| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ਅਧਿਕਰਣਨਿਦਾਨਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
੩੪੨. ਕਿਂਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਛਸੁ ਪਦੇਸੁ ਸਮਾਸਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਿਂਨਿਦਾਨਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ। ‘‘ਕਿਂਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਾਨਂ ਸਤਿਪਿ ਸਮਾਸਭਾવੇ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਪਕਤਿਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਿ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਭਾવੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਏਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ। વੇવਚਨਾਨੀਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇવ ‘‘ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੇ વਿવਿਧਾਨਿ વਚਨਾਨਿ વਿવਚਨਾਨਿ, ਤਾਨਿਯੇવ વੇવਚਨਾਨਿ। ਅਥ વਾ વਿવਿਧਂ વਚਨਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸਾਤਿ વਿવਚਨਂ, ਕਾਰਣਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਅਭਿਧਾਨਭਾવੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤ੍ਤਾ વਿવਚਨਸ੍ਸ ਏਤਾਨਿ વੇવਚਨਾਨਿ, ਪਦਾਨਿ।
342.Kiṃnidānantiādīsu chasu padesu samāsabhāvaṃ dassento āha ‘‘kiṃnidānamassā’’tiādi. Assāti vivādādhikaraṇassa. ‘‘Kiṃnidāna’’nti padānaṃ satipi samāsabhāve byañjanantapakatikattā ‘‘ki’’nti niggahitantabhāvena uccāraṇaṃ kātabbaṃ. Sabbānetānīti sabbāni nidānantiādīni etāni padāni. Vevacanānīti ekasmiṃyeva ‘‘kāraṇa’’nti atthe vividhāni vacanāni vivacanāni, tāniyeva vevacanāni. Atha vā vividhaṃ vacanametassatthassāti vivacanaṃ, kāraṇasaṅkhāto attho, abhidheyyaabhidhānabhāvena sambandhattā vivacanassa etāni vevacanāni, padāni.
‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੁਸਙ੍ਖਾਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ વਿવਾਦਸਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। વਿવਾਦਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੁਸਙ੍ਖਾਤਂ વਿવਾਦਂ। ਏਤਨ੍ਤਿ ‘‘વਿવਾਦਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ વਚਨਂ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨੁવਾਦਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ। ਇਦਮ੍ਪੀਤਿ ‘‘ਅਨੁવਾਦਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਮ੍ਪਿ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ। ਏਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਂ। ਕਿਚ੍ਚਮੇવ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨવਡ੍ਢਨવਸੇਨ ਕਿਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ। ਸਮਨੁਭਾਸਨਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਕਿਚ੍ਚਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਿਚ੍ਚਯਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਂ। ਏਕਪਦਯੋਜਨਾਤਿ ਏਕੇਨ ‘‘ਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇਨ ਯੋਜਨਾ। ਸਬ੍ਬਪਦਾਨੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਸਮੁਦਯਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ।
‘‘Aṭṭhārasabhedakaravatthusaṅkhāto’’ti iminā vivādasarūpaṃ dasseti. Vivādanti aṭṭhārasabhedakaravatthusaṅkhātaṃ vivādaṃ. Etanti ‘‘vivādanidāna’’nti etaṃ vacanaṃ. Assāti anuvādādhikaraṇassa. Idampīti ‘‘anuvādanidāna’’nti vacanampi. Assāti āpattādhikaraṇassa. Etanti ‘‘āpattinidāna’’nti vacanaṃ. Kiccameva byañjanavaḍḍhanavasena kiccayanti vuttaṃ. Assāti kiccādhikaraṇassa. Samanubhāsanādīnaṃ uppajjanakakiccānanti sambandho. Etanti ‘‘kiccayanidāna’’nti vacanaṃ. Ekapadayojanāti ekena ‘‘nidāna’’nti padena yojanā. Sabbapadānīti sabbāni samudayādīni padāni.
ਨવਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿવਸੇਨ ਛਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਨવਸੁ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ ਤਿਕવਸੇਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਯਸ੍ਮਾ વਾ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਤਤਿਯਪੁਚ੍ਛਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ।
Navannanti jātivasena channaṃ hetūnaṃ navasu antogadhattā tikavasenetaṃ vuttaṃ. Byañjanamattanti hetupaccayavasena byañjanameva. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etthāti tatiyapucchāvissajjane.
੩੪੩. ਦ੍વਾਦਸ ਮੂਲਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍વਾਦਸਨ੍ਨਂ ਮੂਲਾਨਂ ਸਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕੋਧਉਪਨਾਹਯੁਗਲ਼ਕਾਦੀਨੀ’’ਤਿਆਦਿ । ਏਤ੍ਥ (વਿਭ॰ ੮੩੩, ੯੪੪) ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਮਕ੍ਖਪਲ਼ਾਸਯੁਗਲ਼ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਯੁਗਲ਼ ਮਾਯਾਸਾਠੇਯ੍ਯਯੁਗਲ਼ ਪਾਪਿਚ੍ਛਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯੁਗਲ਼ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸਿਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹਿਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੁਗਲ਼વਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਯੁਗਲ਼ਾਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪવਤ੍ਤਾਨਿ।
343.Dvādasa mūlānīti ettha dvādasannaṃ mūlānaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘kodhaupanāhayugaḷakādīnī’’tiādi . Ettha (vibha. 833, 944) ādisaddena makkhapaḷāsayugaḷa issāmacchariyayugaḷa māyāsāṭheyyayugaḷa pāpicchamicchādiṭṭhiyugaḷa sandiṭṭhiparāmāsiādhānaggāhiduppaṭinissaggiyugaḷavasena pañca yugaḷāni saṅgaṇhāti. Ajjhattasantānappavattānīti niyakajjhattasantāne pavattāni.
ਅਟ੍ਠਾਰਸਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਨਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਭਾવਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨੇਨ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ, ਸਮੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਏਤੇਸੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਕਰਣਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਏਤੇਹੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਰਣਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤੇਨਾਤਿ ਕਾਰਣੇਨ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ। ਏਤਾਨੀਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਨਿ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਧਿਕਰਣਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਸੁ।
Aṭṭhārasabhedakaravatthūnaṃ samuṭṭhānabhāvaṃ nibbacanena pakāsento āha ‘‘taṃ hī’’tiādi. Tanti anuvādādhikaraṇaṃ, samuṭṭhātīti sambandho. Ettha ca ‘‘etesū’’ti iminā adhikaraṇabhāvaṃ dasseti. ‘‘Etehī’’ti iminā karaṇabhāvaṃ dasseti. Tenāti kāraṇena. Assāti vivādādhikaraṇassa. Etānīti aṭṭhārasabhedakaravatthūni. Sabbatthāti sabbesaṃ adhikaraṇānaṃ sabbesu samuṭṭhānesu.
੩੪੪. ਏਕੇਨ ਅਧਿਕਰਣੇਨ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨਾਤਿ ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤਾਨੀਤਿ ਅਧਿਕਰਣਾਨਿ। ਏਕਂਸਤੋਤਿ ਏਕਂਸੇਨ, ਏਕਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਯਸ੍ਮਾ વਾ।
344. Ekena adhikaraṇena kiccādhikaraṇenāti idaṃ vuttanti sambandho. Etānīti adhikaraṇāni. Ekaṃsatoti ekaṃsena, ekakoṭṭhāsenāti attho. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
ਸਾવਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਤਿ વਿਯ ਅਨવਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿ ਨ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਹੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ। ਸਾਤਿ ਅਨવਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਤਤੋਤਿ ਅਨવਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਤੋ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦੇਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਯਾ ਅਭਾવਂ ਦੀਪੇਤਿ। ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ…ਪੇ॰… ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ વੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਯਾ ਅਭਾવਂ ਦੀਪੇਤਿ।
Sāvasesāpatti sammati viya anavasesāpatti na sammatīti yojanā. Kasmā na sammatīti āha ‘‘na hī’’tiādi. Hīti yasmā. Sāti anavasesā āpatti. Tatoti anavasesāpattito. Ettha ca ‘‘na sakkā desetu’’nti iminā desanāgāminiyā abhāvaṃ dīpeti. ‘‘Na sakkā…pe… patiṭṭhātu’’nti iminā vuṭṭhānagāminiyā abhāvaṃ dīpeti.
੩੪੯. ਤਤੋਤਿ ਨਯਤੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਤਿવਿਨਯੋਤਿਆਦਿਕਾ ਛ ਯਮਕਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਾਸਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਨਂ। ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ ਪਾਕਟੋ।
349.Tatoti nayato. Yattha sativinayotiādikā cha yamakapucchāti sambandho. Tāsanti pucchānaṃ. Pakāsitoti pākaṭo.
੩੫੧. ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮਥਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯਸਤਿવਿਨਯવਸੇਨ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮਥਾਨਂ। ਯਸ੍ਮਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਤ੍ਤવਟ੍ਟੀਨਂ ਨਾਨਾਕਰਣਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯਸਤਿવਿਨਯਾਨਂ ਨਾਨਾਕਰਣਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ – ਯਸ੍ਮਾ ਕਦਲਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਤ੍ਤવਟ੍ਟੀਨਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ વਿਨਿਬ੍ਭੁਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ વਿਯ ਤੇਸਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ વਿਨਿਬ੍ਭੁਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ। ਤੇਨਾਤਿ ਕਾਰਣੇਨ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਸੁ।
351.Dvinnampi samathānanti sammukhāvinayasativinayavasena dvinnampi samathānaṃ. Yasmāti yena kāraṇena na sakkāti sambandho. Pattavaṭṭīnaṃ nānākaraṇanti sambandho. Tesanti sammukhāvinayasativinayānaṃ nānākaraṇanti sambandho. Ayaṃ panettha yojanā – yasmā kadalikkhandhe pattavaṭṭīnaṃ nānākaraṇaṃ vinibbhujjitvā dassetuṃ na sakkā viya tesaṃ nānākaraṇaṃ vinibbhujjitvā dassetuṃ na sakkāti. Tenāti kāraṇena. Sabbatthāti sabbesu vissajjanesu.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਪਰਿવਾਰਪਾਲ਼ਿ • Parivārapāḷi
੨. ਅਧਿਕਰਣਨਿਦਾਨਾਦਿ • 2. Adhikaraṇanidānādi
੩. ਅਧਿਕਰਣਮੂਲਾਦਿ • 3. Adhikaraṇamūlādi
੪. ਅਧਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾਪਤ੍ਤਿ • 4. Adhikaraṇapaccayāpatti
੬. ਪੁਚ੍ਛਾવਾਰੋ • 6. Pucchāvāro
੮. ਸਂਸਟ੍ਠવਾਰੋ • 8. Saṃsaṭṭhavāro
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਰਿવਾਰ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Parivāra-aṭṭhakathā / ਅਧਿਕਰਣਨਿਦਾਨਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਅਧਿਕਰਣਭੇਦવਣ੍ਣਨਾ • Adhikaraṇabhedavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਅਧਿਕਰਣਨਿਦਾਨਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਅਧਿਕਰਣਨਿਦਾਨਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
