| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi |
៨. អធិករណំ
8. Adhikaraṇaṃ
២១៥. តេន ខោ បន សមយេន (ភិក្ខូបិ ភិក្ខូហិ វិវទន្តិ,) 1 ភិក្ខូបិ ភិក្ខុនីហិ វិវទន្តិ, ភិក្ខុនិយោបិ ភិក្ខូហិ វិវទន្តិ, ឆន្នោបិ ភិក្ខុ ភិក្ខុនីនំ អនុបខជ្ជ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ វិវទតិ, ភិក្ខុនីនំ បក្ខំ គាហេតិ។ យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ.… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ឆន្នោ ភិក្ខុ ភិក្ខុនីនំ អនុបខជ្ជ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ វិវទិស្សតិ, ភិក្ខុនីនំ បក្ខំ គាហេស្សតីតិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ.… សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ…បេ.… សច្ចំ ភគវា’’តិ…បេ.… វិគរហិត្វា…បេ.… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ –
215. Tena kho pana samayena (bhikkhūpi bhikkhūhi vivadanti,) 2 bhikkhūpi bhikkhunīhi vivadanti, bhikkhuniyopi bhikkhūhi vivadanti, channopi bhikkhu bhikkhunīnaṃ anupakhajja bhikkhūhi saddhiṃ vivadati, bhikkhunīnaṃ pakkhaṃ gāheti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma channo bhikkhu bhikkhunīnaṃ anupakhajja bhikkhūhi saddhiṃ vivadissati, bhikkhunīnaṃ pakkhaṃ gāhessatīti! Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… saccaṃ kira, bhikkhave…pe… saccaṃ bhagavā’’ti…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi –
‘‘តត្ថ កតមំ វិវាទាធិករណំ 7? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ 8 វិវទន្តិ – ធម្មោតិ វា អធម្មោតិ វា, វិនយោតិ វា អវិនយោតិ វា, ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេនាតិ វា អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេនាតិ វា, អាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ វា អនាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ វា, បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា អប្បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា, អាបត្តីតិ វា អនាបត្តីតិ វា , លហុកា អាបត្តីតិ វា គរុកា អាបត្តីតិ វា, សាវសេសា អាបត្តីតិ វា អនវសេសា អាបត្តីតិ វា, ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា? យំ តត្ថ ភណ្ឌនំ កលហោ វិគ្គហោ វិវាទោ នានាវាទោ អញ្ញថាវាទោ វិបច្ចតាយ វោហារោ មេធគំ – ឥទំ វុច្ចតិ វិវាទាធិករណំ។
‘‘Tattha katamaṃ vivādādhikaraṇaṃ 9? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū 10 vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā, vinayoti vā avinayoti vā, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti vā abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti vā, āciṇṇaṃ tathāgatenāti vā anāciṇṇaṃ tathāgatenāti vā, paññattaṃ tathāgatenāti vā appaññattaṃ tathāgatenāti vā, āpattīti vā anāpattīti vā , lahukā āpattīti vā garukā āpattīti vā, sāvasesā āpattīti vā anavasesā āpattīti vā, duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā? Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – idaṃ vuccati vivādādhikaraṇaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អនុវាទាធិករណំ? 11 ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ភិក្ខុំ អនុវទន្តិ សីលវិបត្តិយា វា អាចារវិបត្តិយា វា ទិដ្ឋិវិបត្តិយា វា អាជីវវិបត្តិយា វា។ យោ តត្ថ អនុវាទោ អនុវទនា អនុល្លបនា អនុភណនា អនុសម្បវង្កតា អព្ភុស្សហនតា អនុពលប្បទានំ – ឥទំ វុច្ចតិ អនុវាទាធិករណំ។
‘‘Tattha katamaṃ anuvādādhikaraṇaṃ? 12 Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ anuvadanti sīlavipattiyā vā ācāravipattiyā vā diṭṭhivipattiyā vā ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – idaṃ vuccati anuvādādhikaraṇaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អាបត្តាធិករណំ? បញ្ចបិ អាបត្តិក្ខន្ធា អាបត្តាធិករណំ, សត្តបិ អាបត្តិក្ខន្ធា អាបត្តាធិករណំ – ឥទំ វុច្ចតិ អាបត្តាធិករណំ ។
‘‘Tattha katamaṃ āpattādhikaraṇaṃ? Pañcapi āpattikkhandhā āpattādhikaraṇaṃ, sattapi āpattikkhandhā āpattādhikaraṇaṃ – idaṃ vuccati āpattādhikaraṇaṃ .
‘‘តត្ថ កតមំ កិច្ចាធិករណំ? 13 យា សង្ឃស្ស កិច្ចយតា, ករណីយតា, អបលោកនកម្មំ, ញត្តិកម្មំ, ញត្តិទុតិយកម្មំ, ញត្តិចតុត្ថកម្មំ – ឥទំ វុច្ចតិ កិច្ចាធិករណំ។
‘‘Tattha katamaṃ kiccādhikaraṇaṃ? 14 Yā saṅghassa kiccayatā, karaṇīyatā, apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ vuccati kiccādhikaraṇaṃ.
២១៦. ‘‘វិវាទាធិករណស្ស កិំ មូលំ? ឆ វិវាទមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ។ តីណិបិ អកុសលមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ, តីណិបិ កុសលមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ។ 15 កតមានិ ឆ វិវាទមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី, សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ , សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ…បេ.… សង្ឃេបិ…បេ.… សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី, សោ សង្ឃេ វិវាទំ ជនេតិ។ យោ ហោតិ វិវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ, តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ, តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ។
216. ‘‘Vivādādhikaraṇassa kiṃ mūlaṃ? Cha vivādamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ. Tīṇipi akusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ, tīṇipi kusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ. 16 Katamāni cha vivādamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso , saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi…pe… saṅghepi…pe… sikkhāyapi na paripūrakārī, so saṅghe vivādaṃ janeti. Yo hoti vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti.
17 ‘‘បុន ចបរំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មក្ខី ហោតិ បឡាសី…បេ.… ឥស្សុកី ហោតិ មច្ឆរី , សឋោ ហោតិ មាយាវី, បាបិច្ឆោ ហោតិ មិច្ឆាទិដ្ឋី, សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី, សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ…បេ.… សង្ឃេបិ…បេ.… សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី, សោ សង្ឃេ វិវាទំ ជនេតិ។ យោ ហោតិ វិវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ, តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ, តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ។ ឥមានិ ឆ វិវាទមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ។
18 ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu makkhī hoti paḷāsī…pe… issukī hoti maccharī , saṭho hoti māyāvī, pāpiccho hoti micchādiṭṭhī, sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi…pe… saṅghepi…pe… sikkhāyapi na paripūrakārī, so saṅghe vivādaṃ janeti. Yo hoti vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti. Imāni cha vivādamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ.
‘‘កតមានិ តីណិ អកុសលមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ លុទ្ធចិត្តា វិវទន្តិ, ទុដ្ឋចិត្តា វិវទន្តិ, មូឡ្ហចិត្តា វិវទន្តិ – ធម្មោតិ វា អធម្មោតិ វា, វិនយោតិ វា អវិនយោតិ វា, ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេនាតិ វា អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេនាតិ វា, អាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ វា អនាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ វា, បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា អប្បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា, អាបត្តីតិ វា អនាបត្តីតិ វា, លហុកា អាបត្តីតិ វា គរុកា អាបត្តីតិ វា, សាវសេសា អាបត្តីតិ វា អនវសេសា អាបត្តីតិ វា, ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា។ ឥមានិ តីណិ អកុសលមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ។
‘‘Katamāni tīṇi akusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū luddhacittā vivadanti, duṭṭhacittā vivadanti, mūḷhacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā, vinayoti vā avinayoti vā, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti vā abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti vā, āciṇṇaṃ tathāgatenāti vā anāciṇṇaṃ tathāgatenāti vā, paññattaṃ tathāgatenāti vā appaññattaṃ tathāgatenāti vā, āpattīti vā anāpattīti vā, lahukā āpattīti vā garukā āpattīti vā, sāvasesā āpattīti vā anavasesā āpattīti vā, duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Imāni tīṇi akusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ.
‘‘កតមានិ តីណិ កុសលមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ អលុទ្ធចិត្តា វិវទន្តិ, អទុដ្ឋចិត្តា វិវទន្តិ, អមូឡ្ហចិត្តា វិវទន្តិ – ធម្មោតិ វា អធម្មោតិ វា…បេ.… ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា។ ឥមានិ តីណិ កុសលមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ។
‘‘Katamāni tīṇi kusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū aluddhacittā vivadanti, aduṭṭhacittā vivadanti, amūḷhacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Imāni tīṇi kusalamūlāni vivādādhikaraṇassa mūlaṃ.
២១៧. 19 ‘‘អនុវាទាធិករណស្ស កិំ មូលំ? ឆ អនុវាទមូលានិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ។ តីណិបិ អកុសលមូលានិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ, តីណិបិ កុសលមូលានិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ, កាយោបិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ, វាចាបិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ។ ‘‘កតមានិ ឆ អនុវាទមូលានិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី, សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ…បេ.… សង្ឃេបិ…បេ.… សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី, សោ សង្ឃេ អនុវាទំ ជនេតិ។ យោ ហោតិ អនុវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, អនុវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ, តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, អនុវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ, តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ។
217.20 ‘‘Anuvādādhikaraṇassa kiṃ mūlaṃ? Cha anuvādamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ. Tīṇipi akusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ, tīṇipi kusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ, kāyopi anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ, vācāpi anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ. ‘‘Katamāni cha anuvādamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi…pe… saṅghepi…pe… sikkhāyapi na paripūrakārī, so saṅghe anuvādaṃ janeti. Yo hoti anuvādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, anuvādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa anuvādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, anuvādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa anuvādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa anuvādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa anuvādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti.
‘‘បុន ចបរំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មក្ខី ហោតិ បឡាសី…បេ.… ឥស្សុកី ហោតិ មច្ឆរី, សឋោ ហោតិ មាយាវី, បាបិច្ឆោ ហោតិ មិច្ឆាទិដ្ឋី, សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី, សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ , ធម្មេបិ…បេ.… សង្ឃេបិ…បេ.… សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី, សោ សង្ឃេ អនុវាទំ ជនេតិ។ យោ ហោតិ អនុវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, អនុវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ, តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, អនុវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ, តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស អាយត្តិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ។ ឥមានិ ឆ អនុវាទមូលានិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ។
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu makkhī hoti paḷāsī…pe… issukī hoti maccharī, saṭho hoti māyāvī, pāpiccho hoti micchādiṭṭhī, sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sattharipi agāravo viharati appatisso , dhammepi…pe… saṅghepi…pe… sikkhāyapi na paripūrakārī, so saṅghe anuvādaṃ janeti. Yo hoti anuvādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, anuvādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa anuvādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpañce tumhe, bhikkhave, anuvādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa anuvādamūlassa āyattiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa anuvādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa anuvādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti. Imāni cha anuvādamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.
‘‘កតមានិ តីណិ អកុសលមូលានិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ភិក្ខុំ លុទ្ធចិត្តា អនុវទន្តិ, ទុដ្ឋចិត្តា អនុវទន្តិ, មូឡ្ហចិត្តា អនុវទន្តិ – សីលវិបត្តិយា វា, អាចារវិបត្តិយា វា, ទិដ្ឋិវិបត្តិយា វា, អាជីវវិបត្តិយា វា។ ឥមានិ តីណិ អកុសលមូលានិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ។
‘‘Katamāni tīṇi akusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ luddhacittā anuvadanti, duṭṭhacittā anuvadanti, mūḷhacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Imāni tīṇi akusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.
‘‘កតមានិ តីណិ កុសលមូលានិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ភិក្ខុំ អលុទ្ធចិត្តា អនុវទន្តិ, អទុដ្ឋចិត្តា អនុវទន្តិ, អមូឡ្ហចិត្តា អនុវទន្តិ – សីលវិបត្តិយា វា, អាចរវិបត្តិយា វា, ទិដ្ឋិវិបត្តិយា វា, អាជីវវិបត្តិយា វា។ ឥមានិ តីណិ កុសលមូលានិ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ។
‘‘Katamāni tīṇi kusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ aluddhacittā anuvadanti, aduṭṭhacittā anuvadanti, amūḷhacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācaravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Imāni tīṇi kusalamūlāni anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.
‘‘កតមោ កាយោ 21 អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ? ឥធេកច្ចោ ទុព្ពណ្ណោ ហោតិ, ទុទ្ទស្សិកោ, ឱកោដិមកោ, ពហ្វាពាធោ, កាណោ វា, កុណី វា, ខញ្ជោ វា, បក្ខហតោ វា, យេន នំ អនុវទន្តិ។ អយំ កាយោ អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ។
‘‘Katamo kāyo 22 anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idhekacco dubbaṇṇo hoti, duddassiko, okoṭimako, bahvābādho, kāṇo vā, kuṇī vā, khañjo vā, pakkhahato vā, yena naṃ anuvadanti. Ayaṃ kāyo anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.
‘‘កតមា វាចា អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ? ឥធេកច្ចោ ទុព្ពចោ ហោតិ, មម្មនោ, ឯឡគលវាចោ, យាយ នំ អនុវទន្តិ។ អយំ វាចា អនុវាទាធិករណស្ស មូលំ។
‘‘Katamā vācā anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ? Idhekacco dubbaco hoti, mammano, eḷagalavāco, yāya naṃ anuvadanti. Ayaṃ vācā anuvādādhikaraṇassa mūlaṃ.
២១៨. ‘‘អាបត្តាធិករណស្ស កិំ មូលំ? ឆ អាបត្តិសមុដ្ឋានា អាបត្តាធិករណស្ស មូលំ។ អត្ថាបត្តិ កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ, ន ចិត្តតោ។ អត្ថាបត្តិ វាចតោ សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ, ន ចិត្តតោ។ អត្ថាបត្តិ កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ។ អត្ថាបត្តិ កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ។ អត្ថាបត្តិ វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ។ អត្ថាបត្តិ កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ។ ឥមេ ឆ អាបត្តិសមុដ្ឋានា អាបត្តាធិករណស្ស មូលំ។
218. ‘‘Āpattādhikaraṇassa kiṃ mūlaṃ? Cha āpattisamuṭṭhānā āpattādhikaraṇassa mūlaṃ. Atthāpatti kāyato samuṭṭhāti, na vācato, na cittato. Atthāpatti vācato samuṭṭhāti, na kāyato, na cittato. Atthāpatti kāyato ca vācato ca samuṭṭhāti, na cittato. Atthāpatti kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, na vācato. Atthāpatti vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, na kāyato. Atthāpatti kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti. Ime cha āpattisamuṭṭhānā āpattādhikaraṇassa mūlaṃ.
២១៩. ‘‘កិច្ចាធិករណស្ស កិំ មូលំ? កិច្ចាធិករណស្ស ឯកំ មូលំ – សង្ឃោ។
219. ‘‘Kiccādhikaraṇassa kiṃ mūlaṃ? Kiccādhikaraṇassa ekaṃ mūlaṃ – saṅgho.
២២០. ‘‘វិវាទាធិករណំ កុសលំ, អកុសលំ, អព្យាកតំ។ វិវាទាធិករណំ សិយា កុសលំ, សិយា អកុសលំ, សិយា អព្យាកតំ។ តត្ថ កតមំ វិវាទាធិករណំ កុសលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ កុសលចិត្តា វិវទន្តិ – ធម្មោតិ វា អធម្មោតិ វា…បេ.… ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា។ យំ តត្ថ ភណ្ឌនំ កលហោ វិគ្គហោ វិវាទោ នានាវាទោ អញ្ញថាវាទោ វិបច្ចតាយ វោហារោ មេធគំ – ឥទំ វុច្ចតិ វិវាទាធិករណំ កុសលំ។
220. ‘‘Vivādādhikaraṇaṃ kusalaṃ, akusalaṃ, abyākataṃ. Vivādādhikaraṇaṃ siyā kusalaṃ, siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ. Tattha katamaṃ vivādādhikaraṇaṃ kusalaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū kusalacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – idaṃ vuccati vivādādhikaraṇaṃ kusalaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ វិវាទាធិករណំ អកុសលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ អកុសលចិត្តា វិវទន្តិ – ធម្មោតិ វា អធម្មោតិ វា…បេ.… ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា។ យំ តត្ថ ភណ្ឌនំ កលហោ វិគ្គហោ វិវាទោ នានាវាទោ អញ្ញថាវាទោ វិបច្ចតាយ វោហារោ មេធគំ – ឥទំ វុច្ចតិ វិវាទាធិករណំ អកុសលំ។
‘‘Tattha katamaṃ vivādādhikaraṇaṃ akusalaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū akusalacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – idaṃ vuccati vivādādhikaraṇaṃ akusalaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ វិវាទាធិករណំ អព្យាកតំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ អព្យាកតចិត្តា វិវទន្តិ – ធម្មោតិ វា អធម្មោតិ វា…បេ.… ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា។ យំ តត្ថ ភណ្ឌនំ កលហោ វិគ្គហោ វិវាទោ នានាវាទោ អញ្ញថាវាទោ វិបច្ចតាយ វោហារោ មេធគំ – ឥទំ វុច្ចតិ វិវាទាធិករណំ អព្យាកតំ។
‘‘Tattha katamaṃ vivādādhikaraṇaṃ abyākataṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū abyākatacittā vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – idaṃ vuccati vivādādhikaraṇaṃ abyākataṃ.
