| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā |
อธิกรณนิทานาทิวณฺณนา
Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
๓๔๒. วิวาทาธิกรณํ กิํนิทานนฺติอาทีสุ กิํ นิทานมสฺสาติ กิํนิทานํฯ โก สมุทโย อสฺสาติ กิํสมุทยํฯ กา ชาติ อสฺสาติ กิํชาติกํฯ โก ปภโว อสฺสาติ กิํปภวํฯ โก สมฺภาโร อสฺสาติ กิํสมฺภารํฯ กิํ สมุฎฺฐานํ อสฺสาติ กิํสมุฎฺฐานํฯ สพฺพาเนตานิ การณเววจนานิเยวฯ
342.Vivādādhikaraṇaṃ kiṃnidānantiādīsu kiṃ nidānamassāti kiṃnidānaṃ. Ko samudayo assāti kiṃsamudayaṃ. Kā jāti assāti kiṃjātikaṃ. Ko pabhavo assāti kiṃpabhavaṃ. Ko sambhāro assāti kiṃsambhāraṃ. Kiṃ samuṭṭhānaṃ assāti kiṃsamuṭṭhānaṃ. Sabbānetāni kāraṇavevacanāniyeva.
วิวาทนิทานนฺติอาทีสุปิ อฎฺฐารสเภทกรวตฺถุสงฺขาโต วิวาโท นิทานเมตสฺสาติ วิวาทนิทานํฯ วิวาทํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกวิวาทวเสเนตํ วุตฺตํฯ อนุวาโท นิทานํ อสฺสาติ อนุวาทนิทานํ ฯ อิทมฺปิ อนุวาทํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกอนุวาทวเสน วุตฺตํฯ อาปตฺติ นิทานํ อสฺสาติ อาปตฺตินิทานํฯ อาปตฺตาธิกรณปจฺจยา จตโสฺส อาปตฺติโย อาปชฺชตีติ เอวํ อาปตฺติํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกอาปตฺติวเสเนตํ วุตฺตํฯ กิจฺจยํ นิทานมสฺสาติ กิจฺจยนิทานํ; จตุพฺพิธํ สงฺฆกมฺมํ การณมสฺสาติ อโตฺถฯ อุกฺขิตฺตานุวตฺติกาย ภิกฺขุนิยา ยาวตติยํ สมนุภาสนาทีนํ กิจฺจํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกกิจฺจานํ วเสเนตํ วุตฺตํฯ อยํ จตุนฺนมฺปิ อธิกรณานํ วิสฺสชฺชนปเกฺข เอกปทโยชนาฯ เอเตนานุสาเรน สพฺพปทานิ โยเชตพฺพานิฯ
Vivādanidānantiādīsupi aṭṭhārasabhedakaravatthusaṅkhāto vivādo nidānametassāti vivādanidānaṃ. Vivādaṃ nissāya uppajjanakavivādavasenetaṃ vuttaṃ. Anuvādo nidānaṃ assāti anuvādanidānaṃ. Idampi anuvādaṃ nissāya uppajjanakaanuvādavasena vuttaṃ. Āpatti nidānaṃ assāti āpattinidānaṃ. Āpattādhikaraṇapaccayā catasso āpattiyo āpajjatīti evaṃ āpattiṃ nissāya uppajjanakaāpattivasenetaṃ vuttaṃ. Kiccayaṃ nidānamassāti kiccayanidānaṃ; catubbidhaṃ saṅghakammaṃ kāraṇamassāti attho. Ukkhittānuvattikāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanādīnaṃ kiccaṃ nissāya uppajjanakakiccānaṃ vasenetaṃ vuttaṃ. Ayaṃ catunnampi adhikaraṇānaṃ vissajjanapakkhe ekapadayojanā. Etenānusārena sabbapadāni yojetabbāni.
ทุติยปุจฺฉาย เหตุนิทานนฺติอาทิมฺหิ วิสฺสชฺชเน นวนฺนํ กุสลากุสลาพฺยากตเหตูนํ วเสน เหตุนิทานาทิตา เวทิตพฺพาฯ ตติยปุจฺฉาย วิสฺสชฺชเน พฺยญฺชนมตฺตํ นานํฯ เหตุเยว หิ เอตฺถ ปจฺจโยติ วุโตฺตฯ
Dutiyapucchāya hetunidānantiādimhi vissajjane navannaṃ kusalākusalābyākatahetūnaṃ vasena hetunidānāditā veditabbā. Tatiyapucchāya vissajjane byañjanamattaṃ nānaṃ. Hetuyeva hi ettha paccayoti vutto.
๓๔๓. มูลปุจฺฉาย วิสฺสชฺชเน ทฺวาทส มูลานีติ โกธอุปนาหยุคฬกาทีนิ ฉ วิวาทามูลานิ, โลภโทสโมหา ตโย, อโลภาโทสาโมหา ตโยติ อิมานิ อชฺฌตฺตสนฺตานปฺปวตฺตานิ ทฺวาทส มูลานิฯ จุทฺทส มูลานีติ ตาเนว ทฺวาทส กายวาจาหิ สทฺธิํ จุทฺทส โหนฺติฯ ฉ มูลานีติ กายาทีนิ ฉ สมุฎฺฐานานิฯ
343. Mūlapucchāya vissajjane dvādasa mūlānīti kodhaupanāhayugaḷakādīni cha vivādāmūlāni, lobhadosamohā tayo, alobhādosāmohā tayoti imāni ajjhattasantānappavattāni dvādasa mūlāni. Cuddasa mūlānīti tāneva dvādasa kāyavācāhi saddhiṃ cuddasa honti. Cha mūlānīti kāyādīni cha samuṭṭhānāni.
สมุฎฺฐานปุจฺฉาย วิสฺสชฺชเน อฎฺฐารส เภทกรวตฺถูนิ สมุฎฺฐานานิ, ตญฺหิ เอเตสุ อฎฺฐารสสุ เภทกรวตฺถูสุ สมุฎฺฐาติ, เอเตหิ วา การณภูเตหิ สมุฎฺฐาติฯ เตนเสฺสตานิ สมุฎฺฐานานิ วุจฺจนฺติฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ
Samuṭṭhānapucchāya vissajjane aṭṭhārasa bhedakaravatthūni samuṭṭhānāni, tañhi etesu aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu samuṭṭhāti, etehi vā kāraṇabhūtehi samuṭṭhāti. Tenassetāni samuṭṭhānāni vuccanti. Esa nayo sabbattha.
๓๔๔. วิวาทาธิกรณํ อาปตฺตีติอาทิเภเท เอเกน อธิกรเณน กิจฺจาธิกรเณนาติ อิทํ เยน อธิกรเณน สมฺมนฺติ, ตํ ทเสฺสตุํ วุตฺตํ, น ปเนตานิ เอกํสโต กิจฺจาธิกรเณเนว สมฺมนฺติฯ น หิ ปุคฺคลสฺส สนฺติเก เทเสนฺตสฺส กิจฺจาธิกรณํ นาม อตฺถิฯ
344.Vivādādhikaraṇaṃ āpattītiādibhede ekena adhikaraṇena kiccādhikaraṇenāti idaṃ yena adhikaraṇena sammanti, taṃ dassetuṃ vuttaṃ, na panetāni ekaṃsato kiccādhikaraṇeneva sammanti. Na hi puggalassa santike desentassa kiccādhikaraṇaṃ nāma atthi.
น กตเมน สมเถนาติ สาวเสสาปตฺติ วิย น สมฺมติฯ น หิ สกฺกา สา เทเสตุํ, น ตโต วุฎฺฐาย สุทฺธเนฺต ปติฎฺฐาตุํฯ
Na katamena samathenāti sāvasesāpatti viya na sammati. Na hi sakkā sā desetuṃ, na tato vuṭṭhāya suddhante patiṭṭhātuṃ.
๓๔๘. วิวาทาธิกรณํ โหติ อนุวาทาธิกรณนฺติอาทิ นโย อุตฺตาโนเยวฯ
348.Vivādādhikaraṇaṃ hoti anuvādādhikaraṇantiādi nayo uttānoyeva.
๓๔๙. ตโต ปรํ ยตฺถ สติวินโยติอาทิกา สมฺมุขาวินยํ อมุญฺจิตฺวา ฉ ยมกปุจฺฉา วุตฺตา, ตาสํ วิสฺสชฺชเนเนว อโตฺถ ปกาสิโตฯ
349. Tato paraṃ yattha sativinayotiādikā sammukhāvinayaṃ amuñcitvā cha yamakapucchā vuttā, tāsaṃ vissajjaneneva attho pakāsito.
๓๕๑. สํสฎฺฐาทิปุจฺฉานํ วิสฺสชฺชเน สํสฎฺฐาติ สติวินยกมฺมวาจากฺขณสฺมิํเยว ทฺวินฺนมฺปิ สมถานํ สิทฺธตฺตา สมฺมุขาวินโยติ วา สติวินโยติ วา อิเม ธมฺมา สํสฎฺฐา, โน วิสํสฎฺฐาฯ ยสฺมา ปน กทลิกฺขเนฺธ ปตฺตวฎฺฎีนํ วิย น สกฺกา เตสํ วินิพฺภุชิตฺวา นานากรณํ ทเสฺสตุํ, เตน วุตฺตํ ‘‘น จ ลพฺภา อิเมสํ ธมฺมานํ วินิพฺภุชิตฺวา วินิพฺภุชิตฺวา นานากรณํ ปญฺญาเปตุ’’นฺติฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ
351. Saṃsaṭṭhādipucchānaṃ vissajjane saṃsaṭṭhāti sativinayakammavācākkhaṇasmiṃyeva dvinnampi samathānaṃ siddhattā sammukhāvinayoti vā sativinayoti vā ime dhammā saṃsaṭṭhā, no visaṃsaṭṭhā. Yasmā pana kadalikkhandhe pattavaṭṭīnaṃ viya na sakkā tesaṃ vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ dassetuṃ, tena vuttaṃ ‘‘na ca labbhā imesaṃ dhammānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetu’’nti. Esa nayo sabbattha.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi
๒. อธิกรณนิทานาทิ • 2. Adhikaraṇanidānādi
๓. อธิกรณมูลาทิ • 3. Adhikaraṇamūlādi
๔. อธิกรณปจฺจยาปตฺติ • 4. Adhikaraṇapaccayāpatti
๕. อธิกรณาธิปฺปาโย • 5. Adhikaraṇādhippāyo
๖. ปุจฺฉาวาโร • 6. Pucchāvāro
๘. สํสฎฺฐวาโร • 8. Saṃsaṭṭhavāro
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อธิกรณเภทวณฺณนา • Adhikaraṇabhedavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อธิกรณนิทานาทิวณฺณนา • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อธิกรณนิทานาทิวณฺณนา • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / อธิกรณนิทานาทิวณฺณนา • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
