| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
අධිකරණවූපසමවග්‌ගවණ්‌ණනා
Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
457. අධිකරණවූපසමවග්‌ගෙ සඞ්‌ඝගරු නාම කොති ආහ ‘‘ධම්‌මඤ්‌ච…පෙ.… සඞ්‌ඝගරු නාම හොතී’’ති. තානීති චීවරාදීනි.
457. Adhikaraṇavūpasamavagge saṅghagaru nāma koti āha ‘‘dhammañca…pe… saṅghagaru nāma hotī’’ti. Tānīti cīvarādīni.
458. පඤ්‌චහුපාලි ආකාරෙහීති එත්‌ථ ආකාරසද්‌දො කාරණත්‌ථොති ආහ ‘‘පඤ්‌චහි කාරණෙහී’’ති. කම්‌මෙනාතිආදීසු කම්‌මාදීනං සරූපං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘අපලොකනාදීසූ’’තිආදි. උපපත්‌තීහීති යුත්‌තීහි. මය්‌හං උච්‌චාකුලා පබ්‌බජිතභාවඤ්‌ච බහුස්‌සුතභාවඤ්‌ච තුම්‌හෙ ජානාථාති යොජනා. මාදිසො නාම…පෙ.… තුම්‌හාකං යුත්‌තං නනූති යොජනා. කණ්‌ණමූලෙති කණ්‌ණසමීපෙ. අනුස්‌සාවනෙනාති අනුසමීපෙ සාවාපනෙන. තෙසන්‌ති භික්‌ඛූනං. අනිවත්‌තිධම්‌මෙති අනිවත්‌තනසභාවෙ. සලාකග්‌ගාහෙනාති අත්‌තනො සලාකාය ගාහාපනෙන.
458.Pañcahupāliākārehīti ettha ākārasaddo kāraṇatthoti āha ‘‘pañcahi kāraṇehī’’ti. Kammenātiādīsu kammādīnaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘apalokanādīsū’’tiādi. Upapattīhīti yuttīhi. Mayhaṃ uccākulā pabbajitabhāvañca bahussutabhāvañca tumhe jānāthāti yojanā. Mādiso nāma…pe… tumhākaṃ yuttaṃ nanūti yojanā. Kaṇṇamūleti kaṇṇasamīpe. Anussāvanenāti anusamīpe sāvāpanena. Tesanti bhikkhūnaṃ. Anivattidhammeti anivattanasabhāve. Salākaggāhenāti attano salākāya gāhāpanena.
එත්‌ථාති කම්‌මාදීසු. පමාණන්‌ති සඞ්‌ඝභෙදස්‌ස කාරණං. පුබ්‌බභාගාති සඞ්‌ඝභෙදතො පුබ්‌බභාගෙ පවත්‌තා. පුබ්‌බභාගභාවං ආවිකරොන්‌තො ආහ ‘‘අට්‌ඨාරසවත්‌ථුදීපනවසෙන හී’’තිආදි. වොහරන්‌තෙපීති යොජනා. තත්‌ථාති වොහාරෙ. කදා පන සඞ්‌ඝො භින්‌නොති ආහ ‘‘යදා පනා’’තිආදි. යදා පන කරොතීති සම්‌බන්‌ධො. කම්‌මන්‌ති උපොසථකම්‌මතො අඤ්‌ඤං කම්‌මං ගහෙතබ්‌බං. උද්‌දෙසන්‌ති උපොසථකම්‌මං. ඉතීති එවං. සඞ්‌ඝභෙදකක්‌ඛන්‌ධකවණ්‌ණනායං ‘‘එවං…පෙ.… පකාසයිස්‌සාමා’’ති (චූළව. අට්‌ඨ. 351) යං වචනං අවොචුම්‌හාති යොජනා. තස්‌ස වචනස්‌සාති පාඨං අජ්‌ඣාහරිත්‌වා ‘‘ස්‌වායං අත්‌ථො’’ති පදෙන සම්‌බන්‌ධිතබ්‌බො.
Etthāti kammādīsu. Pamāṇanti saṅghabhedassa kāraṇaṃ. Pubbabhāgāti saṅghabhedato pubbabhāge pavattā. Pubbabhāgabhāvaṃ āvikaronto āha ‘‘aṭṭhārasavatthudīpanavasena hī’’tiādi. Voharantepīti yojanā. Tatthāti vohāre. Kadā pana saṅgho bhinnoti āha ‘‘yadā panā’’tiādi. Yadā pana karotīti sambandho. Kammanti uposathakammato aññaṃ kammaṃ gahetabbaṃ. Uddesanti uposathakammaṃ. Itīti evaṃ. Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanāyaṃ ‘‘evaṃ…pe… pakāsayissāmā’’ti (cūḷava. aṭṭha. 351) yaṃ vacanaṃ avocumhāti yojanā. Tassa vacanassāti pāṭhaṃ ajjhāharitvā ‘‘svāyaṃ attho’’ti padena sambandhitabbo.
