| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
9. අධිකරණවූපසමනසමථකථා
9. Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā
228. චතුවග්‌ගකරණෙ කම්‌මෙති සීමසම්‌මුතිආදිකම්‌මෙ. පඤ්‌චවග්‌ගකරණෙති පච්‌චන්‌තිමෙසු ජනපදෙසු උපසම්‌පදාදිකම්‌මෙ. දසවග්‌ගකරණෙති මජ්‌ඣිමෙසු ජනපදෙසු උපසම්‌පදකම්‌මෙ. වීසතිවග්‌ගකරණෙති අබ්‌භානකම්‌මෙ. කම්‌මප්‌පත්‌තාති කම්‌මස්‌ස පත්‌තා යුත්‌තා අනුරූපා.
228.Catuvaggakaraṇe kammeti sīmasammutiādikamme. Pañcavaggakaraṇeti paccantimesu janapadesu upasampadādikamme. Dasavaggakaraṇeti majjhimesu janapadesu upasampadakamme. Vīsativaggakaraṇeti abbhānakamme. Kammappattāti kammassa pattā yuttā anurūpā.
230. සම්‌පටිච්‌ඡිතබ්‌බන්‌ති පටිග්‌ගණ්‌හිතබ්‌බං. සම්‌පටිච්‌ඡිත්‌වා ච පන අතික්‌කාමෙතබ්‌බන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. භණ්‌ඩකන්‌ති චීවරාදිභණ්‌ඩකං. මානනිග්‌ගහත්‌ථායාති භණ්‌ඩනජාතානං මානස්‌ස නිග්‌ගහත්‌ථාය. කතිපාහන්‌ති කතිපයාහං, ද්‌වීහතීහන්‌ති අත්‌ථො.
230.Sampaṭicchitabbanti paṭiggaṇhitabbaṃ. Sampaṭicchitvā ca pana atikkāmetabbanti sambandho. Bhaṇḍakanti cīvarādibhaṇḍakaṃ. Mānaniggahatthāyāti bhaṇḍanajātānaṃ mānassa niggahatthāya. Katipāhanti katipayāhaṃ, dvīhatīhanti attho.
231. අනන්‌තානි චෙව භස්‌සානීති එත්‌ථ අනන්‌තසද්‌දො අපරිමාණසද්‌දෙන අත්‌ථතො එකොති ආහ ‘‘අපරිමාණානී’’ති. ‘‘වචනානී’’ති ඉමිනා භස්‌සසද්‌දො වචනපරියායොති දස්‌සෙති. උබ්‌බාහිකාය සම්‌මනිතබ්‌බොති කෙන සම්‌මනිතබ්‌බොති ආහ ‘‘අපලොකෙත්‌වා වා’’තිආදි. ඉමිනා අපලොකනකම්‌මෙන වා ඤත්‌තිදුතියකම්‌මෙන වා සම්‌මනිතබ්‌බොති දස්‌සෙති. අනන්‌තානි භස්‌සානි ධම්‌මකථිකං උද්‌ධරිත්‌වා බාහති පටිසෙධෙති ඉමාය සම්‌මුතියාති උබ්‌බාහිකා, තාය. එවං සම්‌මතෙහි පන භික්‌ඛූහි විනිච්‌ඡිතබ්‌බන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. විසුං නිසීදිත්‌වා තස්‌සායෙව පරිසාය නිසීදිත්‌වා වාති යොජනා. අඤ්‌ඤෙහීති සම්‌මතභික්‌ඛූහි අඤ්‌ඤෙහි.
231.Anantāni ceva bhassānīti ettha anantasaddo aparimāṇasaddena atthato ekoti āha ‘‘aparimāṇānī’’ti. ‘‘Vacanānī’’ti iminā bhassasaddo vacanapariyāyoti dasseti. Ubbāhikāya sammanitabboti kena sammanitabboti āha ‘‘apaloketvā vā’’tiādi. Iminā apalokanakammena vā ñattidutiyakammena vā sammanitabboti dasseti. Anantāni bhassāni dhammakathikaṃ uddharitvā bāhati paṭisedheti imāya sammutiyāti ubbāhikā, tāya. Evaṃ sammatehi pana bhikkhūhi vinicchitabbanti sambandho. Visuṃ nisīditvā tassāyeva parisāya nisīditvā vāti yojanā. Aññehīti sammatabhikkhūhi aññehi.
