| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ஆதி³த்தபரியாயஸுத்தவண்ணனா
Ādittapariyāyasuttavaṇṇanā
54. இதா³னி தஸ்ஸ பி⁴க்கு²ஸஹஸ்ஸஸ்ஸ ஆதி³த்தபரியாயதே³ஸனாய அரஹத்தப்பத்திங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அத² கோ² ப⁴க³வா’’திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² க³யாயங் விஹரதி க³யாஸீஸேதி க³யானாமிகாய நதி³யா அவிதூ³ரே ப⁴வத்தா கா³மோ க³யா நாம, தஸ்ஸங் க³யாயங் விஹரதி. ஸமீபத்தே² சேதங் பு⁴ம்மவசனங். க³யாகா³மஸ்ஸ ஹி அவிதூ³ரே க³யாதி ஏகா பொக்க²ரணீபி அத்தி² நதீ³பி க³யாஸீஸனாமகோ ஹத்தி²கும்ப⁴ஸதி³ஸோ பிட்டி²பாஸாணோபி. யத்த² பி⁴க்கு²ஸஹஸ்ஸஸ்ஸ ஓகாஸோ பஹோதி, ப⁴க³வா தத்த² விஹரதி. தேன வுத்தங் ‘‘க³யாஸீஸே’’தி, க³யாகா³மஸ்ஸ ஆஸன்னே க³யாஸீஸனாமகே பிட்டி²பாஸாணே விஹரதீதி வுத்தங் ஹோதி. பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸீதி தேஸங் ஸப்பாயத⁴ம்மதே³ஸனங் விசினித்வா தங் தே³ஸெஸ்ஸாமீதி ஆமந்தேஸி. ப⁴க³வா ஹி தங் இத்³தி⁴மயபத்தசீவரத⁴ரங் ஸமணஸஹஸ்ஸங் ஆதா³ய க³யாஸீஸங் க³ந்த்வா தேன பரிவாரிதோ நிஸீதி³த்வா ‘‘கதரா நு கோ² ஏதேஸங் த⁴ம்மகதா² ஸப்பாயா’’தி சிந்தெந்தோ ‘‘இமே ஸாயங் பாதங் அக்³கி³ங் பரிசரந்தி, இமேஸங் த்³வாத³ஸாயதனானி ஆதி³த்தானி ஸம்பஜ்ஜலிதானி விய கத்வா த³ஸ்ஸெஸ்ஸாமி, ஏவங் இமே அரஹத்தங் பாபுணிதுங் ஸக்கி²ஸ்ஸந்தீ’’தி ஸன்னிட்டா²னமகாஸி. அத² நேஸங் ததா² தே³ஸேதுங் ‘‘ஸப்³ப³ங், பி⁴க்க²வே, ஆதி³த்த’’ந்திஆதி³னா இமங் ஆதி³த்தபரியாயங் அபா⁴ஸி.
54. Idāni tassa bhikkhusahassassa ādittapariyāyadesanāya arahattappattiṃ dassetuṃ ‘‘atha khobhagavā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha gayāyaṃ viharati gayāsīseti gayānāmikāya nadiyā avidūre bhavattā gāmo gayā nāma, tassaṃ gayāyaṃ viharati. Samīpatthe cetaṃ bhummavacanaṃ. Gayāgāmassa hi avidūre gayāti ekā pokkharaṇīpi atthi nadīpi gayāsīsanāmako hatthikumbhasadiso piṭṭhipāsāṇopi. Yattha bhikkhusahassassa okāso pahoti, bhagavā tattha viharati. Tena vuttaṃ ‘‘gayāsīse’’ti, gayāgāmassa āsanne gayāsīsanāmake piṭṭhipāsāṇe viharatīti vuttaṃ hoti. Bhikkhū āmantesīti tesaṃ sappāyadhammadesanaṃ vicinitvā taṃ desessāmīti āmantesi. Bhagavā hi taṃ iddhimayapattacīvaradharaṃ samaṇasahassaṃ ādāya gayāsīsaṃ gantvā tena parivārito nisīditvā ‘‘katarā nu kho etesaṃ dhammakathā sappāyā’’ti cintento ‘‘ime sāyaṃ pātaṃ aggiṃ paricaranti, imesaṃ dvādasāyatanāni ādittāni sampajjalitāni viya katvā dassessāmi, evaṃ ime arahattaṃ pāpuṇituṃ sakkhissantī’’ti sanniṭṭhānamakāsi. Atha nesaṃ tathā desetuṃ ‘‘sabbaṃ, bhikkhave, āditta’’ntiādinā imaṃ ādittapariyāyaṃ abhāsi.
தத்த² (ஸங்॰ நி॰ அட்ட²॰ 3.4.23) ஸப்³ப³ங் நாம சதுப்³பி³த⁴ங் ஸப்³ப³ஸப்³ப³ங் ஆயதனஸப்³ப³ங் ஸக்காயஸப்³ப³ங் பதே³ஸஸப்³ப³ந்தி. தத்த² –
Tattha (saṃ. ni. aṭṭha. 3.4.23) sabbaṃ nāma catubbidhaṃ sabbasabbaṃ āyatanasabbaṃ sakkāyasabbaṃ padesasabbanti. Tattha –
‘‘ந தஸ்ஸ அத்³தி³ட்ட²மித⁴த்தி² கிஞ்சி;
‘‘Na tassa addiṭṭhamidhatthi kiñci;
அதோ² அவிஞ்ஞாதமஜானிதப்³ப³ங்;
Atho aviññātamajānitabbaṃ;
ஸப்³ப³ங் அபி⁴ஞ்ஞாஸி யத³த்தி² நெய்யங்;
Sabbaṃ abhiññāsi yadatthi neyyaṃ;
ததா²க³தோ தேன ஸமந்தசக்கூ²’’தி (மஹானி॰ 156; சூளனி॰ தோ⁴தகமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 32; படி॰ ம॰ 1.121) –
Tathāgato tena samantacakkhū’’ti (mahāni. 156; cūḷani. dhotakamāṇavapucchāniddesa 32; paṭi. ma. 1.121) –
இத³ங் ஸப்³ப³ஸப்³ப³ங் நாம. ‘‘ஸப்³ப³ங் வோ, பி⁴க்க²வே, தே³ஸெஸ்ஸாமி, தங் ஸுணாதா²’’தி (ஸங்॰ நி॰ 4.23) இத³ங் ஆயதனஸப்³ப³ங் நாம. ‘‘ஸப்³ப³த⁴ம்மமூலபரியாயங் வோ, பி⁴க்க²வே, தே³ஸெஸ்ஸாமீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.1) இத³ங் ஸக்காயஸப்³ப³ங் நாம. ‘‘ஸப்³ப³த⁴ம்மேஸு வா பட²மஸமன்னாஹாரோ உப்பஜ்ஜதி சித்தங் மனோ மானஸங் தஜ்ஜா மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூ’’தி இத³ங் பதே³ஸஸப்³ப³ங் நாம. இதி பஞ்சாரம்மணமத்தங் பதே³ஸஸப்³ப³ங், தேபூ⁴மகா த⁴ம்மா ஸக்காயஸப்³ப³ங், சதுபூ⁴மகா த⁴ம்மா ஆயதனஸப்³ப³ங், யங் கிஞ்சி நெய்யங் ஸப்³ப³ஸப்³ப³ங். பதே³ஸஸப்³ப³ங் ஸக்காயஸப்³ப³ங் ந பாபுணாதி தஸ்ஸ தேபூ⁴மகத⁴ம்மேஸுபி ஏகதே³ஸஸ்ஸ அஸங்க³ண்ஹனதோ. ஸக்காயஸப்³ப³ங் ஆயதனஸப்³ப³ங் ந பாபுணாதி லோகுத்தரத⁴ம்மானங் அஸங்க³ண்ஹனதோ. ஆயதனஸப்³ப³ங் ஸப்³ப³ஸப்³ப³ங் ந பாபுணாதி. கஸ்மா? யஸ்மா ஆயதனஸப்³பே³ன சதுபூ⁴மகத⁴ம்மாவ பரிக்³க³ஹிதா , ந லக்க²ணபஞ்ஞத்தியோதி. இமஸ்மிங் பன ஸுத்தே ஆயதனஸப்³ப³ங் அதி⁴ப்பேதங், தத்தா²பி இத⁴ விபஸ்ஸனுபக³த⁴ம்மாவ க³ஹேதப்³பா³.
Idaṃ sabbasabbaṃ nāma. ‘‘Sabbaṃ vo, bhikkhave, desessāmi, taṃ suṇāthā’’ti (saṃ. ni. 4.23) idaṃ āyatanasabbaṃ nāma. ‘‘Sabbadhammamūlapariyāyaṃ vo, bhikkhave, desessāmī’’ti (ma. ni. 1.1) idaṃ sakkāyasabbaṃ nāma. ‘‘Sabbadhammesu vā paṭhamasamannāhāro uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ tajjā manoviññāṇadhātū’’ti idaṃ padesasabbaṃ nāma. Iti pañcārammaṇamattaṃ padesasabbaṃ, tebhūmakā dhammā sakkāyasabbaṃ, catubhūmakā dhammā āyatanasabbaṃ, yaṃ kiñci neyyaṃ sabbasabbaṃ. Padesasabbaṃ sakkāyasabbaṃ na pāpuṇāti tassa tebhūmakadhammesupi ekadesassa asaṅgaṇhanato. Sakkāyasabbaṃ āyatanasabbaṃ na pāpuṇāti lokuttaradhammānaṃ asaṅgaṇhanato. Āyatanasabbaṃ sabbasabbaṃ na pāpuṇāti. Kasmā? Yasmā āyatanasabbena catubhūmakadhammāva pariggahitā , na lakkhaṇapaññattiyoti. Imasmiṃ pana sutte āyatanasabbaṃ adhippetaṃ, tatthāpi idha vipassanupagadhammāva gahetabbā.
சக்கூ²தி (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 596; ஸங்॰ நி॰ அட்ட²॰ 3.4.1) த்³வே சக்கூ²னி ஞாணசக்கு² சேவ மங்ஸசக்கு² ச. தத்த² ஞாணசக்கு² பஞ்சவித⁴ங் பு³த்³த⁴சக்கு² த⁴ம்மசக்கு² ஸமந்தசக்கு² தி³ப்³ப³சக்கு² பஞ்ஞாசக்கூ²தி. தேஸு பு³த்³த⁴சக்கு² நாம ஆஸயானுஸயஞாணஞ்சேவ இந்த்³ரியபரோபரியத்தஞாணஞ்ச, யங் ‘‘பு³த்³த⁴சக்கு²னா லோகங் வோலோகெந்தோ’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.69; ம॰ நி॰ 1.283) ஆக³தங். த⁴ம்மசக்கு² நாம ஹெட்டி²மா தயோ மக்³கா³ தீணி ச ப²லானி, யங் ‘‘விரஜங் வீதமலங் த⁴ம்மசக்கு²ங் உத³பாதீ³’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.355; ஸங்॰ நி॰ 5.1081) ஆக³தங். ஸமந்தசக்கு² நாம ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங், யங் ‘‘பாஸாத³மாருய்ஹ ஸமந்தசக்கூ²’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.70; ம॰ நி॰ 1.282) ஆக³தங். தி³ப்³ப³சக்கு² நாம ஆலோகவட்³ட⁴னேன உப்பன்னஞாணங், யங் ‘‘தி³ப்³பே³ன சக்கு²னா விஸுத்³தே⁴னா’’தி (ம॰ நி॰ 1.148, 284) ஆக³தங். பஞ்ஞாசக்கு² நாம சதுஸச்சபரிச்சே²த³கஞாணங், யங் ‘‘சக்கு²ங் உத³பாதீ³’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1081; மஹாவ॰ 15) ஆக³தங். மங்ஸசக்கு²பி து³வித⁴ங் ஸஸம்பா⁴ரசக்கு² பஸாத³சக்கூ²தி. தேஸு ய்வாயங் அக்கி²கூபகே அக்கி²படலேஹி பரிவாரிதோ மங்ஸபிண்டோ³, யத்த² சதஸ்ஸோ தா⁴துயோ வண்ணக³ந்த⁴ரஸோஜா ஸம்ப⁴வோ ஜீவிதங் பா⁴வோ சக்கு²ப்பஸாதோ³ காயப்பஸாதோ³தி ஸங்கே²பதோ தேரஸ ஸம்பா⁴ரா ஹொந்தி, வித்தா²ரதோ பன சதஸ்ஸோ தா⁴துயோ வண்ணக³ந்த⁴ரஸோஜா ஸம்ப⁴வோதி இமே நவ சதுஸமுட்டா²னவஸேன ச²த்திங்ஸ, ஜீவிதங் பா⁴வோ சக்கு²ப்பஸாதோ³ காயப்பஸாதோ³தி இமே கம்மஸமுட்டா²னா தாவ சத்தாரோதி சத்தாலீஸ ஸம்பா⁴ரா ஹொந்தி, இத³ங் ஸஸம்பா⁴ரசக்கு² நாம. யங் பனெத்த² ஸேதமண்ட³லபரிச்சி²ன்னேன கண்ஹமண்ட³லேன பரிவாரிதே தி³ட்டி²மண்ட³லே ஸன்னிவிட்ட²ங் ரூபத³ஸ்ஸனஸமத்த²ங் பஸாத³மத்தங், இத³ங் பஸாத³சக்கு² நாம. தஸ்ஸ ததோ பரேஸஞ்ச ஸோதாதீ³னங் வித்தா²ரகதா² விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 2.436) வுத்தாவ.
Cakkhūti (dha. sa. aṭṭha. 596; saṃ. ni. aṭṭha. 3.4.1) dve cakkhūni ñāṇacakkhu ceva maṃsacakkhu ca. Tattha ñāṇacakkhu pañcavidhaṃ buddhacakkhu dhammacakkhu samantacakkhu dibbacakkhu paññācakkhūti. Tesu buddhacakkhu nāma āsayānusayañāṇañceva indriyaparopariyattañāṇañca, yaṃ ‘‘buddhacakkhunā lokaṃ volokento’’ti (dī. ni. 2.69; ma. ni. 1.283) āgataṃ. Dhammacakkhu nāma heṭṭhimā tayo maggā tīṇi ca phalāni, yaṃ ‘‘virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādī’’ti (dī. ni. 1.355; saṃ. ni. 5.1081) āgataṃ. Samantacakkhu nāma sabbaññutaññāṇaṃ, yaṃ ‘‘pāsādamāruyha samantacakkhū’’ti (dī. ni. 2.70; ma. ni. 1.282) āgataṃ. Dibbacakkhu nāma ālokavaḍḍhanena uppannañāṇaṃ, yaṃ ‘‘dibbena cakkhunā visuddhenā’’ti (ma. ni. 1.148, 284) āgataṃ. Paññācakkhu nāma catusaccaparicchedakañāṇaṃ, yaṃ ‘‘cakkhuṃ udapādī’’ti (saṃ. ni. 5.1081; mahāva. 15) āgataṃ. Maṃsacakkhupi duvidhaṃ sasambhāracakkhu pasādacakkhūti. Tesu yvāyaṃ akkhikūpake akkhipaṭalehi parivārito maṃsapiṇḍo, yattha catasso dhātuyo vaṇṇagandharasojā sambhavo jīvitaṃ bhāvo cakkhuppasādo kāyappasādoti saṅkhepato terasa sambhārā honti, vitthārato pana catasso dhātuyo vaṇṇagandharasojā sambhavoti ime nava catusamuṭṭhānavasena chattiṃsa, jīvitaṃ bhāvo cakkhuppasādo kāyappasādoti ime kammasamuṭṭhānā tāva cattāroti cattālīsa sambhārā honti, idaṃ sasambhāracakkhu nāma. Yaṃ panettha setamaṇḍalaparicchinnena kaṇhamaṇḍalena parivārite diṭṭhimaṇḍale sanniviṭṭhaṃ rūpadassanasamatthaṃ pasādamattaṃ, idaṃ pasādacakkhu nāma. Tassa tato paresañca sotādīnaṃ vitthārakathā visuddhimagge (visuddhi. 2.436) vuttāva.
தத்த² யதி³த³ங் பஸாத³சக்கு², தஞ்ச க³ஹெத்வா ப⁴க³வா ‘‘சக்கு² ஆதி³த்த’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² ஆதி³த்தந்தி பதி³த்தங், ஸம்பஜ்ஜலிதங் ஏகாத³ஸஹி அக்³கீ³ஹி ஏகஜாலீபூ⁴தந்தி அத்தோ². சக்கு²ஸன்னிஸ்ஸிதங் விஞ்ஞாணங் சக்கு²விஞ்ஞாணங், சக்கு²ஸ்ஸ வா காரணபூ⁴தஸ்ஸ விஞ்ஞாணங் சக்கு²விஞ்ஞாணங். காமங் ரூபாலோகமனஸிகாராத³யோபி தஸ்ஸ விஞ்ஞாணஸ்ஸ காரணங், தே பன ஸாதா⁴ரணகாரணங், சக்கு² அஸாதா⁴ரணந்தி அஸாதா⁴ரணகாரணேனாயங் நித்³தே³ஸோ யதா² ‘‘யவங்குரோ’’தி. ஸோதவிஞ்ஞாணாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. சக்கு²ஸன்னிஸ்ஸிதோ ப²ஸ்ஸோ சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸோ, சக்கு²விஞ்ஞாணஸம்பயுத்தப²ஸ்ஸஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். ஸோதஸம்ப²ஸ்ஸாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயா உப்பஜ்ஜதி வேத³யிதந்தி சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸங் மூலபச்சயங் கத்வா உப்பன்னா ஸம்படிச்ச²னஸந்தீரணவொட்ட²ப்³ப³னஜவனவேத³னா. சக்கு²விஞ்ஞாணஸம்பயுத்தாய பன வேத³னாய சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஸ்ஸ பச்சயபா⁴வே வத்தப்³ப³மேவ நத்தி². சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸோ ஹி ஸஹஜாதாய வேத³னாய ஸஹஜாதாதி³வஸேன, அஸஹஜாதாய உபனிஸ்ஸயாதி³வஸேன பச்சயோ ஹோதி. தேனேவ ‘‘சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸபச்சயா உப்பஜ்ஜதி வேத³யிதங் ஸுக²ங் வா து³க்க²ங் வா அது³க்க²மஸுக²ங் வா’’தி வுத்தங். ஸோதத்³வாரவேத³னாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. எத்த² பன மனோதி ப⁴வங்க³சித்தங் மனொத்³வாரஸ்ஸ அதி⁴ப்பேதத்தா. த⁴ம்மாதி த⁴ம்மாரம்மணங். மனோவிஞ்ஞாணந்தி ஸஹாவஜ்ஜனகங் ஜவனங். மனோஸம்ப²ஸ்ஸோதி ப⁴வங்க³ஸஹஜாதோ ப²ஸ்ஸோ. வேத³யிதந்தி ஆவஜ்ஜனவேத³னாய ஸத்³தி⁴ங் ஜவனவேத³னா. ப⁴வங்க³ஸம்பயுத்தாய பன வேத³னாய க³ஹணே வத்தப்³ப³மேவ நத்தி². ஆவஜ்ஜனங் வா ப⁴வங்க³தோ அமோசெத்வா மனோதி ஸாவஜ்ஜனங் ப⁴வங்க³ங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். த⁴ம்மாதி த⁴ம்மாரம்மணமேவ. மனோவிஞ்ஞாணந்தி ஜவனவிஞ்ஞாணங். மனோஸம்ப²ஸ்ஸோதி ப⁴வங்கா³வஜ்ஜனஸஹஜாதோ ப²ஸ்ஸோ. வேத³யிதந்தி ஜவனஸஹஜாதா வேத³னா, ப⁴வங்கா³வஜ்ஜனஸஹஜாதாபி வட்டதியேவ.
Tattha yadidaṃ pasādacakkhu, tañca gahetvā bhagavā ‘‘cakkhu āditta’’ntiādimāha. Tattha ādittanti padittaṃ, sampajjalitaṃ ekādasahi aggīhi ekajālībhūtanti attho. Cakkhusannissitaṃ viññāṇaṃ cakkhuviññāṇaṃ, cakkhussa vā kāraṇabhūtassa viññāṇaṃ cakkhuviññāṇaṃ. Kāmaṃ rūpālokamanasikārādayopi tassa viññāṇassa kāraṇaṃ, te pana sādhāraṇakāraṇaṃ, cakkhu asādhāraṇanti asādhāraṇakāraṇenāyaṃ niddeso yathā ‘‘yavaṅkuro’’ti. Sotaviññāṇādīsupi eseva nayo. Cakkhusannissito phasso cakkhusamphasso, cakkhuviññāṇasampayuttaphassassetaṃ adhivacanaṃ. Sotasamphassādīsupi eseva nayo. Cakkhusamphassapaccayā uppajjativedayitanti cakkhusamphassaṃ mūlapaccayaṃ katvā uppannā sampaṭicchanasantīraṇavoṭṭhabbanajavanavedanā. Cakkhuviññāṇasampayuttāya pana vedanāya cakkhusamphassassa paccayabhāve vattabbameva natthi. Cakkhusamphasso hi sahajātāya vedanāya sahajātādivasena, asahajātāya upanissayādivasena paccayo hoti. Teneva ‘‘cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā’’ti vuttaṃ. Sotadvāravedanādīsupi eseva nayo. Ettha pana manoti bhavaṅgacittaṃ manodvārassa adhippetattā. Dhammāti dhammārammaṇaṃ. Manoviññāṇanti sahāvajjanakaṃ javanaṃ. Manosamphassoti bhavaṅgasahajāto phasso. Vedayitanti āvajjanavedanāya saddhiṃ javanavedanā. Bhavaṅgasampayuttāya pana vedanāya gahaṇe vattabbameva natthi. Āvajjanaṃ vā bhavaṅgato amocetvā manoti sāvajjanaṃ bhavaṅgaṃ daṭṭhabbaṃ. Dhammāti dhammārammaṇameva. Manoviññāṇanti javanaviññāṇaṃ. Manosamphassoti bhavaṅgāvajjanasahajāto phasso. Vedayitanti javanasahajātā vedanā, bhavaṅgāvajjanasahajātāpi vaṭṭatiyeva.
ராக³க்³கி³னாதிஆதீ³ஸு ராகோ³வ அனுத³ஹனட்டே²ன அக்³கீ³தி ராக³க்³கி³. ராகோ³ ஹி திகி²ணங் ஹுத்வா உப்பஜ்ஜமானோ ஸத்தே அனுத³ஹதி ஜா²பேதி, தஸ்மா ‘‘அக்³கீ³’’தி வுச்சதி. இதரேஸுபி த்³வீஸு ஏஸேவ நயோ. தத்ரிமானி வத்தூ²னி (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 3.305; விப⁴॰ அட்ட²॰ 924) – ஏகா த³ஹரபி⁴க்கு²னீ சித்தலபப்³ப³தவிஹாரே உபோஸதா²கா³ரங் க³ந்த்வா த்³வாரபாலரூபங் ஓலோகயமானா டி²தா. அத²ஸ்ஸா அந்தோ ராகோ³ திகி²ணதரோ ஹுத்வா உப்பன்னோ, தஸ்மா தங்ஸமுட்டா²னா தேஜோதா⁴து அதிவிய திகி²ணபா⁴வேன ஸத்³தி⁴ங் அத்தனா ஸஹஜாதத⁴ம்மேஹி ஹத³யபதே³ஸங் ஜா²பேஸி யதா² தங் பா³ஹிரா தேஜோதா⁴து ஸன்னிஸ்ஸயங், தேன ஸா பி⁴க்கு²னீ ஜா²யித்வா காலமகாஸி. பி⁴க்கு²னியோ க³ச்ச²மானா ‘‘அயங் த³ஹரா டி²தா, பக்கோஸத² ந’’ந்தி ஆஹங்ஸு. ஏகா க³ந்த்வா ‘‘கஸ்மா டி²தாஸீ’’தி ஹத்தே² க³ண்ஹி. க³ஹிதமத்தா பரிவத்தித்வா பபதா. இத³ங் தாவ ராக³ஸ்ஸ அனுத³ஹனதாய வத்து².
Rāgagginātiādīsu rāgova anudahanaṭṭhena aggīti rāgaggi. Rāgo hi tikhiṇaṃ hutvā uppajjamāno satte anudahati jhāpeti, tasmā ‘‘aggī’’ti vuccati. Itaresupi dvīsu eseva nayo. Tatrimāni vatthūni (dī. ni. aṭṭha. 3.305; vibha. aṭṭha. 924) – ekā daharabhikkhunī cittalapabbatavihāre uposathāgāraṃ gantvā dvārapālarūpaṃ olokayamānā ṭhitā. Athassā anto rāgo tikhiṇataro hutvā uppanno, tasmā taṃsamuṭṭhānā tejodhātu ativiya tikhiṇabhāvena saddhiṃ attanā sahajātadhammehi hadayapadesaṃ jhāpesi yathā taṃ bāhirā tejodhātu sannissayaṃ, tena sā bhikkhunī jhāyitvā kālamakāsi. Bhikkhuniyo gacchamānā ‘‘ayaṃ daharā ṭhitā, pakkosatha na’’nti āhaṃsu. Ekā gantvā ‘‘kasmā ṭhitāsī’’ti hatthe gaṇhi. Gahitamattā parivattitvā papatā. Idaṃ tāva rāgassa anudahanatāya vatthu.
தோ³ஸஸ்ஸ பன அனுத³ஹனதாய மனோபதோ³ஸிகா தே³வா த³ட்ட²ப்³பா³. தேஸு (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.47-48) கிர ஏகோ தே³வபுத்தோ ‘‘நக்க²த்தங் கீளிஸ்ஸாமீ’’தி ஸபரிவாரோ ரதே²ன வீதி²ங் படிபஜ்ஜதி. அத²ஞ்ஞோ நிக்க²மந்தோ தங் புரதோ க³ச்ச²ந்தங் தி³ஸ்வா ‘‘போ⁴ அயங் கபணோ அதி³ட்ட²புப்³ப³ங் விய ஏதங் தி³ஸ்வா பீதியா உத்³து⁴மாதோ விய பி⁴ஜ்ஜமானோ விய ச க³ச்ச²தீ’’தி குஜ்ஜ²தி. புரதோ க³ச்ச²ந்தோபி நிவத்தித்வா தங் குத்³த⁴ங் தி³ஸ்வா குத்³தா⁴ நாம ஸுவிஜானா ஹொந்தீதி குத்³த⁴பா⁴வமஸ்ஸ ஞத்வா ‘‘த்வங் குத்³தோ⁴ மய்ஹங் கிங் கரிஸ்ஸஸி, அயங் ஸம்பத்தி மயா தா³னஸீலாதீ³னங் வஸேன லத்³தா⁴, ந துய்ஹங் வஸேனா’’தி படிகுஜ்ஜ²தி. ஏகஸ்மிஞ்ஹி குத்³தே⁴ இதரோ அகுத்³தோ⁴ ரக்க²தி. குத்³த⁴ஸ்ஸ ஹி ஸோ கோதோ⁴ இதரஸ்மிங் அகுஜ்ஜ²ந்தே அனுபாதா³னோ ஏகவாரமேவ உப்பத்தியா அனாஸேவனோ சாவேதுங் ந ஸக்கோதி, உத³கங் பத்வா அக்³கி³ விய நிப்³பா³யதி, தஸ்மா அகுத்³தோ⁴ தங் சவனதோ ரக்க²தி. உபோ⁴ஸு பன குத்³தே⁴ஸு ஏகஸ்ஸ கோதோ⁴ இதரஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி, தஸ்ஸபி கோதோ⁴ இதரஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதீதி உபோ⁴ கந்த³ந்தானங்யேவ ஓரோதா⁴னங் சவந்தி. உபோ⁴ஸு ஹி குத்³தே⁴ஸு பி⁴ய்யோ பி⁴ய்யோ அஞ்ஞமஞ்ஞம்ஹி பரிவட்³ட⁴னவஸேன திகி²ணஸமுதா³சாரோ நிஸ்ஸயத³ஹனரஸோ கோதோ⁴ உப்பஜ்ஜமானோ ஹத³யவத்து²ங் நித்³த³ஹந்தோ அச்சந்தஸுகு²மாலங் கரஜகாயங் வினாஸேதி, ததோ ஸகலோபி அத்தபா⁴வோ அந்தரதா⁴யதி. இத³ங் தோ³ஸஸ்ஸ அனுத³ஹனதாய வத்து².
Dosassa pana anudahanatāya manopadosikā devā daṭṭhabbā. Tesu (dī. ni. aṭṭha. 1.47-48) kira eko devaputto ‘‘nakkhattaṃ kīḷissāmī’’ti saparivāro rathena vīthiṃ paṭipajjati. Athañño nikkhamanto taṃ purato gacchantaṃ disvā ‘‘bho ayaṃ kapaṇo adiṭṭhapubbaṃ viya etaṃ disvā pītiyā uddhumāto viya bhijjamāno viya ca gacchatī’’ti kujjhati. Purato gacchantopi nivattitvā taṃ kuddhaṃ disvā kuddhā nāma suvijānā hontīti kuddhabhāvamassa ñatvā ‘‘tvaṃ kuddho mayhaṃ kiṃ karissasi, ayaṃ sampatti mayā dānasīlādīnaṃ vasena laddhā, na tuyhaṃ vasenā’’ti paṭikujjhati. Ekasmiñhi kuddhe itaro akuddho rakkhati. Kuddhassa hi so kodho itarasmiṃ akujjhante anupādāno ekavārameva uppattiyā anāsevano cāvetuṃ na sakkoti, udakaṃ patvā aggi viya nibbāyati, tasmā akuddho taṃ cavanato rakkhati. Ubhosu pana kuddhesu ekassa kodho itarassa paccayo hoti, tassapi kodho itarassa paccayo hotīti ubho kandantānaṃyeva orodhānaṃ cavanti. Ubhosu hi kuddhesu bhiyyo bhiyyo aññamaññamhi parivaḍḍhanavasena tikhiṇasamudācāro nissayadahanaraso kodho uppajjamāno hadayavatthuṃ niddahanto accantasukhumālaṃ karajakāyaṃ vināseti, tato sakalopi attabhāvo antaradhāyati. Idaṃ dosassa anudahanatāya vatthu.
மோஹஸ்ஸ பன அனுத³ஹனதாய கி²ட்³டா³பதோ³ஸிகா தே³வா த³ட்ட²ப்³பா³. மோஹவஸேன ஹி தேஸங் ஸதிஸம்மோஸோ ஹோதி, தஸ்மா கி²ட்³டா³வஸேன ஆஹாரகாலங் அதிவத்தெத்வா காலங் கரொந்தி. தே (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.45-46) கிர புஞ்ஞவிஸேஸாதி⁴க³தேன மஹந்தேன அத்தனோ ஸிரிவிப⁴வேன நக்க²த்தங் கீளந்தா தாய ஸம்பத்திமஹந்ததாய ‘‘ஆஹாரங் பரிபு⁴ஞ்ஜிம்ஹ, ந பரிபு⁴ஞ்ஜிம்ஹா’’திபி ந ஜானந்தி. அத² ஏகாஹாராதிக்கமனதோ பட்டா²ய நிரந்தரங் கா²த³ந்தாபி பிவந்தாபி சவந்தியேவ ந திட்ட²ந்தி. கஸ்மா? கம்மஜதேஜஸ்ஸ ப³லவதாய. மனுஸ்ஸானஞ்ஹி கம்மஜதேஜோ மந்தோ³, கரஜகாயோ ப³லவா. தேஸங் தேஜஸ்ஸ மந்த³தாய கரஜகாயஸ்ஸ ப³லவதாய ஸத்தாஹம்பி அதிக்கமித்வா உண்ஹோத³கஅச்ச²யாகு³ஆதீ³ஹி ஸக்கா வத்து²ங் உபத்த²ம்பே⁴துங். தே³வானங் பன தேஜோ ப³லவா ஹோதி உளாரபுஞ்ஞனிப்³ப³த்தத்தா உளாரக³ருஸினித்³த⁴ஸுதா⁴ஹாரஜிரணதோ ச, கரஜங் மந்த³ங் முது³ஸுகு²மாலபா⁴வதோ. தேனேவ ஹி ப⁴க³வா இந்த³ஸாலகு³ஹாயங் பகதிபத²வியங் பதிட்டா²துங் அஸக்கொந்தங் ஸக்கங் தே³வராஜானங் ‘‘ஓளாரிககாயங் அதி⁴ட்டா²ஹீ’’தி ஆஹ, தஸ்மா தே ஏகங் ஆஹாரவேலங் அதிக்கமித்வா ஸண்டா²துங் ந ஸக்கொந்தி. யதா² நாம கி³ம்ஹானங் மஜ்ஜ²ன்ஹிகே தத்தபாஸாணே ட²பிதங் பது³மங் வா உப்பலங் வா ஸாயன்ஹஸமயே க⁴டஸதேனபி ஸிஞ்சியமானங் பாகதிகங் ந ஹோதி வினஸ்ஸதியேவ, ஏவமேவ பச்சா² நிரந்தரங் கா²த³ந்தாபி பிவந்தாபி சவந்தியேவ ந திட்ட²ந்தி.
Mohassa pana anudahanatāya khiḍḍāpadosikā devā daṭṭhabbā. Mohavasena hi tesaṃ satisammoso hoti, tasmā khiḍḍāvasena āhārakālaṃ ativattetvā kālaṃ karonti. Te (dī. ni. aṭṭha. 1.45-46) kira puññavisesādhigatena mahantena attano sirivibhavena nakkhattaṃ kīḷantā tāya sampattimahantatāya ‘‘āhāraṃ paribhuñjimha, na paribhuñjimhā’’tipi na jānanti. Atha ekāhārātikkamanato paṭṭhāya nirantaraṃ khādantāpi pivantāpi cavantiyeva na tiṭṭhanti. Kasmā? Kammajatejassa balavatāya. Manussānañhi kammajatejo mando, karajakāyo balavā. Tesaṃ tejassa mandatāya karajakāyassa balavatāya sattāhampi atikkamitvā uṇhodakaacchayāguādīhi sakkā vatthuṃ upatthambhetuṃ. Devānaṃ pana tejo balavā hoti uḷārapuññanibbattattā uḷāragarusiniddhasudhāhārajiraṇato ca, karajaṃ mandaṃ mudusukhumālabhāvato. Teneva hi bhagavā indasālaguhāyaṃ pakatipathaviyaṃ patiṭṭhātuṃ asakkontaṃ sakkaṃ devarājānaṃ ‘‘oḷārikakāyaṃ adhiṭṭhāhī’’ti āha, tasmā te ekaṃ āhāravelaṃ atikkamitvā saṇṭhātuṃ na sakkonti. Yathā nāma gimhānaṃ majjhanhike tattapāsāṇe ṭhapitaṃ padumaṃ vā uppalaṃ vā sāyanhasamaye ghaṭasatenapi siñciyamānaṃ pākatikaṃ na hoti vinassatiyeva, evameva pacchā nirantaraṃ khādantāpi pivantāpi cavantiyeva na tiṭṭhanti.
கோ பன தேஸங் ஆஹாரோ, கா ஆஹாரவேலாதி? ஸப்³பே³ஸம்பி காமாவசரதே³வானங் ஸுதா⁴ ஆஹாரோ, ஸோ ஹெட்டி²மேஹி ஹெட்டி²மேஹி உபரிமானங் உபரிமானங் பணீததமோ ஹோதி. தங் யதா²ஸகங் தி³வஸவஸேன தி³வஸே தி³வஸே பு⁴ஞ்ஜந்தி. கேசி பன ‘‘பி³ளாரபத³ப்பமாணங் ஸுதா⁴ஹாரங் பு⁴ஞ்ஜந்தி. ஸோ ஜிவ்ஹாய ட²பிதமத்தோ யாவ கேஸக்³க³னக²க்³கா³ காயங் ப²ரதி, தேஸங்யேவ தி³வஸவஸேன ஸத்ததி³வஸங் யாபனஸமத்தோ²வ ஹோதீ’’தி வத³ந்தி.
Ko pana tesaṃ āhāro, kā āhāravelāti? Sabbesampi kāmāvacaradevānaṃ sudhā āhāro, so heṭṭhimehi heṭṭhimehi uparimānaṃ uparimānaṃ paṇītatamo hoti. Taṃ yathāsakaṃ divasavasena divase divase bhuñjanti. Keci pana ‘‘biḷārapadappamāṇaṃ sudhāhāraṃ bhuñjanti. So jivhāya ṭhapitamatto yāva kesagganakhaggā kāyaṃ pharati, tesaṃyeva divasavasena sattadivasaṃ yāpanasamatthova hotī’’ti vadanti.
கே பன தே கி²ட்³டா³பதோ³ஸிகா நாம தே³வாதி? இமே நாமாதி அட்ட²கதா²யங் விசாரணா நத்தி², ‘‘கம்மஜதேஜோ ப³லவா ஹோதி, கரஜங் மந்த³’’ந்தி அவிஸேஸேன வுத்தத்தா பன யே கேசி கப³ளீகாராஹாரூபஜீவினோ ஏவங் கரொந்தி, தே ஏவங் சவந்தீதி வேதி³தப்³பா³. கேசி பனாஹு ‘‘நிம்மானரதிபரனிம்மிதவஸவத்தினோ தே தே³வா. கி²ட்³டா³ய பது³ஸ்ஸனமத்தேனேவ ஹேதே கி²ட்³டா³பதோ³ஸிகாதி வுத்தா’’தி. மனோபதோ³ஸிகா பன சாதுமஹாராஜிகாதி அட்ட²கதா²யமேவ வுத்தங். கேசி பன ‘‘கி²ட்³டா³பதோ³ஸிகாபி சாதுமஹாராஜிகாயேவா’’தி வத³ந்தி. ஏவங் தாவ ராகா³த³யோ தயோ அனுத³ஹனட்டே²ன ‘‘அக்³கீ³’’தி வேதி³தப்³பா³. ஜாதிஆதி³த்தயங் பன நானப்பகாரது³க்க²வத்து²பா⁴வேன அனுத³ஹனதோ அக்³கி³. ஸோகாதீ³னங் அனுத³ஹனதா பாகடாயேவ. ஸேஸமெத்த² வுத்தனயமேவ. இதி இமஸ்மிங் ஸுத்தே து³க்க²லக்க²ணங் கதி²தங் சக்கா²தீ³னங் ஏகாத³ஸஹி அக்³கீ³ஹி ஆதி³த்தபா⁴வேன து³க்க²மதாய து³க்க²பா⁴வஸ்ஸ கதி²தத்தா.
Ke pana te khiḍḍāpadosikā nāma devāti? Ime nāmāti aṭṭhakathāyaṃ vicāraṇā natthi, ‘‘kammajatejo balavā hoti, karajaṃ manda’’nti avisesena vuttattā pana ye keci kabaḷīkārāhārūpajīvino evaṃ karonti, te evaṃ cavantīti veditabbā. Keci panāhu ‘‘nimmānaratiparanimmitavasavattino te devā. Khiḍḍāya padussanamatteneva hete khiḍḍāpadosikāti vuttā’’ti. Manopadosikā pana cātumahārājikāti aṭṭhakathāyameva vuttaṃ. Keci pana ‘‘khiḍḍāpadosikāpi cātumahārājikāyevā’’ti vadanti. Evaṃ tāva rāgādayo tayo anudahanaṭṭhena ‘‘aggī’’ti veditabbā. Jātiādittayaṃ pana nānappakāradukkhavatthubhāvena anudahanato aggi. Sokādīnaṃ anudahanatā pākaṭāyeva. Sesamettha vuttanayameva. Iti imasmiṃ sutte dukkhalakkhaṇaṃ kathitaṃ cakkhādīnaṃ ekādasahi aggīhi ādittabhāvena dukkhamatāya dukkhabhāvassa kathitattā.
ஆதி³த்தபரியாயஸுத்தவண்ணனா நிட்டி²தா.
Ādittapariyāyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
உருவேலபாடிஹாரியகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவக்³க³பாளி • Mahāvaggapāḷi / 12. உருவேலபாடிஹாரியகதா² • 12. Uruvelapāṭihāriyakathā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / உருவேலபாடிஹாரியகதா²வண்ணனா • Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / உருவேலபாடிஹாரியகதா²வண்ணனா • Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā
