| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
६. आदित्तसुत्तवण्णना
6. Ādittasuttavaṇṇanā
२८. गयानामिकाय नदिया अविदूरे पवत्तो गामो गया नाम, तस्सं गयायं विहरतीति समीपत्थे चेतं भुम्मवचनं। गयागामस्स हि आसन्ने गयासीसनामके पिट्ठिपासाणे भगवा तदा विहासि। तेनाह ‘‘भगवा तत्थ विहरती’’ति।
28. Gayānāmikāya nadiyā avidūre pavatto gāmo gayā nāma, tassaṃ gayāyaṃ viharatīti samīpatthe cetaṃ bhummavacanaṃ. Gayāgāmassa hi āsanne gayāsīsanāmake piṭṭhipāsāṇe bhagavā tadā vihāsi. Tenāha ‘‘bhagavā tattha viharatī’’ti.
तत्राति ‘‘भिक्खू आमन्तेसी’’ति ये भिक्खू आमन्तेसि, यथा चायं देसना तेसं सप्पाया जाता, तत्र तस्मिं अत्थद्वये विभावेतब्बे अयं अनुपुब्बिकथा समुदागमतो पट्ठाय अनुपटिपाटिकथा। इतोति इमस्मा कप्पतो। किराति अनुस्सवनत्थे निपातो। पारमितापरिभावनाय परिपाकगते। ञाणेति बोधिञाणे। कनिट्ठपुत्तो वेमातिकभाता भगवतो। वेळुभित्तिकुटिकाहि परिक्खिपित्वा बहिद्धा, अन्तो पन पटसाणीहि।
Tatrāti ‘‘bhikkhū āmantesī’’ti ye bhikkhū āmantesi, yathā cāyaṃ desanā tesaṃ sappāyā jātā, tatra tasmiṃ atthadvaye vibhāvetabbe ayaṃ anupubbikathā samudāgamato paṭṭhāya anupaṭipāṭikathā. Itoti imasmā kappato. Kirāti anussavanatthe nipāto. Pāramitāparibhāvanāya paripākagate. Ñāṇeti bodhiñāṇe. Kaniṭṭhaputto vemātikabhātā bhagavato. Veḷubhittikuṭikāhi parikkhipitvā bahiddhā, anto pana paṭasāṇīhi.
सब्बेसं सत्तानं। पुञ्ञचेतनं अन्तो अब्भन्तरे पवेसेति। भगवापि तस्स पुत्तोति कत्वा ‘‘अञ्ञे तयो पुत्ता’’ति वुत्तं। अविप्पकिरित्वाति पराजयेन अविप्पकिरिय अपलायित्वा। पिदहीति दातुं न सक्कोमीति तथा अकासि। सच्चवादिताय गण्हिंसूति राजकुलस्स सच्चवादिताय अत्तनो वरं गण्हिंसु।
Sabbesaṃ sattānaṃ. Puññacetanaṃ anto abbhantare paveseti. Bhagavāpi tassa puttoti katvā ‘‘aññe tayo puttā’’ti vuttaṃ. Avippakiritvāti parājayena avippakiriya apalāyitvā. Pidahīti dātuṃ na sakkomīti tathā akāsi. Saccavāditāya gaṇhiṃsūti rājakulassa saccavāditāya attano varaṃ gaṇhiṃsu.
विनिवत्तितुन्ति पटिञ्ञाय निवत्तितुं। अन्तराति तुम्हेहि परिच्छिन्नकालस्स अन्तरा एव मता। अट्ठवीसतिहत्थट्ठानं उसभं नाम। उसभे अट्ठवीसतिहत्थप्पमाणे ठाने। दानग्गे ब्यावटोति पसुतो।
Vinivattitunti paṭiññāya nivattituṃ. Antarāti tumhehi paricchinnakālassa antarā eva matā. Aṭṭhavīsatihatthaṭṭhānaṃ usabhaṃ nāma. Usabhe aṭṭhavīsatihatthappamāṇe ṭhāne. Dānagge byāvaṭoti pasuto.
सोति भगवा। तथारूपञ्हि बुद्धानं देसनापाटिहारियं, यथा देसनाय गहितो अत्थो पच्चक्खतो विभूतो हुत्वा उपट्ठाति। तेनाह ‘‘इमेसं…पे॰… देसेस्सामी’’ति। सन्निट्ठानन्ति चिरकालपरिचितादित्तअग्गिकानं आदित्तपरियायदेसनाव सप्पायाति निच्छयमकासि। पदित्तन्ति पदीपितं एकादसहि अग्गीहि एकजालीभूतं। तेनाह ‘‘सम्पज्जलित’’न्ति। दुक्खलक्खणं कथितं चक्खादीनं एकादसहि अग्गीहि आदित्तभावेन दुक्खमताय दुक्खस्स कथितत्ता।
Soti bhagavā. Tathārūpañhi buddhānaṃ desanāpāṭihāriyaṃ, yathā desanāya gahito attho paccakkhato vibhūto hutvā upaṭṭhāti. Tenāha ‘‘imesaṃ…pe… desessāmī’’ti. Sanniṭṭhānanti cirakālaparicitādittaaggikānaṃ ādittapariyāyadesanāva sappāyāti nicchayamakāsi. Padittanti padīpitaṃ ekādasahi aggīhi ekajālībhūtaṃ. Tenāha ‘‘sampajjalita’’nti. Dukkhalakkhaṇaṃ kathitaṃ cakkhādīnaṃ ekādasahi aggīhi ādittabhāvena dukkhamatāya dukkhassa kathitattā.
आदित्तसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Ādittasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ६. आदित्तसुत्तं • 6. Ādittasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ६. आदित्तसुत्तवण्णना • 6. Ādittasuttavaṇṇanā