២២១. ‘‘អនុវាទាធិករណំ កុសលំ, អកុសលំ, អព្យាកតំ។ អនុវាទាធិករណំ សិយា កុសលំ, សិយា អកុសលំ, សិយា អព្យាកតំ។ តត្ថ កតមំ អនុវាទាធិករណំ កុសលំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ភិក្ខុំ កុសលចិត្តា អនុវទន្តិ – សីលវិបត្តិយា វា, អាចារវិបត្តិយា វា, ទិដ្ឋិវិបត្តិយា វា, អាជីវវិបត្តិយា វា។ យោ តត្ថ អនុវាទោ អនុវទនា អនុល្លបនា អនុភណនា អនុសម្បវង្កតា អព្ភុស្សហនតា អនុពលប្បទានំ – ឥទំ វុច្ចតិ អនុវាទាធិករណំ កុសលំ។
221. ‘‘Anuvādādhikaraṇaṃ kusalaṃ, akusalaṃ, abyākataṃ. Anuvādādhikaraṇaṃ siyā kusalaṃ, siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ. Tattha katamaṃ anuvādādhikaraṇaṃ kusalaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ kusalacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – idaṃ vuccati anuvādādhikaraṇaṃ kusalaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អនុវាទាធិករណំ អកុសលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ភិក្ខុំ អកុសលចិត្តា អនុវទន្តិ – សីលវិបត្តិយា វា, អាចារវិបត្តិយា វា, ទិដ្ឋិវិបត្តិយា វា, អាជីវវិបត្តិយា វា។ យោ តត្ថ អនុវាទោ អនុវទនា អនុល្លបនា អនុភណនា អនុសម្បវង្កតា អព្ភុស្សហនតា អនុពលប្បទានំ – ឥទំ វុច្ចតិ អនុវាទាធិករណំ អកុសលំ។
‘‘Tattha katamaṃ anuvādādhikaraṇaṃ akusalaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ akusalacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – idaṃ vuccati anuvādādhikaraṇaṃ akusalaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អនុវាទាធិករណំ អព្យាកតំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ភិក្ខុំ អព្យាកតចិត្តា អនុវទន្តិ – សីលវិបត្តិយា វា, អាចារវិបត្តិយា វា, ទិដ្ឋិវិបត្តិយា វា, អាជីវវិបត្តិយា វា។ យោ តត្ថ អនុវាទោ អនុវទនា អនុល្លបនា អនុភណនា អនុសម្បវង្កតា អព្ភុស្សហនតា អនុពលប្បទានំ – ឥទំ វុច្ចតិ អនុវាទាធិករណំ អព្យាកតំ។
‘‘Tattha katamaṃ anuvādādhikaraṇaṃ abyākataṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ abyākatacittā anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā, diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – idaṃ vuccati anuvādādhikaraṇaṃ abyākataṃ.
២២២. ‘‘អាបត្តាធិករណំ កុសលំ 23, អកុសលំ, អព្យាកតំ? អាបត្តាធិករណំ សិយា អកុសលំ, សិយា អព្យាកតំ; នត្ថិ អាបត្តាធិករណំ កុសលំ។ តត្ថ កតមំ អាបត្តាធិករណំ អកុសលំ? យំ ជានន្តោ សញ្ជានន្តោ ចេច្ច អភិវិតរិត្វា វីតិក្កមោ – ឥទំ វុច្ចតិ អាបត្តាធិករណំ អកុសលំ។
222. ‘‘Āpattādhikaraṇaṃ kusalaṃ 24, akusalaṃ, abyākataṃ? Āpattādhikaraṇaṃ siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ; natthi āpattādhikaraṇaṃ kusalaṃ. Tattha katamaṃ āpattādhikaraṇaṃ akusalaṃ? Yaṃ jānanto sañjānanto cecca abhivitaritvā vītikkamo – idaṃ vuccati āpattādhikaraṇaṃ akusalaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អាបត្តាធិករណំ អព្យាកតំ? យំ អជានន្តោ អសញ្ជានន្តោ អចេច្ច អនភិវិតរិត្វា វីតិក្កមោ – ឥទំ វុច្ចតិ អាបត្តាធិករណំ អព្យាកតំ។
‘‘Tattha katamaṃ āpattādhikaraṇaṃ abyākataṃ? Yaṃ ajānanto asañjānanto acecca anabhivitaritvā vītikkamo – idaṃ vuccati āpattādhikaraṇaṃ abyākataṃ.
២២៣. ‘‘កិច្ចាធិករណំ កុសលំ, អកុសលំ, អព្យាកតំ? កិច្ចាធិករណំ សិយា កុសលំ, សិយា អកុសលំ, សិយា អព្យាកតំ។ តត្ថ កតមំ កិច្ចាធិករណំ កុសលំ? យំ សង្ឃោ កុសលចិត្តោ កម្មំ ករោតិ – អបលោកនកម្មំ, ញត្តិកម្មំ, ញត្តិទុតិយកម្មំ, ញត្តិចតុត្ថកម្មំ – ឥទំ វុច្ចតិ កិច្ចាធិករណំ កុសលំ។
223. ‘‘Kiccādhikaraṇaṃ kusalaṃ, akusalaṃ, abyākataṃ? Kiccādhikaraṇaṃ siyā kusalaṃ, siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ. Tattha katamaṃ kiccādhikaraṇaṃ kusalaṃ? Yaṃ saṅgho kusalacitto kammaṃ karoti – apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ vuccati kiccādhikaraṇaṃ kusalaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ កិច្ចាធិករណំ អកុសលំ? យំ សង្ឃោ អកុសលចិត្តោ កម្មំ ករោតិ – អបលោកនកម្មំ, ញត្តិកម្មំ, ញត្តិទុតិយកម្មំ, ញត្តិចតុត្ថកម្មំ – ឥទំ វុច្ចតិ កិច្ចាធិករណំ អកុសលំ។
‘‘Tattha katamaṃ kiccādhikaraṇaṃ akusalaṃ? Yaṃ saṅgho akusalacitto kammaṃ karoti – apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ vuccati kiccādhikaraṇaṃ akusalaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ កិច្ចាធិករណំ អព្យាកតំ? យំ សង្ឃោ អព្យាកតចិត្តោ កម្មំ ករោតិ – អបលោកនកម្មំ, ញត្តិកម្មំ, ញត្តិទុតិយកម្មំ, ញត្តិចតុត្ថកម្មំ – ឥទំ វុច្ចតិ កិច្ចាធិករណំ អព្យាកតំ។
‘‘Tattha katamaṃ kiccādhikaraṇaṃ abyākataṃ? Yaṃ saṅgho abyākatacitto kammaṃ karoti – apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ vuccati kiccādhikaraṇaṃ abyākataṃ.
