| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៦. អាទិត្តសុត្តវណ្ណនា
6. Ādittasuttavaṇṇanā
២៨. ឆដ្ឋេ គយាសីសេតិ គយាគាមស្ស ហិ អវិទូរេ គយាតិ ឯកា បោក្ខរណីបិ អត្ថិ នទីបិ, គយាសីសនាមកោ ហត្ថិកុម្ភសទិសោ បិដ្ឋិបាសាណោបិ, យត្ថ ភិក្ខុសហស្សស្សបិ ឱកាសោ បហោតិ, ភគវា តត្ថ វិហរតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘គយាសីសេ’’តិ។ ភិក្ខូ អាមន្តេសីតិ តេសំ សប្បាយធម្មទេសនំ វិចិនិត្វា តំ ទេសេស្សាមីតិ អាមន្តេសិ។
28. Chaṭṭhe gayāsīseti gayāgāmassa hi avidūre gayāti ekā pokkharaṇīpi atthi nadīpi, gayāsīsanāmako hatthikumbhasadiso piṭṭhipāsāṇopi, yattha bhikkhusahassassapi okāso pahoti, bhagavā tattha viharati. Tena vuttaṃ ‘‘gayāsīse’’ti. Bhikkhū āmantesīti tesaṃ sappāyadhammadesanaṃ vicinitvā taṃ desessāmīti āmantesi.
តត្រាយំ អនុបុព្ពិកថា – ឥតោ កិរ ទ្វានវុតិកប្បេ មហិន្ទោ នាម រាជា អហោសិ។ តស្ស ជេដ្ឋបុត្តោ ផុស្សោ នាម។ សោ បូរិតបារមី បច្ឆិមភវិកសត្តោ, បរិបាកគតេ ញាណេ ពោធិមណ្ឌំ អារុយ្ហ សព្ពញ្ញុតំ បដិវិជ្ឈិ ។ រញ្ញោ កនិដ្ឋបុត្តោ តស្ស អគ្គសាវកោ អហោសិ, បុរោហិតបុត្តោ ទុតិយសាវកោ។ រាជា ចិន្តេសិ – ‘‘មយ្ហំ ជេដ្ឋបុត្តោ និក្ខមិត្វា ពុទ្ធោ ជាតោ, កនិដ្ឋបុត្តោ អគ្គសាវកោ, បុរោហិតបុត្តោ ទុតិយសាវកោ’’តិ។ សោ ‘‘អម្ហាកំយេវ ពុទ្ធោ, អម្ហាកំ ធម្មោ, អម្ហាកំ សង្ឃោ’’តិ វិហារំ ការេត្វា វិហារទ្វារកោដ្ឋកតោ យាវ អត្តនោ ឃរទ្វារា ឧភតោ វេឡុភិត្តិកុដិកាហិ បរិក្ខិបិត្វា មត្ថកេ សុវណ្ណតារកខចិតសមោសរិតគន្ធទាមមាលាទាមវិតានំ ពន្ធាបេត្វា ហេដ្ឋា រជតវណ្ណំ វាលុកំ សន្ថរិត្វា បុប្ផានិ វិកិរាបេត្វា តេន មគ្គេន ភគវតោ អាគមនំ ការេសិ។
Tatrāyaṃ anupubbikathā – ito kira dvānavutikappe mahindo nāma rājā ahosi. Tassa jeṭṭhaputto phusso nāma. So pūritapāramī pacchimabhavikasatto, paripākagate ñāṇe bodhimaṇḍaṃ āruyha sabbaññutaṃ paṭivijjhi . Rañño kaniṭṭhaputto tassa aggasāvako ahosi, purohitaputto dutiyasāvako. Rājā cintesi – ‘‘mayhaṃ jeṭṭhaputto nikkhamitvā buddho jāto, kaniṭṭhaputto aggasāvako, purohitaputto dutiyasāvako’’ti. So ‘‘amhākaṃyeva buddho, amhākaṃ dhammo, amhākaṃ saṅgho’’ti vihāraṃ kāretvā vihāradvārakoṭṭhakato yāva attano gharadvārā ubhato veḷubhittikuṭikāhi parikkhipitvā matthake suvaṇṇatārakakhacitasamosaritagandhadāmamālādāmavitānaṃ bandhāpetvā heṭṭhā rajatavaṇṇaṃ vālukaṃ santharitvā pupphāni vikirāpetvā tena maggena bhagavato āgamanaṃ kāresi.
សត្ថា វិហារស្មិំយេវ ឋិតោ ចីវរំ បារុបិត្វា អន្តោសាណិយាវ សទ្ធិំ ភិក្ខុសង្ឃេន រាជគេហំ អាគច្ឆតិ, កតភត្តកិច្ចោ អន្តោសាណិយាវ គច្ឆតិ។ កោចិ កដច្ឆុភិក្ខាមត្តម្បិ ទាតុំ ន លភតិ។ តតោ នាគរា ឧជ្ឈាយិំសុ, ‘‘ពុទ្ធោ លោកេ ឧប្បន្នោ, ន ច មយំ បុញ្ញានិ កាតុំ លភាម។ យថា ហិ ចន្ទិមសូរិយា សព្ពេសំ អាលោកំ ករោន្តិ, ឯវំ ពុទ្ធា នាម សព្ពេសំ ហិតត្ថាយ ឧប្បជ្ជន្តិ, អយំ បន រាជា សព្ពេសំ បុញ្ញចេតនំ អត្តនោយេវ អន្តោ បវេសេតី’’តិ។
Satthā vihārasmiṃyeva ṭhito cīvaraṃ pārupitvā antosāṇiyāva saddhiṃ bhikkhusaṅghena rājagehaṃ āgacchati, katabhattakicco antosāṇiyāva gacchati. Koci kaṭacchubhikkhāmattampi dātuṃ na labhati. Tato nāgarā ujjhāyiṃsu, ‘‘buddho loke uppanno, na ca mayaṃ puññāni kātuṃ labhāma. Yathā hi candimasūriyā sabbesaṃ ālokaṃ karonti, evaṃ buddhā nāma sabbesaṃ hitatthāya uppajjanti, ayaṃ pana rājā sabbesaṃ puññacetanaṃ attanoyeva anto pavesetī’’ti.
តស្ស ច រញ្ញោ អញ្ញេ តយោ បុត្តា អត្ថិ។ នាគរា តេហិ សទ្ធិំ ឯកតោ ហុត្វា សម្មន្តយិំសុ, ‘‘រាជកុលេហិ សទ្ធិំ អដ្ដោ នាម នត្ថិ, ឯកំ ឧបាយំ ករោមា’’តិ។ តេ បច្ចន្តេ ចោរេ ឧដ្ឋាបេត្វា, ‘‘កតិបយា គាមា បហដា’’តិ សាសនំ អាហរាបេត្វា រញ្ញោ អារោចយិំសុ។ រាជា បុត្តេ បក្កោសាបេត្វា‘‘តាតា, អហំ មហល្លកោ, គច្ឆថ ចោរេ វូបសមេថា’’តិ បេសេសិ។ បយុត្តចោរា ឥតោ ចិតោ ច អវិប្បកិរិត្វា តេសំ សន្តិកមេវ អាគច្ឆិំសុ។ តេ អនាវាសេ គាមេ វាសេត្វា ‘‘វូបសមិតា ចោរា’’តិ អាគន្ត្វា រាជានំ វន្ទិត្វា អដ្ឋំសុ។
Tassa ca rañño aññe tayo puttā atthi. Nāgarā tehi saddhiṃ ekato hutvā sammantayiṃsu, ‘‘rājakulehi saddhiṃ aṭṭo nāma natthi, ekaṃ upāyaṃ karomā’’ti. Te paccante core uṭṭhāpetvā, ‘‘katipayā gāmā pahaṭā’’ti sāsanaṃ āharāpetvā rañño ārocayiṃsu. Rājā putte pakkosāpetvā‘‘tātā, ahaṃ mahallako, gacchatha core vūpasamethā’’ti pesesi. Payuttacorā ito cito ca avippakiritvā tesaṃ santikameva āgacchiṃsu. Te anāvāse gāme vāsetvā ‘‘vūpasamitā corā’’ti āgantvā rājānaṃ vanditvā aṭṭhaṃsu.
រាជា តុដ្ឋោ ‘‘តាតា, វរំ វោ ទេមី’’តិ អាហ។ តេ អធិវាសេត្វា គន្ត្វា នាគរេហិ សទ្ធិំ មន្តយិំសុ, ‘‘រញ្ញា អម្ហាកំ វរោ ទិន្នោ។ កិំ គណ្ហាមា’’តិ? អយ្យបុត្តា, តុម្ហាកំ ហត្ថិអស្សាទយោ ន ទុល្លភា , ពុទ្ធរតនំ បន ទុល្លភំ, ន សព្ពកាលំ ឧប្បជ្ជតិ, តុម្ហាកំ ជេដ្ឋភាតិកស្ស ផុស្សពុទ្ធស្ស បដិជគ្គនវរំ គណ្ហថាតិ។ តេ ‘‘ឯវំ ករិស្សាមា’’តិ នាគរានំ បដិស្សុណិត្វា កតមស្សុកម្មា សុន្ហាតា សុវិលិត្តា រញ្ញោ សន្តិកំ គន្ត្វា, ‘‘ទេវ, នោ វរំ ទេថា’’តិ យាចិំសុ។ កិំ គណ្ហិស្សថ តាតាតិ? ទេវ, អម្ហាកំ ហត្ថិអស្សាទីហិ អត្ថោ នត្ថិ, ជេដ្ឋភាតិកស្ស នោ ផុស្សពុទ្ធស្ស បដិជគ្គនវរំ ទេថាតិ។ ‘‘អយំ វរោ ន សក្កា មយា ជីវមានេន ទាតុ’’ន្តិ ទ្វេ កណ្ណេ បិទហិ។ ‘‘ទេវ, ន តុម្ហេ អម្ហេហិ ពលក្ការេន វរំ ទាបិតា, តុម្ហេហិ អត្តនោ រុចិយា តុដ្ឋេហិ ទិន្នោ។ កិំ, ទេវ, រាជកុលស្ស ទ្វេ កថា វដ្ដន្តី’’តិ? សច្ចវាទិតាយ ភណិំសុ។
Rājā tuṭṭho ‘‘tātā, varaṃ vo demī’’ti āha. Te adhivāsetvā gantvā nāgarehi saddhiṃ mantayiṃsu, ‘‘raññā amhākaṃ varo dinno. Kiṃ gaṇhāmā’’ti? Ayyaputtā, tumhākaṃ hatthiassādayo na dullabhā , buddharatanaṃ pana dullabhaṃ, na sabbakālaṃ uppajjati, tumhākaṃ jeṭṭhabhātikassa phussabuddhassa paṭijagganavaraṃ gaṇhathāti. Te ‘‘evaṃ karissāmā’’ti nāgarānaṃ paṭissuṇitvā katamassukammā sunhātā suvilittā rañño santikaṃ gantvā, ‘‘deva, no varaṃ dethā’’ti yāciṃsu. Kiṃ gaṇhissatha tātāti? Deva, amhākaṃ hatthiassādīhi attho natthi, jeṭṭhabhātikassa no phussabuddhassa paṭijagganavaraṃ dethāti. ‘‘Ayaṃ varo na sakkā mayā jīvamānena dātu’’nti dve kaṇṇe pidahi. ‘‘Deva, na tumhe amhehi balakkārena varaṃ dāpitā, tumhehi attano ruciyā tuṭṭhehi dinno. Kiṃ, deva, rājakulassa dve kathā vaṭṭantī’’ti? Saccavāditāya bhaṇiṃsu.
រាជា វិនិវត្តិតុំ អលភន្តោ – ‘‘តាតា, សត្ត សំវច្ឆរេ សត្ត មាសេ សត្ត ច ទិវសេ ឧបដ្ឋហិត្វា តុម្ហាកំ ទស្សាមី’’តិ អាហ។ ‘‘សុន្ទរំ, ទេវ, បាដិភោគំ ទេថា’’តិ។ ‘‘កិស្ស បាដិភោគំ តាតា’’តិ? ‘‘ឯត្តកំ កាលំ អមរណបាដិភោគំ ទេវា’’តិ។ ‘‘តាតា, អយុត្តំ បាដិភោគំ ទាបេថ, ន សក្កា ឯវំ បាដិភោគំ ទាតុំ, តិណគ្គេ ឧស្សាវពិន្ទុសទិសំ សត្តានំ ជីវិត’’ន្តិ។ ‘‘នោ ចេ, ទេវ, បាដិភោគំ ទេថ, មយំ អន្តរា មតា កិំ កុសលំ ករិស្សាមា’’តិ? ‘‘តេន ហិ, តាតា, ឆ សំវច្ឆរានិ ទេថា’’តិ។ ‘‘ន សក្កា, ទេវា’’តិ។ ‘‘តេន ហិ បញ្ច, ចត្តារិ, តីណិ, ទ្វេ, ឯកំ សំវច្ឆរំ ទេថ’’។ ‘‘សត្ត, ឆ មាសេ ទេថ…បេ.… មាសឌ្ឍមត្តំ ទេថា’’តិ។ ‘‘ន សក្កា, ទេវា’’តិ។ ‘‘តេន ហិ សត្តទិវសមត្តំ ទេថា’’តិ។ ‘‘សាធុ, ទេវាតិ សត្ត ទិវសេ សម្បដិច្ឆិំសុ’’។ រាជា សត្ត សំវច្ឆរេ សត្ត មាសេ សត្ត ទិវសេ កត្តព្ពសក្ការំ សត្តសុយេវ ទិវសេសុ អកាសិ។
Rājā vinivattituṃ alabhanto – ‘‘tātā, satta saṃvacchare satta māse satta ca divase upaṭṭhahitvā tumhākaṃ dassāmī’’ti āha. ‘‘Sundaraṃ, deva, pāṭibhogaṃ dethā’’ti. ‘‘Kissa pāṭibhogaṃ tātā’’ti? ‘‘Ettakaṃ kālaṃ amaraṇapāṭibhogaṃ devā’’ti. ‘‘Tātā, ayuttaṃ pāṭibhogaṃ dāpetha, na sakkā evaṃ pāṭibhogaṃ dātuṃ, tiṇagge ussāvabindusadisaṃ sattānaṃ jīvita’’nti. ‘‘No ce, deva, pāṭibhogaṃ detha, mayaṃ antarā matā kiṃ kusalaṃ karissāmā’’ti? ‘‘Tena hi, tātā, cha saṃvaccharāni dethā’’ti. ‘‘Na sakkā, devā’’ti. ‘‘Tena hi pañca, cattāri, tīṇi, dve, ekaṃ saṃvaccharaṃ detha’’. ‘‘Satta, cha māse detha…pe… māsaḍḍhamattaṃ dethā’’ti. ‘‘Na sakkā, devā’’ti. ‘‘Tena hi sattadivasamattaṃ dethā’’ti. ‘‘Sādhu, devāti satta divase sampaṭicchiṃsu’’. Rājā satta saṃvacchare satta māse satta divase kattabbasakkāraṃ sattasuyeva divasesu akāsi.
តតោ បុត្តានំ វសនដ្ឋានំ សត្ថារំ បេសេតុំ អដ្ឋឧសភវិត្ថតំ មគ្គំ អលង្ការាបេសិ, មជ្ឈដ្ឋានេ ចតុឧសភប្បមាណំ បទេសំ ហត្ថីហិ មទ្ទាបេត្វា កសិណមណ្ឌលសទិសំ កត្វា វាលុកាយ សន្ថរាបេត្វា បុប្ផាភិកិណ្ណមកាសិ, តត្ថ តត្ថ កទលិយោ ច បុណ្ណឃដេ ច ឋបាបេត្វា ធជបដាកា ឧក្ខិបាបេសិ។ ឧសភេ ឧសភេ បោក្ខរណិំ ខណាបេសិ, អបរភាគេ ទ្វីសុ បស្សេសុ គន្ធមាលាបុប្ផាបណេ បសារាបេសិ។ មជ្ឈដ្ឋានេ ចតុឧសភវិត្ថារស្ស អលង្កតមគ្គស្ស ឧភោសុ បស្សេសុ ទ្វេ ទ្វេ ឧសភវិត្ថារេ មគ្គេ ខាណុកណ្ដកេ ហរាបេត្វា ទណ្ឌទីបិកាយោ ការាបេសិ។ រាជបុត្តាបិ អត្តនោ អាណាបវត្តិដ្ឋានេ សោឡសឧសភមគ្គំ តថេវ អលង្ការាបេសុំ។
Tato puttānaṃ vasanaṭṭhānaṃ satthāraṃ pesetuṃ aṭṭhausabhavitthataṃ maggaṃ alaṅkārāpesi, majjhaṭṭhāne catuusabhappamāṇaṃ padesaṃ hatthīhi maddāpetvā kasiṇamaṇḍalasadisaṃ katvā vālukāya santharāpetvā pupphābhikiṇṇamakāsi, tattha tattha kadaliyo ca puṇṇaghaṭe ca ṭhapāpetvā dhajapaṭākā ukkhipāpesi. Usabhe usabhe pokkharaṇiṃ khaṇāpesi, aparabhāge dvīsu passesu gandhamālāpupphāpaṇe pasārāpesi. Majjhaṭṭhāne catuusabhavitthārassa alaṅkatamaggassa ubhosu passesu dve dve usabhavitthāre magge khāṇukaṇṭake harāpetvā daṇḍadīpikāyo kārāpesi. Rājaputtāpi attano āṇāpavattiṭṭhāne soḷasausabhamaggaṃ tatheva alaṅkārāpesuṃ.
រាជា អត្តនោ អាណាបវត្តិដ្ឋានស្ស កេទារសីមំ គន្ត្វា សត្ថារំ វន្ទិត្វា បរិទេវមានោ, ‘‘តាតា, មយ្ហំ ទក្ខិណក្ខិំ ឧប្បាដេត្វា គណ្ហន្តា វិយ គច្ឆថ, ឯវំ គណ្ហិត្វា គតា បន ពុទ្ធានំ អនុច្ឆវិកំ ករេយ្យាថ។ មា សុរាសោណ្ឌា វិយ បមត្តា វិចរិត្ថា’’តិ អាហ។ តេ ‘‘ជានិស្សាម មយំ, ទេវា’’តិ សត្ថារំ គហេត្វា គតា, វិហារំ ការេត្វា សត្ថុ និយ្យាតេត្វា តត្ថ សត្ថារំ បដិជគ្គន្តា កាលេន ថេរាសនេ, កាលេន មជ្ឈិមាសនេ, កាលេន សង្ឃនវកាសនេ តិដ្ឋន្តិ។ ទានំ ឧបបរិក្ខមានានំ តិណ្ណម្បិ ជនានំ ឯកសទិសមេវ អហោសិ។ តេ ឧបកដ្ឋាយ វស្សូបនាយិកាយ ចិន្តយិំសុ – ‘‘កថំ នុ ខោ សត្ថុ អជ្ឈាសយំ គណ្ហេយ្យាមា’’តិ? អថ នេសំ ឯតទហោសិ – ‘‘ពុទ្ធា នាម ធម្មគរុនោ, ន អាមិសគរុនោ, សីលេ បតិដ្ឋមានា មយំ សត្ថុ អជ្ឈាសយំ គហេតុំ សក្ខិស្សាមា’’តិ ទានសំវិធាយកេ មនុស្សេ បក្កោសាបេត្វា, ‘‘តាតា, ឥមិនាវ នីហារេន យាគុភត្តខាទនីយាទីនិ សម្បាទេន្តា ទានំ បវត្តេថា’’តិ វត្វា ទានសំវិទហនបលិពោធំ ឆិន្ទិំសុ។
Rājā attano āṇāpavattiṭṭhānassa kedārasīmaṃ gantvā satthāraṃ vanditvā paridevamāno, ‘‘tātā, mayhaṃ dakkhiṇakkhiṃ uppāṭetvā gaṇhantā viya gacchatha, evaṃ gaṇhitvā gatā pana buddhānaṃ anucchavikaṃ kareyyātha. Mā surāsoṇḍā viya pamattā vicaritthā’’ti āha. Te ‘‘jānissāma mayaṃ, devā’’ti satthāraṃ gahetvā gatā, vihāraṃ kāretvā satthu niyyātetvā tattha satthāraṃ paṭijaggantā kālena therāsane, kālena majjhimāsane, kālena saṅghanavakāsane tiṭṭhanti. Dānaṃ upaparikkhamānānaṃ tiṇṇampi janānaṃ ekasadisameva ahosi. Te upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya cintayiṃsu – ‘‘kathaṃ nu kho satthu ajjhāsayaṃ gaṇheyyāmā’’ti? Atha nesaṃ etadahosi – ‘‘buddhā nāma dhammagaruno, na āmisagaruno, sīle patiṭṭhamānā mayaṃ satthu ajjhāsayaṃ gahetuṃ sakkhissāmā’’ti dānasaṃvidhāyake manusse pakkosāpetvā, ‘‘tātā, imināva nīhārena yāgubhattakhādanīyādīni sampādentā dānaṃ pavattethā’’ti vatvā dānasaṃvidahanapalibodhaṃ chindiṃsu.
អថ នេសំ ជេដ្ឋភាតា បញ្ចសតេ បុរិសេ អាទាយ ទសសុ សីលេសុ បតិដ្ឋាយ ទ្វេ កាសាយានិ អច្ឆាទេត្វា កប្បិយំ ឧទកំ បរិភុញ្ជមានោ វាសំ កប្បេសិ។ មជ្ឈិមោ តីហិ, កនិដ្ឋោ ទ្វីហិ បុរិសសតេហិ សទ្ធិំ តថេវ បដិបជ្ជិ។ តេ យាវជីវំ សត្ថារំ ឧបដ្ឋហិំសុ។ សត្ថា តេសំយេវ សន្តិកេ បរិនិព្ពាយិ។
Atha nesaṃ jeṭṭhabhātā pañcasate purise ādāya dasasu sīlesu patiṭṭhāya dve kāsāyāni acchādetvā kappiyaṃ udakaṃ paribhuñjamāno vāsaṃ kappesi. Majjhimo tīhi, kaniṭṭho dvīhi purisasatehi saddhiṃ tatheva paṭipajji. Te yāvajīvaṃ satthāraṃ upaṭṭhahiṃsu. Satthā tesaṃyeva santike parinibbāyi.
តេបិ កាលំ កត្វា តតោ បដ្ឋាយ ទ្វានវុតិកប្បេ មនុស្សលោកតោ ទេវលោកំ, ទេវលោកតោ ច មនុស្សលោកំ សំសរន្តា អម្ហាកំ សត្ថុកាលេ ទេវលោកា ចវិត្វា មនុស្សលោកេ និព្ពត្តិំសុ។ តេសំ ទានគ្គេ ព្យាវដោ មហាអមច្ចោ អង្គមគធានំ រាជា ពិម្ពិសារោ ហុត្វា និព្ពត្តិ។ តេ តស្សេវ រញ្ញោ រដ្ឋេ ព្រាហ្មណមហាសាលកុលេ និព្ពត្តិំសុ។ ជេដ្ឋភាតា ជេដ្ឋោវ ជាតោ, មជ្ឈិមកនិដ្ឋា មជ្ឈិមកនិដ្ឋាយេវ។ យេបិ តេសំ បរិវារមនុស្សា, តេ បរិវារមនុស្សាវ ជាតា។ តេ វុទ្ធិមន្វាយ តយោបិ ជនា តំ បុរិសសហស្សំ អាទាយ និក្ខមិត្វា តាបសា ហុត្វា ឧរុវេលាយំ នទីតីរេយេវ វសិំសុ។ អង្គមគធវាសិនោ មាសេ មាសេ តេសំ មហាសក្ការំ អភិហរន្តិ។
Tepi kālaṃ katvā tato paṭṭhāya dvānavutikappe manussalokato devalokaṃ, devalokato ca manussalokaṃ saṃsarantā amhākaṃ satthukāle devalokā cavitvā manussaloke nibbattiṃsu. Tesaṃ dānagge byāvaṭo mahāamacco aṅgamagadhānaṃ rājā bimbisāro hutvā nibbatti. Te tasseva rañño raṭṭhe brāhmaṇamahāsālakule nibbattiṃsu. Jeṭṭhabhātā jeṭṭhova jāto, majjhimakaniṭṭhā majjhimakaniṭṭhāyeva. Yepi tesaṃ parivāramanussā, te parivāramanussāva jātā. Te vuddhimanvāya tayopi janā taṃ purisasahassaṃ ādāya nikkhamitvā tāpasā hutvā uruvelāyaṃ nadītīreyeva vasiṃsu. Aṅgamagadhavāsino māse māse tesaṃ mahāsakkāraṃ abhiharanti.
អថ អម្ហាកំ ពោធិសត្តោ កតាភិនិក្ខមនោ អនុបុព្ពេន សព្ពញ្ញុតំ បត្វា បវត្តិតវរធម្មចក្កោ យសាទយោ កុលបុត្តេ វិនេត្វា សដ្ឋិ អរហន្តេ ធម្មទេសនត្ថាយ ទិសាសុ ឧយ្យោជេត្វា សយំ បត្តចីវរមាទាយ – ‘‘តេ តយោ ជដិលភាតិកេ ទមេស្សាមី’’តិ ឧរុវេលំ គន្ត្វា អនេកេហិ បាដិហារិយសតេហិ តេសំ ទិដ្ឋិំ ភិន្ទិត្វា តេ បព្ពាជេសិ។ សោ តំ ឥទ្ធិមយបត្តចីវរធរំ សមណសហស្សំ អាទាយ គយាសីសំ គន្ត្វា តេហិ បរិវារិតោ និសីទិត្វា, – ‘‘កតរា នុ ខោ ឯតេសំ ធម្មកថា សប្បាយា’’តិ ចិន្តេន្តោ, ‘‘ឥមេ សាយំបាតំ អគ្គិំ បរិចរន្តិ។ ឥមេសំ ទ្វាទសាយតនានិ អាទិត្តានិ សម្បជ្ជលិតានិ វិយ កត្វា ទេសេស្សាមិ, ឯវំ ឥមេ អរហត្តំ បាបុណិតុំ សក្ខិស្សន្តី’’តិ សន្និដ្ឋានមកាសិ។ អថ នេសំ តថា ធម្មំ ទេសេតុំ ឥមំ អាទិត្តបរិយាយំ អភាសិ។ តេន វុត្តំ – ‘‘ភិក្ខូ អាមន្តេសីតិ តេសំ សប្បាយធម្មទេសនំ វិចិនិត្វា តំ ទេសេស្សាមីតិ អាមន្តេសី’’តិ។ តត្ថ អាទិត្តន្តិ បទិត្តំ សម្បជ្ជលិតំ។ សេសំ វុត្តនយមេវ។ ឥតិ ឥមស្មិំ សុត្តេ ទុក្ខលក្ខណំ កថិតំ។
Atha amhākaṃ bodhisatto katābhinikkhamano anupubbena sabbaññutaṃ patvā pavattitavaradhammacakko yasādayo kulaputte vinetvā saṭṭhi arahante dhammadesanatthāya disāsu uyyojetvā sayaṃ pattacīvaramādāya – ‘‘te tayo jaṭilabhātike damessāmī’’ti uruvelaṃ gantvā anekehi pāṭihāriyasatehi tesaṃ diṭṭhiṃ bhinditvā te pabbājesi. So taṃ iddhimayapattacīvaradharaṃ samaṇasahassaṃ ādāya gayāsīsaṃ gantvā tehi parivārito nisīditvā, – ‘‘katarā nu kho etesaṃ dhammakathā sappāyā’’ti cintento, ‘‘ime sāyaṃpātaṃ aggiṃ paricaranti. Imesaṃ dvādasāyatanāni ādittāni sampajjalitāni viya katvā desessāmi, evaṃ ime arahattaṃ pāpuṇituṃ sakkhissantī’’ti sanniṭṭhānamakāsi. Atha nesaṃ tathā dhammaṃ desetuṃ imaṃ ādittapariyāyaṃ abhāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘bhikkhū āmantesīti tesaṃ sappāyadhammadesanaṃ vicinitvā taṃ desessāmīti āmantesī’’ti. Tattha ādittanti padittaṃ sampajjalitaṃ. Sesaṃ vuttanayameva. Iti imasmiṃ sutte dukkhalakkhaṇaṃ kathitaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៦. អាទិត្តសុត្តំ • 6. Ādittasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៦. អាទិត្តសុត្តវណ្ណនា • 6. Ādittasuttavaṇṇanā
