| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā |
අධිකරණවූපසමවග්‌ගවණ්‌ණනා
Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
457. අධිකරණවූපසමවග්‌ගෙ – පුග්‌ගලගරු හොතීති ‘‘අයං මෙ උපජ්‌ඣායො, අයං මෙ ආචරියො’’තිආදීනි චින්‌තෙත්‌වා තස්‌ස ජයං ආකඞ්‌ඛමානො ‘‘අධම්‌මං ධම්‌මො’’ති දීපෙති. සඞ්‌ඝගරු හොතීති ධම්‌මඤ්‌ච විනයඤ්‌ච අමුඤ්‌චිත්‌වා විනිච්‌ඡිනන්‌තො සඞ්‌ඝගරුකො නාම හොති. චීවරාදීනි ගහෙත්‌වා විනිච්‌ඡිනන්‌තො ආමිසගරුකො නාම හොති, තානි අග්‌ගහෙත්‌වා යථාධම්‌මං විනිච්‌ඡිනන්‌තො සද්‌ධම්‌මගරුකො නාම හොති.
457. Adhikaraṇavūpasamavagge – puggalagaru hotīti ‘‘ayaṃ me upajjhāyo, ayaṃ me ācariyo’’tiādīni cintetvā tassa jayaṃ ākaṅkhamāno ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpeti. Saṅghagaru hotīti dhammañca vinayañca amuñcitvā vinicchinanto saṅghagaruko nāma hoti. Cīvarādīni gahetvā vinicchinanto āmisagaruko nāma hoti, tāni aggahetvā yathādhammaṃ vinicchinanto saddhammagaruko nāma hoti.
458. පඤ්‌චහුපාලි ආකාරෙහීති පඤ්‌චහි කාරණෙහි සඞ්‌ඝො භිජ්‌ජති – කම්‌මෙන, උද්‌දෙසෙන, වොහරන්‌තො, අනුස්‌සාවනෙන, සලාකග්‌ගාහෙනාති. එත්‌ථ කම්‌මෙනාති අපලොකනාදීසු චතූසු කම්‌මෙසු අඤ්‌ඤතරෙන කම්‌මෙන. උද්‌දෙසෙනාති පඤ්‌චසු පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසෙසු අඤ්‌ඤතරෙන උද්‌දෙසෙන. වොහරන්‌තොති කථයන්‌තො; තාහි තාහි උපපත්‌තීහි ‘‘අධම්‌මං ධම්‌මො’’තිආදීනි අට්‌ඨාරස භෙදකරවත්‌ථූනි දීපෙන්‌තො . අනුස්‌සාවනෙනාති ‘‘නනු තුම්‌හෙ ජානාථ මය්‌හං උච්‌චාකුලා පබ්‌බජිතභාවං බහුස්‌සුතභාවඤ්‌ච, මාදිසො නාම උද්‌ධම්‌මං උබ්‌බිනයං සත්‌ථු සාසනං ගාහෙය්‍යාති චිත්‌තම්‌පි උප්‌පාදෙතුං තුම්‌හාකං යුත්‌තං, කිං මය්‌හං අවීචි නීලුප්‌පලවනමිව සීතලො, කිමහං අපායතො න භායාමී’’තිආදිනා නයෙන කණ්‌ණමූලෙ වචීභෙදං කත්‌වා අනුස්‌සාවනෙන. සලාකග්‌ගාහෙනාති එවං අනුස්‌සාවෙත්‌වා තෙසං චිත්‌තං උපත්‌ථම්‌භෙත්‌වා අනිවත්‌තිධම්‌මෙ කත්‌වා ‘‘ගණ්‌හථ ඉමං සලාක’’න්‌ති සලාකග්‌ගාහෙන.
458.Pañcahupāli ākārehīti pañcahi kāraṇehi saṅgho bhijjati – kammena, uddesena, voharanto, anussāvanena, salākaggāhenāti. Ettha kammenāti apalokanādīsu catūsu kammesu aññatarena kammena. Uddesenāti pañcasu pātimokkhuddesesu aññatarena uddesena. Voharantoti kathayanto; tāhi tāhi upapattīhi ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni aṭṭhārasa bhedakaravatthūni dīpento . Anussāvanenāti ‘‘nanu tumhe jānātha mayhaṃ uccākulā pabbajitabhāvaṃ bahussutabhāvañca, mādiso nāma uddhammaṃ ubbinayaṃ satthu sāsanaṃ gāheyyāti cittampi uppādetuṃ tumhākaṃ yuttaṃ, kiṃ mayhaṃ avīci nīluppalavanamiva sītalo, kimahaṃ apāyato na bhāyāmī’’tiādinā nayena kaṇṇamūle vacībhedaṃ katvā anussāvanena. Salākaggāhenāti evaṃ anussāvetvā tesaṃ cittaṃ upatthambhetvā anivattidhamme katvā ‘‘gaṇhatha imaṃ salāka’’nti salākaggāhena.
එත්‌ථ ච කම්‌මමෙව උද්‌දෙසො වා පමාණං, වොහාරානුස්‌සාවනසලාකග්‌ගාහා පන පුබ්‌බභාගා. අට්‌ඨාරසවත්‌ථුදීපනවසෙන හි වොහරන්‌තෙ තත්‌ථ රුචිජනනත්‌ථං අනුස්‌සාවෙත්‌වා සලාකාය ගාහිතායපි අභින්‌නොව හොති සඞ්‌ඝො. යදා පන එවං චත්‌තාරො වා අතිරෙකෙ වා සලාකං ගාහෙත්‌වා ආවෙණිකං කම්‌මං වා උද්‌දෙසං වා කරොති, තදා සඞ්‌ඝො භින්‌නො නාම හොති. ඉති යං සඞ්‌ඝභෙදකක්‌ඛන්‌ධකවණ්‌ණනායං අවොචුම්‌හා ‘‘එවං අට්‌ඨාරසසු වත්‌ථූසු යංකිඤ්‌චි එකම්‌පි වත්‌ථුං දීපෙත්‌වා තෙන තෙන කාරණෙන ‘ඉමං ගණ්‌හථ, ඉමං රොචෙථා’ති සඤ්‌ඤාපෙත්‌වා සලාකං ගාහෙත්‌වා විසුං සඞ්‌ඝකම්‌මෙ කතෙ සඞ්‌ඝො භින්‌නො හොති. පරිවාරෙ පන ‘පඤ්‌චහි, උපාලි, ආකාරෙහි සඞ්‌ඝො භිජ්‌ජතී’තිආදි වුත්‌තං. තස්‌ස ඉමිනා ඉධ වුත්‌තෙන සඞ්‌ඝභෙදලක්‌ඛණෙන අත්‌ථතො නානාකරණං නත්‌ථි. තං පනස්‌ස නානාකරණාභාවං තත්‌ථෙව පකාසයිස්‌සාමා’’ති, ස්‌වායං පකාසිතො හොති.
Ettha ca kammameva uddeso vā pamāṇaṃ, vohārānussāvanasalākaggāhā pana pubbabhāgā. Aṭṭhārasavatthudīpanavasena hi voharante tattha rucijananatthaṃ anussāvetvā salākāya gāhitāyapi abhinnova hoti saṅgho. Yadā pana evaṃ cattāro vā atireke vā salākaṃ gāhetvā āveṇikaṃ kammaṃ vā uddesaṃ vā karoti, tadā saṅgho bhinno nāma hoti. Iti yaṃ saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanāyaṃ avocumhā ‘‘evaṃ aṭṭhārasasu vatthūsu yaṃkiñci ekampi vatthuṃ dīpetvā tena tena kāraṇena ‘imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti saññāpetvā salākaṃ gāhetvā visuṃ saṅghakamme kate saṅgho bhinno hoti. Parivāre pana ‘pañcahi, upāli, ākārehi saṅgho bhijjatī’tiādi vuttaṃ. Tassa iminā idha vuttena saṅghabhedalakkhaṇena atthato nānākaraṇaṃ natthi. Taṃ panassa nānākaraṇābhāvaṃ tattheva pakāsayissāmā’’ti, svāyaṃ pakāsito hoti.
පඤ්‌ඤත්‌තෙතන්‌ති පඤ්‌ඤත්‌තං එතං. ක්‌ව පඤ්‌ඤත්‌තං? වත්‌තක්‌ඛන්‌ධකෙ. තත්‍ර හි චුද්‌දස ඛන්‌ධකවත්‌තානි පඤ්‌ඤත්‌තානි. තෙනාහ – ‘‘පඤ්‌ඤත්‌තෙතං, උපාලි, මයා ආගන්‌තුකානං භික්‌ඛූනං ආගන්‌තුකවත්‌ත’’න්‌තිආදි. එවම්‌පි ඛො උපාලි සඞ්‌ඝරාජි හොති, නො ච සඞ්‌ඝභෙදොති එත්‌තාවතා හි සඞ්‌ඝරාජිමත්‌තමෙව හොති, න තාව සඞ්‌ඝභෙදො; අනුපුබ්‌බෙන පන අයං සඞ්‌ඝරාජි වඩ්‌ඪමානා සඞ්‌ඝභෙදාය සංවත්‌තතීති අත්‌ථො. යථාරත්‌තන්‌ති රත්‌තිපරිමාණානුරූපං; යථාථෙරන්‌ති අත්‌ථො. ආවෙනිභාවං කරිත්‌වාති විසුං වවත්‌ථානං කරිත්‌වා. කම්‌මාකම්‌මානි කරොන්‌තීති අපරාපරං සඞ්‌ඝකම්‌මං උපාදාය ඛුද්‌දකානි චෙව මහන්‌තානි ච කම්‌මානි කරොන්‌ති. සෙසමෙත්‌ථාපි අධිකරණවූපසමවග්‌ගෙ උත්‌තානමෙව.
Paññattetanti paññattaṃ etaṃ. Kva paññattaṃ? Vattakkhandhake. Tatra hi cuddasa khandhakavattāni paññattāni. Tenāha – ‘‘paññattetaṃ, upāli, mayā āgantukānaṃ bhikkhūnaṃ āgantukavatta’’ntiādi. Evampi kho upāli saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedoti ettāvatā hi saṅgharājimattameva hoti, na tāva saṅghabhedo; anupubbena pana ayaṃ saṅgharāji vaḍḍhamānā saṅghabhedāya saṃvattatīti attho. Yathārattanti rattiparimāṇānurūpaṃ; yathātheranti attho. Āvenibhāvaṃ karitvāti visuṃ vavatthānaṃ karitvā. Kammākammāni karontīti aparāparaṃ saṅghakammaṃ upādāya khuddakāni ceva mahantāni ca kammāni karonti. Sesametthāpi adhikaraṇavūpasamavagge uttānameva.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / 10. අධිකරණවූපසමවග්‌ගො • 10. Adhikaraṇavūpasamavaggo
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අධිකරණවූපසමවග්‌ගවණ්‌ණනා • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / අධිකරණවූපසමවග්‌ගවණ්‌ණනා • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / වොහාරවග්‌ගාදිවණ්‌ණනා • Vohāravaggādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / අධිකරණවූපසමවග්‌ගවණ්‌ණනා • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