២២៤. 25 ‘‘វិវាទោ វិវាទាធិករណំ, វិវាទោ នោ អធិករណំ, អធិករណំ នោ វិវាទោ, អធិករណញ្ចេវ វិវាទោ ច។ សិយា វិវាទោ វិវាទាធិករណំ, សិយា វិវាទោ នោ អធិករណំ, សិយា អធិករណំ នោ វិវាទោ, សិយា អធិករណញ្ចេវ វិវាទោ ច។
224.26 ‘‘Vivādo vivādādhikaraṇaṃ, vivādo no adhikaraṇaṃ, adhikaraṇaṃ no vivādo, adhikaraṇañceva vivādo ca. Siyā vivādo vivādādhikaraṇaṃ, siyā vivādo no adhikaraṇaṃ, siyā adhikaraṇaṃ no vivādo, siyā adhikaraṇañceva vivādo ca.
‘‘តត្ថ កតមោ វិវាទោ វិវាទាធិករណំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ វិវទន្តិ – ធម្មោតិ វា អធម្មោតិ វា…បេ.… ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា។ យំ តត្ថ ភណ្ឌនំ កលហោ វិគ្គហោ វិវាទោ នានាវាទោ អញ្ញថាវាទោ វិបច្ចតាយ វោហារោ មេធគំ – អយំ វិវាទោ វិវាទាធិករណំ។
‘‘Tattha katamo vivādo vivādādhikaraṇaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā…pe… duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā. Yaṃ tattha bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo nānāvādo aññathāvādo vipaccatāya vohāro medhagaṃ – ayaṃ vivādo vivādādhikaraṇaṃ.
‘‘តត្ថ កតមោ វិវាទោ នោ អធិករណំ? មាតាបិ បុត្តេន វិវទតិ, បុត្តោបិ មាតរា វិវទតិ, បិតាបិ បុត្តេន វិវទតិ, បុត្តោបិ បិតរា វិវទតិ, ភាតាបិ ភាតរា វិវទតិ, ភាតាបិ ភគិនិយា វិវទតិ, ភគិនីបិ ភាតរា វិវទតិ, សហាយោបិ សហាយេន វិវទតិ – អយំ វិវាទោ នោ អធិករណំ។
‘‘Tattha katamo vivādo no adhikaraṇaṃ? Mātāpi puttena vivadati, puttopi mātarā vivadati, pitāpi puttena vivadati, puttopi pitarā vivadati, bhātāpi bhātarā vivadati, bhātāpi bhaginiyā vivadati, bhaginīpi bhātarā vivadati, sahāyopi sahāyena vivadati – ayaṃ vivādo no adhikaraṇaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អធិករណំ នោ វិវាទោ? អនុវាទាធិករណំ, អាបត្តាធិករណំ, កិច្ចាធិករណំ – ឥទំ អធិករណំ នោ វិវាទោ។
‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇaṃ no vivādo? Anuvādādhikaraṇaṃ, āpattādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇaṃ – idaṃ adhikaraṇaṃ no vivādo.
‘‘តត្ថ កតមំ អធិករណញ្ចេវ វិវាទោ ច? វិវាទាធិករណំ អធិករណញ្ចេវ វិវាទោ ច។
‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇañceva vivādo ca? Vivādādhikaraṇaṃ adhikaraṇañceva vivādo ca.
២២៥. 27 ‘‘អនុវាទោ អនុវាទាធិករណំ, អនុវាទោ នោ អធិករណំ, អធិករណំ នោ អនុវាទោ, អធិករណញ្ចេវ អនុវាទោ ច។ សិយា អនុវាទោ អនុវាទាធិករណំ, សិយា អនុវាទោ នោ អធិករណំ, សិយា អធិករណំ នោ អនុវាទោ, សិយា អធិករណញ្ចេវ អនុវាទោ ច។
225.28 ‘‘Anuvādo anuvādādhikaraṇaṃ, anuvādo no adhikaraṇaṃ, adhikaraṇaṃ no anuvādo, adhikaraṇañceva anuvādo ca. Siyā anuvādo anuvādādhikaraṇaṃ, siyā anuvādo no adhikaraṇaṃ, siyā adhikaraṇaṃ no anuvādo, siyā adhikaraṇañceva anuvādo ca.
‘‘តត្ថ កតមោ អនុវាទោ អនុវាទាធិករណំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ភិក្ខុំ អនុវទន្តិ – សីលវិបត្តិយា វា, អាចារវិបត្តិយា វា , ទិដ្ឋិវិបត្តិយា វា, អាជីវវិបត្តិយា វា។ យោ តត្ថ អនុវាទោ អនុវទនា អនុល្លបនា អនុភណនា អនុសម្បវង្កតា អព្ភុស្សហនតា អនុពលប្បទានំ – អយំ អនុវាទោ អនុវាទាធិករណំ។
‘‘Tattha katamo anuvādo anuvādādhikaraṇaṃ? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū bhikkhuṃ anuvadanti – sīlavipattiyā vā, ācāravipattiyā vā , diṭṭhivipattiyā vā, ājīvavipattiyā vā. Yo tattha anuvādo anuvadanā anullapanā anubhaṇanā anusampavaṅkatā abbhussahanatā anubalappadānaṃ – ayaṃ anuvādo anuvādādhikaraṇaṃ.
‘‘តត្ថ កតមោ អនុវាទោ នោ អធិករណំ? មាតាបិ បុត្តំ អនុវទតិ, បុត្តោបិ មាតរំ អនុវទតិ, បិតាបិ បុត្តំ អនុវទតិ, បុត្តោបិ បិតរំ អនុវទតិ, ភាតាបិ ភាតរំ អនុវទតិ, ភាតាបិ ភគិនិំ អនុវទតិ, ភគិនីបិ ភាតរំ អនុវទតិ, សហាយោបិ សហាយំ អនុវទតិ – អយំ អនុវាទោ នោ អធិករណំ។
‘‘Tattha katamo anuvādo no adhikaraṇaṃ? Mātāpi puttaṃ anuvadati, puttopi mātaraṃ anuvadati, pitāpi puttaṃ anuvadati, puttopi pitaraṃ anuvadati, bhātāpi bhātaraṃ anuvadati, bhātāpi bhaginiṃ anuvadati, bhaginīpi bhātaraṃ anuvadati, sahāyopi sahāyaṃ anuvadati – ayaṃ anuvādo no adhikaraṇaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អធិករណំ នោ អនុវាទោ? អាបត្តាធិករណំ, កិច្ចាធិករណំ, វិវាទាធិករណំ – ឥទំ អធិករណំ នោ អនុវាទោ។
‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇaṃ no anuvādo? Āpattādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇaṃ, vivādādhikaraṇaṃ – idaṃ adhikaraṇaṃ no anuvādo.
‘‘តត្ថ កតមំ អធិករណញ្ចេវ អនុវាទោ ច? អនុវាទាធិករណំ អធិករណញ្ចេវ អនុវាទោ ច។
‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇañceva anuvādo ca? Anuvādādhikaraṇaṃ adhikaraṇañceva anuvādo ca.
២២៦. 29 ‘‘អាបត្តិ អាបត្តាធិករណំ, អាបត្តិ នោ អធិករណំ, អធិករណំ នោ អាបត្តិ, អធិករណញ្ចេវ អាបត្តិ ច។ សិយា អាបត្តិ អាបត្តាធិករណំ, សិយា អាបត្តិ នោ អធិករណំ, សិយា អធិករណំ នោ អាបត្តិ, សិយា អធិករណញ្ចេវ អាបត្តិ ច។ ‘‘តត្ថ កតមំ អាបត្តិ អាបត្តាធិករណំ? បញ្ចបិ អាបត្តិក្ខន្ធា អាបត្តាធិករណំ, សត្តបិ អាបត្តិក្ខន្ធា អាបត្តាធិករណំ – អយំ អាបត្តិ អាបត្តាធិករណំ។
226.30 ‘‘Āpatti āpattādhikaraṇaṃ, āpatti no adhikaraṇaṃ, adhikaraṇaṃ no āpatti, adhikaraṇañceva āpatti ca. Siyā āpatti āpattādhikaraṇaṃ, siyā āpatti no adhikaraṇaṃ, siyā adhikaraṇaṃ no āpatti, siyā adhikaraṇañceva āpatti ca. ‘‘Tattha katamaṃ āpatti āpattādhikaraṇaṃ? Pañcapi āpattikkhandhā āpattādhikaraṇaṃ, sattapi āpattikkhandhā āpattādhikaraṇaṃ – ayaṃ āpatti āpattādhikaraṇaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អាបត្តិ នោ អធិករណំ? សោតាបត្តិ សមាបត្តិ – អយំ អាបត្តិ នោ អធិករណំ ។
‘‘Tattha katamaṃ āpatti no adhikaraṇaṃ? Sotāpatti samāpatti – ayaṃ āpatti no adhikaraṇaṃ .
‘‘តត្ថ កតមំ អធិករណំ នោ អាបត្តិ? កិច្ចាធិករណំ, វិវាទាធិករណំ, អនុវាទាធិករណំ – ឥទំ អធិករណំ នោ អាបត្តិ។
‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇaṃ no āpatti? Kiccādhikaraṇaṃ, vivādādhikaraṇaṃ, anuvādādhikaraṇaṃ – idaṃ adhikaraṇaṃ no āpatti.
‘‘តត្ថ កតមំ អធិករណញ្ចេវ អាបត្តិ ច? អាបត្តាធិករណំ អធិករណញ្ចេវ អាបត្តិ ច។
‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇañceva āpatti ca? Āpattādhikaraṇaṃ adhikaraṇañceva āpatti ca.
២២៧. 31 ‘‘កិច្ចំ កិច្ចាធិករណំ, កិច្ចំ នោ អធិករណំ, អធិករណំ នោ កិច្ចំ, អធិករណញ្ចេវ កិច្ចញ្ច។ សិយា កិច្ចំ កិច្ចាធិករណំ, សិយា កិច្ចំ នោ អធិករណំ, សិយា អធិករណំ នោ កិច្ចំ, សិយា អធិករណញ្ចេវ កិច្ចញ្ច។
227.32 ‘‘Kiccaṃ kiccādhikaraṇaṃ, kiccaṃ no adhikaraṇaṃ, adhikaraṇaṃ no kiccaṃ, adhikaraṇañceva kiccañca. Siyā kiccaṃ kiccādhikaraṇaṃ, siyā kiccaṃ no adhikaraṇaṃ, siyā adhikaraṇaṃ no kiccaṃ, siyā adhikaraṇañceva kiccañca.
‘‘តត្ថ កតមំ កិច្ចំ កិច្ចាធិករណំ? យា សង្ឃស្ស កិច្ចយតា, ករណីយតា, អបលោកនកម្មំ, ញត្តិកម្មំ, ញត្តិទុតិយកម្មំ, ញត្តិចតុត្ថកម្មំ – ឥទំ កិច្ចំ កិច្ចាធិករណំ។
‘‘Tattha katamaṃ kiccaṃ kiccādhikaraṇaṃ? Yā saṅghassa kiccayatā, karaṇīyatā, apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammaṃ – idaṃ kiccaṃ kiccādhikaraṇaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ កិច្ចំ នោ អធិករណំ? អាចរិយកិច្ចំ, ឧបជ្ឈាយកិច្ចំ, សមានុបជ្ឈាយកិច្ចំ, សមានាចរិយកិច្ចំ – ឥទំ កិច្ចំ នោ អធិករណំ។
‘‘Tattha katamaṃ kiccaṃ no adhikaraṇaṃ? Ācariyakiccaṃ, upajjhāyakiccaṃ, samānupajjhāyakiccaṃ, samānācariyakiccaṃ – idaṃ kiccaṃ no adhikaraṇaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អធិករណំ នោ កិច្ចំ? វិវាទាធិករណំ, អនុវាទាធិករណំ, អាបត្តាធិករណំ – ឥទំ អធិករណំ នោ កិច្ចំ។
‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇaṃ no kiccaṃ? Vivādādhikaraṇaṃ, anuvādādhikaraṇaṃ, āpattādhikaraṇaṃ – idaṃ adhikaraṇaṃ no kiccaṃ.
‘‘តត្ថ កតមំ អធិករណញ្ចេវ កិច្ចញ្ច? កិច្ចាធិករណំ អធិករណញ្ចេវ កិច្ចញ្ច។
‘‘Tattha katamaṃ adhikaraṇañceva kiccañca? Kiccādhikaraṇaṃ adhikaraṇañceva kiccañca.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / អធិករណកថា • Adhikaraṇakathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / អធិករណកថាវណ្ណនា • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / អធិករណកថាវណ្ណនា • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / អធិករណកថាវណ្ណនា • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ៨. អធិករណកថា • 8. Adhikaraṇakathā
