| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਰਿવਾਰ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Parivāra-aṭṭhakathā |
ਅਧਿਕਰਣવੂਪਸਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
੪੫੭. ਅਧਿਕਰਣવੂਪਸਮવਗ੍ਗੇ – ਪੁਗ੍ਗਲਗਰੁ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਅਯਂ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਜਯਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ‘‘ਅਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਸਙ੍ਘਗਰੁ ਹੋਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ વਿਨਯਞ੍ਚ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਗਰੁਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਚੀવਰਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤੋ ਆਮਿਸਗਰੁਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਾਨਿ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ।
457. Adhikaraṇavūpasamavagge – puggalagaru hotīti ‘‘ayaṃ me upajjhāyo, ayaṃ me ācariyo’’tiādīni cintetvā tassa jayaṃ ākaṅkhamāno ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpeti. Saṅghagaru hotīti dhammañca vinayañca amuñcitvā vinicchinanto saṅghagaruko nāma hoti. Cīvarādīni gahetvā vinicchinanto āmisagaruko nāma hoti, tāni aggahetvā yathādhammaṃ vinicchinanto saddhammagaruko nāma hoti.
੪੫੮. ਪਞ੍ਚਹੁਪਾਲਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ – ਕਮ੍ਮੇਨ, ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ, વੋਹਰਨ੍ਤੋ, ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨੇਨ, ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹੇਨਾਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਅਪਲੋਕਨਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ। ਉਦ੍ਦੇਸੇਨਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ। વੋਹਰਨ੍ਤੋਤਿ ਕਥਯਨ੍ਤੋ; ਤਾਹਿ ਤਾਹਿ ਉਪਪਤ੍ਤੀਹਿ ‘‘ਅਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਨਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ । ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨੇਨਾਤਿ ‘‘ਨਨੁ ਤੁਮ੍ਹੇ ਜਾਨਾਥ ਮਯ੍ਹਂ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਭਾવਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਭਾવਞ੍ਚ, ਮਾਦਿਸੋ ਨਾਮ ਉਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਉਬ੍ਬਿਨਯਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਂ ਗਾਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਕਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਅવੀਚਿ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲવਨਮਿવ ਸੀਤਲੋ, ਕਿਮਹਂ ਅਪਾਯਤੋ ਨ ਭਾਯਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਕਣ੍ਣਮੂਲੇ વਚੀਭੇਦਂ ਕਤ੍વਾ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨੇਨ। ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹੇਨਾਤਿ ਏવਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾવੇਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤ੍વਾ ਅਨਿવਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੇ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਗਣ੍ਹਥ ਇਮਂ ਸਲਾਕ’’ਨ੍ਤਿ ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹੇਨ।
458.Pañcahupāli ākārehīti pañcahi kāraṇehi saṅgho bhijjati – kammena, uddesena, voharanto, anussāvanena, salākaggāhenāti. Ettha kammenāti apalokanādīsu catūsu kammesu aññatarena kammena. Uddesenāti pañcasu pātimokkhuddesesu aññatarena uddesena. Voharantoti kathayanto; tāhi tāhi upapattīhi ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni aṭṭhārasa bhedakaravatthūni dīpento . Anussāvanenāti ‘‘nanu tumhe jānātha mayhaṃ uccākulā pabbajitabhāvaṃ bahussutabhāvañca, mādiso nāma uddhammaṃ ubbinayaṃ satthu sāsanaṃ gāheyyāti cittampi uppādetuṃ tumhākaṃ yuttaṃ, kiṃ mayhaṃ avīci nīluppalavanamiva sītalo, kimahaṃ apāyato na bhāyāmī’’tiādinā nayena kaṇṇamūle vacībhedaṃ katvā anussāvanena. Salākaggāhenāti evaṃ anussāvetvā tesaṃ cittaṃ upatthambhetvā anivattidhamme katvā ‘‘gaṇhatha imaṃ salāka’’nti salākaggāhena.