| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
အဓိမာနဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
Adhimānavatthuvaṇṇanā
၁၉၆. ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂေဟိ ဉာတမရိယာဒာယ ဧဝ ဇာနနတော အညာ အဂ္ဂမဂ္ဂပညာ, တသ္သာ ဖလဘာဝတော အဂ္ဂဖလပညာ တံသဟဂတာ သမ္မာသင္ကပ္ပာဒယော စ အညာတိ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘အညံ ဗ္ယာကရိံသူတိ အရဟတ္တံ ဗ္ယာကရိံသူ’’တိ။ အရိယသာဝကသ္သ တာဝ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ ပဟီနာဓိမာနပစ္စယတ္တာ နုပ္ပဇ္ဇတိ ။ သီလဝတောပိ။ပေ.။ နုပ္ပဇ္ဇတိ အကာရကဘာဝတော။ တိလက္ခဏံ အာရောပေတ္ဝာတိ ကလာပသမ္မသနဝသေန တိလက္ခဏံ အာရောပေတ္ဝာ။ အာရဒ္ဓဝိပသ္သကသ္သာတိ ဥဒယဗ္ဗယာနုပသ္သနာယ အာရဒ္ဓဝိပသ္သကသ္သ။ သုဒ္ဓသမထလာဘီ ဝိပသ္သနာယ ကမ္မံ အကတ္ဝာပိ ကိလေသသမုဒာစာရံ အပသ္သန္တော ကေဝလံ အညာဏဗလေန ‘‘အရိယောဟမသ္မီ’’တိ မညတီတိ အာဟ ‘‘သုဒ္ဓသမထလာဘိံ ဝာ’’တိ။ ‘‘အရဟာ အဟ’’န္တိ မညတိ ဥစ္စဝာလင္ကဝာသီ မဟာနာဂတ္ထေရော ဝိယ။
196. Heṭṭhimamaggehi ñātamariyādāya eva jānanato aññā aggamaggapaññā, tassā phalabhāvato aggaphalapaññā taṃsahagatā sammāsaṅkappādayo ca aññāti vuttāti āha ‘‘aññaṃ byākariṃsūti arahattaṃ byākariṃsū’’ti. Ariyasāvakassa tāva nuppajjatīti pahīnādhimānapaccayattā nuppajjati . Sīlavatopi…pe… nuppajjati akārakabhāvato. Tilakkhaṇaṃ āropetvāti kalāpasammasanavasena tilakkhaṇaṃ āropetvā. Āraddhavipassakassāti udayabbayānupassanāya āraddhavipassakassa. Suddhasamathalābhī vipassanāya kammaṃ akatvāpi kilesasamudācāraṃ apassanto kevalaṃ aññāṇabalena ‘‘ariyohamasmī’’ti maññatīti āha ‘‘suddhasamathalābhiṃ vā’’ti. ‘‘Arahā aha’’nti maññati uccavālaṅkavāsī mahānāgatthero viya.
တလင္ဂရဝာသီ ဓမ္မဒိန္နတ္ထေရော ကိရ နာမ ဧကော ပဘိန္နပ္ပဋိသမ္ဘိဒော မဟာခီဏာသဝော မဟတော ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ ဩဝာဒဒာယကော အဟောသိ။ သော ဧကဒိဝသံ အတ္တနော ဒိဝာဋ္ဌာနေ နိသီဒိတ္ဝာ ‘‘ကိန္နု ခော အမ္ဟာကံ အာစရိယသ္သ ဥစ္စဝာလင္ကဝာသီမဟာနာဂတ္ထေရသ္သ သမဏဘာဝကိစ္စံ မတ္ထကပ္ပတ္တံ, နော’’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော ပုထုဇ္ဇနဘာဝမေဝသ္သ ဒိသ္ဝာ ‘‘မယိ အဂစ္ဆန္တေ ပုထုဇ္ဇနကာလကိရိယမေဝ ကရိသ္သတီ’’တိ စ ဉတ္ဝာ ဣဒ္ဓိယာ ဝေဟာသံ ဥပ္ပတိတ္ဝာ ဒိဝာဋ္ဌာနေ နိသိန္နသ္သ ထေရသ္သ သမီပေ ဩရောဟိတ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ဝတ္တံ ဒသ္သေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ‘‘ကိံ, အာဝုသော ဓမ္မဒိန္န, အကာလေ အာဂတောသီ’’တိ စ ဝုတ္တော ‘‘ပဉ္ဟံ, ဘန္တေ, ပုစ္ဆိတုံ အာဂတောမ္ဟီ’’တိ အာဟ။ တတော ‘‘ပုစ္ဆာဝုသော, ဇာနမာနာ ကထယိသ္သာမာ’’တိ ဝုတ္တော ပဉ္ဟသဟသ္သံ ပုစ္ဆိ။ ထေရော ပုစ္ဆိတံ ပုစ္ဆိတံ ပဉ္ဟံ အသဇ္ဇမာနောဝ ကထေသိ။ တတော ‘‘အတိတိက္ခံ ဝော, ဘန္တေ, ဉာဏံ, ကဒာ တုမ္ဟေဟိ အယံ ဓမ္မော အဓိဂတော’’တိ ဝုတ္တော ‘‘ဣတော သဋ္ဌိဝသ္သကာလေ, အာဝုသော’’တိ အာဟ။ သမာဓိမ္ဟိ, ဘန္တေ, ဝဠဉ္ဇေထာတိ။ န ဣဒံ, အာဝုသော, ဘာရိယန္တိ။ တေန ဟိ, ဘန္တေ, ဧကံ ဟတ္ထိံ မာပေထာတိ။ ထေရော သဗ္ဗသေတံ ဟတ္ထိံ မာပေသိ။ ဣဒာနိ, ဘန္တေ, ယထာ အယံ ဟတ္ထီ အဉ္ဇိတကဏ္ဏော ပသာရိတနင္ဂုဋ္ဌော သောဏ္ဍံ မုခေ ပက္ခိပိတ္ဝာ ဘေရဝံ ကောဉ္စနာဒံ ကရောန္တော တုမ္ဟာကံ အဘိမုခံ အာဂစ္ဆတိ, တထာ နံ ကရောထာတိ။ ထေရော တထာ ကတ္ဝာ ဝေဂေန အာဂစ္ဆတော ဟတ္ထိသ္သ ဘေရဝံ အာကာရံ ဒိသ္ဝာ ဥဋ္ဌာယ ပလာယိတုံ အာရဒ္ဓော။ တမေနံ ခီဏာသဝတ္ထေရော ဟတ္ထံ ပသာရေတ္ဝာ စီဝရကဏ္ဏေ ဂဟေတ္ဝာ ‘‘ဘန္တေ, ခီဏာသဝသ္သ သာရဇ္ဇံ နာမ ဟောတီ’’တိ အာဟ။ သော တသ္မိံ ကာလေ အတ္တနော ပုထုဇ္ဇနဘာဝံ ဉတ္ဝာ ‘‘အဝသ္သယော မေ, အာဝုသော, ဓမ္မဒိန္န ဟောဟီ’’တိ ဝတ္ဝာ ပာဒမူလေ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိ။ ‘‘ဘန္တေ, တုမ္ဟာကံ အဝသ္သယော ဘဝိသ္သာမိစ္စေဝာဟံ အာဂတော, မာ စိန္တယိတ္ထာ’’တိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ကထေသိ။ ထေရော ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတ္ဝာ စင္ကမံ ဩရုယ္ဟ တတိယေ ပဒဝာရေ အဂ္ဂဖလံ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ ထေရော ကိရ ဒောသစရိတော အဟောသိ။
Talaṅgaravāsī dhammadinnatthero kira nāma eko pabhinnappaṭisambhido mahākhīṇāsavo mahato bhikkhusaṅghassa ovādadāyako ahosi. So ekadivasaṃ attano divāṭṭhāne nisīditvā ‘‘kinnu kho amhākaṃ ācariyassa uccavālaṅkavāsīmahānāgattherassa samaṇabhāvakiccaṃ matthakappattaṃ, no’’ti āvajjento puthujjanabhāvamevassa disvā ‘‘mayi agacchante puthujjanakālakiriyameva karissatī’’ti ca ñatvā iddhiyā vehāsaṃ uppatitvā divāṭṭhāne nisinnassa therassa samīpe orohitvā vanditvā vattaṃ dassetvā ekamantaṃ nisīdi. ‘‘Kiṃ, āvuso dhammadinna, akāle āgatosī’’ti ca vutto ‘‘pañhaṃ, bhante, pucchituṃ āgatomhī’’ti āha. Tato ‘‘pucchāvuso, jānamānā kathayissāmā’’ti vutto pañhasahassaṃ pucchi. Thero pucchitaṃ pucchitaṃ pañhaṃ asajjamānova kathesi. Tato ‘‘atitikkhaṃ vo, bhante, ñāṇaṃ, kadā tumhehi ayaṃ dhammo adhigato’’ti vutto ‘‘ito saṭṭhivassakāle, āvuso’’ti āha. Samādhimhi, bhante, vaḷañjethāti. Na idaṃ, āvuso, bhāriyanti. Tena hi, bhante, ekaṃ hatthiṃ māpethāti. Thero sabbasetaṃ hatthiṃ māpesi. Idāni, bhante, yathā ayaṃ hatthī añjitakaṇṇo pasāritanaṅguṭṭho soṇḍaṃ mukhe pakkhipitvā bheravaṃ koñcanādaṃ karonto tumhākaṃ abhimukhaṃ āgacchati, tathā naṃ karothāti. Thero tathā katvā vegena āgacchato hatthissa bheravaṃ ākāraṃ disvā uṭṭhāya palāyituṃ āraddho. Tamenaṃ khīṇāsavatthero hatthaṃ pasāretvā cīvarakaṇṇe gahetvā ‘‘bhante, khīṇāsavassa sārajjaṃ nāma hotī’’ti āha. So tasmiṃ kāle attano puthujjanabhāvaṃ ñatvā ‘‘avassayo me, āvuso, dhammadinna hohī’’ti vatvā pādamūle ukkuṭikaṃ nisīdi. ‘‘Bhante, tumhākaṃ avassayo bhavissāmiccevāhaṃ āgato, mā cintayitthā’’ti kammaṭṭhānaṃ kathesi. Thero kammaṭṭhānaṃ gahetvā caṅkamaṃ oruyha tatiye padavāre aggaphalaṃ arahattaṃ pāpuṇi. Thero kira dosacarito ahosi.
အဓိမာနဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Adhimānavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၄. စတုတ္ထပာရာဇိကံ • 4. Catutthapārājikaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၄. စတုတ္ထပာရာဇိကံ • 4. Catutthapārājikaṃ
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / အဓိမာနဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ • Adhimānavatthuvaṇṇanā
