Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൬. അധിമാനസുത്തം
6. Adhimānasuttaṃ
൮൬. ഏകം സമയം ആയസ്മാ മഹാകസ്സപോ രാജഗഹേ വിഹരതി വേളുവനേ കലന്ദകനിവാപേ. തത്ര ഖോ ആയസ്മാ മഹാകസ്സപോ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ആവുസോ ഭിക്ഖവേ’’തി. ‘‘ആവുസോ’’തി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ആയസ്മതോ മഹാകസ്സപസ്സ പച്ചസ്സോസും. ആയസ്മാ മഹാകസ്സപോ ഏതദവോച –
86. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākassapo rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā mahākassapo bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahākassapassa paccassosuṃ. Āyasmā mahākassapo etadavoca –
‘‘ഇധാവുസോ, ഭിക്ഖു അഞ്ഞം ബ്യാകരോതി – ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാമീ’തി. തമേനം തഥാഗതോ വാ തഥാഗതസാവകോ വാ ഝായീ സമാപത്തികുസലോ പരചിത്തകുസലോ പരചിത്തപരിയായകുസലോ സമനുയുഞ്ജതി സമനുഗ്ഗാഹതി സമനുഭാസതി. സോ തഥാഗതേന വാ തഥാഗതസാവകേന വാ ഝായിനാ സമാപത്തികുസലേന പരചിത്തകുസലേന പരചിത്തപരിയായകുസലേന സമനുയുഞ്ജിയമാനോ സമനുഗ്ഗാഹിയമാനോ സമനുഭാസിയമാനോ ഇരീണം ആപജ്ജതി വിചിനം ആപജ്ജതി അനയം ആപജ്ജതി ബ്യസനം ആപജ്ജതി അനയബ്യസനം ആപജ്ജതി.
‘‘Idhāvuso, bhikkhu aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanuggāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanuggāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaṃ āpajjati vicinaṃ āpajjati anayaṃ āpajjati byasanaṃ āpajjati anayabyasanaṃ āpajjati.
‘‘തമേനം തഥാഗതോ വാ തഥാഗതസാവകോ വാ ഝായീ സമാപത്തികുസലോ പരചിത്തകുസലോ പരചിത്തപരിയായകുസലോ ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച മനസി കരോതി – ‘കിം നു ഖോ അയമായസ്മാ അഞ്ഞം ബ്യാകരോതി – ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാമീ’തി.
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca manasi karoti – ‘kiṃ nu kho ayamāyasmā aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti.
‘‘തമേനം തഥാഗതോ വാ തഥാഗതസാവകോ വാ ഝായീ സമാപത്തികുസലോ പരചിത്തകുസലോ പരചിത്തപരിയായകുസലോ ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാതി –
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca pajānāti –
‘അധിമാനികോ ഖോ അയമായസ്മാ അധിമാനസച്ചോ, അപ്പത്തേ പത്തസഞ്ഞീ, അകതേ കതസഞ്ഞീ, അനധിഗതേ അധിഗതസഞ്ഞീ. അധിമാനേന അഞ്ഞം ബ്യാകരോതി – ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാമീ’തി.
‘Adhimāniko kho ayamāyasmā adhimānasacco, appatte pattasaññī, akate katasaññī, anadhigate adhigatasaññī. Adhimānena aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti.
‘‘തമേനം തഥാഗതോ വാ തഥാഗതസാവകോ വാ ഝായീ സമാപത്തികുസലോ പരചിത്തകുസലോ പരചിത്തപരിയായകുസലോ ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച മനസി കരോതി – ‘കിം നു ഖോ അയമായസ്മാ നിസ്സായ അധിമാനികോ അധിമാനസച്ചോ, അപ്പത്തേ പത്തസഞ്ഞീ, അകതേ കതസഞ്ഞീ, അനധിഗതേ അധിഗതസഞ്ഞീ. അധിമാനേന അഞ്ഞം ബ്യാകരോതി – ഖീണാ ജാതി , വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാമീ’തി.
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca manasi karoti – ‘kiṃ nu kho ayamāyasmā nissāya adhimāniko adhimānasacco, appatte pattasaññī, akate katasaññī, anadhigate adhigatasaññī. Adhimānena aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti , vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti.
‘‘തമേനം തഥാഗതോ വാ തഥാഗതസാവകോ വാ ഝായീ സമാപത്തികുസലോ പരചിത്തകുസലോ പരചിത്തപരിയായകുസലോ ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാതി –
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca pajānāti –
‘ബഹുസ്സുതോ ഖോ പന അയമായസ്മാ സുതധരോ സുതസന്നിചയോ, യേ തേ ധമ്മാ ആദികല്യാണാ മജ്ഝേകല്യാണാ പരിയോസാനകല്യാണാ സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം അഭിവദന്തി, തഥാരൂപാസ്സ ധമ്മാ ബഹുസ്സുതാ ഹോന്തി ധാതാ വചസാ പരിചിതാ മനസാനുപേക്ഖിതാ ദിട്ഠിയാ സുപ്പടിവിദ്ധാ. തസ്മാ അയമായസ്മാ അധിമാനികോ അധിമാനസച്ചോ, അപ്പത്തേ പത്തസഞ്ഞീ, അകതേ കതസഞ്ഞീ, അനധിഗതേ അധിഗതസഞ്ഞീ. അധിമാനേന അഞ്ഞം ബ്യാകരോതി – ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാമീ’തി.
‘Bahussuto kho pana ayamāyasmā sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhātā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Tasmā ayamāyasmā adhimāniko adhimānasacco, appatte pattasaññī, akate katasaññī, anadhigate adhigatasaññī. Adhimānena aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti.
‘‘തമേനം തഥാഗതോ വാ തഥാഗതസാവകോ വാ ഝായീ സമാപത്തികുസലോ പരചിത്തകുസലോ പരചിത്തപരിയായകുസലോ ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാതി –
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca pajānāti –
‘അഭിജ്ഝാലു ഖോ പന അയമായസ്മാ; അഭിജ്ഝാപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ ബഹുലം വിഹരതി. അഭിജ്ഝാപരിയുട്ഠാനം ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം.
‘Abhijjhālu kho pana ayamāyasmā; abhijjhāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Abhijjhāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ബ്യാപന്നോ ഖോ പന അയമായസ്മാ; ബ്യാപാദപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ ബഹുലം വിഹരതി. ബ്യാപാദപരിയുട്ഠാനം ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം.
‘Byāpanno kho pana ayamāyasmā; byāpādapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Byāpādapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ഥിനമിദ്ധോ ഖോ പന അയമായസ്മാ; ഥിനമിദ്ധപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ ബഹുലം വിഹരതി. ഥിനമിദ്ധപരിയുട്ഠാനം ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം.
‘Thinamiddho kho pana ayamāyasmā; thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Thinamiddhapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ഉദ്ധതോ ഖോ പന അയമായസ്മാ; ഉദ്ധച്ചപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ ബഹുലം വിഹരതി. ഉദ്ധച്ചപരിയുട്ഠാനം ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം.
‘Uddhato kho pana ayamāyasmā; uddhaccapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Uddhaccapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘വിചികിച്ഛോ ഖോ പന അയമായസ്മാ; വിചികിച്ഛാപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ ബഹുലം വിഹരതി. വിചികിച്ഛാപരിയുട്ഠാനം ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം.
‘Vicikiccho kho pana ayamāyasmā; vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Vicikicchāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘കമ്മാരാമോ ഖോ പന അയമായസ്മാ കമ്മരതോ കമ്മാരാമതം അനുയുത്തോ. കമ്മാരാമതാ ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം.
‘Kammārāmo kho pana ayamāyasmā kammarato kammārāmataṃ anuyutto. Kammārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ഭസ്സാരാമോ ഖോ പന അയമായസ്മാ ഭസ്സരതോ ഭസ്സാരാമതം അനുയുത്തോ. ഭസ്സാരാമതാ ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം.
‘Bhassārāmo kho pana ayamāyasmā bhassarato bhassārāmataṃ anuyutto. Bhassārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘നിദ്ദാരാമോ ഖോ പന അയമായസ്മാ നിദ്ദാരതോ നിദ്ദാരാമതം അനുയുത്തോ. നിദ്ദാരാമതാ ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം.
‘Niddārāmo kho pana ayamāyasmā niddārato niddārāmataṃ anuyutto. Niddārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘സങ്ഗണികാരാമോ ഖോ പന അയമായസ്മാ സങ്ഗണികരതോ സങ്ഗണികാരാമതം അനുയുത്തോ. സങ്ഗണികാരാമതാ ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം.
‘Saṅgaṇikārāmo kho pana ayamāyasmā saṅgaṇikarato saṅgaṇikārāmataṃ anuyutto. Saṅgaṇikārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘സതി ഖോ പന അയമായസ്മാ ഉത്തരി കരണീയേ ഓരമത്തകേന വിസേസാധിഗമേന അന്തരാ വോസാനം ആപന്നോ. അന്തരാ വോസാനഗമനം ഖോ പന തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ പരിഹാനമേതം’.
‘Sati kho pana ayamāyasmā uttari karaṇīye oramattakena visesādhigamena antarā vosānaṃ āpanno. Antarā vosānagamanaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ’.
‘‘സോ വതാവുസോ, ഭിക്ഖു ‘ഇമേ ദസ ധമ്മേ അപ്പഹായ ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ വുദ്ധിം വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജിസ്സതീ’തി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. സോ വതാവുസോ, ഭിക്ഖു ‘ഇമേ ദസ ധമ്മേ പഹായ ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ വുദ്ധിം വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജിസ്സതീ’തി ഠാനമേതം വിജ്ജതീ’’തി. ഛട്ഠം.
‘‘So vatāvuso, bhikkhu ‘ime dasa dhamme appahāya imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So vatāvuso, bhikkhu ‘ime dasa dhamme pahāya imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatī’ti ṭhānametaṃ vijjatī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൫-൬. കത്ഥീസുത്താദിവണ്ണനാ • 5-6. Katthīsuttādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧-൮. വാഹനസുത്താദിവണ്ണനാ • 1-8. Vāhanasuttādivaṇṇanā