Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ஸமத²பே⁴த³வண்ணனா
Samathabhedavaṇṇanā
அதி⁴கரணபரியாயவாராதி³வண்ணனா
Adhikaraṇapariyāyavārādivaṇṇanā
293-4. லோப⁴காரணா விவாத³னதோ ‘‘லோபோ⁴ புப்³ப³ங்க³மோ’’தி வுத்தங். ஏவங் ஸேஸேஸு. டா²னானீதிஆதீ³னி காரணவேவசனானி. காரணஞ்ஹி திட்ட²ந்தி எத்தா²தி டா²னங், வஸந்தி எத்தா²தி வத்து², ப⁴வந்தி எத்தா²தி பூ⁴மீதி வுச்சதி. கே திட்ட²ந்தி வஸந்தி ப⁴வந்தி சாதி? விவாதா³தி⁴கரணாத³யோ. குஸலாகுஸலாப்³யாகதசித்தோ ஹுத்வா விவத³னதோ ‘‘நவ ஹேதூ’’தி வுத்தங். கோத⁴னோ ஹோதி உபனாஹீதிஆதீ³னி த்³வாத³ஸ மூலானி. அக்கோஸந்தேன ஹி சதூஸு விபத்தீஸு ஏகேன அனுவத³னதோ ‘‘சதஸ்ஸோ விபத்தியோ டா²னானீ’’தி வுத்தங். சுத்³த³ஸ மூலானீதி விவாதா³தி⁴கரணே வுத்தா த்³வாத³ஸ, காயோ, வாசா ச.
293-4.Lobhakāraṇāvivādanato ‘‘lobho pubbaṅgamo’’ti vuttaṃ. Evaṃ sesesu. Ṭhānānītiādīni kāraṇavevacanāni. Kāraṇañhi tiṭṭhanti etthāti ṭhānaṃ, vasanti etthāti vatthu, bhavanti etthāti bhūmīti vuccati. Ke tiṭṭhanti vasanti bhavanti cāti? Vivādādhikaraṇādayo. Kusalākusalābyākatacitto hutvā vivadanato ‘‘nava hetū’’ti vuttaṃ. Kodhano hoti upanāhītiādīni dvādasa mūlāni. Akkosantena hi catūsu vipattīsu ekena anuvadanato ‘‘catasso vipattiyo ṭhānānī’’ti vuttaṃ. Cuddasa mūlānīti vivādādhikaraṇe vuttā dvādasa, kāyo, vācā ca.
295-6. ஸத்த ஆபத்திக்க²ந்தா⁴ டா²னானீதி எத்த² ‘‘ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜித்வா படிச்சா²தெ³ந்தஸ்ஸ யா ஆபத்தி ஹோதி, தஸ்ஸா ஆபத்தியா புப்³பே³ ஆபன்னா ஆபத்தி டா²னங் ஹோதீ’’தி வுத்தங். ‘‘நத்தி² ஆபத்தாதி⁴கரணங் குஸலந்தி வசனதோ நத்தி² ஆபத்தாதி⁴கரணஸ்ஸ குஸலஹேது, குஸலசித்தங் பன அங்க³ங் ஹோதீ’’தி லிகி²தங். சத்தாரி கம்மானி டா²னானீதி எத்த² ‘‘ஏவங் கத்தப்³ப³ந்தி டி²தபாளி கம்மங் நாம. ‘யதா²டி²தபாளிவஸேன கரொந்தானங் கிரியா கிச்சாதி⁴கரணங் நாமா’’’தி வுத்தங், ‘‘பாளிஅனுஸாரேன படிகாதப்³ப³லக்க²ணங் வா கம்மங். ததே²வ கரணங் கிச்சாதி⁴கரண’’ந்தி ச. ஞத்திஞத்திது³தியஞத்திசதுத்த²கம்மானி ஞத்திதோ ஜாயந்தி, அபலோகனகம்மங் அபலோகனதோ, ‘‘கிச்சாதி⁴கரணங் ஏகேன ஸமதே²ன ஸம்மதி ஸம்பஜ்ஜதீதி அத்தோ²’’தி லிகி²தங். ஸியுந்தி ஹொந்தி. கத²ஞ்ச ஸியாதி கத²ங் ஹோதி. விவாதா³தி⁴கரணஸ்ஸ த்³வேதி தே த்³வே ட²பெத்வா அஞ்ஞேஹி ந ஸம்மதி.
295-6.Satta āpattikkhandhā ṭhānānīti ettha ‘‘āpattiṃ āpajjitvā paṭicchādentassa yā āpatti hoti, tassā āpattiyā pubbe āpannā āpatti ṭhānaṃ hotī’’ti vuttaṃ. ‘‘Natthi āpattādhikaraṇaṃ kusalanti vacanato natthi āpattādhikaraṇassa kusalahetu, kusalacittaṃ pana aṅgaṃ hotī’’ti likhitaṃ. Cattāri kammāni ṭhānānīti ettha ‘‘evaṃ kattabbanti ṭhitapāḷi kammaṃ nāma. ‘Yathāṭhitapāḷivasena karontānaṃ kiriyā kiccādhikaraṇaṃ nāmā’’’ti vuttaṃ, ‘‘pāḷianusārena paṭikātabbalakkhaṇaṃ vā kammaṃ. Tatheva karaṇaṃ kiccādhikaraṇa’’nti ca. Ñattiñattidutiyañatticatutthakammāni ñattito jāyanti, apalokanakammaṃ apalokanato, ‘‘kiccādhikaraṇaṃ ekena samathena sammati sampajjatīti attho’’ti likhitaṃ. Siyunti honti. Kathañca siyāti kathaṃ hoti. Vivādādhikaraṇassa dveti te dve ṭhapetvā aññehi na sammati.
297. ஸாதா⁴ரணாதி தங் ஸமேதப்³பா³.
297.Sādhāraṇāti taṃ sametabbā.
298. தப்³பா⁴கி³யாதி தங்கொட்டா²ஸா.
298.Tabbhāgiyāti taṃkoṭṭhāsā.
299. ஏகாதி⁴கரணங் ஸப்³பே³ ஸமதா² ஸமக்³கா³ ஹுத்வா ஸமேதுங் ப⁴ப்³பா³தி புச்ச²ந்தோ ‘‘ஸமதா² ஸமத²ஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணா’’தி ஆஹ. ஸமதா² ஸமத²ஸ்ஸா ஸியா ஸாதா⁴ரணா ஸியா அஸாதா⁴ரணா.
299. Ekādhikaraṇaṃ sabbe samathā samaggā hutvā sametuṃ bhabbāti pucchanto ‘‘samathā samathassa sādhāraṇā’’ti āha. Samathā samathassā siyā sādhāraṇā siyā asādhāraṇā.
300. ஸமதா² ஸமத²ஸ்ஸ தப்³பா⁴கி³யவாரேபி ஏஸேவ நயோ.
300. Samathā samathassa tabbhāgiyavārepi eseva nayo.
301. இமே ஸமதா² ஸமதா², ந ஸம்முகா²வினயோதி அத்தோ².
301. Ime samathā samathā, na sammukhāvinayoti attho.
302. ‘‘ஸமதா² வினயோ’’திபி வுச்சதி, தஸ்மா வினயோ ஸம்முகா²வினயோதி வினயவாரோ உத்³த⁴டோ ஸியா. ந ஸம்முகா²வினயோதி ஸம்முகா²வினயங் ட²பெத்வா ஸதிவினயாத³யோ ஸேஸஸமதா².
302. ‘‘Samathā vinayo’’tipi vuccati, tasmā vinayo sammukhāvinayoti vinayavāro uddhaṭo siyā. Na sammukhāvinayoti sammukhāvinayaṃ ṭhapetvā sativinayādayo sesasamathā.
303. ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஸம்முகா² படிஞ்ஞாதே தங் படிஜானநங் ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஸம்முக²தா நாம ஹோதீதி ‘‘தஸ்ஸ படிஜானநசித்தங் ஸந்தா⁴ய ‘ஸம்முகா²வினயோ குஸலோ’திஆதி³ வுத்த’’ந்தி வத³ந்தி. நத்தி² ஸம்முகா²வினயோ அகுஸலோதி ‘‘த⁴ம்மவினயபுக்³க³லஸம்முக²தாஹி திவங்கி³கோ ஸம்முகா²வினயோ ஏதேஹி வினா நத்தி². தத்த² குஸலசித்தேஹி கரணகாலே குஸலோ, அரஹந்தானங் கரணகாலே அப்³யாகதோ, ஏதேஸங் அகுஸலபடிபக்க²த்தா அகுஸலஸ்ஸ ஸம்ப⁴வோ நத்தி², தஸ்மா ‘நத்தி² ஸம்முகா²வினயோ அகுஸலோ’தி வுத்த’’ந்தி லிகி²தங். ‘‘யேபு⁴ய்யஸிகா அத⁴ம்மவாதீ³ஹி வூபஸமனகாலே ஸலாகக்³கா³ஹாபகே த⁴ம்மவாதி³ம்ஹி குஸலா, த⁴ம்மவாதீ³னம்பி அத⁴ம்மவாதி³ம்ஹி ஸலாகக்³கா³ஹாபகே ஜாதே அகுஸலா, ஸப்³ப³த்த² அரஹதோ வஸேனேவ அப்³யாகததா, அனரஹதோ ஸஞ்சிச்ச ஸதிவினயதா³னே ஸதிவினயோ அகுஸலோ, அமூள்ஹவினயோ அனும்மத்தகஸ்ஸ தா³னே, படிஞ்ஞாதகரணங் மூள்ஹஸ்ஸ அஜானநதோ படிஞ்ஞாயகரணே, தஸ்ஸபாபியஸிகா ஸுத்³த⁴ஸ்ஸ கரணே, திணவத்தா²ரகங் மஹாகலஹே, ஸஞ்சிச்ச கரணே ச அகுஸல’’ந்தி லிகி²தங்.
303. Saṅghassa sammukhā paṭiññāte taṃ paṭijānanaṃ saṅghassa sammukhatā nāma hotīti ‘‘tassa paṭijānanacittaṃ sandhāya ‘sammukhāvinayo kusalo’tiādi vutta’’nti vadanti. Natthi sammukhāvinayo akusaloti ‘‘dhammavinayapuggalasammukhatāhi tivaṅgiko sammukhāvinayo etehi vinā natthi. Tattha kusalacittehi karaṇakāle kusalo, arahantānaṃ karaṇakāle abyākato, etesaṃ akusalapaṭipakkhattā akusalassa sambhavo natthi, tasmā ‘natthi sammukhāvinayo akusalo’ti vutta’’nti likhitaṃ. ‘‘Yebhuyyasikā adhammavādīhi vūpasamanakāle salākaggāhāpake dhammavādimhi kusalā, dhammavādīnampi adhammavādimhi salākaggāhāpake jāte akusalā, sabbattha arahato vaseneva abyākatatā, anarahato sañcicca sativinayadāne sativinayo akusalo, amūḷhavinayo anummattakassa dāne, paṭiññātakaraṇaṃ mūḷhassa ajānanato paṭiññāyakaraṇe, tassapāpiyasikā suddhassa karaṇe, tiṇavatthārakaṃ mahākalahe, sañcicca karaṇe ca akusala’’nti likhitaṃ.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / பரிவாரபாளி • Parivārapāḷi
6. அதி⁴கரணபரியாயவாரோ • 6. Adhikaraṇapariyāyavāro
7. ஸாதா⁴ரணவாரோ • 7. Sādhāraṇavāro
8. தப்³பா⁴கி³யவாரோ • 8. Tabbhāgiyavāro
9. ஸமதா² ஸமத²ஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணவாரோ • 9. Samathā samathassa sādhāraṇavāro
10. ஸமதா² ஸமத²ஸ்ஸ தப்³பா⁴கி³யவாரோ • 10. Samathā samathassa tabbhāgiyavāro
11. ஸமத²ஸம்முகா²வினயவாரோ • 11. Samathasammukhāvinayavāro
12. வினயவாரோ • 12. Vinayavāro
13. குஸலவாரோ • 13. Kusalavāro
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā
அதி⁴கரணபரியாயவாரகதா²வண்ணனா • Adhikaraṇapariyāyavārakathāvaṇṇanā
தப்³பா⁴கி³யவாரகதா²வண்ணனா • Tabbhāgiyavārakathāvaṇṇanā
ஸமதா² ஸமத²ஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணவாரகதா²வண்ணனா • Samathā samathassa sādhāraṇavārakathāvaṇṇanā
வினயவாரகதா²வண்ணனா • Vinayavārakathāvaṇṇanā
குஸலவாரகதா²வண்ணனா • Kusalavārakathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā
அதி⁴கரணபரியாயவாரவண்ணனா • Adhikaraṇapariyāyavāravaṇṇanā
ஸாதா⁴ரணவாராதி³வண்ணனா • Sādhāraṇavārādivaṇṇanā
ஸமதா²ஸமத²ஸ்ஸஸாதா⁴ரணவாரவண்ணனா • Samathāsamathassasādhāraṇavāravaṇṇanā
ஸமத²ஸம்முகா²வினயவாராதி³வண்ணனா • Samathasammukhāvinayavārādivaṇṇanā