| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
អធិករណសមថវណ្ណនា
Adhikaraṇasamathavaṇṇanā
គណនបរិច្ឆេទោតិ សង្ខ្យាបរិច្ឆេទោ។ អធិករីយន្តិ ឯត្ថាតិ អធិករណានិ។ កេ អធិករីយន្តិ? សមថា។ កថំ អធិករីយន្តិ? សមនវសេន។ តស្មា តេ តេសំ សមនវសេន បវត្តន្តីតិ អាហ ‘‘អធិករណានិ សមេន្តី’’តិអាទិ។ ឧប្បន្នានំ ឧប្បន្នានន្តិ ឧដ្ឋិតានំ ឧដ្ឋិតានំ។ កិញ្ចាបិ អធិករណដ្ឋេន ឯកវិធំ, តថាបិ វត្ថុវសេន នានា ហោតីតិ ‘‘អធិករណាន’’ន្តិ ពហុវចនំ កតំ។ ឥទានិ តស្ស នានាត្តំ ទស្សេត្វា វិវរិតុំ ‘‘វិវាទាធិករណ’’ន្តិអាទិមាហ។ វិវាទោយេវ អធិករណំ វិវាទាធិករណំ។ ឯស នយោ សេសេសុបិ។ សមថត្ថន្តិ សមនត្ថំ។
Gaṇanaparicchedoti saṅkhyāparicchedo. Adhikarīyanti etthāti adhikaraṇāni. Ke adhikarīyanti? Samathā. Kathaṃ adhikarīyanti? Samanavasena. Tasmā te tesaṃ samanavasena pavattantīti āha ‘‘adhikaraṇāni samentī’’tiādi. Uppannānaṃ uppannānanti uṭṭhitānaṃ uṭṭhitānaṃ. Kiñcāpi adhikaraṇaṭṭhena ekavidhaṃ, tathāpi vatthuvasena nānā hotīti ‘‘adhikaraṇāna’’nti bahuvacanaṃ kataṃ. Idāni tassa nānāttaṃ dassetvā vivarituṃ ‘‘vivādādhikaraṇa’’ntiādimāha. Vivādoyeva adhikaraṇaṃ vivādādhikaraṇaṃ. Esa nayo sesesupi. Samathatthanti samanatthaṃ.
អធិករណស្ស សម្មុខា វិនយនតោ សម្មុខាវិនយោ។ ទព្ពមល្លបុត្តត្ថេរសទិសស្ស សតិវេបុល្លប្បត្តស្ស ខីណាសវស្សេវ ទាតព្ពោ វិនយោ សតិវិនយោ។ សម្មូឡ្ហស្ស គគ្គភិក្ខុសទិសស្ស ឧម្មត្តកស្ស ទាតព្ពោ វិនយោ អមូឡ្ហវិនយោ។ បដិញ្ញាតេន ករណភូតេន ករណំ បដិញ្ញាតករណំ។ អថ វា បដិញ្ញាតេ អាបន្នភាវាទិកេ ករណំ កិរិយា, ‘‘អាយតិំ សំវរេយ្យាសី’’តិ បរិវាសទានាទិវសេន ច បវត្តំ វចីកម្មំ បដិញ្ញាតករណំ។ យស្សា កិរិយាយ ធម្មវាទិនោ ពហុតរា, ឯសា យេភុយ្យសិកា នាម។ យោ បាបុស្សន្នតាយ បាបិយោ, បុគ្គលោ, តស្ស ឧបវាឡភិក្ខុសទិសស្ស កត្តព្ពតោ តស្សបាបិយសិកា, អលុត្តសមាសោយំ។ តិណវត្ថារកសទិសត្តា តិណវត្ថារកោ។ យថា (ចូឡវ. អដ្ឋ. ២១២) ហិ គូថំ វា មុត្តំ វា ឃដ្ដិយមានំ ទុគ្គន្ធតាយ ពាធតិ, តិណេហិ អវត្ថរិត្វា សុប្បដិច្ឆាទិតស្ស បនស្ស គន្ធោ ន ពាធតិ, ឯវមេវ យំ អធិករណំ មូលានុមូលំ គន្ត្វា វូបសមិយមានំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តតិ, តំ ឥមិនា កម្មេន វូបសន្តំ គូថំ វិយ តិណវត្ថារកេន បដិច្ឆន្នំ សុវូបសន្តំ ហោតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘តិណវត្ថារកសទិសត្តា តិណវត្ថារកោ’’តិ។
Adhikaraṇassa sammukhā vinayanato sammukhāvinayo. Dabbamallaputtattherasadisassa sativepullappattassa khīṇāsavasseva dātabbo vinayo sativinayo. Sammūḷhassa gaggabhikkhusadisassa ummattakassa dātabbo vinayo amūḷhavinayo. Paṭiññātena karaṇabhūtena karaṇaṃ paṭiññātakaraṇaṃ. Atha vā paṭiññāte āpannabhāvādike karaṇaṃ kiriyā, ‘‘āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti parivāsadānādivasena ca pavattaṃ vacīkammaṃ paṭiññātakaraṇaṃ. Yassā kiriyāya dhammavādino bahutarā, esā yebhuyyasikā nāma. Yo pāpussannatāya pāpiyo, puggalo, tassa upavāḷabhikkhusadisassa kattabbato tassapāpiyasikā, aluttasamāsoyaṃ. Tiṇavatthārakasadisattā tiṇavatthārako. Yathā (cūḷava. aṭṭha. 212) hi gūthaṃ vā muttaṃ vā ghaṭṭiyamānaṃ duggandhatāya bādhati, tiṇehi avattharitvā suppaṭicchāditassa panassa gandho na bādhati, evameva yaṃ adhikaraṇaṃ mūlānumūlaṃ gantvā vūpasamiyamānaṃ kakkhaḷattāya vāḷattāya bhedāya saṃvattati, taṃ iminā kammena vūpasantaṃ gūthaṃ viya tiṇavatthārakena paṭicchannaṃ suvūpasantaṃ hoti. Tena vuttaṃ ‘‘tiṇavatthārakasadisattā tiṇavatthārako’’ti.
តត្រាតិ តេសុ សត្តសុ អធិករណសមថេសុ។ ‘‘អដ្ឋារសហិ វត្ថូហី’’តិ លក្ខណវចនមេតំ ‘‘យទិ មេ ព្យាធិកា ភវេយ្យុំ, ទាតព្ពមិទមោសធ’’ន្តិអាទិនា (សំ. និ. ដី. ២.៣.៣៩-៤២) វិយ។ តស្មា តេសុ អញ្ញតរេន វិវទន្តា អដ្ឋារសហិ វត្ថូហិ វិវទន្តីតិ វុច្ចតិ។ វិវាទោតិ វិបច្ចនីកវាទោ។ ឧបវទនាតិ អក្កោសោ។ ចោទនាតិ អនុយោគោ។ ទ្វេតិ ថុល្លច្ចយទុព្ភាសិតាបត្តិយោ ទ្វេ។ ចតុន្នំ កម្មានំ ករណន្តិ ចតុន្នំ កម្មានំ អន្តរេ យស្ស កស្សចិ កម្មស្ស ករណំ។
Tatrāti tesu sattasu adhikaraṇasamathesu. ‘‘Aṭṭhārasahi vatthūhī’’ti lakkhaṇavacanametaṃ ‘‘yadi me byādhikā bhaveyyuṃ, dātabbamidamosadha’’ntiādinā (saṃ. ni. ṭī. 2.3.39-42) viya. Tasmā tesu aññatarena vivadantā aṭṭhārasahi vatthūhi vivadantīti vuccati. Vivādoti vipaccanīkavādo. Upavadanāti akkoso. Codanāti anuyogo. Dveti thullaccayadubbhāsitāpattiyo dve. Catunnaṃ kammānaṃ karaṇanti catunnaṃ kammānaṃ antare yassa kassaci kammassa karaṇaṃ.
ឯវំ អធិករណានិ ទស្សេត្វា ឥទានិ តេសុ ឥទំ អធិករណំ ឯត្តកេហិ សមថេហិ សម្មតីតិ ទស្សេតុំ ‘‘តត្ថា’’តិអាទិ វុត្តំ។ យស្មិំ វិហារេ ឧប្បន្នំ , តស្មិំយេវ វា សម្មតីតិ សម្ពន្ធោ។ ឯវំ សេសេសុបិ។ តត្ថ យស្មិំ វិហារេ ឧប្បន្នន្តិ ‘‘យស្មិំ វិហារេ មយ្ហំ ឥមិនា បត្តោ គហិតោ, ចីវរំ គហិត’’ន្តិអាទិនា (បរិ. អដ្ឋ. ៣៤១) នយេន បត្តចីវរាទីនំ អត្ថាយ វិវាទាធិករណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ។ តស្មិំយេវ វា សម្មតីតិ តស្មិំ វិហារេយេវ អាវាសិកេហិ សន្និបតិត្វា ‘‘អលំ, អាវុសោ’’តិ អត្ថបច្ចត្ថិកេ សញ្ញាបេត្វា បាឡិមុត្តកវិនិច្ឆយេនេវ វូបសមេន្តេហិ សម្មតិ។ សចេ បន តំ អធិករណំ នេវាសិកា វូបសមេតុំ ន សក្កោន្តិ, អថញ្ញោ វិនយធរោ អាគន្ត្វា ‘‘កិំ, អាវុសោ, ឥមស្មិំ វិហារេ ឧបោសថោ វា បវារណា វា ឋិតា’’តិ បុច្ឆតិ, តេហិ ច តស្មិំ ការណេ កថិតេ តំ អធិករណំ ខន្ធកតោ ច បរិវារតោ ច សុត្តេន វិនិច្ឆិនិត្វា វូបសមេតិ។ ឯវម្បិ ឯតស្មិំយេវ សម្មតីតិ ទដ្ឋព្ពំ។
Evaṃ adhikaraṇāni dassetvā idāni tesu idaṃ adhikaraṇaṃ ettakehi samathehi sammatīti dassetuṃ ‘‘tatthā’’tiādi vuttaṃ. Yasmiṃ vihāre uppannaṃ , tasmiṃyeva vā sammatīti sambandho. Evaṃ sesesupi. Tattha yasmiṃ vihāre uppannanti ‘‘yasmiṃ vihāre mayhaṃ iminā patto gahito, cīvaraṃ gahita’’ntiādinā (pari. aṭṭha. 341) nayena pattacīvarādīnaṃ atthāya vivādādhikaraṇaṃ uppannaṃ hoti. Tasmiṃyeva vā sammatīti tasmiṃ vihāreyeva āvāsikehi sannipatitvā ‘‘alaṃ, āvuso’’ti atthapaccatthike saññāpetvā pāḷimuttakavinicchayeneva vūpasamentehi sammati. Sace pana taṃ adhikaraṇaṃ nevāsikā vūpasametuṃ na sakkonti, athañño vinayadharo āgantvā ‘‘kiṃ, āvuso, imasmiṃ vihāre uposatho vā pavāraṇā vā ṭhitā’’ti pucchati, tehi ca tasmiṃ kāraṇe kathite taṃ adhikaraṇaṃ khandhakato ca parivārato ca suttena vinicchinitvā vūpasameti. Evampi etasmiṃyeva sammatīti daṭṭhabbaṃ.
អញ្ញត្ថ វូបសមេតុំ គច្ឆន្តានំ អន្តរាមគ្គេ វា សម្មតីតិ ‘‘ន មយំ ឯតស្ស វិនិច្ឆយេ តិដ្ឋាម, នាយំ វិនយេ កុសលោ, អមុកស្មិំ នាម គាមេ វិនយធរា ថេរា វសន្តិ, តត្ថ គន្ត្វា វិនិច្ឆិនិស្សាមា’’តិ គច្ឆន្តានំ អន្តរាមគ្គេ វា ការណំ សល្លក្ខេត្វា អញ្ញមញ្ញំ សញ្ញាបេន្តេហិ, អញ្ញេហិ វា តេ ភិក្ខូ និជ្ឈាបេន្តេហិ សម្មតិ។ ន ហេវ ខោ បន អញ្ញមញ្ញសញ្ញត្តិយា វា សភាគភិក្ខុនិជ្ឈាបនេន វា វូបសន្តំ ហោតិ, អបិច ខោ បដិបថំ អាគច្ឆន្តោ ឯកោ វិនយធរោ ទិស្វា ‘‘កត្ថាវុសោ, គច្ឆថា’’តិ បុច្ឆិត្វា ‘‘អមុកំ នាម គាមំ ឥមិនា នាម ករណេនា’’តិ វុត្តេ ‘‘អលំ, អាវុសោ, កិំ តត្ថ គតេនា’’តិ តត្ថេវ ធម្មេន វិនយេន តំ អធិករណំ វូបសមេតិ។ ឯវម្បិ អន្តរាមគ្គេ វូបសម្មតិ នាម។
Aññattha vūpasametuṃ gacchantānaṃ antarāmagge vā sammatīti ‘‘na mayaṃ etassa vinicchaye tiṭṭhāma, nāyaṃ vinaye kusalo, amukasmiṃ nāma gāme vinayadharā therā vasanti, tattha gantvā vinicchinissāmā’’ti gacchantānaṃ antarāmagge vā kāraṇaṃ sallakkhetvā aññamaññaṃ saññāpentehi, aññehi vā te bhikkhū nijjhāpentehi sammati. Na heva kho pana aññamaññasaññattiyā vā sabhāgabhikkhunijjhāpanena vā vūpasantaṃ hoti, apica kho paṭipathaṃ āgacchanto eko vinayadharo disvā ‘‘katthāvuso, gacchathā’’ti pucchitvā ‘‘amukaṃ nāma gāmaṃ iminā nāma karaṇenā’’ti vutte ‘‘alaṃ, āvuso, kiṃ tattha gatenā’’ti tattheva dhammena vinayena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasameti. Evampi antarāmagge vūpasammati nāma.
យត្ថ គន្ត្វា សង្ឃស្ស និយ្យាតិតំ, តត្ថ សង្ឃេន វាតិ សចេ បន ‘‘អលំ, អាវុសោ, កិំ តត្ថ គតេនា’’តិ វុច្ចមានាបិ ‘‘មយំ តត្ថេវ គន្ត្វា វិនិច្ឆយំ បាបេស្សាមា’’តិ (បរិ. អដ្ឋ. ៣៤១) វិនយធរស្ស វចនំ អនាទិយិត្វា យត្ថ គន្ត្វា សភាគភិក្ខុសង្ឃស្ស អធិករណំ និយ្យាតិតំ, តត្ថ សង្ឃេន ‘‘អលំ, អាវុសោ, សង្ឃសន្និបាតំ នាម គរុក’’ន្តិ តត្ថេវ និសីទិត្វា វិនិច្ឆិតំ សម្មតិ។ ន ហេវ ខោ បន សភាគភិក្ខូនំ សញ្ញត្តិយា វូបសន្តំ ហោតិ, អបិច ខោ សង្ឃំ សន្និបាតេត្វា អារោចិតំ សង្ឃមជ្ឈេ វិនយធរា វូបសមេន្តិ។ ឯវម្បិ តត្ថ សង្ឃេន វិនិច្ឆិតំ សម្មតិ នាម។
Yattha gantvā saṅghassa niyyātitaṃ, tattha saṅghena vāti sace pana ‘‘alaṃ, āvuso, kiṃ tattha gatenā’’ti vuccamānāpi ‘‘mayaṃ tattheva gantvā vinicchayaṃ pāpessāmā’’ti (pari. aṭṭha. 341) vinayadharassa vacanaṃ anādiyitvā yattha gantvā sabhāgabhikkhusaṅghassa adhikaraṇaṃ niyyātitaṃ, tattha saṅghena ‘‘alaṃ, āvuso, saṅghasannipātaṃ nāma garuka’’nti tattheva nisīditvā vinicchitaṃ sammati. Na heva kho pana sabhāgabhikkhūnaṃ saññattiyā vūpasantaṃ hoti, apica kho saṅghaṃ sannipātetvā ārocitaṃ saṅghamajjhe vinayadharā vūpasamenti. Evampi tattha saṅghena vinicchitaṃ sammati nāma.
ឧព្ពាហិកាយ សម្មតបុគ្គលេហិ វា វិនិច្ឆិតន្តិ អបលោកេត្វា វា ខន្ធកេ វុត្តាយ វា ញត្តិទុតិយកម្មវាចាយ សម្មតេហិ បុគ្គលេហិ វិសុំ វា និសីទិត្វា, តស្សាយេវ វា បរិសាយ ‘‘អញ្ញេន ន កិញ្ចិ កថេតព្ព’’ន្តិ (ចូឡវ. អដ្ឋ. ២៣១) សាវេត្វា វិនិច្ឆិតំ។ អយន្តិ អយំ យថាវុត្តា ចតុព្ពិធា សម្មុខតា។
Ubbāhikāyasammatapuggalehi vā vinicchitanti apaloketvā vā khandhake vuttāya vā ñattidutiyakammavācāya sammatehi puggalehi visuṃ vā nisīditvā, tassāyeva vā parisāya ‘‘aññena na kiñci kathetabba’’nti (cūḷava. aṭṭha. 231) sāvetvā vinicchitaṃ. Ayanti ayaṃ yathāvuttā catubbidhā sammukhatā.
