Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā

    ೩. ಅಧಿಪತಿಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ

    3. Adhipatipaccayaniddesavaṇṇanā

    . ಧುರನ್ತಿ ಧುರಗ್ಗಾಹಂ। ಜೇಟ್ಠಕನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠಂ। ಛನ್ದಾಧಿಪತಿ ಛನ್ದಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪುರಿಮಛನ್ದಸ್ಸ ಸಮಾನರೂಪೇನ ತದನನ್ತರಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೇನ ತಂಸಮ್ಬನ್ಧೇನ ಛನ್ದಸದ್ದೇನೇವ ಪಚ್ಚಯಭೂತಸ್ಸ ಛನ್ದಸ್ಸ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಕವಿಸೇಸನಭಾವೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಛನ್ದಾಧಿಪತಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾನ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಛನ್ದಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏಸ ನಯೋ ಇತರೇಸುಪಿ।

    3. Dhuranti dhuraggāhaṃ. Jeṭṭhakanti seṭṭhaṃ. Chandādhipati chandasampayuttakānanti ettha purimachandassa samānarūpena tadanantaraṃ niddiṭṭhena taṃsambandhena chandasaddeneva paccayabhūtassa chandassa sampayuttakavisesanabhāvo dassito hotīti ‘‘chandādhipati sampayuttakāna’’nti avatvā ‘‘chandasampayuttakāna’’nti vuttanti daṭṭhabbaṃ. Esa nayo itaresupi.

    ಗರುಕಾರಚಿತ್ತೀಕಾರವಸೇನ ವಾತಿ ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಾನಂ ಪವತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಲದ್ಧಂ ಲದ್ಧಬ್ಬಂ, ಲದ್ಧಂ ಅವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಯೇನ ವಾ ವಿನಾ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ತಂ ಲದ್ಧಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸೇವತ್ಥೋ ಅವಿಜಹಿತಬ್ಬನ್ತಿ। ಅನವಞ್ಞಾತನ್ತಿ ಅವಞ್ಞಾತಮ್ಪಿ ಅದೋಸದಸ್ಸಿತಾಯ ಅಸ್ಸಾದನೇನ ಅನವಞ್ಞಾತಂ ಕತ್ವಾ।

    Garukāracittīkāravasena vāti kusalābyākatānaṃ pavattiṃ dasseti. Aladdhaṃ laddhabbaṃ, laddhaṃ avijahitabbaṃ. Yena vā vinā na bhavitabbaṃ, taṃ laddhabbaṃ, tassevattho avijahitabbanti. Anavaññātanti avaññātampi adosadassitāya assādanena anavaññātaṃ katvā.

    ಮಿಚ್ಛತ್ತನಿಯತಾ ಅಪ್ಪನಾಸದಿಸಾ ಮಹಾಬಲಾ ವಿನಾ ಅಧಿಪತಿನಾ ನುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ‘‘ಏಕನ್ತೇನೇವಾ’’ತಿ ಆಹ। ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸಾವರಣಭೂತಾ ಚ ತೇ ಸಗ್ಗಾವರಣಾ ಚ ಮಗ್ಗಾವರಣಾ ಚ ಪಚ್ಚಕ್ಖಸಗ್ಗಾನಂ ಕಾಮಾವಚರದೇವಾನಮ್ಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತುಂ ನ ಅರಹನ್ತಿ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ರೂಪಾರೂಪೀನನ್ತಿ।

    Micchattaniyatā appanāsadisā mahābalā vinā adhipatinā nuppajjantīti ‘‘ekantenevā’’ti āha. Kammakilesāvaraṇabhūtā ca te saggāvaraṇā ca maggāvaraṇā ca paccakkhasaggānaṃ kāmāvacaradevānampi uppajjituṃ na arahanti, ko pana vādo rūpārūpīnanti.

    ಕಾಮಾವಚರಾದಿಭೇದತೋ ಪನ ತಿವಿಧೋ ಕಿರಿಯಾರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿ ಲೋಭಸಹಗತಾಕುಸಲಸ್ಸೇವ ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತೀತಿ ಇದಂ ಪರಸನ್ತಾನಗತಾನಂ ಸಾರಮ್ಮಣಧಮ್ಮಾನಂ ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಾರಮ್ಮಣೋ ಧಮ್ಮೋ ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಧಿಪತಿಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ’’ತಿ ಏತಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ‘‘ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣೋ ಧಮ್ಮೋ ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಚ ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿನೋ ಅನುದ್ಧಟತ್ತಾ ಅಧಿಪತಿಪಚ್ಚಯತಾ ನತ್ಥೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಯಮಾನೇಪಿ ‘‘ಬಹಿದ್ಧಾ ಖನ್ಧೇ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಅಸ್ಸಾದೇತೀ’’ತಿಆದಿವಚನಂ (ಪಟ್ಠಾ॰ ೨.೨೦.೩೧) ನಿಸ್ಸಾಯ ಅರಹತೋ ಕಿರಿಯಧಮ್ಮಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾದೀಹಿ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಅಸ್ಸಾದಿಯನ್ತೀತಿ ಇಮಿನಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ‘‘ಸನಿದಸ್ಸನಸಪ್ಪಟಿಘಾ ಖನ್ಧಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಪಟ್ಠಾ॰ ೨.೨೨.೩೦) ವಿಯ ಖನ್ಧಸದ್ದೋ ರೂಪೇ ಏವ ಭವಿತುಂ ಅರಹತೀತಿ ವಿಚಾರಿತಮೇತಂ। ಪುಥುಜ್ಜನಾದಿಕಾಲೇ ವಾ ಅನಾಗತೇ ಕಿರಿಯಧಮ್ಮೇ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಅಸ್ಸಾದನಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ‘‘ನೇವವಿಪಾಕನವಿಪಾಕಧಮ್ಮಧಮ್ಮೇ ಖನ್ಧೇ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಅಸ್ಸಾದೇತಿ ಅಭಿನನ್ದತೀ’’ತಿಆದಿವಚನತೋ (ಪಟ್ಠಾ॰ ೧.೩.೯೬) ಕಿರಿಯಧಮ್ಮಾ ರಾಗದಿಟ್ಠೀನಂ ಅಧಿಪತಿಪಚ್ಚಯೋ ಹೋನ್ತೇವ, ತೇ ಚ ‘‘ಅತೀತಾರಮ್ಮಣೇ ಅನಾಗತೇ ಖನ್ಧೇ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಅಸ್ಸಾದೇತೀ’’ತಿಆದಿವಚನತೋ (ಪಟ್ಠಾ॰ ೨.೧೯.೨೩) ಅನಾಗತಾ ತೇಭೂಮಕಾಪಿ ಅಧಿಪತಿಪಚ್ಚಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ। ಆವಜ್ಜನಕಿರಿಯಸಬ್ಭಾವತೋ ಪನ ಇದಮ್ಪಿ ವಿಚಾರೇತಬ್ಬಂ।

    Kāmāvacarādibhedato pana tividho kiriyārammaṇādhipati lobhasahagatākusalasseva ārammaṇādhipatipaccayo hotīti idaṃ parasantānagatānaṃ sārammaṇadhammānaṃ ‘‘ajjhattārammaṇo dhammo bahiddhārammaṇassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo’’ti etassa abhāvato ‘‘bahiddhārammaṇo dhammo bahiddhārammaṇassā’’ti ettha ca ārammaṇādhipatino anuddhaṭattā adhipatipaccayatā natthīti viññāyamānepi ‘‘bahiddhā khandhe garuṃ katvā assādetī’’tiādivacanaṃ (paṭṭhā. 2.20.31) nissāya arahato kiriyadhammā puthujjanādīhi garuṃ katvā assādiyantīti iminā adhippāyena vuttanti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Sanidassanasappaṭighā khandhā’’tiādīsu (paṭṭhā. 2.22.30) viya khandhasaddo rūpe eva bhavituṃ arahatīti vicāritametaṃ. Puthujjanādikāle vā anāgate kiriyadhamme garuṃ katvā assādanaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. ‘‘Nevavipākanavipākadhammadhamme khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandatī’’tiādivacanato (paṭṭhā. 1.3.96) kiriyadhammā rāgadiṭṭhīnaṃ adhipatipaccayo honteva, te ca ‘‘atītārammaṇe anāgate khandhe garuṃ katvā assādetī’’tiādivacanato (paṭṭhā. 2.19.23) anāgatā tebhūmakāpi adhipatipaccayo hontīti. Āvajjanakiriyasabbhāvato pana idampi vicāretabbaṃ.

    ಅಧಿಪತಿಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Adhipatipaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪಟ್ಠಾನಪಾಳಿ • Paṭṭhānapāḷi / (೨) ಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ • (2) Paccayaniddeso

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೩. ಅಧಿಪತಿಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 3. Adhipatipaccayaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact