| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[១៧៥] ៥. អាទិច្ចុបដ្ឋានជាតកវណ្ណនា
[175] 5. Ādiccupaṭṭhānajātakavaṇṇanā
សព្ពេសុ កិរ ភូតេសូតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ឯកំ កុហកភិក្ខុំ អារព្ភ កថេសិ។ វត្ថុ ហេដ្ឋា កថិតសទិសមេវ។
Sabbesukira bhūtesūti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ kuhakabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Vatthu heṭṭhā kathitasadisameva.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ កាសិរដ្ឋេ ព្រាហ្មណកុលេ និព្ពត្តិត្វា វយប្បត្តោ តក្កសិលាយំ សព្ពសិប្បានិ ឧគ្គណ្ហិត្វា ឥសិបព្ពជ្ជំ បព្ពជិត្វា អភិញ្ញា ច សមាបត្តិយោ ច និព្ពត្តេត្វា មហាបរិវារោ គណសត្ថា ហុត្វា ហិមវន្តេ វាសំ កប្បេសិ។ សោ តត្ថ ចិរំ វសិត្វា លោណម្ពិលសេវនត្ថាយ បព្ពតា ឱរុយ្ហ បច្ចន្តេ ឯកំ គាមំ និស្សាយ បណ្ណសាលាយំ វាសំ ឧបគញ្ឆិ។ អថេកោ លោលមក្កដោ ឥសិគណេ ភិក្ខាចារំ គតេ អស្សមបទំ អាគន្ត្វា បណ្ណសាលា ឧត្តិណ្ណា ករោតិ, បានីយឃដេសុ ឧទកំ ឆឌ្ឌេតិ, កុណ្ឌិកំ ភិន្ទតិ, អគ្គិសាលាយំ វច្ចំ ករោតិ។ តាបសា វស្សំ វសិត្វា ‘‘ឥទានិ ហិមវន្តោ បុប្ផផលសមិទ្ធោ រមណីយោ, តត្ថេវ គមិស្សាមា’’តិ បច្ចន្តគាមវាសិកេ អាបុច្ឆិំសុ។ មនុស្សា ‘‘ស្វេ, ភន្តេ, មយំ ភិក្ខំ គហេត្វា អស្សមបទំ អាគមិស្សាម, តំ បរិភុញ្ជិត្វាវ គមិស្សថា’’តិ វត្វា ទុតិយទិវសេ បហូតំ ខាទនីយភោជនីយំ គហេត្វា តត្ថ អគមំសុ។ តំ ទិស្វា សោ មក្កដោ ចិន្តេសិ – ‘‘កោហញ្ញំ កត្វា មនុស្សេ អារាធេត្វា មយ្ហម្បិ ខាទនីយភោជនីយំ អាហរាបេស្សាមី’’តិ។ សោ តាបសចរណំ ចរន្តោ វិយ សីលវា វិយ ច ហុត្វា តាបសានំ អវិទូរេ សូរិយំ នមស្សមានោ អដ្ឋាសិ។ មនុស្សា តំ ទិស្វា ‘‘សីលវន្តានំ សន្តិកេ វសន្តា សីលវន្តា ហោន្តី’’តិ វត្វា បឋមំ គាថមាហ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kāsiraṭṭhe brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ sabbasippāni uggaṇhitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā mahāparivāro gaṇasatthā hutvā himavante vāsaṃ kappesi. So tattha ciraṃ vasitvā loṇambilasevanatthāya pabbatā oruyha paccante ekaṃ gāmaṃ nissāya paṇṇasālāyaṃ vāsaṃ upagañchi. Atheko lolamakkaṭo isigaṇe bhikkhācāraṃ gate assamapadaṃ āgantvā paṇṇasālā uttiṇṇā karoti, pānīyaghaṭesu udakaṃ chaḍḍeti, kuṇḍikaṃ bhindati, aggisālāyaṃ vaccaṃ karoti. Tāpasā vassaṃ vasitvā ‘‘idāni himavanto pupphaphalasamiddho ramaṇīyo, tattheva gamissāmā’’ti paccantagāmavāsike āpucchiṃsu. Manussā ‘‘sve, bhante, mayaṃ bhikkhaṃ gahetvā assamapadaṃ āgamissāma, taṃ paribhuñjitvāva gamissathā’’ti vatvā dutiyadivase pahūtaṃ khādanīyabhojanīyaṃ gahetvā tattha agamaṃsu. Taṃ disvā so makkaṭo cintesi – ‘‘kohaññaṃ katvā manusse ārādhetvā mayhampi khādanīyabhojanīyaṃ āharāpessāmī’’ti. So tāpasacaraṇaṃ caranto viya sīlavā viya ca hutvā tāpasānaṃ avidūre sūriyaṃ namassamāno aṭṭhāsi. Manussā taṃ disvā ‘‘sīlavantānaṃ santike vasantā sīlavantā hontī’’ti vatvā paṭhamaṃ gāthamāha –
៤៩.
49.
‘‘សព្ពេសុ កិរ ភូតេសុ, សន្តិ សីលសមាហិតា;
‘‘Sabbesu kira bhūtesu, santi sīlasamāhitā;
បស្ស សាខមិគំ ជម្មំ, អាទិច្ចមុបតិដ្ឋតី’’តិ។
Passa sākhamigaṃ jammaṃ, ādiccamupatiṭṭhatī’’ti.
តត្ថ សន្តិ សីលសមាហិតាតិ សីលេន សមន្នាគតា សំវិជ្ជន្តិ, សីលវន្តា ច សមាហិតា ច ឯកគ្គចិត្តា សំវិជ្ជន្តីតិបិ អត្ថោ។ ជម្មន្តិ លាមកំ។ អាទិច្ចមុបតិដ្ឋតីតិ សូរិយំ នមស្សមានោ តិដ្ឋតិ។
Tattha santi sīlasamāhitāti sīlena samannāgatā saṃvijjanti, sīlavantā ca samāhitā ca ekaggacittā saṃvijjantītipi attho. Jammanti lāmakaṃ. Ādiccamupatiṭṭhatīti sūriyaṃ namassamāno tiṭṭhati.
ឯវំ តេ មនុស្សេ តស្ស គុណំ កថេន្តេ ទិស្វា ពោធិសត្តោ ‘‘តុម្ហេ ឥមស្ស លោលមក្កដស្ស សីលាចារំ អជានិត្វា អវត្ថុស្មិំយេវ បសន្នា’’តិ វត្វា ទុតិយំ គាថមាហ –
Evaṃ te manusse tassa guṇaṃ kathente disvā bodhisatto ‘‘tumhe imassa lolamakkaṭassa sīlācāraṃ ajānitvā avatthusmiṃyeva pasannā’’ti vatvā dutiyaṃ gāthamāha –
៥០.
50.
‘‘នាស្ស សីលំ វិជានាថ, អនញ្ញាយ បសំសថ;
‘‘Nāssa sīlaṃ vijānātha, anaññāya pasaṃsatha;
អគ្គិហុត្តញ្ច ឧហន្នំ, ទ្វេ ច ភិន្នា កមណ្ឌលូ’’តិ។
Aggihuttañca uhannaṃ, dve ca bhinnā kamaṇḍalū’’ti.
តត្ថ អនញ្ញាយាតិ អជានិត្វា។ ឧហន្នន្តិ ឥមិនា បាបមក្កដេន ឩហទំ។ កមណ្ឌលូតិ កុណ្ឌិកា។ ‘‘ទ្វេ ច កុណ្ឌិកា តេន ភិន្នា’’តិ ឯវមស្ស អគុណំ កថេសិ។
Tattha anaññāyāti ajānitvā. Uhannanti iminā pāpamakkaṭena ūhadaṃ. Kamaṇḍalūti kuṇḍikā. ‘‘Dve ca kuṇḍikā tena bhinnā’’ti evamassa aguṇaṃ kathesi.
មនុស្សា មក្កដស្ស កុហកភាវំ ញត្វា លេឌ្ឌុញ្ច យដ្ឋិញ្ច គហេត្វា បោថេត្វា បលាបេត្វា ឥសិគណស្ស ភិក្ខំ អទំសុ។ ឥសយោបិ ហិមវន្តមេវ គន្ត្វា អបរិហីនជ្ឈានា ព្រហ្មលោកបរាយណា អហេសុំ។
Manussā makkaṭassa kuhakabhāvaṃ ñatvā leḍḍuñca yaṭṭhiñca gahetvā pothetvā palāpetvā isigaṇassa bhikkhaṃ adaṃsu. Isayopi himavantameva gantvā aparihīnajjhānā brahmalokaparāyaṇā ahesuṃ.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា មក្កដោ អយំ កុហកោ ភិក្ខុ អហោសិ, ឥសិគណោ ពុទ្ធបរិសា, គណសត្ថា បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā makkaṭo ayaṃ kuhako bhikkhu ahosi, isigaṇo buddhaparisā, gaṇasatthā pana ahameva ahosi’’nti.
អាទិច្ចុបដ្ឋានជាតកវណ្ណនា បញ្ចមា។
Ādiccupaṭṭhānajātakavaṇṇanā pañcamā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ១៧៥. អាទិច្ចុបដ្ឋានជាតកំ • 175. Ādiccupaṭṭhānajātakaṃ