233. තත්‍රස්‌සාති එත්‌ථ තත්‍ර අස්‌සාති පදවිභාගං කත්‌වා තසද්‌දො පරිසවිසයො පසිද්‌ධවිසයො, අස්‌සසද්‌දො ආඛ්‍යාතිකොති ආහ ‘‘තස්‌සං පරිසති භවෙය්‍යා’’ති. ‘‘නෙව සුත්‌තං ආගත’’න්‌ති සාමඤ්‌ඤතො වුත්‌තෙපි ‘‘නො සුත්‌තවිභඞ්‌ගො’’ති වක්‌ඛමානත්‌තා මාතිකං සන්‌ධාය වුත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘න මාතිකා ආගතා’’ති. විනයොපීති ඛන්‌ධකවිනයොපි. පිසද්‌දෙන සුත්‌තවිභඞ්‌ගං අපෙක්‌ඛති. බ්‍යඤ්‌ජනච්‌ඡායායාති එත්‌ථ ඡායාසද්‌දො පටිබිම්‌බෙ ච පභාය ච හොතීති ආහ ‘‘බ්‍යඤ්‌ජනමත්‌තමෙවා’’ති, බ්‍යඤ්‌ජනපටිබිම්‌බිකබ්‍යඤ්‌ජනපභාවන්‌තභූතං අත්‌ථං අග්‌ගහෙත්‌වා බ්‍යඤ්‌ජනපටිබිම්‌බබ්‍යඤ්‌ජනපභාමත්‌තමෙව ගහෙත්‌වාති අධිප්‌පායො. ‘‘පටිසෙධෙතී’’ති ඉමිනා පටිබාහසද්‌දො පටිසෙධත්‌ථොයෙව, න මද්‌දනත්‌ථොති දස්‌සෙති. පටිබාහනාකාරං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘ජාතරූපරජතඛෙත්‌තවත්‌ථුපටිග්‌ගහණාදීසූ’’තිආදි. කින්‌ති කෙන කාරණෙන, කස්‌මා කාරණා වා. ඉමෙති ජාතරූපාදිපටිග්‌ගාහකෙ භික්‌ඛූ. කාරෙථාති තුම්‌හෙ කාරෙය්‍යාථ. එය්‍යාථස්‌ස හි එථාදෙසො. පුච්‌ඡායං සත්‌තමීවිභත්‌ති හොති. සුත්‌තෙති සුත්‌තන්‌තපිටකෙ. අපරො ධම්‌මකථිකො වදතීති සම්‌බන්‌ධො. ඉමෙසන්‌ති ඔලම්‌බෙත්‌වා නිවාසෙන්‌තානං. එත්‌ථාති ඔලම්‌බෙත්‌වා නිවාසනෙ.
233.Tatrassāti ettha tatra assāti padavibhāgaṃ katvā tasaddo parisavisayo pasiddhavisayo, assasaddo ākhyātikoti āha ‘‘tassaṃ parisati bhaveyyā’’ti. ‘‘Neva suttaṃ āgata’’nti sāmaññato vuttepi ‘‘no suttavibhaṅgo’’ti vakkhamānattā mātikaṃ sandhāya vuttanti āha ‘‘na mātikā āgatā’’ti. Vinayopīti khandhakavinayopi. Pisaddena suttavibhaṅgaṃ apekkhati. Byañjanacchāyāyāti ettha chāyāsaddo paṭibimbe ca pabhāya ca hotīti āha ‘‘byañjanamattamevā’’ti, byañjanapaṭibimbikabyañjanapabhāvantabhūtaṃ atthaṃ aggahetvā byañjanapaṭibimbabyañjanapabhāmattameva gahetvāti adhippāyo. ‘‘Paṭisedhetī’’ti iminā paṭibāhasaddo paṭisedhatthoyeva, na maddanatthoti dasseti. Paṭibāhanākāraṃ dassento āha ‘‘jātarūparajatakhettavatthupaṭiggahaṇādīsū’’tiādi. Kinti kena kāraṇena, kasmā kāraṇā vā. Imeti jātarūpādipaṭiggāhake bhikkhū. Kārethāti tumhe kāreyyātha. Eyyāthassa hi ethādeso. Pucchāyaṃ sattamīvibhatti hoti. Sutteti suttantapiṭake. Aparo dhammakathiko vadatīti sambandho. Imesanti olambetvā nivāsentānaṃ. Etthāti olambetvā nivāsane.
234. බහුතරා භික්‌ඛූති එත්‌ථ ද්‌විගුණතිගුණාදිනා අධිකා එව බහුතරා නාමාති ආහ ‘‘එකෙනපි අධිකා බහුතරාවා’’ති. ‘‘කො පන වාදො’’තිආදිනා ‘‘එකෙනපී’’ති එත්‌ථ පිසද්‌දස්‌ස ගරහත්‌ථං දස්‌සෙති.
234.Bahutarā bhikkhūti ettha dviguṇatiguṇādinā adhikā eva bahutarā nāmāti āha ‘‘ekenapi adhikā bahutarāvā’’ti. ‘‘Ko pana vādo’’tiādinā ‘‘ekenapī’’ti ettha pisaddassa garahatthaṃ dasseti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / චූළවග්‌ගපාළි • Cūḷavaggapāḷi
සම්‌මුඛාවිනයො • Sammukhāvinayo
උබ්‌බාහිකායවූපසමනං • Ubbāhikāyavūpasamanaṃ
යෙභුය්‍යසිකාවිනයො • Yebhuyyasikāvinayo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / චූළවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / අධිකරණවූපසමනසමථකථා • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අධිකරණවූපසමනසමථකථාවණ්‌ණනා • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathāvaṇṇanā
