Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၄. အဓိမုတ္တတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    4. Adhimuttattheragāthāvaṇṇanā

    ကာယဒုဋ္ဌုလ္လဂရုနောတိ အာယသ္မတော အဓိမုတ္တတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? သော ကိရ ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝိညုတံ ပတ္တော ဗ္ရာဟ္မဏဝိဇ္ဇာသု နိပ္ဖတ္တိံ ဂတော ကာမေသု အာဒီနဝံ ဒိသ္ဝာ ဃရာဝာသံ ပဟာယ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အရညေ ဝိဟရန္တော ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒံ သုတ္ဝာ မနုသ္သူပစာရံ ဥပဂန္တ္ဝာ သတ္ထာရံ ဘိက္ခုသင္ဃပရိဝုတံ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသ္ဝာ ပသန္နမာနသော အတ္တနော ဝာကစီရံ သတ္ထု ပာဒမူလေ ပတ္ထရိ။ သတ္ထာ တသ္သ အဇ္ဈာသယံ ဉတ္ဝာ တသ္မိံ အဋ္ဌာသိ။ တတ္ထ ဌိတံ ဘဂဝန္တံ ကာဠာနုသာရေန ဂန္ဓေန ပူဇေတ္ဝာ ‘‘သမုဒ္ဓရသိမံ လောက’’န္တိအာဒိကာဟိ ဒသဟိ ဂာထာဟိ အဘိတ္ထဝိ။ တံ သတ္ထာ ‘‘အနာဂတေ ဣတော သတသဟသ္သကပ္ပမတ္ထကေ ဂောတမသ္သ နာမ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဆဠဘိညော ဘဝိသ္သတီ’’တိ ဗ္ယာကရိတ္ဝာ ပက္ကာမိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ တတော ယာဝာယံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒော, တာဝ ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ သာဝတ္ထိယံ ဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ အဓိမုတ္တောတိ လဒ္ဓနာမော ဝိညုတံ ပတ္တော ဗ္ရာဟ္မဏဝိဇ္ဇာသု နိပ္ဖတ္တိံ ဂန္တ္ဝာ တတ္ထ သာရံ အပသ္သန္တော ပစ္ဆိမဘဝိကတ္တာ နိသ္သရဏံ ဂဝေသန္တော ဇေတဝနပဋိဂ္ဂဟဏေ ဗုဒ္ဓာနုဘာဝံ ဒိသ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓော သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ပဋ္ဌပေတ္ဝာ နစိရသ္သေဝ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၁.၄၀.၃၀၄-၃၃၂) –

    Kāyaduṭṭhullagarunoti āyasmato adhimuttattherassa gāthā. Kā uppatti? So kira padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā viññutaṃ patto brāhmaṇavijjāsu nipphattiṃ gato kāmesu ādīnavaṃ disvā gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā araññe viharanto buddhuppādaṃ sutvā manussūpacāraṃ upagantvā satthāraṃ bhikkhusaṅghaparivutaṃ gacchantaṃ disvā pasannamānaso attano vākacīraṃ satthu pādamūle patthari. Satthā tassa ajjhāsayaṃ ñatvā tasmiṃ aṭṭhāsi. Tattha ṭhitaṃ bhagavantaṃ kāḷānusārena gandhena pūjetvā ‘‘samuddharasimaṃ loka’’ntiādikāhi dasahi gāthāhi abhitthavi. Taṃ satthā ‘‘anāgate ito satasahassakappamatthake gotamassa nāma sammāsambuddhassa sāsane pabbajitvā chaḷabhiñño bhavissatī’’ti byākaritvā pakkāmi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā tato yāvāyaṃ buddhuppādo, tāva devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā adhimuttoti laddhanāmo viññutaṃ patto brāhmaṇavijjāsu nipphattiṃ gantvā tattha sāraṃ apassanto pacchimabhavikattā nissaraṇaṃ gavesanto jetavanapaṭiggahaṇe buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho satthu santike pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.40.304-332) –

    ‘‘ကဏိကာရံဝ ဇလိတံ၊ ဒီပရုက္ခံဝ ဥဇ္ဇလံ။

    ‘‘Kaṇikāraṃva jalitaṃ, dīparukkhaṃva ujjalaṃ;

    ဩသဓိံဝ ဝိရောစန္တံ၊ ဝိဇ္ဇုတံ ဂဂနေ ယထာ။

    Osadhiṃva virocantaṃ, vijjutaṃ gagane yathā.

    ‘‘အသမ္ဘီတံ အနုတ္တာသိံ၊ မိဂရာဇံဝ ကေသရိံ။

    ‘‘Asambhītaṃ anuttāsiṃ, migarājaṃva kesariṃ;

    ဉာဏာလောကံ ပကာသေန္တံ၊ မဒ္ဒန္တံ တိတ္ထိယေ ဂဏေ။

    Ñāṇālokaṃ pakāsentaṃ, maddantaṃ titthiye gaṇe.

    ‘‘ဥဒ္ဓရန္တံ ဣမံ လောကံ၊ ဆိန္ဒန္တံ သဗ္ဗသံသယံ။

    ‘‘Uddharantaṃ imaṃ lokaṃ, chindantaṃ sabbasaṃsayaṃ;

    ဂဇ္ဇန္တံ မိဂရာဇံဝ၊ အဒ္ဒသံ လောကနာယကံ။

    Gajjantaṃ migarājaṃva, addasaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘ဇဋာဇိနဓရော အာသိံ၊ ဗ္ရဟာ ဥဇု ပတာပဝာ။

    ‘‘Jaṭājinadharo āsiṃ, brahā uju patāpavā;

    ဝာကစီရံ ဂဟေတ္ဝာန၊ ပာဒမူလေ အပတ္ထရိံ။

    Vākacīraṃ gahetvāna, pādamūle apatthariṃ.

    ‘‘ကာဠာနုသာရိယံ ဂယ္ဟံ၊ အနုလိမ္ပိံ တထာဂတံ။

    ‘‘Kāḷānusāriyaṃ gayhaṃ, anulimpiṃ tathāgataṃ;

    သမ္ဗုဒ္ဓမနုလိမ္ပေတ္ဝာ၊ သန္ထဝိံ လောကနာယကံ။

    Sambuddhamanulimpetvā, santhaviṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘သမုဒ္ဓရသိမံ လောကံ၊ ဩဃတိဏ္ဏ မဟာမုနိ။

    ‘‘Samuddharasimaṃ lokaṃ, oghatiṇṇa mahāmuni;

    ဉာဏာလောကေန ဇောတေသိ၊ နာဝဋံ ဉာဏမုတ္တမံ။

    Ñāṇālokena jotesi, nāvaṭaṃ ñāṇamuttamaṃ.

    ‘‘ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေသိ၊ မဒ္ဒသေ ပရတိတ္ထိယေ။

    ‘‘Dhammacakkaṃ pavattesi, maddase paratitthiye;

    ဥသဘော ဇိတသင္ဂာမော၊ သမ္ပကမ္ပေသိ မေဒနိံ။

    Usabho jitasaṅgāmo, sampakampesi medaniṃ.

    ‘‘မဟာသမုဒ္ဒေ ဦမိယော၊ ဝေလန္တမ္ဟိ ပဘိဇ္ဇရေ။

    ‘‘Mahāsamudde ūmiyo, velantamhi pabhijjare;

    တထေဝ တဝ ဉာဏမ္ဟိ၊ သဗ္ဗဒိဋ္ဌီ ပဘိဇ္ဇရေ။

    Tatheva tava ñāṇamhi, sabbadiṭṭhī pabhijjare.

    ‘‘သုခုမစ္ဆိကဇာလေန၊ သရမ္ဟိ သမ္ပတာနိတေ။

    ‘‘Sukhumacchikajālena, saramhi sampatānite;

    အန္တောဇာလီကတာ ပာဏာ၊ ပီဠိတာ ဟောန္တိ တာဝဒေ။

    Antojālīkatā pāṇā, pīḷitā honti tāvade.

    ‘‘တထေဝ တိတ္ထိယာ လောကေ၊ ပုထုပာသဏ္ဍနိသ္သိတာ။

    ‘‘Tatheva titthiyā loke, puthupāsaṇḍanissitā;

    အန္တောဉာဏဝရေ တုယ္ဟံ၊ ပရိဝတ္တန္တိ မာရိသ။

    Antoñāṇavare tuyhaṃ, parivattanti mārisa.

    ‘‘ပတိဋ္ဌာ ဝုယ္ဟတံ ဩဃေ၊ တ္ဝဉ္ဟိ နာထော အဗန္ဓုနံ။

    ‘‘Patiṭṭhā vuyhataṃ oghe, tvañhi nātho abandhunaṃ;

    ဘယဋ္ဋိတာနံ သရဏံ၊ မုတ္တိတ္ထီနံ ပရာယဏံ။

    Bhayaṭṭitānaṃ saraṇaṃ, muttitthīnaṃ parāyaṇaṃ.

    ‘‘ဧကဝီရော အသဒိသော၊ မေတ္တာကရုဏသဉ္စယော။

    ‘‘Ekavīro asadiso, mettākaruṇasañcayo;

    အသမော သုသမော သန္တော၊ ဝသီ တာဒီ ဇိတဉ္ဇယော။

    Asamo susamo santo, vasī tādī jitañjayo.

    ‘‘ဓီရော ဝိဂတသမ္မောဟော၊ အနေဇော အကထံကထီ။

    ‘‘Dhīro vigatasammoho, anejo akathaṃkathī;

    တုသိတော ဝန္တဒောသောသိ၊ နိမ္မလော သံယတော သုစိ။

    Tusito vantadososi, nimmalo saṃyato suci.

    ‘‘သင္ဂာတိဂော ဟတမဒော၊ တေဝိဇ္ဇော တိဘဝန္တဂော။

    ‘‘Saṅgātigo hatamado, tevijjo tibhavantago;

    သီမာတိဂော ဓမ္မဂရု၊ ဂတတ္ထော ဟိတဝဗ္ဘုတော။

    Sīmātigo dhammagaru, gatattho hitavabbhuto.

    ‘‘တာရကော တ္ဝံ ယထာ နာဝာ၊ နိဓီဝသ္သာသကာရကော။

    ‘‘Tārako tvaṃ yathā nāvā, nidhīvassāsakārako;

    အသမ္ဘီတော ယထာ သီဟော၊ ဂဇရာဇာဝ ဒပ္ပိတော။

    Asambhīto yathā sīho, gajarājāva dappito.

    ‘‘ထောမေတ္ဝာ ဒသဂာထာဟိ၊ ပဒုမုတ္တရံ မဟာယသံ။

    ‘‘Thometvā dasagāthāhi, padumuttaraṃ mahāyasaṃ;

    ဝန္ဒိတ္ဝာ သတ္ထုနော ပာဒေ၊ တုဏ္ဟီ အဋ္ဌာသဟံ တဒာ။

    Vanditvā satthuno pāde, tuṇhī aṭṭhāsahaṃ tadā.

    ‘‘ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော။

    ‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    ဘိက္ခုသင္ဃေ ဌိတော သတ္ထာ၊ ဣမာ ဂာထာ အဘာသထ။

    Bhikkhusaṅghe ṭhito satthā, imā gāthā abhāsatha.

    ‘‘ယော မေ သီလဉ္စ ဉာဏဉ္စ၊ သဒ္ဓမ္မဉ္စာပိ ဝဏ္ဏယိ။

    ‘‘Yo me sīlañca ñāṇañca, saddhammañcāpi vaṇṇayi;

    တမဟံ ကိတ္တယိသ္သာမိ၊ သုဏာထ မမ ဘာသတော။

    Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.

    ‘‘သဋ္ဌိ ကပ္ပသဟသ္သာနိ၊ ဒေဝလောကေ ရမိသ္သတိ။

    ‘‘Saṭṭhi kappasahassāni, devaloke ramissati;

    အညေ ဒေဝေဘိဘဝိတ္ဝာ၊ ဣသ္သရံ ကာရယိသ္သတိ။

    Aññe devebhibhavitvā, issaraṃ kārayissati.

    ‘‘သော ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာန၊ သုက္ကမူလေန စောဒိတော။

    ‘‘So pacchā pabbajitvāna, sukkamūlena codito;

    ဂောတမသ္သ ဘဂဝတော၊ သာသနေ ပဗ္ဗဇိသ္သတိ။

    Gotamassa bhagavato, sāsane pabbajissati.

    ‘‘ပဗ္ဗဇိတ္ဝာန ကာယေန၊ ပာပကမ္မံ ဝိဝဇ္ဇိယ။

    ‘‘Pabbajitvāna kāyena, pāpakammaṃ vivajjiya;

    သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ နိဗ္ဗာယိသ္သတိနာသဝော။

    Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo.

    ‘‘ယထာပိ မေဃော ထနယံ၊ တပ္ပေတိ မေဒနိံ ဣမံ။

    ‘‘Yathāpi megho thanayaṃ, tappeti medaniṃ imaṃ;

    တထေဝ တ္ဝံ မဟာဝီရ၊ ဓမ္မေန တပ္ပယီ မမံ။

    Tatheva tvaṃ mahāvīra, dhammena tappayī mamaṃ.

    ‘‘သီလံ ပညဉ္စ ဓမ္မဉ္စ၊ ထဝိတ္ဝာ လောကနာယကံ။

    ‘‘Sīlaṃ paññañca dhammañca, thavitvā lokanāyakaṃ;

    ပတ္တောမ္ဟိ ပရမံ သန္တိံ၊ နိဗ္ဗာနံ ပဒမစ္စုတံ။

    Pattomhi paramaṃ santiṃ, nibbānaṃ padamaccutaṃ.

    ‘‘အဟော နူန သ ဘဂဝာ၊ စိရံ တိဋ္ဌေယ္ယ စက္ခုမာ။

    ‘‘Aho nūna sa bhagavā, ciraṃ tiṭṭheyya cakkhumā;

    အညာတဉ္စ ဝိဇာနေယ္ယုံ၊ ဖုသေယ္ယုံ အမတံ ပဒံ။

    Aññātañca vijāneyyuṃ, phuseyyuṃ amataṃ padaṃ.

    ‘‘အယံ မေ ပစ္ဆိမာ ဇာတိ၊ ဘဝာ သဗ္ဗေ သမူဟတာ။

    ‘‘Ayaṃ me pacchimā jāti, bhavā sabbe samūhatā;

    သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝော။

    Sabbāsave pariññāya, viharāmi anāsavo.

    ‘‘သတသဟသ္သိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ဗုဒ္ဓမဘိထောမယိံ။

    ‘‘Satasahassito kappe, yaṃ buddhamabhithomayiṃ;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ကိတ္တနာယ ဣဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, kittanāya idaṃ phalaṃ.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    အရဟတ္တံ ပန ပတ္ဝာ အတ္တနာ သဟ ဝသန္တေ ကာယဒဠ္ဟိဗဟုလေ ဘိက္ခူ ဩဝဒန္တော –

    Arahattaṃ pana patvā attanā saha vasante kāyadaḷhibahule bhikkhū ovadanto –

    ၁၁၄.

    114.

    ‘‘ကာယဒုဋ္ဌုလ္လဂရုနော၊ ဟိယ္ယမာနမ္ဟိ ဇီဝိတေ။

    ‘‘Kāyaduṭṭhullagaruno, hiyyamānamhi jīvite;

    သရီရသုခဂိဒ္ဓသ္သ၊ ကုတော သမဏသာဓုတာ’’တိ။ – ဂာထံ အဘာသိ။

    Sarīrasukhagiddhassa, kuto samaṇasādhutā’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    တတ္ထ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လဂရုနောတိ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အသုဘယောဂ္ယတာ, ကာယသ္သ ဒုဋ္ဌုလ္လံ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လံ, ကာယဒုဋ္ဌုလ္လံ ဂရု သမ္ဘာဝိတံ ယသ္သ သော ကာယဒုဋ္ဌုလ္လဂရု, အနိသ္သရဏပ္ပညော ဟုတ္ဝာ ကာယပောသနပ္ပသုတော ကာယဒဠ္ဟိဗဟုလောတိ အတ္ထော, တသ္သ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လဂရုနော။ ဟိယ္ယမာနမ္ဟိ ဇီဝိတေတိ ကုန္နဒီနံ ဥဒကံ ဝိယ ဇီဝိတသင္ခာရေ လဟုသော ခီယမာနေ။ သရီရသုခဂိဒ္ဓသ္သာတိ ပဏီတာဟာရာဒီဟိ အတ္တနော ကာယသ္သ သုခေန ဂေဓံ အာပန္နသ္သ ။ ကုတော သမဏသာဓုတာတိ ဧဝရူပသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ သမဏဘာဝေန သာဓုတာ သုသမဏတာ ကုတော ကေန ကာရဏေန သိယာ, ဧကံသတော ပန ကာယေ ဇီဝိတေ စ နိရပေက္ခသ္သ ဣတရီတရသန္တောသေန သန္တုဋ္ဌသ္သ အာရဒ္ဓဝီရိယသ္သေဝ သမဏသာဓုတာတိ အဓိပ္ပာယော။

    Tattha kāyaduṭṭhullagarunoti duṭṭhullaṃ asubhayogyatā, kāyassa duṭṭhullaṃ kāyaduṭṭhullaṃ, kāyaduṭṭhullaṃ garu sambhāvitaṃ yassa so kāyaduṭṭhullagaru, anissaraṇappañño hutvā kāyaposanappasuto kāyadaḷhibahuloti attho, tassa kāyaduṭṭhullagaruno. Hiyyamānamhi jīviteti kunnadīnaṃ udakaṃ viya jīvitasaṅkhāre lahuso khīyamāne. Sarīrasukhagiddhassāti paṇītāhārādīhi attano kāyassa sukhena gedhaṃ āpannassa . Kuto samaṇasādhutāti evarūpassa puggalassa samaṇabhāvena sādhutā susamaṇatā kuto kena kāraṇena siyā, ekaṃsato pana kāye jīvite ca nirapekkhassa itarītarasantosena santuṭṭhassa āraddhavīriyasseva samaṇasādhutāti adhippāyo.

    အဓိမုတ္တတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Adhimuttattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၄. အဓိမုတ္တတ္ထေရဂာထာ • 4. Adhimuttattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact