| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
१०. आधिपतेय्यसुत्तवण्णना
10. Ādhipateyyasuttavaṇṇanā
४०. दसमे अभिभवित्वा पवत्तनट्ठेन अधिपति यं किञ्चि जेट्ठकं न कारकं अत्तानं अधिपतीति कत्वा अत्ता एव अधिपति, ततो आगतं अत्ताधिपतेय्यं। तेनाह ‘‘अत्तान’’न्तिआदि। लोकन्ति सत्तलोकं। सो च खो इद्धिविधादिगुणविसेसयुत्तो अधिप्पेतो अधिपतिभावस्स अधिप्पेतत्ता। नवविधं लोकुत्तरधम्मन्ति उक्कट्ठनिद्देसेन वुत्तं। इति भवोति एवं सम्पत्तिभवो, तत्थ एवं अभिवुद्धीति। सम्पत्तिभवस्स हेतूति तंतंसम्पत्तिभवस्स तत्थ च अभिवुद्धिया हेतु। जातिनिमित्तस्स कम्मभवस्स कतूपचितत्ता जाति अन्तोपविट्ठा। जरादीसुपि एसेव नयो हेतुसिद्धिया फलसिद्धितो।
40. Dasame abhibhavitvā pavattanaṭṭhena adhipati yaṃ kiñci jeṭṭhakaṃ na kārakaṃ attānaṃ adhipatīti katvā attā eva adhipati, tato āgataṃ attādhipateyyaṃ. Tenāha ‘‘attāna’’ntiādi. Lokanti sattalokaṃ. So ca kho iddhividhādiguṇavisesayutto adhippeto adhipatibhāvassa adhippetattā. Navavidhaṃ lokuttaradhammanti ukkaṭṭhaniddesena vuttaṃ. Iti bhavoti evaṃ sampattibhavo, tattha evaṃ abhivuddhīti. Sampattibhavassa hetūti taṃtaṃsampattibhavassa tattha ca abhivuddhiyā hetu. Jātinimittassa kammabhavassa katūpacitattā jāti antopaviṭṭhā. Jarādīsupi eseva nayo hetusiddhiyā phalasiddhito.
असल्लीनन्ति न सङ्कोचप्पत्तं। उपट्ठिताति कायादिसभावसल्लक्खणवसेन उपट्ठिता। असम्मुट्ठा सम्मोसाभावतो। असारद्धोति सारम्भस्स सारम्भहेतूनञ्च विक्खम्भनेन असारद्धो। एकग्गं अनेकग्गभावस्स दूरसमुस्सापितत्ता। निम्मलं कत्वाति रागादिमलानं अपनयनेन मलरहितं कत्वा। गोपायतीति संकिलेसानत्थतो रक्खति। अयन्ति एवंपटिपन्नो भिक्खु। सुद्धमत्तानं परिहरति असुद्धभावस्स किलेसस्सपि अभावतो।
Asallīnanti na saṅkocappattaṃ. Upaṭṭhitāti kāyādisabhāvasallakkhaṇavasena upaṭṭhitā. Asammuṭṭhā sammosābhāvato. Asāraddhoti sārambhassa sārambhahetūnañca vikkhambhanena asāraddho. Ekaggaṃ anekaggabhāvassa dūrasamussāpitattā. Nimmalaṃ katvāti rāgādimalānaṃ apanayanena malarahitaṃ katvā. Gopāyatīti saṃkilesānatthato rakkhati. Ayanti evaṃpaṭipanno bhikkhu. Suddhamattānaṃ pariharati asuddhabhāvassa kilesassapi abhāvato.
अतिक्कमित्वा मञ्ञसीति असक्खिं कत्वा मञ्ञसि। ताय तण्हाय निब्बत्तोति तम्मयो, तण्हावसिको। तस्स भावो तम्मयता, तस्सा तम्मयताय अभावेन। न हायति पञ्ञादिगुणवेपुल्लप्पत्तिया।
Atikkamitvāmaññasīti asakkhiṃ katvā maññasi. Tāya taṇhāya nibbattoti tammayo, taṇhāvasiko. Tassa bhāvo tammayatā, tassā tammayatāya abhāvena. Na hāyati paññādiguṇavepullappattiyā.
आधिपतेय्यसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Ādhipateyyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
देवदूतवग्गवण्णना निट्ठिता।
Devadūtavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १०. आधिपतेय्यसुत्तं • 10. Ādhipateyyasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / १०. आधिपतेय्यसुत्तवण्णना • 10. Ādhipateyyasuttavaṇṇanā
