| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi |
สมถเภโท
Samathabhedo
๖. อธิกรณปริยายวาโร
6. Adhikaraṇapariyāyavāro
๒๙๒. วิวาทาธิกรณสฺส – กิํ ปุพฺพงฺคมํ? กติ ฐานานิ? กติ วตฺถูนิ? กติ ภูมิโย? กติ เหตู? กติ มูลานิ? กติหากาเรหิ วิวทติ? วิวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ?
292. Vivādādhikaraṇassa – kiṃ pubbaṅgamaṃ? Kati ṭhānāni? Kati vatthūni? Kati bhūmiyo? Kati hetū? Kati mūlāni? Katihākārehi vivadati? Vivādādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammati?
อนุวาทาธิกรณสฺส – กิํ ปุพฺพงฺคมํ? กติ ฐานานิ? กติ วตฺถูนิ? กติ ภูมิโย? กติ เหตู? กติ มูลานิ? กติหากาเรหิ อนุวทติ? อนุวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ?
Anuvādādhikaraṇassa – kiṃ pubbaṅgamaṃ? Kati ṭhānāni? Kati vatthūni? Kati bhūmiyo? Kati hetū? Kati mūlāni? Katihākārehi anuvadati? Anuvādādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammati?
อาปตฺตาธิกรณสฺส – กิํ ปุพฺพงฺคมํ? กติ ฐานานิ? กติ วตฺถูนิ? กติ ภูมิโย? กติ เหตู? กติ มูลานิ? กติหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชติ? อาปตฺตาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ?
Āpattādhikaraṇassa – kiṃ pubbaṅgamaṃ? Kati ṭhānāni? Kati vatthūni? Kati bhūmiyo? Kati hetū? Kati mūlāni? Katihākārehi āpattiṃ āpajjati? Āpattādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammati?
กิจฺจาธิกรณสฺส – กิํ ปุพฺพงฺคมํ? กติ ฐานานิ? กติ วตฺถูนิ? กติ ภูมิโย? กติ เหตู? กติ มูลานิ? กติหากาเรหิ กิจฺจํ ชายติ? กิจฺจาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ?
Kiccādhikaraṇassa – kiṃ pubbaṅgamaṃ? Kati ṭhānāni? Kati vatthūni? Kati bhūmiyo? Kati hetū? Kati mūlāni? Katihākārehi kiccaṃ jāyati? Kiccādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammati?
๒๙๓. วิวาทาธิกรณสฺส กิํ ปุพฺพงฺคมนฺติ? โลโภ ปุพฺพงฺคโม, โทโส ปุพฺพงฺคโม, โมโห ปุพฺพงฺคโม, อโลโภ ปุพฺพงฺคโม, อโทโส ปุพฺพงฺคโม, อโมโห ปุพฺพงฺคโมฯ กติ ฐานานีติ? อฎฺฐารส เภทกรวตฺถูนิ ฐานานิฯ กติ วตฺถูนีติ? อฎฺฐารส เภทกรวตฺถูนิฯ กติ ภูมิโยติ? อฎฺฐารส เภทกรวตฺถูนิ ภูมิโยฯ กติ เหตูติ? นว เหตู – ตโย กุสลเหตู , ตโย อกุสลเหตู, ตโย อพฺยากตเหตูฯ กติ มูลานีติ? ทฺวาทส มูลานิฯ กติหากาเรหิ วิวทตีติ? ทฺวีหากาเรหิ วิวทติ – ธมฺมทิฎฺฐิ วา อธมฺมทิฎฺฐิ วาฯ 1 วิวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมตีติ? วิวาทาธิกรณํ ทฺวีหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จฯ
293. Vivādādhikaraṇassa kiṃ pubbaṅgamanti? Lobho pubbaṅgamo, doso pubbaṅgamo, moho pubbaṅgamo, alobho pubbaṅgamo, adoso pubbaṅgamo, amoho pubbaṅgamo. Kati ṭhānānīti? Aṭṭhārasa bhedakaravatthūni ṭhānāni. Kati vatthūnīti? Aṭṭhārasa bhedakaravatthūni. Kati bhūmiyoti? Aṭṭhārasa bhedakaravatthūni bhūmiyo. Kati hetūti? Nava hetū – tayo kusalahetū , tayo akusalahetū, tayo abyākatahetū. Kati mūlānīti? Dvādasa mūlāni. Katihākārehi vivadatīti? Dvīhākārehi vivadati – dhammadiṭṭhi vā adhammadiṭṭhi vā. 2 Vivādādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammatīti? Vivādādhikaraṇaṃ dvīhi samathehi sammati – sammukhāvinayena ca yebhuyyasikāya ca.
๒๙๔. อนุวาทาธิกรณสฺส กิํ ปุพฺพงฺคมนฺติ? โลโภ ปุพฺพงฺคโม, โทโส ปุพฺพงฺคโม, โมโห ปุพฺพงฺคโม, อโลโภ ปุพฺพงฺคโม, อโทโส ปุพฺพงฺคโม, อโมโห ปุพฺพงฺคโมฯ กติ ฐานานีติ? จตโสฺส วิปตฺติโย ฐานานิฯ กติ วตฺถูนีติ? จตโสฺส วิปตฺติโย วตฺถูนิฯ กติ ภูมิโยติ? จตโสฺส วิปตฺติโย ภูมิโยฯ กติ เหตูติ? นว เหตู – ตโย กุสลเหตู, ตโย อกุสลเหตู, ตโย อพฺยากตเหตูฯ กติ มูลานีติ? จุทฺทส มูลานิฯ กติหากาเรหิ อนุวทตีติ? ทฺวีหากาเรหิ อนุวทติ – วตฺถุโต วา อาปตฺติโต วาฯ 3 อนุวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมตีติ? อนุวาทาธิกรณํ จตูหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จฯ
294. Anuvādādhikaraṇassa kiṃ pubbaṅgamanti? Lobho pubbaṅgamo, doso pubbaṅgamo, moho pubbaṅgamo, alobho pubbaṅgamo, adoso pubbaṅgamo, amoho pubbaṅgamo. Kati ṭhānānīti? Catasso vipattiyo ṭhānāni. Kati vatthūnīti? Catasso vipattiyo vatthūni. Kati bhūmiyoti? Catasso vipattiyo bhūmiyo. Kati hetūti? Nava hetū – tayo kusalahetū, tayo akusalahetū, tayo abyākatahetū. Kati mūlānīti? Cuddasa mūlāni. Katihākārehi anuvadatīti? Dvīhākārehi anuvadati – vatthuto vā āpattito vā. 4 Anuvādādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammatīti? Anuvādādhikaraṇaṃ catūhi samathehi sammati – sammukhāvinayena ca sativinayena ca amūḷhavinayena ca tassapāpiyasikāya ca.
๒๙๕. อาปตฺตาธิกรณสฺส กิํ ปุพฺพงฺคมนฺติ? โลโภ ปุพฺพงฺคโม, โทโส ปุพฺพงฺคโม, โมโห ปุพฺพงฺคโม, อโลโภ ปุพฺพงฺคโม, อโทโส ปุพฺพงฺคโม, อโมโห ปุพฺพงฺคโมฯ กติ ฐานานีติ? สตฺต อาปตฺติกฺขนฺธา ฐานานิฯ กติ วตฺถูนีติ? สตฺต อาปตฺติกฺขนฺธา วตฺถูนิฯ กติ ภูมิโยติ? สตฺต อาปตฺติกฺขนฺธา ภูมิโยฯ กติ เหตูติ? ฉ เหตู 5 – ตโย อกุสลเหตู, ตโย อพฺยากตเหตูฯ กติ มูลานีติ? ฉ อาปตฺติสมุฎฺฐานานิ มูลานิ ฯ กติหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชตีติ? ฉหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชติ – อลชฺชิตา, อญฺญาณตา, กุกฺกุจฺจปกตตา, อกปฺปิเย กปฺปิยสญฺญิตา, กปฺปิเย อกปฺปิยสญฺญิตา, สติสโมฺมสาฯ 6 อาปตฺตาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมตีติ? อาปตฺตาธิกรณํ ตีหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ ปฎิญฺญาตกรเณน จ, สมฺมุขาวินเยน จ ติณวตฺถารเกน จฯ
295. Āpattādhikaraṇassa kiṃ pubbaṅgamanti? Lobho pubbaṅgamo, doso pubbaṅgamo, moho pubbaṅgamo, alobho pubbaṅgamo, adoso pubbaṅgamo, amoho pubbaṅgamo. Kati ṭhānānīti? Satta āpattikkhandhā ṭhānāni. Kati vatthūnīti? Satta āpattikkhandhā vatthūni. Kati bhūmiyoti? Satta āpattikkhandhā bhūmiyo. Kati hetūti? Cha hetū 7 – tayo akusalahetū, tayo abyākatahetū. Kati mūlānīti? Cha āpattisamuṭṭhānāni mūlāni . Katihākārehi āpattiṃ āpajjatīti? Chahākārehi āpattiṃ āpajjati – alajjitā, aññāṇatā, kukkuccapakatatā, akappiye kappiyasaññitā, kappiye akappiyasaññitā, satisammosā. 8 Āpattādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammatīti? Āpattādhikaraṇaṃ tīhi samathehi sammati – sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena ca, sammukhāvinayena ca tiṇavatthārakena ca.
๒๙๖. กิจฺจาธิกรณสฺส กิํ ปุพฺพงฺคมนฺติ? โลโภ ปุพฺพงฺคโม, โทโส ปุพฺพงฺคโม, โมโห ปุพฺพงฺคโม, อโลโภ ปุพฺพงฺคโม, อโทโส ปุพฺพงฺคโม, อโมโห ปุพฺพงฺคโมฯ กติ ฐานานีติ? จตฺตาริ กมฺมานิ ฐานานิฯ กติ วตฺถูนีติ? จตฺตาริ กมฺมานิ วตฺถูนิฯ กติ ภูมิโยติ? จตฺตาริ กมฺมานิ ภูมิโยฯ กติ เหตูติ? นว เหตู – ตโย กุสลเหตู, ตโย อกุสลเหตู, ตโย อพฺยากตเหตูฯ กติ มูลานีติ? เอกํ มูลํ – สโงฺฆฯ กติหากาเรหิ กิจฺจํ ชายตีติ ? ทฺวีหากาเรหิ กิจฺจํ ชายติ – ญตฺติโต วา อปโลกนโต วาฯ 9 กิจฺจาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมตีติ? กิจฺจาธิกรณํ เอเกน สมเถน สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยนฯ
296. Kiccādhikaraṇassa kiṃ pubbaṅgamanti? Lobho pubbaṅgamo, doso pubbaṅgamo, moho pubbaṅgamo, alobho pubbaṅgamo, adoso pubbaṅgamo, amoho pubbaṅgamo. Kati ṭhānānīti? Cattāri kammāni ṭhānāni. Kati vatthūnīti? Cattāri kammāni vatthūni. Kati bhūmiyoti? Cattāri kammāni bhūmiyo. Kati hetūti? Nava hetū – tayo kusalahetū, tayo akusalahetū, tayo abyākatahetū. Kati mūlānīti? Ekaṃ mūlaṃ – saṅgho. Katihākārehi kiccaṃ jāyatīti ? Dvīhākārehi kiccaṃ jāyati – ñattito vā apalokanato vā. 10 Kiccādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammatīti? Kiccādhikaraṇaṃ ekena samathena sammati – sammukhāvinayena.
กติ สมถา? สตฺต สมถาฯ สมฺมุขาวินโย, สติวินโย, อมูฬฺหวินโย, ปฎิญฺญาตกรณํ, เยภุยฺยสิกา, ตสฺสปาปิยสิกา, ติณวตฺถารโก – อิเม สตฺต สมถาฯ
Kati samathā? Satta samathā. Sammukhāvinayo, sativinayo, amūḷhavinayo, paṭiññātakaraṇaṃ, yebhuyyasikā, tassapāpiyasikā, tiṇavatthārako – ime satta samathā.
สิยา อิเม สตฺต สมถา ทส สมถา โหนฺติ, ทส สมถา สตฺต สมถา โหนฺติ วตฺถุวเสน ปริยาเยน สิยาติฯ
Siyā ime satta samathā dasa samathā honti, dasa samathā satta samathā honti vatthuvasena pariyāyena siyāti.
กถญฺจ สิยา? วิวาทาธิกรณสฺส เทฺว สมถา , อนุวาทาธิกรณสฺส จตฺตาโร สมถา, อาปตฺตาธิกรณสฺส ตโย สมถา, กิจฺจาธิกรณสฺส เอโก สมโถฯ เอวํ อิเม สตฺต สมถา ทส สมถา โหนฺติ, ทส สมถา สตฺต สมถา โหนฺติ วตฺถุวเสน ปริยาเยนฯ
Kathañca siyā? Vivādādhikaraṇassa dve samathā , anuvādādhikaraṇassa cattāro samathā, āpattādhikaraṇassa tayo samathā, kiccādhikaraṇassa eko samatho. Evaṃ ime satta samathā dasa samathā honti, dasa samathā satta samathā honti vatthuvasena pariyāyena.
ปริยายวาโร นิฎฺฐิโต ฉโฎฺฐฯ
Pariyāyavāro niṭṭhito chaṭṭho.
Footnotes:
Related texts:
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อธิกรณปริยายวารกถาวณฺณนา • Adhikaraṇapariyāyavārakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อธิกรณปริยายวาราทิวณฺณนา • Adhikaraṇapariyāyavārādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อธิกรณปริยายวารวณฺณนา • Adhikaraṇapariyāyavāravaṇṇanā
