| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๒. อธิวุตฺติปทสุตฺตวณฺณนา
2. Adhivuttipadasuttavaṇṇanā
๒๒. ทุติเย เย เต ธมฺมาติ เย เต ทสพลญาณํ สพฺพญฺญุตญฺญาณธมฺมาฯ อธิวุตฺติปทานนฺติ อธิวจนปทานํ, ขนฺธายตนธาตุธมฺมานนฺติ อโตฺถฯ อธิวุตฺติโยติ หิ อธิวจนานิ วุจฺจนฺติ, เตสํ เย ปทภูตา เทสนาย ปทฎฺฐานตฺตาฯ อตีตา พุทฺธาปิ หิ เอเต ธเมฺม กถยิํสุ, อนาคตาปิ เอเตว กถยิสฺสนฺติฯ ตสฺมา ขนฺธาทโย อธิวุตฺติปทานิ นามฯ เตสํ อธิวุตฺติปทานํฯ อถ วา ภูตมตฺถํ อภิภวิตฺวา ยถาสภาวโต อคฺคเหตฺวา วตฺตนโต อธิวุตฺติโยติ ทิฎฺฐิโย วุจฺจนฺติ, อธิวุตฺตีนํ ปทานิ อธิวุตฺติปทานิ, ทิฎฺฐิทีปกานิ วจนานีติ อโตฺถฯ เตสํ อธิวุตฺติปทานํ ทิฎฺฐิโวหารานํฯ อภิญฺญา สจฺฉิกิริยายาติ ชานิตฺวา ปจฺจกฺขกรณตฺถายฯ วิสารโทติ ญาณโสมนสฺสปฺปโตฺตฯ ตตฺถาติ เตสุ ธเมฺมสุ เตสํ เตสํ ตถา ตถา ธมฺมํ เทเสตุนฺติ เตสํ เตสํ ทิฎฺฐิคติกานํ วา อิตเรสํ วา อาสยํ ญตฺวา ตถา ตถา ธมฺมํ เทเสตุํฯ หีนํ วา หีนนฺติ ญสฺสตีติ หีนํ วา ธมฺมํ ‘‘หีโน ธโมฺม’’ติ ชานิสฺสติฯ ญาเตยฺยนฺติ ญาตพฺพํฯ ทเฎฺฐยฺยนฺติ ทฎฺฐพฺพํฯ สจฺฉิกเรยฺยนฺติ สจฺฉิกาตพฺพํฯ ตตฺถ ตตฺถ ยถาภูตญาณนฺติ เตสุ เตสุ ธเมฺมสุ ยถาสภาวญาณํฯ อิมินา สพฺพญฺญุตญฺญาณํ ทเสฺสติฯ เอวํ สพฺพญฺญุตญฺญาณํ ทเสฺสตฺวา ปุน ทสพลญาณํ ทเสฺสโนฺต ทสยิมานีติอาทิมาหฯ ทสพลญาณมฺปิ หิ ตตฺถ ตตฺถ ยถาภูตญาณเมวาติฯ
22. Dutiye ye te dhammāti ye te dasabalañāṇaṃ sabbaññutaññāṇadhammā. Adhivuttipadānanti adhivacanapadānaṃ, khandhāyatanadhātudhammānanti attho. Adhivuttiyoti hi adhivacanāni vuccanti, tesaṃ ye padabhūtā desanāya padaṭṭhānattā. Atītā buddhāpi hi ete dhamme kathayiṃsu, anāgatāpi eteva kathayissanti. Tasmā khandhādayo adhivuttipadāni nāma. Tesaṃ adhivuttipadānaṃ. Atha vā bhūtamatthaṃ abhibhavitvā yathāsabhāvato aggahetvā vattanato adhivuttiyoti diṭṭhiyo vuccanti, adhivuttīnaṃ padāni adhivuttipadāni, diṭṭhidīpakāni vacanānīti attho. Tesaṃ adhivuttipadānaṃ diṭṭhivohārānaṃ. Abhiññā sacchikiriyāyāti jānitvā paccakkhakaraṇatthāya. Visāradoti ñāṇasomanassappatto. Tatthāti tesu dhammesu tesaṃ tesaṃ tathā tathā dhammaṃ desetunti tesaṃ tesaṃ diṭṭhigatikānaṃ vā itaresaṃ vā āsayaṃ ñatvā tathā tathā dhammaṃ desetuṃ. Hīnaṃ vā hīnanti ñassatīti hīnaṃ vā dhammaṃ ‘‘hīno dhammo’’ti jānissati. Ñāteyyanti ñātabbaṃ. Daṭṭheyyanti daṭṭhabbaṃ. Sacchikareyyanti sacchikātabbaṃ. Tatthatattha yathābhūtañāṇanti tesu tesu dhammesu yathāsabhāvañāṇaṃ. Iminā sabbaññutaññāṇaṃ dasseti. Evaṃ sabbaññutaññāṇaṃ dassetvā puna dasabalañāṇaṃ dassento dasayimānītiādimāha. Dasabalañāṇampi hi tattha tattha yathābhūtañāṇamevāti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๒. อธิวุตฺติปทสุตฺตํ • 2. Adhivuttipadasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๒-๔. อธิวุตฺติปทสุตฺตาทิวณฺณนา • 2-4. Adhivuttipadasuttādivaṇṇanā