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਮ੍ਮਮੇવ ਉਦ੍ਦੇਸੋ વਾ ਪਮਾਣਂ, વੋਹਾਰਾਨੁਸ੍ਸਾવਨਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹਾ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾ। ਅਟ੍ਠਾਰਸવਤ੍ਥੁਦੀਪਨવਸੇਨ ਹਿ વੋਹਰਨ੍ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਰੁਚਿਜਨਨਤ੍ਥਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾવੇਤ੍વਾ ਸਲਾਕਾਯ ਗਾਹਿਤਾਯਪਿ ਅਭਿਨ੍ਨੋવ ਹੋਤਿ ਸਙ੍ਘੋ। ਯਦਾ ਪਨ ਏવਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਾ ਅਤਿਰੇਕੇ વਾ ਸਲਾਕਂ ਗਾਹੇਤ੍વਾ ਆવੇਣਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ વਾ ਉਦ੍ਦੇਸਂ વਾ ਕਰੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਇਤਿ ਯਂ ਸਙ੍ਘਭੇਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕવਣ੍ਣਨਾਯਂ ਅવੋਚੁਮ੍ਹਾ ‘‘ਏવਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ વਤ੍ਥੂਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਮ੍ਪਿ વਤ੍ਥੁਂ ਦੀਪੇਤ੍વਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ‘ਇਮਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਇਮਂ ਰੋਚੇਥਾ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਸਲਾਕਂ ਗਾਹੇਤ੍વਾ વਿਸੁਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮੇ ਕਤੇ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਪਰਿવਾਰੇ ਪਨ ‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਉਪਾਲਿ, ਆਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸ ਇਮਿਨਾ ਇਧ વੁਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਘਭੇਦਲਕ੍ਖਣੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਂ ਪਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਰਣਾਭਾવਂ ਤਤ੍ਥੇવ ਪਕਾਸਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ, ਸ੍વਾਯਂ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤਿ।
Ettha ca kammameva uddeso vā pamāṇaṃ, vohārānussāvanasalākaggāhā pana pubbabhāgā. Aṭṭhārasavatthudīpanavasena hi voharante tattha rucijananatthaṃ anussāvetvā salākāya gāhitāyapi abhinnova hoti saṅgho. Yadā pana evaṃ cattāro vā atireke vā salākaṃ gāhetvā āveṇikaṃ kammaṃ vā uddesaṃ vā karoti, tadā saṅgho bhinno nāma hoti. Iti yaṃ saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanāyaṃ avocumhā ‘‘evaṃ aṭṭhārasasu vatthūsu yaṃkiñci ekampi vatthuṃ dīpetvā tena tena kāraṇena ‘imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti saññāpetvā salākaṃ gāhetvā visuṃ saṅghakamme kate saṅgho bhinno hoti. Parivāre pana ‘pañcahi, upāli, ākārehi saṅgho bhijjatī’tiādi vuttaṃ. Tassa iminā idha vuttena saṅghabhedalakkhaṇena atthato nānākaraṇaṃ natthi. Taṃ panassa nānākaraṇābhāvaṃ tattheva pakāsayissāmā’’ti, svāyaṃ pakāsito hoti.
ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਤਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਏਤਂ। ਕ੍વ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ? વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ। ਤਤ੍ਰ ਹਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਤਂ, ਉਪਾਲਿ, ਮਯਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕવਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਖੋ ਉਪਾਲਿ ਸਙ੍ਘਰਾਜਿ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚ ਸਙ੍ਘਭੇਦੋਤਿ ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਹਿ ਸਙ੍ਘਰਾਜਿਮਤ੍ਤਮੇવ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਾવ ਸਙ੍ਘਭੇਦੋ; ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪਨ ਅਯਂ ਸਙ੍ਘਰਾਜਿ વਡ੍ਢਮਾਨਾ ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਥਾਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਮਾਣਾਨੁਰੂਪਂ; ਯਥਾਥੇਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆવੇਨਿਭਾવਂ ਕਰਿਤ੍વਾਤਿ વਿਸੁਂ વવਤ੍ਥਾਨਂ ਕਰਿਤ੍વਾ। ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ ਉਪਾਦਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਚੇવ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਚ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥਾਪਿ ਅਧਿਕਰਣવੂਪਸਮવਗ੍ਗੇ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ।
Paññattetanti paññattaṃ etaṃ. Kva paññattaṃ? Vattakkhandhake. Tatra hi cuddasa khandhakavattāni paññattāni. Tenāha – ‘‘paññattetaṃ, upāli, mayā āgantukānaṃ bhikkhūnaṃ āgantukavatta’’ntiādi. Evampi kho upāli saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedoti ettāvatā hi saṅgharājimattameva hoti, na tāva saṅghabhedo; anupubbena pana ayaṃ saṅgharāji vaḍḍhamānā saṅghabhedāya saṃvattatīti attho. Yathārattanti rattiparimāṇānurūpaṃ; yathātheranti attho. Āvenibhāvaṃ karitvāti visuṃ vavatthānaṃ karitvā. Kammākammāni karontīti aparāparaṃ saṅghakammaṃ upādāya khuddakāni ceva mahantāni ca kammāni karonti. Sesametthāpi adhikaraṇavūpasamavagge uttānameva.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਪਰਿવਾਰਪਾਲ਼ਿ • Parivārapāḷi / ੧੦. ਅਧਿਕਰਣવੂਪਸਮવਗ੍ਗੋ • 10. Adhikaraṇavūpasamavaggo
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਅਧਿਕਰਣવੂਪਸਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਅਧਿਕਰਣવੂਪਸਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / વੋਹਾਰવਗ੍ਗਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Vohāravaggādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ਅਧਿਕਰਣવੂਪਸਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • Adhikaraṇavūpasamavaggavaṇṇanā