ការកសង្ឃស្សាតិ វូបសមេតុំ សន្និបតិតស្ស ការកសង្ឃស្ស។ សង្ឃសាមគ្គិវសេន សម្មុខីភាវោតិ ‘‘យាវតិកា ភិក្ខូ កម្មប្បត្តា, តេ អាគតា ហោន្តិ, ឆន្ទារហានំ ឆន្ទោ អាហដោ ហោតិ, សម្មុខីភូតា ន បដិក្កោសន្តី’’តិ (ចូឡវ. ២២៨) ឯវំ វុត្តសង្ឃសាមគ្គិវសេន សម្មុខីភាវោ, ឯតេន យថា តថា បធានការកបុគ្គលានំ សម្មុខតាមត្តំ សង្ឃសម្មុខតា នាម ន ហោតីតិ ទស្សេតិ។ ភូតតាតិ តច្ឆតា។ សច្ចបរិយាយោ ហិ ឥធ ធម្មសទ្ទោ ‘‘ធម្មវាទី’’តិអាទីសុ (ទី. និ. ១.៩, ១៩៤) វិយ។ វិនេតិ ឯតេនាតិ វិនយោ, តស្ស តស្ស អធិករណស្ស វូបសមនាយ ភគវតា វុត្តវិធិ, តស្ស វិនយស្ស សម្មុខតា វិនយសម្មុខតា។ តេនាហ ‘‘យថា តំ…បេ.… វិនយសម្មុខតា’’តិ។ យេនាតិ យេន បុគ្គលេន។ អត្ថបច្ចត្ថិកានន្តិ (សារត្ថ. ដី. ចូឡវគ្គ ៣.២២៨) វិវាទវត្ថុសង្ខាតេ អត្ថេ បច្ចត្ថិកានំ។ សង្ឃសម្មុខតា បរិហាយតិ សម្មតបុគ្គលេហេវ វូបសមនតោ។
Kārakasaṅghassāti vūpasametuṃ sannipatitassa kārakasaṅghassa. Saṅghasāmaggivasena sammukhībhāvoti ‘‘yāvatikā bhikkhū kammappattā, te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā na paṭikkosantī’’ti (cūḷava. 228) evaṃ vuttasaṅghasāmaggivasena sammukhībhāvo, etena yathā tathā padhānakārakapuggalānaṃ sammukhatāmattaṃ saṅghasammukhatā nāma na hotīti dasseti. Bhūtatāti tacchatā. Saccapariyāyo hi idha dhammasaddo ‘‘dhammavādī’’tiādīsu (dī. ni. 1.9, 194) viya. Vineti etenāti vinayo, tassa tassa adhikaraṇassa vūpasamanāya bhagavatā vuttavidhi, tassa vinayassa sammukhatā vinayasammukhatā. Tenāha ‘‘yathā taṃ…pe… vinayasammukhatā’’ti. Yenāti yena puggalena. Atthapaccatthikānanti (sārattha. ṭī. cūḷavagga 3.228) vivādavatthusaṅkhāte atthe paccatthikānaṃ. Saṅghasammukhatā parihāyati sammatapuggaleheva vūpasamanato.
នន្តិ វិវាទាធិករណំ។ បញ្ចង្គសមន្នាគតន្តិ (ចូឡវ. ២៣៤) ‘‘ន ឆន្ទាគតិំ គច្ឆតិ, ន ទោសាគតិំ គច្ឆតិ, ន មោហាគតិំ គច្ឆតិ, ន ភយាគតិំ គច្ឆតិ, គហិតាគហិតំ ជានាតី’’តិ វុត្តេហិ បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតំ។ គូឡ្ហកវិវដកសកណ្ណជប្បកេសុ តីសុ សលាកគ្គាហេសូតិ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, តេសំ ភិក្ខូនំ សញ្ញត្តិយា តយោ សលាកគ្គាហកេ គូឡ្ហកំ, វិវដកំ, សកណ្ណជប្បក’’ន្តិ (ចូឡវ. ២៣៥) សមថក្ខន្ធកេ វុត្តេសុ តីសុ សលាកគ្គាហេសុ។ សលាកំ គាហេត្វាតិ ធម្មវាទីនញ្ច អធម្មវាទីនញ្ច សលាកាយោ និមិត្តសញ្ញំ អារោបេត្វា ចីវរភោគេ កត្វា សមថក្ខន្ធកេ វុត្តនយេន គាហាបេត្វា។ ឯវញ្ហិ តត្ថ វុត្តំ –
Nanti vivādādhikaraṇaṃ. Pañcaṅgasamannāgatanti (cūḷava. 234) ‘‘na chandāgatiṃ gacchati, na dosāgatiṃ gacchati, na mohāgatiṃ gacchati, na bhayāgatiṃ gacchati, gahitāgahitaṃ jānātī’’ti vuttehi pañcahaṅgehi samannāgataṃ. Gūḷhakavivaṭakasakaṇṇajappakesu tīsu salākaggāhesūti ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tesaṃ bhikkhūnaṃ saññattiyā tayo salākaggāhake gūḷhakaṃ, vivaṭakaṃ, sakaṇṇajappaka’’nti (cūḷava. 235) samathakkhandhake vuttesu tīsu salākaggāhesu. Salākaṃ gāhetvāti dhammavādīnañca adhammavādīnañca salākāyo nimittasaññaṃ āropetvā cīvarabhoge katvā samathakkhandhake vuttanayena gāhāpetvā. Evañhi tattha vuttaṃ –
‘‘កថញ្ច, ភិក្ខវេ, គូឡ្ហកោ សលាកគ្គាហោ ហោតិ? តេន សលាកគ្គាហាបកេន ភិក្ខុនា សលាកាយោ វណ្ណាវណ្ណាយោ កត្វា ឯកមេកោ ភិក្ខុ ឧបសង្កមិត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ ‘អយំ ឯវំវាទិស្ស សលាកា, អយំ ឯវំវាទិស្ស សលាកា, យំ ឥច្ឆសិ, តំ គណ្ហាហី’តិ។ គហិតេ វត្តព្ពោ ‘មា ច កស្សចិ ទស្សេហី’តិ។ សចេ ជានាតិ ‘អធម្មវាទី ពហុតរា’តិ, ‘ទុគ្គហោ’តិ បច្ចុក្កឌ្ឍិតព្ពំ។ សចេ ជានាតិ ‘ធម្មវាទី ពហុតរា’តិ , ‘សុគ្គហោ’តិ សាវេតព្ពំ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, គូឡ្ហកោ សលាកគ្គាហោ ហោតិ។
‘‘Kathañca, bhikkhave, gūḷhako salākaggāho hoti? Tena salākaggāhāpakena bhikkhunā salākāyo vaṇṇāvaṇṇāyo katvā ekameko bhikkhu upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo ‘ayaṃ evaṃvādissa salākā, ayaṃ evaṃvādissa salākā, yaṃ icchasi, taṃ gaṇhāhī’ti. Gahite vattabbo ‘mā ca kassaci dassehī’ti. Sace jānāti ‘adhammavādī bahutarā’ti, ‘duggaho’ti paccukkaḍḍhitabbaṃ. Sace jānāti ‘dhammavādī bahutarā’ti , ‘suggaho’ti sāvetabbaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, gūḷhako salākaggāho hoti.
‘‘កថញ្ច, ភិក្ខវេ, វិវដកោ សលាកគ្គាហោ ហោតិ? សចេ ជានាតិ ‘ធម្មវាទី ពហុតរា’តិ, វិស្សដ្ឋេនេវ វិវដេន គាហេតព្ពោ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, វិវដកោ សលាកគ្គាហោ ហោតិ។
‘‘Kathañca, bhikkhave, vivaṭako salākaggāho hoti? Sace jānāti ‘dhammavādī bahutarā’ti, vissaṭṭheneva vivaṭena gāhetabbo. Evaṃ kho, bhikkhave, vivaṭako salākaggāho hoti.
‘‘កថញ្ច, ភិក្ខវេ, សកណ្ណជប្បកោ សលាកគ្គាហោ ហោតិ? តេន សលាកគ្គាហាបកេន ភិក្ខុនា ឯកមេកស្ស ភិក្ខុនោ ឧបកណ្ណកេ អារោចេតព្ពំ ‘អយំ ឯវំវាទិស្ស សលាកា, អយំ ឯវវាទិស្ស សលាកា, យំ ឥច្ឆសិ, តំ គណ្ហាហី’តិ។ គហិតេ វត្តព្ពោ ‘មា ច កស្សចិ អារោចេហី’តិ។ សចេ ជានាតិ ‘អធម្មវាទី ពហុតរា’តិ, ‘ទុគ្គហោ’តិ បច្ចុក្កឌ្ឍិតព្ពំ។ សចេ ជានាតិ ‘ធម្មវាទី ពហុតរា’តិ, ‘សុគ្គហោ’តិ សាវេតព្ពំ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, សកណ្ណជប្បកោ សលាកគ្គាហោ ហោតី’’តិ។
‘‘Kathañca, bhikkhave, sakaṇṇajappako salākaggāho hoti? Tena salākaggāhāpakena bhikkhunā ekamekassa bhikkhuno upakaṇṇake ārocetabbaṃ ‘ayaṃ evaṃvādissa salākā, ayaṃ evavādissa salākā, yaṃ icchasi, taṃ gaṇhāhī’ti. Gahite vattabbo ‘mā ca kassaci ārocehī’ti. Sace jānāti ‘adhammavādī bahutarā’ti, ‘duggaho’ti paccukkaḍḍhitabbaṃ. Sace jānāti ‘dhammavādī bahutarā’ti, ‘suggaho’ti sāvetabbaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, sakaṇṇajappako salākaggāho hotī’’ti.
ឯត្ថ ច អលជ្ជុស្សន្នាយ (ចូឡវ. អដ្ឋ. ២៣៥) បរិសាយ គូឡ្ហកោ សលាកគ្គាហោ កាតព្ពោ, លជ្ជុស្សន្នាយ វិវដកោ, ពាលុស្សន្នាយ សកណ្ណជប្បកោតិ វេទិតព្ពោ។ ធម្មវាទីនំ យេភុយ្យតាយាតិ ធម្មវាទីនំ ឯកេនបិ អធិកតាយ, កោ បន វាទោ ទ្វីហិ តីហិ។
Ettha ca alajjussannāya (cūḷava. aṭṭha. 235) parisāya gūḷhako salākaggāho kātabbo, lajjussannāya vivaṭako, bālussannāya sakaṇṇajappakoti veditabbo. Dhammavādīnaṃ yebhuyyatāyāti dhammavādīnaṃ ekenapi adhikatāya, ko pana vādo dvīhi tīhi.
‘‘ចតូហិ សមថេហិ សម្មតី’’តិ ឥទំ សព្ពសង្គាហកវសេន វុត្តំ, តត្ថ បន ទ្វីហិ ឯវ វូបសមនំ ទដ្ឋព្ពំ។ ឯវំ វិនិច្ឆិតន្តិ សចេ អាបត្តិ នត្ថិ, ឧភោ ខមាបេត្វា, អថ អត្ថិ, អាបត្តិំ ទស្សេត្វា រោបនវសេន វិនិច្ឆិតំ។ បដិកម្មំ បន អាបត្តាធិករណសមថេ បរតោ អាគមិស្សតីតិ។ ន សមណសារុប្បំ អស្សាមណកំ, សមណេហិ អកត្តព្ពំ, តស្មិំ។ អជ្ឈាចារេ វីតិក្កមេ សតិ។
‘‘Catūhi samathehi sammatī’’ti idaṃ sabbasaṅgāhakavasena vuttaṃ, tattha pana dvīhi eva vūpasamanaṃ daṭṭhabbaṃ. Evaṃ vinicchitanti sace āpatti natthi, ubho khamāpetvā, atha atthi, āpattiṃ dassetvā ropanavasena vinicchitaṃ. Paṭikammaṃ pana āpattādhikaraṇasamathe parato āgamissatīti. Na samaṇasāruppaṃ assāmaṇakaṃ, samaṇehi akattabbaṃ, tasmiṃ. Ajjhācāre vītikkame sati.
បារាជិកសាមន្តេន វាតិ ទុក្កដេន វា ថុល្លច្ចយេន វា។ មេថុនធម្មេ ហិ បារាជិកសាមន្តា នាម ទុក្កដំ ហោតិ, អទិន្នាទានាទីសុ ថុល្លច្ចយំ។ បដិចរតោតិ បដិច្ឆាទេន្តស្ស។ អច្ឆិន្នមូលោ ភវិស្សតីតិ បារាជិកំ អនាបន្នោ ភវិស្សតិ, សីលវា ភវិស្សតីតិ វុត្តំ ហោតិ។ សម្មា វត្តិត្វាតិ វត្តំ បូរេត្វា។ ឱសារណំ លភិស្សតីតិ កម្មប្បដិប្បស្សទ្ធិំ លភិស្សតិ។
Pārājikasāmantenavāti dukkaṭena vā thullaccayena vā. Methunadhamme hi pārājikasāmantā nāma dukkaṭaṃ hoti, adinnādānādīsu thullaccayaṃ. Paṭicaratoti paṭicchādentassa. Acchinnamūlo bhavissatīti pārājikaṃ anāpanno bhavissati, sīlavā bhavissatīti vuttaṃ hoti. Sammā vattitvāti vattaṃ pūretvā. Osāraṇaṃ labhissatīti kammappaṭippassaddhiṃ labhissati.
តស្សាតិ អាបត្តាធិករណស្ស។ សម្មុខាវិនយេនេវ វូបសមោ នត្ថិ បដិញ្ញាយ, តថារូបាយ ខន្តិយា វា វិនា អវូបសមនតោ។ យា បន បដិញ្ញាតិ សម្ពន្ធោ។
Tassāti āpattādhikaraṇassa. Sammukhāvinayeneva vūpasamo natthi paṭiññāya, tathārūpāya khantiyā vā vinā avūpasamanato. Yā pana paṭiññāti sambandho.
ឯត្ថាតិ អាបត្តិទេសនាយំ។ សិយាតិ អវស្សំ។ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយាតិ កក្ខឡភាវាយ ចេវ វាឡភាវាយ ច។ ថុល្លវជ្ជន្តិ បារាជិកញ្ចេវ សង្ឃាទិសេសញ្ច។ គិហិប្បដិសំយុត្តន្តិ គិហីនំ ហីនេន ខុំសនវម្ភនធម្មិកប្បដិស្សវេសុ អាបន្នំ អាបត្តិំ។
Etthāti āpattidesanāyaṃ. Siyāti avassaṃ. Kakkhaḷattāya vāḷattāyāti kakkhaḷabhāvāya ceva vāḷabhāvāya ca. Thullavajjanti pārājikañceva saṅghādisesañca. Gihippaṭisaṃyuttanti gihīnaṃ hīnena khuṃsanavambhanadhammikappaṭissavesu āpannaṃ āpattiṃ.
យថានុរូបន្តិ ‘‘ទ្វីហិ សមថេហិ, តីហិ, ចតូហិ, ឯកេនា’’តិ ឯវំ វុត្តនយេនេវ យថានុរូបំ។ ឯត្ថាតិ ឥមស្មិំ សមថាធិការេ។ វិនិច្ឆយនយោតិ វិនិច្ឆយនយមត្តំ។ តេនាហ ‘‘វិត្ថារោ បនា’’តិអាទិ។ អស្សាតិ វិត្ថារស្ស។ សមន្តបាសាទិកាយំ វុត្តោតិ សមន្តបាសាទិកាយ នាម វិនយដ្ឋកថាយំ វុត្តោ។ តស្មា តត្ថ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពោតិ អធិប្បាយោ។
Yathānurūpanti ‘‘dvīhi samathehi, tīhi, catūhi, ekenā’’ti evaṃ vuttanayeneva yathānurūpaṃ. Etthāti imasmiṃ samathādhikāre. Vinicchayanayoti vinicchayanayamattaṃ. Tenāha ‘‘vitthāro panā’’tiādi. Assāti vitthārassa. Samantapāsādikāyaṃ vuttoti samantapāsādikāya nāma vinayaṭṭhakathāyaṃ vutto. Tasmā tattha vuttanayeneva veditabboti adhippāyo.
ឯត្តកន្តិ ឯតំបរមំ, ន ឥតោ ភិយ្យោ។
Ettakanti etaṃparamaṃ, na ito bhiyyo.
អធិករណសមថវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Adhikaraṇasamathavaṇṇanā niṭṭhitā.
ឥតិ កង្ខាវិតរណិយា បាតិមោក្ខវណ្ណនាយ
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
វិនយត្ថមញ្ជូសាយំ លីនត្ថប្បកាសនិយំ
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
ភិក្ខុបាតិមោក្ខវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Bhikkhupātimokkhavaṇṇanā niṭṭhitā.
