| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā |
អធិករណវូបសមវគ្គវណ្ណនា
Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
៤៥៧. អធិករណវូបសមវគ្គេ – បុគ្គលគរុ ហោតីតិ ‘‘អយំ មេ ឧបជ្ឈាយោ, អយំ មេ អាចរិយោ’’តិអាទីនិ ចិន្តេត្វា តស្ស ជយំ អាកង្ខមានោ ‘‘អធម្មំ ធម្មោ’’តិ ទីបេតិ។ សង្ឃគរុ ហោតីតិ ធម្មញ្ច វិនយញ្ច អមុញ្ចិត្វា វិនិច្ឆិនន្តោ សង្ឃគរុកោ នាម ហោតិ។ ចីវរាទីនិ គហេត្វា វិនិច្ឆិនន្តោ អាមិសគរុកោ នាម ហោតិ, តានិ អគ្គហេត្វា យថាធម្មំ វិនិច្ឆិនន្តោ សទ្ធម្មគរុកោ នាម ហោតិ។
457. Adhikaraṇavūpasamavagge – puggalagaru hotīti ‘‘ayaṃ me upajjhāyo, ayaṃ me ācariyo’’tiādīni cintetvā tassa jayaṃ ākaṅkhamāno ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpeti. Saṅghagaru hotīti dhammañca vinayañca amuñcitvā vinicchinanto saṅghagaruko nāma hoti. Cīvarādīni gahetvā vinicchinanto āmisagaruko nāma hoti, tāni aggahetvā yathādhammaṃ vinicchinanto saddhammagaruko nāma hoti.
៤៥៨. បញ្ចហុបាលិ អាការេហីតិ បញ្ចហិ ការណេហិ សង្ឃោ ភិជ្ជតិ – កម្មេន, ឧទ្ទេសេន, វោហរន្តោ, អនុស្សាវនេន, សលាកគ្គាហេនាតិ។ ឯត្ថ កម្មេនាតិ អបលោកនាទីសុ ចតូសុ កម្មេសុ អញ្ញតរេន កម្មេន។ ឧទ្ទេសេនាតិ បញ្ចសុ បាតិមោក្ខុទ្ទេសេសុ អញ្ញតរេន ឧទ្ទេសេន។ វោហរន្តោតិ កថយន្តោ; តាហិ តាហិ ឧបបត្តីហិ ‘‘អធម្មំ ធម្មោ’’តិអាទីនិ អដ្ឋារស ភេទករវត្ថូនិ ទីបេន្តោ ។ អនុស្សាវនេនាតិ ‘‘ននុ តុម្ហេ ជានាថ មយ្ហំ ឧច្ចាកុលា បព្ពជិតភាវំ ពហុស្សុតភាវញ្ច, មាទិសោ នាម ឧទ្ធម្មំ ឧព្ពិនយំ សត្ថុ សាសនំ គាហេយ្យាតិ ចិត្តម្បិ ឧប្បាទេតុំ តុម្ហាកំ យុត្តំ, កិំ មយ្ហំ អវីចិ នីលុប្បលវនមិវ សីតលោ, កិមហំ អបាយតោ ន ភាយាមី’’តិអាទិនា នយេន កណ្ណមូលេ វចីភេទំ កត្វា អនុស្សាវនេន។ សលាកគ្គាហេនាតិ ឯវំ អនុស្សាវេត្វា តេសំ ចិត្តំ ឧបត្ថម្ភេត្វា អនិវត្តិធម្មេ កត្វា ‘‘គណ្ហថ ឥមំ សលាក’’ន្តិ សលាកគ្គាហេន។
458.Pañcahupāli ākārehīti pañcahi kāraṇehi saṅgho bhijjati – kammena, uddesena, voharanto, anussāvanena, salākaggāhenāti. Ettha kammenāti apalokanādīsu catūsu kammesu aññatarena kammena. Uddesenāti pañcasu pātimokkhuddesesu aññatarena uddesena. Voharantoti kathayanto; tāhi tāhi upapattīhi ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni aṭṭhārasa bhedakaravatthūni dīpento . Anussāvanenāti ‘‘nanu tumhe jānātha mayhaṃ uccākulā pabbajitabhāvaṃ bahussutabhāvañca, mādiso nāma uddhammaṃ ubbinayaṃ satthu sāsanaṃ gāheyyāti cittampi uppādetuṃ tumhākaṃ yuttaṃ, kiṃ mayhaṃ avīci nīluppalavanamiva sītalo, kimahaṃ apāyato na bhāyāmī’’tiādinā nayena kaṇṇamūle vacībhedaṃ katvā anussāvanena. Salākaggāhenāti evaṃ anussāvetvā tesaṃ cittaṃ upatthambhetvā anivattidhamme katvā ‘‘gaṇhatha imaṃ salāka’’nti salākaggāhena.
ឯត្ថ ច កម្មមេវ ឧទ្ទេសោ វា បមាណំ, វោហារានុស្សាវនសលាកគ្គាហា បន បុព្ពភាគា។ អដ្ឋារសវត្ថុទីបនវសេន ហិ វោហរន្តេ តត្ថ រុចិជននត្ថំ អនុស្សាវេត្វា សលាកាយ គាហិតាយបិ អភិន្នោវ ហោតិ សង្ឃោ។ យទា បន ឯវំ ចត្តារោ វា អតិរេកេ វា សលាកំ គាហេត្វា អាវេណិកំ កម្មំ វា ឧទ្ទេសំ វា ករោតិ, តទា សង្ឃោ ភិន្នោ នាម ហោតិ។ ឥតិ យំ សង្ឃភេទកក្ខន្ធកវណ្ណនាយំ អវោចុម្ហា ‘‘ឯវំ អដ្ឋារសសុ វត្ថូសុ យំកិញ្ចិ ឯកម្បិ វត្ថុំ ទីបេត្វា តេន តេន ការណេន ‘ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថា’តិ សញ្ញាបេត្វា សលាកំ គាហេត្វា វិសុំ សង្ឃកម្មេ កតេ សង្ឃោ ភិន្នោ ហោតិ។ បរិវារេ បន ‘បញ្ចហិ, ឧបាលិ, អាការេហិ សង្ឃោ ភិជ្ជតី’តិអាទិ វុត្តំ។ តស្ស ឥមិនា ឥធ វុត្តេន សង្ឃភេទលក្ខណេន អត្ថតោ នានាករណំ នត្ថិ។ តំ បនស្ស នានាករណាភាវំ តត្ថេវ បកាសយិស្សាមា’’តិ, ស្វាយំ បកាសិតោ ហោតិ។
Ettha ca kammameva uddeso vā pamāṇaṃ, vohārānussāvanasalākaggāhā pana pubbabhāgā. Aṭṭhārasavatthudīpanavasena hi voharante tattha rucijananatthaṃ anussāvetvā salākāya gāhitāyapi abhinnova hoti saṅgho. Yadā pana evaṃ cattāro vā atireke vā salākaṃ gāhetvā āveṇikaṃ kammaṃ vā uddesaṃ vā karoti, tadā saṅgho bhinno nāma hoti. Iti yaṃ saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanāyaṃ avocumhā ‘‘evaṃ aṭṭhārasasu vatthūsu yaṃkiñci ekampi vatthuṃ dīpetvā tena tena kāraṇena ‘imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti saññāpetvā salākaṃ gāhetvā visuṃ saṅghakamme kate saṅgho bhinno hoti. Parivāre pana ‘pañcahi, upāli, ākārehi saṅgho bhijjatī’tiādi vuttaṃ. Tassa iminā idha vuttena saṅghabhedalakkhaṇena atthato nānākaraṇaṃ natthi. Taṃ panassa nānākaraṇābhāvaṃ tattheva pakāsayissāmā’’ti, svāyaṃ pakāsito hoti.
បញ្ញត្តេតន្តិ បញ្ញត្តំ ឯតំ។ ក្វ បញ្ញត្តំ? វត្តក្ខន្ធកេ។ តត្រ ហិ ចុទ្ទស ខន្ធកវត្តានិ បញ្ញត្តានិ។ តេនាហ – ‘‘បញ្ញត្តេតំ, ឧបាលិ, មយា អាគន្តុកានំ ភិក្ខូនំ អាគន្តុកវត្ត’’ន្តិអាទិ។ ឯវម្បិ ខោ ឧបាលិ សង្ឃរាជិ ហោតិ, នោ ច សង្ឃភេទោតិ ឯត្តាវតា ហិ សង្ឃរាជិមត្តមេវ ហោតិ, ន តាវ សង្ឃភេទោ; អនុបុព្ពេន បន អយំ សង្ឃរាជិ វឌ្ឍមានា សង្ឃភេទាយ សំវត្តតីតិ អត្ថោ។ យថារត្តន្តិ រត្តិបរិមាណានុរូបំ; យថាថេរន្តិ អត្ថោ។ អាវេនិភាវំ ករិត្វាតិ វិសុំ វវត្ថានំ ករិត្វា។ កម្មាកម្មានិ ករោន្តីតិ អបរាបរំ សង្ឃកម្មំ ឧបាទាយ ខុទ្ទកានិ ចេវ មហន្តានិ ច កម្មានិ ករោន្តិ។ សេសមេត្ថាបិ អធិករណវូបសមវគ្គេ ឧត្តានមេវ។
Paññattetanti paññattaṃ etaṃ. Kva paññattaṃ? Vattakkhandhake. Tatra hi cuddasa khandhakavattāni paññattāni. Tenāha – ‘‘paññattetaṃ, upāli, mayā āgantukānaṃ bhikkhūnaṃ āgantukavatta’’ntiādi. Evampi kho upāli saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedoti ettāvatā hi saṅgharājimattameva hoti, na tāva saṅghabhedo; anupubbena pana ayaṃ saṅgharāji vaḍḍhamānā saṅghabhedāya saṃvattatīti attho. Yathārattanti rattiparimāṇānurūpaṃ; yathātheranti attho. Āvenibhāvaṃ karitvāti visuṃ vavatthānaṃ karitvā. Kammākammāni karontīti aparāparaṃ saṅghakammaṃ upādāya khuddakāni ceva mahantāni ca kammāni karonti. Sesametthāpi adhikaraṇavūpasamavagge uttānameva.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ១០. អធិករណវូបសមវគ្គោ • 10. Adhikaraṇavūpasamavaggo
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / អធិករណវូបសមវគ្គវណ្ណនា • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / អធិករណវូបសមវគ្គវណ្ណនា • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / វោហារវគ្គាទិវណ្ណនា • Vohāravaggādivaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / អធិករណវូបសមវគ្គវណ្ណនា • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
