न वाचतो। अत्थापत्ति वाचतो च चित्ततो च समुट्ठाति, न कायतो। अत्थापत्ति कायतो च वाचतो च चित्ततो च समुट्ठाति। इमे छ आपत्तिसमुट्ठाना आपत्ताधिकरणस्स मूलं।

    218. ‘‘Āpattādhikaraṇassa kiṃ mūlaṃ? Cha āpattisamuṭṭhānā āpattādhikaraṇassa mūlaṃ. Atthāpatti kāyato samuṭṭhāti, na vācato, na cittato. Atthāpatti vācato samuṭṭhāti, na kāyato, na cittato. Atthāpatti kāyato ca vācato ca samuṭṭhāti, na cittato. Atthāpatti kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, na vācato. Atthāpatti vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, na kāyato. Atthāpatti kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti. Ime cha āpattisamuṭṭhānā āpattādhikaraṇassa mūlaṃ.

    २१९. ‘‘किच्‍चाधिकरणस्स किं मूलं? किच्‍चाधिकरणस्स एकं मूलं – सङ्घो।

    219. ‘‘Kiccādhikaraṇassa kiṃ mūlaṃ? Kiccādhikaraṇassa ekaṃ mūlaṃ – saṅgho.

    २२०. ‘‘विवादाधिकरणं कुसलं, अकुसलं, अब्याकतं। विवादाधिकरणं सिया कुसलं, सिया अकुसलं, सिया अब्याकतं। तत्थ कतमं विवादाधिकरणं कुसलं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू कुसलचित्ता विवदन्ति – धम्मोति वा अधम्मोति वा…पे॰… दुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा अदुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा। यं तत्थ भण्डनं कलहो विग्गहो विवादो नानावादो अञ्‍ञथावादो विपच्‍चताय वोहारो मेधगं – इदं वुच्‍चति विवादाधिकरणं कुसलं।

    220. ‘‘Vivādādhikaraṇaṃ kusalaṃ, akusalaṃ, abyākataṃ. Vivādādhikaraṇaṃ siyā kusalaṃ, siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ. Tattha katamaṃ vivādādhikaraṇaṃ kusalaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū kusalacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – idaṃ vuccati vivādādhikaraṇaṃ kusalaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं विवादाधिकरणं अकुसलं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू अकुसलचित्ता विवदन्ति – धम्मोति वा अधम्मोति वा…पे॰… दुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा अदुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा। यं तत्थ भण्डनं कलहो विग्गहो विवादो नानावादो अञ्‍ञथावादो विपच्‍चताय वोहारो मेधगं – इदं वुच्‍चति विवादाधिकरणं अकुसलं।

    ‘‘Tattha katamaṃ vivādādhikaraṇaṃ akusalaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū akusalacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – idaṃ vuccati vivādādhikaraṇaṃ akusalaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं विवादाधिकरणं अब्याकतं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू अब्याकतचित्ता विवदन्ति – धम्मोति वा अधम्मोति वा…पे॰… दुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा अदुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा। यं तत्थ भण्डनं कलहो विग्गहो विवादो नानावादो अञ्‍ञथावादो विपच्‍चताय वोहारो मेधगं – इदं वुच्‍चति विवादाधिकरणं अब्याकतं।

    ‘‘Tattha katamaṃ vivādādhikaraṇaṃ abyākataṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū abyākatacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – idaṃ vuccati vivādādhikaraṇaṃ abyākataṃ.

    २२१. ‘‘अनुवादाधिकरणं कुसलं, अकुसलं, अब्याकतं। अनुवादाधिकरणं सिया कुसलं, सिया अकुसलं, सिया अब्याकतं। तत्थ कतमं अनुवादाधिकरणं कुसलं? इध, भिक्खवे, भिक्खू भिक्खुं कुसलचित्ता अनुवदन्ति – सीलविपत्तिया वा, आचारविपत्तिया वा, दिट्ठिविपत्तिया वा, आजीवविपत्तिया वा। यो तत्थ अनुवादो अनुवदना अनुल्‍लपना अनुभणना अनुसम्पवङ्कता अब्भुस्सहनता अनुबलप्पदानं – इदं वुच्‍चति अनुवादाधिकरणं कुसलं।

    221. ‘‘Anuvādādhikaraṇaṃ kusalaṃ, akusalaṃ, abyākataṃ. Anuvādādhikaraṇaṃ siyā kusalaṃ, siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ. Tattha katamaṃ anuvādādhikaraṇaṃ kusalaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ kusalacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – idaṃ vuccati anuvādādhikaraṇaṃ kusalaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं अनुवादाधिकरणं अकुसलं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू भिक्खुं अकुसलचित्ता अनुवदन्ति – सीलविपत्तिया वा, आचारविपत्तिया वा, दिट्ठिविपत्तिया वा, आजीवविपत्तिया वा। यो तत्थ अनुवादो अनुवदना अनुल्‍लपना अनुभणना अनुसम्पवङ्कता अब्भुस्सहनता अनुबलप्पदानं – इदं वुच्‍चति अनुवादाधिकरणं अकुसलं।

    ‘‘Tattha katamaṃ anuvādādhikaraṇaṃ akusalaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ akusalacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – idaṃ vuccati anuvādādhikaraṇaṃ akusalaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं अनुवादाधिकरणं अब्याकतं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू भिक्खुं अब्याकतचित्ता अनुवदन्ति – सीलविपत्तिया वा, आचारविपत्तिया वा, दिट्ठिविपत्तिया वा, आजीवविपत्तिया वा। यो तत्थ अनुवादो अनुवदना अनुल्‍लपना अनुभणना अनुसम्पवङ्कता अब्भुस्सहनता अनुबलप्पदानं – इदं वुच्‍चति अनुवादाधिकरणं अब्याकतं।

    ‘‘Tattha katamaṃ anuvādādhikaraṇaṃ abyākataṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ abyākatacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – idaṃ vuccati anuvādādhikaraṇaṃ abyākataṃ.

    २२२. ‘‘आपत्ताधिकरणं कुसलं 23, अकुसलं, अब्याकतं? आपत्ताधिकरणं सिया अकुसलं, सिया अब्याकतं; नत्थि आपत्ताधिकरणं कुसलं। तत्थ कतमं आपत्ताधिकरणं अकुसलं? यं जानन्तो सञ्‍जानन्तो चेच्‍च अभिवितरित्वा वीतिक्‍कमो – इदं वुच्‍चति आपत्ताधिकरणं अकुसलं।

    222. ‘‘Āpattādhikaraṇaṃ kusalaṃ 24, akusalaṃ, abyākataṃ? Āpattādhikaraṇaṃ siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ; natthi āpattādhikaraṇaṃ kusalaṃ. Tattha katamaṃ āpattādhikaraṇaṃ akusalaṃ? Yaṃ jānanto sañjānanto cecca abhivitaritvā vītikkamo – idaṃ vuccati āpattādhikaraṇaṃ akusalaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं आपत्ताधिकरणं अब्याकतं? यं अजानन्तो असञ्‍जानन्तो अचेच्‍च अनभिवितरित्वा वीतिक्‍कमो – इदं वुच्‍चति आपत्ताधिकरणं अब्याकतं।

    ‘‘Tattha katamaṃ āpattādhikaraṇaṃ abyākataṃ? Yaṃ ajānanto asañjānanto acecca anabhivitaritvā vītikkamo – idaṃ vuccati āpattādhikaraṇaṃ abyākataṃ.

    २२३. ‘‘किच्‍चाधिकरणं कुसलं, अकुसलं, अब्याकतं? किच्‍चाधिकरणं सिया कुसलं, सिया अकुसलं, सिया अब्याकतं। तत्थ कतमं किच्‍चाधिकरणं कुसलं? यं सङ्घो कुसलचित्तो कम्मं करोति – अपलोकनकम्मं, ञत्तिकम्मं, ञत्तिदुतियकम्मं, ञत्तिचतुत्थकम्मं – इदं वुच्‍चति किच्‍चाधिकरणं कुसलं।

    223. ‘‘Kiccādhikaraṇaṃ kusalaṃ, akusalaṃ, abyākataṃ? Kiccādhikaraṇaṃ siyā kusalaṃ, siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ. Tattha katamaṃ kiccādhikaraṇaṃ kusalaṃ? Yaṃ saṅgho kusalacitto kammaṃ karoti – apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ vuccati kiccādhikaraṇaṃ kusalaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं किच्‍चाधिकरणं अकुसलं? यं सङ्घो अकुसलचित्तो कम्मं करोति – अपलोकनकम्मं, ञत्तिकम्मं, ञत्तिदुतियकम्मं, ञत्तिचतुत्थकम्मं – इदं वुच्‍चति किच्‍चाधिकरणं अकुसलं।

    ‘‘Tattha katamaṃ kiccādhikaraṇaṃ akusalaṃ? Yaṃ saṅgho akusalacitto kammaṃ karoti – apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ vuccati kiccādhikaraṇaṃ akusalaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं किच्‍चाधिकरणं अब्याकतं? यं सङ्घो अब्याकतचित्तो कम्मं करोति – अपलोकनकम्मं, ञत्तिकम्मं, ञत्तिदुतियकम्मं, ञत्तिचतुत्थकम्मं – इदं वुच्‍चति किच्‍चाधिकरणं अब्याकतं।

    ‘‘Tattha katamaṃ kiccādhikaraṇaṃ abyākataṃ? Yaṃ saṅgho abyākatacitto kammaṃ karoti – apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ vuccati kiccādhikaraṇaṃ abyākataṃ.

    २२४. 25 ‘‘विवादो विवादाधिकरणं, विवादो नो अधिकरणं, अधिकरणं नो विवादो, अधिकरणञ्‍चेव विवादो च। सिया विवादो विवादाधिकरणं, सिया विवादो नो अधिकरणं, सिया अधिकरणं नो विवादो, सिया अधिकरणञ्‍चेव विवादो च।

    224.26 ‘‘Vivādo vivādādhikaraṇaṃ, vivādo no adhikaraṇaṃ, adhikaraṇaṃ no vivādo, adhikaraṇañceva vivādo ca. Siyā vivādo vivādādhikaraṇaṃ, siyā vivādo no adhikaraṇaṃ, siyā adhikaraṇaṃ no vivādo, siyā adhikaraṇañceva vivādo ca.

    ‘‘तत्थ कतमो विवादो विवादाधिकरणं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू विवदन्ति – धम्मोति वा अधम्मोति वा…पे॰… दुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा अदुट्ठुल्‍ला आपत्तीति वा। यं तत्थ भण्डनं कलहो विग्गहो विवादो नानावादो अञ्‍ञथावादो विपच्‍चताय वोहारो मेधगं – अयं विवादो विवादाधिकरणं।

    ‘‘Tattha katamo vivādo vivādādhikaraṇaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – ayaṃ vivādo vivādādhikaraṇaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमो विवादो नो अधिकरणं? मातापि पुत्तेन विवदति, पुत्तोपि मातरा विवदति, पितापि पुत्तेन विवदति, पुत्तोपि पितरा विवदति, भातापि भातरा विवदति, भातापि भगिनिया विवदति, भगिनीपि भातरा विवदति, सहायोपि सहायेन विवदति – अयं विवादो नो अधिकरणं।

    ‘‘Tattha katamo vivādo no adhikaraṇaṃ? Mātāpi puttena vivadati, puttopi mātarā vivadati, pitāpi puttena vivadati, puttopi pitarā vivadati, bhātāpi bhātarā vivadati, bhātāpi bhaginiyā vivadati, bhaginīpi bhātarā vivadati, sahāyopi sahāyena vivadati – ayaṃ vivādo no adhikaraṇaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं अधिकरणं नो विवादो? अनुवादाधिकरणं, आपत्ताधिकरणं, किच्‍चाधिकरणं – इदं अधिकरणं नो विवादो।

    ‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇaṃ no vivādo? Anuvādādhikaraṇaṃ, āpattādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇaṃ – idaṃ adhikaraṇaṃ no vivādo.

    ‘‘तत्थ कतमं अधिकरणञ्‍चेव विवादो च? विवादाधिकरणं अधिकरणञ्‍चेव विवादो च।

    ‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇañceva vivādo ca? Vivādādhikaraṇaṃ adhikaraṇañceva vivādo ca.

    २२५. 27 ‘‘अनुवादो अनुवादाधिकरणं, अनुवादो नो अधिकरणं, अधिकरणं नो अनुवादो, अधिकरणञ्‍चेव अनुवादो च। सिया अनुवादो अनुवादाधिकरणं, सिया अनुवादो नो अधिकरणं, सिया अधिकरणं नो अनुवादो, सिया अधिकरणञ्‍चेव अनुवादो च।

    225.28 ‘‘Anuvādo anuvādādhikaraṇaṃ, anuvādo no adhikaraṇaṃ, adhikaraṇaṃ no anuvādo, adhikaraṇañceva anuvādo ca. Siyā anuvādo anuvādādhikaraṇaṃ, siyā anuvādo no adhikaraṇaṃ, siyā adhikaraṇaṃ no anuvādo, siyā adhikaraṇañceva anuvādo ca.

    ‘‘तत्थ कतमो अनुवादो अनुवादाधिकरणं? इध पन, भिक्खवे, भिक्खू भिक्खुं अनुवदन्ति – सीलविपत्तिया वा, आचारविपत्तिया वा , दिट्ठिविपत्तिया वा, आजीवविपत्तिया वा। यो तत्थ अनुवादो अनुवदना अनुल्‍लपना अनुभणना अनुसम्पवङ्कता अब्भुस्सहनता अनुबलप्पदानं – अयं अनुवादो अनुवादाधिकरणं।

    ‘‘Tattha katamo anuvādo anuvādādhikaraṇaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā , diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – ayaṃ anuvādo anuvādādhikaraṇaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमो अनुवादो नो अधिकरणं? मातापि पुत्तं अनुवदति, पुत्तोपि मातरं अनुवदति, पितापि पुत्तं अनुवदति, पुत्तोपि पितरं अनुवदति, भातापि भातरं अनुवदति, भातापि भगिनिं अनुवदति, भगिनीपि भातरं अनुवदति, सहायोपि सहायं अनुवदति – अयं अनुवादो नो अधिकरणं।

    ‘‘Tattha katamo anuvādo no adhikaraṇaṃ? Mātāpi puttaṃ anuvadati, puttopi mātaraṃ anuvadati, pitāpi puttaṃ anuvadati, puttopi pitaraṃ anuvadati, bhātāpi bhātaraṃ anuvadati, bhātāpi bhaginiṃ anuvadati, bhaginīpi bhātaraṃ anuvadati, sahāyopi sahāyaṃ anuvadati – ayaṃ anuvādo no adhikaraṇaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं अधिकरणं नो अनुवादो? आपत्ताधिकरणं, किच्‍चाधिकरणं, विवादाधिकरणं – इदं अधिकरणं नो अनुवादो।

    ‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇaṃ no anuvādo? Āpattādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇaṃ, vivādādhikaraṇaṃ – idaṃ adhikaraṇaṃ no anuvādo.

    ‘‘तत्थ कतमं अधिकरणञ्‍चेव अनुवादो च? अनुवादाधिकरणं अधिकरणञ्‍चेव अनुवादो च।

    ‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇañceva anuvādo ca? Anuvādādhikaraṇaṃ adhikaraṇañceva anuvādo ca.

    २२६. 29 ‘‘आपत्ति आपत्ताधिकरणं, आपत्ति नो अधिकरणं, अधिकरणं नो आपत्ति, अधिकरणञ्‍चेव आपत्ति च। सिया आपत्ति आपत्ताधिकरणं, सिया आपत्ति नो अधिकरणं, सिया अधिकरणं नो आपत्ति, सिया अधिकरणञ्‍चेव आपत्ति च। ‘‘तत्थ कतमं आपत्ति आपत्ताधिकरणं? पञ्‍चपि आपत्तिक्खन्धा आपत्ताधिकरणं, सत्तपि आपत्तिक्खन्धा आपत्ताधिकरणं – अयं आपत्ति आपत्ताधिकरणं।

    226.30 ‘‘Āpatti āpattādhikaraṇaṃ, āpatti no adhikaraṇaṃ, adhikaraṇaṃ no āpatti, adhikaraṇañceva āpatti ca. Siyā āpatti āpattādhikaraṇaṃ, siyā āpatti no adhikaraṇaṃ, siyā adhikaraṇaṃ no āpatti, siyā adhikaraṇañceva āpatti ca. ‘‘Tattha katamaṃ āpatti āpattādhikaraṇaṃ? Pañcapi āpattikkhandhā āpattādhikaraṇaṃ, sattapi āpattikkhandhā āpattādhikaraṇaṃ – ayaṃ āpatti āpattādhikaraṇaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं आपत्ति नो अधिकरणं? सोतापत्ति समापत्ति – अयं आपत्ति नो अधिकरणं ।

    ‘‘Tattha katamaṃ āpatti no adhikaraṇaṃ? Sotāpatti samāpatti – ayaṃ āpatti no adhikaraṇaṃ .

    ‘‘तत्थ कतमं अधिकरणं नो आपत्ति? किच्‍चाधिकरणं, विवादाधिकरणं, अनुवादाधिकरणं – इदं अधिकरणं नो आपत्ति।

    ‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇaṃ no āpatti? Kiccādhikaraṇaṃ, vivādādhikaraṇaṃ, anuvādādhikaraṇaṃ – idaṃ adhikaraṇaṃ no āpatti.

    ‘‘तत्थ कतमं अधिकरणञ्‍चेव आपत्ति च? आपत्ताधिकरणं अधिकरणञ्‍चेव आपत्ति च।

    ‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇañceva āpatti ca? Āpattādhikaraṇaṃ adhikaraṇañceva āpatti ca.

    २२७. 31 ‘‘किच्‍चं किच्‍चाधिकरणं, किच्‍चं नो अधिकरणं, अधिकरणं नो किच्‍चं, अधिकरणञ्‍चेव किच्‍चञ्‍च। सिया किच्‍चं किच्‍चाधिकरणं, सिया किच्‍चं नो अधिकरणं, सिया अधिकरणं नो किच्‍चं, सिया अधिकरणञ्‍चेव किच्‍चञ्‍च।

    227.32 ‘‘Kiccaṃ kiccādhikaraṇaṃ, kiccaṃ no adhikaraṇaṃ, adhikaraṇaṃ no kiccaṃ, adhikaraṇañceva kiccañca. Siyā kiccaṃ kiccādhikaraṇaṃ, siyā kiccaṃ no adhikaraṇaṃ, siyā adhikaraṇaṃ no kiccaṃ, siyā adhikaraṇañceva kiccañca.

    ‘‘तत्थ कतमं किच्‍चं किच्‍चाधिकरणं? या सङ्घस्स किच्‍चयता, करणीयता, अपलोकनकम्मं, ञत्तिकम्मं, ञत्तिदुतियकम्मं, ञत्तिचतुत्थकम्मं – इदं किच्‍चं किच्‍चाधिकरणं।

    ‘‘Tattha katamaṃ kiccaṃ kiccādhikaraṇaṃ? Yā saṅghassa kiccayatā, karaṇīyatā, apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ kiccaṃ kiccādhikaraṇaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं किच्‍चं नो अधिकरणं? आचरियकिच्‍चं, उपज्झायकिच्‍चं, समानुपज्झायकिच्‍चं, समानाचरियकिच्‍चं – इदं किच्‍चं नो अधिकरणं।

    ‘‘Tattha katamaṃ kiccaṃ no adhikaraṇaṃ? Ācariyakiccaṃ, upajjhāyakiccaṃ, samānupajjhāyakiccaṃ, samānācariyakiccaṃ – idaṃ kiccaṃ no adhikaraṇaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं अधिकरणं नो किच्‍चं? विवादाधिकरणं, अनुवादाधिकरणं, आपत्ताधिकरणं – इदं अधिकरणं नो किच्‍चं।

    ‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇaṃ no kiccaṃ? Vivādādhikaraṇaṃ, anuvādādhikaraṇaṃ, āpattādhikaraṇaṃ – idaṃ adhikaraṇaṃ no kiccaṃ.

    ‘‘तत्थ कतमं अधिकरणञ्‍चेव किच्‍चञ्‍च? किच्‍चाधिकरणं अधिकरणञ्‍चेव किच्‍चञ्‍च।

    ‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇañceva kiccañca? Kiccādhikaraṇaṃ adhikaraṇañceva kiccañca.




    Next: ९. अधिकरणवूपसमनसमथो • 9. Adhikaraṇavūpasamanasamatho




    Footnotes:
    1. ( ) नत्थि (सी॰ स्या॰ कं॰)
    2. ( ) natthi (sī. syā. kaṃ.)
    3. परि॰ २७५
    4. किच्‍चाधिकरणञ्‍च (क॰)
    5. pari. 275
    6. kiccādhikaraṇañca (ka.)
    7. परि॰ ३१४
    8. भिक्खू भिक्खुं (क॰)
    9. pari. 314
    10. bhikkhū bhikkhuṃ (ka.)
    11. परि॰ ३१५
    12. pari. 315
    13. परि॰ ३१७
    14. pari. 317
    15. परि॰ २७२; अ॰ नि॰ २.३५-३६; म॰ नि॰ ३.४४
    16. pari. 272; a. ni. 2.35-36; ma. ni. 3.44
    17. परि॰२७२
    18. pari.272
    19. परि॰ २७२
    20. pari. 272
    21. कतमो च कायो (स्या॰ कं॰)
    22. katamo ca kāyo (syā. kaṃ.)
    23. इदं पदं केसुचि नत्थि
    24. idaṃ padaṃ kesuci natthi
    25. परि॰ ३५५
    26. pari. 355
    27. परि॰ ३५६
    28. pari. 356
    29. परि॰ ३५७
    30. pari. 357
    31. परि॰ ३५८
    32. pari. 358



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / अधिकरणकथा • Adhikaraṇakathā

    टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / अधिकरणकथावण्णना • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā

    टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / अधिकरणकथावण्णना • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā

    टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / अधिकरणकथावण्णना • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā

    टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ८. अधिकरणकथा • 8. Adhikaraṇakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact