| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
අධිකරණනිදානාදිවණ්‌ණනා
Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
342. කිංනිදානන්‌තිආදීසු ඡසු පදෙසු සමාසභාවං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘කිංනිදානමස්‌සා’’තිආදි. අස්‌සාති විවාදාධිකරණස්‌ස. ‘‘කිංනිදාන’’න්‌ති පදානං සතිපි සමාසභාවෙ බ්‍යඤ්‌ජනන්‌තපකතිකත්‌තා ‘‘කි’’න්‌ති නිග්‌ගහිතන්‌තභාවෙන උච්‌චාරණං කාතබ්‌බං. සබ්‌බානෙතානීති සබ්‌බානි නිදානන්‌තිආදීනි එතානි පදානි. වෙවචනානීති එකස්‌මිංයෙව ‘‘කාරණ’’න්‌ති අත්‌ථෙ විවිධානි වචනානි විවචනානි, තානියෙව වෙවචනානි. අථ වා විවිධං වචනමෙතස්‌සත්‌ථස්‌සාති විවචනං, කාරණසඞ්‌ඛාතො අත්‌ථො, අභිධෙය්‍යඅභිධානභාවෙන සම්‌බන්‌ධත්‌තා විවචනස්‌ස එතානි වෙවචනානි, පදානි.
342.Kiṃnidānantiādīsu chasu padesu samāsabhāvaṃ dassento āha ‘‘kiṃnidānamassā’’tiādi. Assāti vivādādhikaraṇassa. ‘‘Kiṃnidāna’’nti padānaṃ satipi samāsabhāve byañjanantapakatikattā ‘‘ki’’nti niggahitantabhāvena uccāraṇaṃ kātabbaṃ. Sabbānetānīti sabbāni nidānantiādīni etāni padāni. Vevacanānīti ekasmiṃyeva ‘‘kāraṇa’’nti atthe vividhāni vacanāni vivacanāni, tāniyeva vevacanāni. Atha vā vividhaṃ vacanametassatthassāti vivacanaṃ, kāraṇasaṅkhāto attho, abhidheyyaabhidhānabhāvena sambandhattā vivacanassa etāni vevacanāni, padāni.
‘‘අට්‌ඨාරසභෙදකරවත්‌ථුසඞ්‌ඛාතො’’ති ඉමිනා විවාදසරූපං දස්‌සෙති. විවාදන්‌ති අට්‌ඨාරසභෙදකරවත්‌ථුසඞ්‌ඛාතං විවාදං. එතන්‌ති ‘‘විවාදනිදාන’’න්‌ති එතං වචනං. අස්‌සාති අනුවාදාධිකරණස්‌ස. ඉදම්‌පීති ‘‘අනුවාදනිදාන’’න්‌ති වචනම්‌පි. අස්‌සාති ආපත්‌තාධිකරණස්‌ස. එතන්‌ති ‘‘ආපත්‌තිනිදාන’’න්‌ති වචනං. කිච්‌චමෙව බ්‍යඤ්‌ජනවඩ්‌ඪනවසෙන කිච්‌චයන්‌ති වුත්‌තං. අස්‌සාති කිච්‌චාධිකරණස්‌ස. සමනුභාසනාදීනං උප්‌පජ්‌ජනකකිච්‌චානන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. එතන්‌ති ‘‘කිච්‌චයනිදාන’’න්‌ති වචනං. එකපදයොජනාති එකෙන ‘‘නිදාන’’න්‌ති පදෙන යොජනා. සබ්‌බපදානීති සබ්‌බානි සමුදයාදීනි පදානි.
‘‘Aṭṭhārasabhedakaravatthusaṅkhāto’’ti iminā vivādasarūpaṃ dasseti. Vivādanti aṭṭhārasabhedakaravatthusaṅkhātaṃ vivādaṃ. Etanti ‘‘vivādanidāna’’nti etaṃ vacanaṃ. Assāti anuvādādhikaraṇassa. Idampīti ‘‘anuvādanidāna’’nti vacanampi. Assāti āpattādhikaraṇassa. Etanti ‘‘āpattinidāna’’nti vacanaṃ. Kiccameva byañjanavaḍḍhanavasena kiccayanti vuttaṃ. Assāti kiccādhikaraṇassa. Samanubhāsanādīnaṃ uppajjanakakiccānanti sambandho. Etanti ‘‘kiccayanidāna’’nti vacanaṃ. Ekapadayojanāti ekena ‘‘nidāna’’nti padena yojanā. Sabbapadānīti sabbāni samudayādīni padāni.
නවන්‌නන්‌ති ජාතිවසෙන ඡන්‌නං හෙතූනං නවසු අන්‌තොගධත්‌තා තිකවසෙනෙතං වුත්‌තං. බ්‍යඤ්‌ජනමත්‌තන්‌ති හෙතුපච්‌චයවසෙන බ්‍යඤ්‌ජනමෙව. හීති සච්‌චං, යස්‌මා වා. එත්‌ථාති තතියපුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනෙ.
Navannanti jātivasena channaṃ hetūnaṃ navasu antogadhattā tikavasenetaṃ vuttaṃ. Byañjanamattanti hetupaccayavasena byañjanameva. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etthāti tatiyapucchāvissajjane.
343. ද්‌වාදස මූලානීති එත්‌ථ ද්‌වාදසන්‌නං මූලානං සරූපං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘කොධඋපනාහයුගළකාදීනී’’තිආදි . එත්‌ථ (විභ. 833, 944) ආදිසද්‌දෙන මක්‌ඛපළාසයුගළ ඉස්‌සාමච්‌ඡරියයුගළ මායාසාඨෙය්‍යයුගළ පාපිච්‌ඡමිච්‌ඡාදිට්‌ඨියුගළ සන්‌දිට්‌ඨිපරාමාසිආධානග්‌ගාහිදුප්‌පටිනිස්‌සග්‌ගියුගළවසෙන පඤ්‌ච යුගළානි සඞ්‌ගණ්‌හාති. අජ්‌ඣත්‌තසන්‌තානප්‌පවත්‌තානීති නියකජ්‌ඣත්‌තසන්‌තානෙ පවත්‌තානි.
343.Dvādasa mūlānīti ettha dvādasannaṃ mūlānaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘kodhaupanāhayugaḷakādīnī’’tiādi . Ettha (vibha. 833, 944) ādisaddena makkhapaḷāsayugaḷa issāmacchariyayugaḷa māyāsāṭheyyayugaḷa pāpicchamicchādiṭṭhiyugaḷa sandiṭṭhiparāmāsiādhānaggāhiduppaṭinissaggiyugaḷavasena pañca yugaḷāni saṅgaṇhāti. Ajjhattasantānappavattānīti niyakajjhattasantāne pavattāni.
අට්‌ඨාරසභෙදකරවත්‌ථූනං සමුට්‌ඨානභාවං නිබ්‌බචනෙන පකාසෙන්‌තො ආහ ‘‘තං හී’’තිආදි. තන්‌ති අනුවාදාධිකරණං, සමුට්‌ඨාතීති සම්‌බන්‌ධො. එත්‌ථ ච ‘‘එතෙසූ’’ති ඉමිනා අධිකරණභාවං දස්‌සෙති. ‘‘එතෙහී’’ති ඉමිනා කරණභාවං දස්‌සෙති. තෙනාති කාරණෙන. අස්‌සාති විවාදාධිකරණස්‌ස. එතානීති අට්‌ඨාරසභෙදකරවත්‌ථූනි. සබ්‌බත්‌ථාති සබ්‌බෙසං අධිකරණානං සබ්‌බෙසු සමුට්‌ඨානෙසු.
Aṭṭhārasabhedakaravatthūnaṃ samuṭṭhānabhāvaṃ nibbacanena pakāsento āha ‘‘taṃ hī’’tiādi. Tanti anuvādādhikaraṇaṃ, samuṭṭhātīti sambandho. Ettha ca ‘‘etesū’’ti iminā adhikaraṇabhāvaṃ dasseti. ‘‘Etehī’’ti iminā karaṇabhāvaṃ dasseti. Tenāti kāraṇena. Assāti vivādādhikaraṇassa. Etānīti aṭṭhārasabhedakaravatthūni. Sabbatthāti sabbesaṃ adhikaraṇānaṃ sabbesu samuṭṭhānesu.
344. එකෙන අධිකරණෙන කිච්‌චාධිකරණෙනාති ඉදං වුත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. එතානීති අධිකරණානි. එකංසතොති එකංසෙන, එකකොට්‌ඨාසෙනාති අත්‌ථො. හීති සච්‌චං, යස්‌මා වා.
344. Ekena adhikaraṇena kiccādhikaraṇenāti idaṃ vuttanti sambandho. Etānīti adhikaraṇāni. Ekaṃsatoti ekaṃsena, ekakoṭṭhāsenāti attho. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
සාවසෙසාපත්‌ති සම්‌මති විය අනවසෙසාපත්‌ති න සම්‌මතීති යොජනා. කස්‌මා න සම්‌මතීති ආහ ‘‘න හී’’තිආදි. හීති යස්‌මා. සාති අනවසෙසා ආපත්‌ති. තතොති අනවසෙසාපත්‌තිතො. එත්‌ථ ච ‘‘න සක්‌කා දෙසෙතු’’න්‌ති ඉමිනා දෙසනාගාමිනියා අභාවං දීපෙති. ‘‘න සක්‌කා…පෙ.… පතිට්‌ඨාතු’’න්‌ති ඉමිනා වුට්‌ඨානගාමිනියා අභාවං දීපෙති.
Sāvasesāpatti sammati viya anavasesāpatti na sammatīti yojanā. Kasmā na sammatīti āha ‘‘na hī’’tiādi. Hīti yasmā. Sāti anavasesā āpatti. Tatoti anavasesāpattito. Ettha ca ‘‘na sakkā desetu’’nti iminā desanāgāminiyā abhāvaṃ dīpeti. ‘‘Na sakkā…pe… patiṭṭhātu’’nti iminā vuṭṭhānagāminiyā abhāvaṃ dīpeti.
349. තතොති නයතො. යත්‌ථ සතිවිනයොතිආදිකා ඡ යමකපුච්‌ඡාති සම්‌බන්‌ධො. තාසන්‌ති පුච්‌ඡානං. පකාසිතොති පාකටො.
349.Tatoti nayato. Yattha sativinayotiādikā cha yamakapucchāti sambandho. Tāsanti pucchānaṃ. Pakāsitoti pākaṭo.
351. ද්‌වින්‌නම්‌පි සමථානන්‌ති සම්‌මුඛාවිනයසතිවිනයවසෙන ද්‌වින්‌නම්‌පි සමථානං. යස්‌මාති යෙන කාරණෙන න සක්‌කාති සම්‌බන්‌ධො. පත්‌තවට්‌ටීනං නානාකරණන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. තෙසන්‌ති සම්‌මුඛාවිනයසතිවිනයානං නානාකරණන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. අයං පනෙත්‌ථ යොජනා – යස්‌මා කදලික්‌ඛන්‌ධෙ පත්‌තවට්‌ටීනං නානාකරණං විනිබ්‌භුජ්‌ජිත්‌වා දස්‌සෙතුං න සක්‌කා විය තෙසං නානාකරණං විනිබ්‌භුජ්‌ජිත්‌වා දස්‌සෙතුං න සක්‌කාති. තෙනාති කාරණෙන. සබ්‌බත්‌ථාති සබ්‌බෙසු විස්‌සජ්‌ජනෙසු.
351.Dvinnampi samathānanti sammukhāvinayasativinayavasena dvinnampi samathānaṃ. Yasmāti yena kāraṇena na sakkāti sambandho. Pattavaṭṭīnaṃ nānākaraṇanti sambandho. Tesanti sammukhāvinayasativinayānaṃ nānākaraṇanti sambandho. Ayaṃ panettha yojanā – yasmā kadalikkhandhe pattavaṭṭīnaṃ nānākaraṇaṃ vinibbhujjitvā dassetuṃ na sakkā viya tesaṃ nānākaraṇaṃ vinibbhujjitvā dassetuṃ na sakkāti. Tenāti kāraṇena. Sabbatthāti sabbesu vissajjanesu.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi
2. අධිකරණනිදානාදි • 2. Adhikaraṇanidānādi
3. අධිකරණමූලාදි • 3. Adhikaraṇamūlādi
4. අධිකරණපච්‌චයාපත්‌ති • 4. Adhikaraṇapaccayāpatti
6. පුච්‌ඡාවාරො • 6. Pucchāvāro
8. සංසට්‌ඨවාරො • 8. Saṃsaṭṭhavāro
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / අධිකරණනිදානාදිවණ්‌ණනා • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අධිකරණභෙදවණ්‌ණනා • Adhikaraṇabhedavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / අධිකරණනිදානාදිවණ්‌ණනා • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / අධිකරණනිදානාදිවණ්‌ණනා • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
