| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ
Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
೪೫೭. ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮವಗ್ಗೇ ಸಙ್ಘಗರು ನಾಮ ಕೋತಿ ಆಹ ‘‘ಧಮ್ಮಞ್ಚ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಘಗರು ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ। ತಾನೀತಿ ಚೀವರಾದೀನಿ।
457. Adhikaraṇavūpasamavagge saṅghagaru nāma koti āha ‘‘dhammañca…pe… saṅghagaru nāma hotī’’ti. Tānīti cīvarādīni.
೪೫೮. ಪಞ್ಚಹುಪಾಲಿ ಆಕಾರೇಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಆಕಾರಸದ್ದೋ ಕಾರಣತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾರಣೇಹೀ’’ತಿ। ಕಮ್ಮೇನಾತಿಆದೀಸು ಕಮ್ಮಾದೀನಂ ಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅಪಲೋಕನಾದೀಸೂ’’ತಿಆದಿ। ಉಪಪತ್ತೀಹೀತಿ ಯುತ್ತೀಹಿ। ಮಯ್ಹಂ ಉಚ್ಚಾಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಞ್ಚ ಬಹುಸ್ಸುತಭಾವಞ್ಚ ತುಮ್ಹೇ ಜಾನಾಥಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಮಾದಿಸೋ ನಾಮ…ಪೇ॰… ತುಮ್ಹಾಕಂ ಯುತ್ತಂ ನನೂತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಣ್ಣಮೂಲೇತಿ ಕಣ್ಣಸಮೀಪೇ। ಅನುಸ್ಸಾವನೇನಾತಿ ಅನುಸಮೀಪೇ ಸಾವಾಪನೇನ। ತೇಸನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ। ಅನಿವತ್ತಿಧಮ್ಮೇತಿ ಅನಿವತ್ತನಸಭಾವೇ। ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಲಾಕಾಯ ಗಾಹಾಪನೇನ।
458.Pañcahupāliākārehīti ettha ākārasaddo kāraṇatthoti āha ‘‘pañcahi kāraṇehī’’ti. Kammenātiādīsu kammādīnaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘apalokanādīsū’’tiādi. Upapattīhīti yuttīhi. Mayhaṃ uccākulā pabbajitabhāvañca bahussutabhāvañca tumhe jānāthāti yojanā. Mādiso nāma…pe… tumhākaṃ yuttaṃ nanūti yojanā. Kaṇṇamūleti kaṇṇasamīpe. Anussāvanenāti anusamīpe sāvāpanena. Tesanti bhikkhūnaṃ. Anivattidhammeti anivattanasabhāve. Salākaggāhenāti attano salākāya gāhāpanena.
ಏತ್ಥಾತಿ ಕಮ್ಮಾದೀಸು। ಪಮಾಣನ್ತಿ ಸಙ್ಘಭೇದಸ್ಸ ಕಾರಣಂ। ಪುಬ್ಬಭಾಗಾತಿ ಸಙ್ಘಭೇದತೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಪವತ್ತಾ। ಪುಬ್ಬಭಾಗಭಾವಂ ಆವಿಕರೋನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅಟ್ಠಾರಸವತ್ಥುದೀಪನವಸೇನ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ವೋಹರನ್ತೇಪೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತತ್ಥಾತಿ ವೋಹಾರೇ। ಕದಾ ಪನ ಸಙ್ಘೋ ಭಿನ್ನೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯದಾ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ಯದಾ ಪನ ಕರೋತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮತೋ ಅಞ್ಞಂ ಕಮ್ಮಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಉದ್ದೇಸನ್ತಿ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ। ಇತೀತಿ ಏವಂ। ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾಯಂ ‘‘ಏವಂ…ಪೇ॰… ಪಕಾಸಯಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೫೧) ಯಂ ವಚನಂ ಅವೋಚುಮ್ಹಾತಿ ಯೋಜನಾ। ತಸ್ಸ ವಚನಸ್ಸಾತಿ ಪಾಠಂ ಅಜ್ಝಾಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಸ್ವಾಯಂ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಪದೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬೋ।
Etthāti kammādīsu. Pamāṇanti saṅghabhedassa kāraṇaṃ. Pubbabhāgāti saṅghabhedato pubbabhāge pavattā. Pubbabhāgabhāvaṃ āvikaronto āha ‘‘aṭṭhārasavatthudīpanavasena hī’’tiādi. Voharantepīti yojanā. Tatthāti vohāre. Kadā pana saṅgho bhinnoti āha ‘‘yadā panā’’tiādi. Yadā pana karotīti sambandho. Kammanti uposathakammato aññaṃ kammaṃ gahetabbaṃ. Uddesanti uposathakammaṃ. Itīti evaṃ. Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanāyaṃ ‘‘evaṃ…pe… pakāsayissāmā’’ti (cūḷava. aṭṭha. 351) yaṃ vacanaṃ avocumhāti yojanā. Tassa vacanassāti pāṭhaṃ ajjhāharitvā ‘‘svāyaṃ attho’’ti padena sambandhitabbo.
ಪಞ್ಞತ್ತೇತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ನಿಗ್ಗಹಿತಲೋಪಸನ್ಧೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಏತ’’ನ್ತಿ। ಕ್ವಾತಿ ಕಿಸ್ಮಿಂ ಖನ್ಧಕೇ। ತತ್ರಾತಿ ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕೇ। ಏತ್ತಾವತಾತಿ ಏತ್ತಕೇನ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಾದಿಅಕರಣಮತ್ತೇನ। ಅನುಪುಬ್ಬೇನಾತಿ ಅನುಕ್ಕಮೇನ। ಯಥಾರತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಯಥಾಸದ್ದೋ ಅನುರೂಪತ್ಥವಾಚಕೋ, ರತ್ತಿಸದ್ದೇನ ರತ್ತಿಪ್ಪಮಾಣಂ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ರತ್ತಿಪರಿಮಾಣಾನುರೂಪ’’ನ್ತಿ। ಇಮಿನಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅನುರೂಪಂ ಯಥಾರತ್ತನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಚನಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ರತ್ತಿಪರಿಮಾಣಾನುರೂಪ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ರತ್ತಿಪರಿಮಾಣಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತತ್ತಾ ಅತ್ಥತೋ ಥೇರೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯಥಾಥೇರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ವವತ್ಥಾನನ್ತಿ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ಸೋ ಹಿ ವಿಸುಂ ಅವಹಿತೋ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ವವತ್ಥಾನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮಾನೀತಿ ಏತ್ಥ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಮ್ಮಾನೀತಿ ಪದವಿಭಾಗಂ ಕತ್ವಾ ಅಕಾರೋ ವುದ್ಧತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ಖುದ್ದಕಾನಿ ಚೇವ ಮಹನ್ತಾನಿ ಚ ಕಮ್ಮಾನೀ’’ತಿ। ಸತಿ ಚ ಅಕಮ್ಮಸ್ಸ ಮಹನ್ತಭಾವೇ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಖುದ್ದಕನ್ತಿ ಅತ್ಥತೋ ಸಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಖುದ್ದಕಾನಿ ಚೇವಾ’’ತಿ। ಅಕಾರಸ್ಸ ಅಪ್ಪತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹನ್ತಾನಿ ಚೇವ ಖುದ್ದಕಾನಿ ಚ ಕಮ್ಮಾನೀ’’ತಿ ಅತ್ಥೋಪಿ ಯುಜ್ಜತೇವ। ಸೋ ಪನ ಇಧ ನ ಗಹಿತೋ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪನ ದಿಸ್ಸತಿ। ‘‘ಉಚ್ಚಾವಚಾನಿ ಕಮ್ಮಾನೀ’’ತಿ ಹಿ ವಾಕ್ಯವಸೇನ ವುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಉಚ್ಚಸದ್ದೇನ ಮಹನ್ತತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಅವಚಸದ್ದೇನ ಖುದ್ದಕತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಸ್ಮಾ ಮಹನ್ತಖುದ್ದಕಾನಿ ಕಮ್ಮಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸತಿ ಚ ಅಕಮ್ಮಸ್ಸ ಖುದ್ದಕಭಾವೇ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಮಹನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥತೋಪಿ ಸಿದ್ಧನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Paññattetanti ettha niggahitalopasandhīti āha ‘‘paññattaṃ eta’’nti. Kvāti kismiṃ khandhake. Tatrāti vattakkhandhake. Ettāvatāti ettakena āgantukavattādiakaraṇamattena. Anupubbenāti anukkamena. Yathārattanti ettha yathāsaddo anurūpatthavācako, rattisaddena rattippamāṇaṃ gahetabbanti dassento āha ‘‘rattiparimāṇānurūpa’’nti. Iminā rattiyā anurūpaṃ yathārattanti nibbacanaṃ dasseti. ‘‘Rattiparimāṇānurūpa’’nti vutte rattiparimāṇassa atikkantattā atthato theroti āha ‘‘yathātheranti attho’’ti. Vavatthānanti paricchedo. So hi visuṃ avahito hutvā tiṭṭhatīti vavatthānanti vuccati. Kammākammānīti ettha kammaṃ akammānīti padavibhāgaṃ katvā akāro vuddhatthoti āha ‘‘khuddakāni ceva mahantāni ca kammānī’’ti. Sati ca akammassa mahantabhāve kammaṃ nāma khuddakanti atthato siddhaṃ hoti. Tena vuttaṃ ‘‘khuddakāni cevā’’ti. Akārassa appatthaṃ gahetvā ‘‘mahantāni ceva khuddakāni ca kammānī’’ti atthopi yujjateva. So pana idha na gahito, aññattha pana dissati. ‘‘Uccāvacāni kammānī’’ti hi vākyavasena vuttaṭṭhāne uccasaddena mahantatthaṃ dasseti, avacasaddena khuddakatthaṃ dasseti. Tasmā mahantakhuddakāni kammānīti attho veditabbo. Sati ca akammassa khuddakabhāve kammaṃ nāma mahantanti atthatopi siddhanti daṭṭhabbaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಪರಿವಾರಪಾಳಿ • Parivārapāḷi / ೧೦. ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮವಗ್ಗೋ • 10. Adhikaraṇavūpasamavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Parivāra-aṭṭhakathā / ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ವೋಹಾರವಗ್ಗಾದಿವಣ್ಣನಾ • Vohāravaggādivaṇṇanā