පඤ්‌ඤත්‌තෙතන්‌ති එත්‌ථ නිග්‌ගහිතලොපසන්‌ධීති ආහ ‘‘පඤ්‌ඤත්‌තං එත’’න්‌ති. ක්‌වාති කිස්‌මිං ඛන්‌ධකෙ. තත්‍රාති වත්‌තක්‌ඛන්‌ධකෙ. එත්‌තාවතාති එත්‌තකෙන ආගන්‌තුකවත්‌තාදිඅකරණමත්‌තෙන. අනුපුබ්‌බෙනාති අනුක්‌කමෙන. යථාරත්‌තන්‌ති එත්‌ථ යථාසද්‌දො අනුරූපත්‌ථවාචකො, රත්‌තිසද්‌දෙන රත්‌තිප්‌පමාණං ගහෙතබ්‌බන්‌ති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘රත්‌තිපරිමාණානුරූප’’න්‌ති. ඉමිනා රත්‌තියා අනුරූපං යථාරත්‌තන්‌ති නිබ්‌බචනං දස්‌සෙති. ‘‘රත්‌තිපරිමාණානුරූප’’න්‌ති වුත්‌තෙ රත්‌තිපරිමාණස්‌ස අතික්‌කන්‌තත්‌තා අත්‌ථතො ථෙරොති ආහ ‘‘යථාථෙරන්‌ති අත්‌ථො’’ති. වවත්‌ථානන්‌ති පරිච්‌ඡෙදො. සො හි විසුං අවහිතො හුත්‌වා තිට්‌ඨතීති වවත්‌ථානන්‌ති වුච්‌චති. කම්‌මාකම්‌මානීති එත්‌ථ කම්‌මං අකම්‌මානීති පදවිභාගං කත්‌වා අකාරො වුද්‌ධත්‌ථොති ආහ ‘‘ඛුද්‌දකානි චෙව මහන්‌තානි ච කම්‌මානී’’ති. සති ච අකම්‌මස්‌ස මහන්‌තභාවෙ කම්‌මං නාම ඛුද්‌දකන්‌ති අත්‌ථතො සිද්‌ධං හොති. තෙන වුත්‌තං ‘‘ඛුද්‌දකානි චෙවා’’ති. අකාරස්‌ස අප්‌පත්‌ථං ගහෙත්‌වා ‘‘මහන්‌තානි චෙව ඛුද්‌දකානි ච කම්‌මානී’’ති අත්‌ථොපි යුජ්‌ජතෙව. සො පන ඉධ න ගහිතො, අඤ්‌ඤත්‌ථ පන දිස්‌සති. ‘‘උච්‌චාවචානි කම්‌මානී’’ති හි වාක්‍යවසෙන වුත්‌තට්‌ඨානෙ උච්‌චසද්‌දෙන මහන්‌තත්‌ථං දස්‌සෙති, අවචසද්‌දෙන ඛුද්‌දකත්‌ථං දස්‌සෙති. තස්‌මා මහන්‌තඛුද්‌දකානි කම්‌මානීති අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. සති ච අකම්‌මස්‌ස ඛුද්‌දකභාවෙ කම්‌මං නාම මහන්‌තන්‌ති අත්‌ථතොපි සිද්‌ධන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං.
Paññattetanti ettha niggahitalopasandhīti āha ‘‘paññattaṃ eta’’nti. Kvāti kismiṃ khandhake. Tatrāti vattakkhandhake. Ettāvatāti ettakena āgantukavattādiakaraṇamattena. Anupubbenāti anukkamena. Yathārattanti ettha yathāsaddo anurūpatthavācako, rattisaddena rattippamāṇaṃ gahetabbanti dassento āha ‘‘rattiparimāṇānurūpa’’nti. Iminā rattiyā anurūpaṃ yathārattanti nibbacanaṃ dasseti. ‘‘Rattiparimāṇānurūpa’’nti vutte rattiparimāṇassa atikkantattā atthato theroti āha ‘‘yathātheranti attho’’ti. Vavatthānanti paricchedo. So hi visuṃ avahito hutvā tiṭṭhatīti vavatthānanti vuccati. Kammākammānīti ettha kammaṃ akammānīti padavibhāgaṃ katvā akāro vuddhatthoti āha ‘‘khuddakāni ceva mahantāni ca kammānī’’ti. Sati ca akammassa mahantabhāve kammaṃ nāma khuddakanti atthato siddhaṃ hoti. Tena vuttaṃ ‘‘khuddakāni cevā’’ti. Akārassa appatthaṃ gahetvā ‘‘mahantāni ceva khuddakāni ca kammānī’’ti atthopi yujjateva. So pana idha na gahito, aññattha pana dissati. ‘‘Uccāvacāni kammānī’’ti hi vākyavasena vuttaṭṭhāne uccasaddena mahantatthaṃ dasseti, avacasaddena khuddakatthaṃ dasseti. Tasmā mahantakhuddakāni kammānīti attho veditabbo. Sati ca akammassa khuddakabhāve kammaṃ nāma mahantanti atthatopi siddhanti daṭṭhabbaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / 10. අධිකරණවූපසමවග්‌ගො • 10. Adhikaraṇavūpasamavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / අධිකරණවූපසමවග්‌ගවණ්‌ණනා • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අධිකරණවූපසමවග්‌ගවණ්‌ණනා • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / අධිකරණවූපසමවග්‌ගවණ්‌ණනා • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / වොහාරවග්‌ගාදිවණ්‌ණනා • Vohāravaggādivaṇṇanā
