| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၆. အာဒိတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
6. Ādittasuttavaṇṇanā
၂၈. ဆဋ္ဌေ ဂယာသီသေတိ ဂယာဂာမသ္သ ဟိ အဝိဒူရေ ဂယာတိ ဧကာ ပောက္ခရဏီပိ အတ္ထိ နဒီပိ, ဂယာသီသနာမကော ဟတ္ထိကုမ္ဘသဒိသော ပိဋ္ဌိပာသာဏောပိ, ယတ္ထ ဘိက္ခုသဟသ္သသ္သပိ ဩကာသော ပဟောတိ, ဘဂဝာ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဂယာသီသေ’’တိ။ ဘိက္ခူ အာမန္တေသီတိ တေသံ သပ္ပာယဓမ္မဒေသနံ ဝိစိနိတ္ဝာ တံ ဒေသေသ္သာမီတိ အာမန္တေသိ။
28. Chaṭṭhe gayāsīseti gayāgāmassa hi avidūre gayāti ekā pokkharaṇīpi atthi nadīpi, gayāsīsanāmako hatthikumbhasadiso piṭṭhipāsāṇopi, yattha bhikkhusahassassapi okāso pahoti, bhagavā tattha viharati. Tena vuttaṃ ‘‘gayāsīse’’ti. Bhikkhū āmantesīti tesaṃ sappāyadhammadesanaṃ vicinitvā taṃ desessāmīti āmantesi.
တတ္ရာယံ အနုပုဗ္ဗိကထာ – ဣတော ကိရ ဒ္ဝာနဝုတိကပ္ပေ မဟိန္ဒော နာမ ရာဇာ အဟောသိ။ တသ္သ ဇေဋ္ဌပုတ္တော ဖုသ္သော နာမ။ သော ပူရိတပာရမီ ပစ္ဆိမဘဝိကသတ္တော, ပရိပာကဂတေ ဉာဏေ ဗောဓိမဏ္ဍံ အာရုယ္ဟ သဗ္ဗညုတံ ပဋိဝိဇ္ဈိ ။ ရညော ကနိဋ္ဌပုတ္တော တသ္သ အဂ္ဂသာဝကော အဟောသိ, ပုရောဟိတပုတ္တော ဒုတိယသာဝကော။ ရာဇာ စိန္တေသိ – ‘‘မယ္ဟံ ဇေဋ္ဌပုတ္တော နိက္ခမိတ္ဝာ ဗုဒ္ဓော ဇာတော, ကနိဋ္ဌပုတ္တော အဂ္ဂသာဝကော, ပုရောဟိတပုတ္တော ဒုတိယသာဝကော’’တိ။ သော ‘‘အမ္ဟာကံယေဝ ဗုဒ္ဓော, အမ္ဟာကံ ဓမ္မော, အမ္ဟာကံ သင္ဃော’’တိ ဝိဟာရံ ကာရေတ္ဝာ ဝိဟာရဒ္ဝာရကောဋ္ဌကတော ယာဝ အတ္တနော ဃရဒ္ဝာရာ ဥဘတော ဝေဠုဘိတ္တိကုဋိကာဟိ ပရိက္ခိပိတ္ဝာ မတ္ထကေ သုဝဏ္ဏတာရကခစိတသမောသရိတဂန္ဓဒာမမာလာဒာမဝိတာနံ ဗန္ဓာပေတ္ဝာ ဟေဋ္ဌာ ရဇတဝဏ္ဏံ ဝာလုကံ သန္ထရိတ္ဝာ ပုပ္ဖာနိ ဝိကိရာပေတ္ဝာ တေန မဂ္ဂေန ဘဂဝတော အာဂမနံ ကာရေသိ။
Tatrāyaṃ anupubbikathā – ito kira dvānavutikappe mahindo nāma rājā ahosi. Tassa jeṭṭhaputto phusso nāma. So pūritapāramī pacchimabhavikasatto, paripākagate ñāṇe bodhimaṇḍaṃ āruyha sabbaññutaṃ paṭivijjhi . Rañño kaniṭṭhaputto tassa aggasāvako ahosi, purohitaputto dutiyasāvako. Rājā cintesi – ‘‘mayhaṃ jeṭṭhaputto nikkhamitvā buddho jāto, kaniṭṭhaputto aggasāvako, purohitaputto dutiyasāvako’’ti. So ‘‘amhākaṃyeva buddho, amhākaṃ dhammo, amhākaṃ saṅgho’’ti vihāraṃ kāretvā vihāradvārakoṭṭhakato yāva attano gharadvārā ubhato veḷubhittikuṭikāhi parikkhipitvā matthake suvaṇṇatārakakhacitasamosaritagandhadāmamālādāmavitānaṃ bandhāpetvā heṭṭhā rajatavaṇṇaṃ vālukaṃ santharitvā pupphāni vikirāpetvā tena maggena bhagavato āgamanaṃ kāresi.
သတ္ထာ ဝိဟာရသ္မိံယေဝ ဌိတော စီဝရံ ပာရုပိတ္ဝာ အန္တောသာဏိယာဝ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေန ရာဇဂေဟံ အာဂစ္ဆတိ, ကတဘတ္တကိစ္စော အန္တောသာဏိယာဝ ဂစ္ဆတိ။ ကောစိ ကဋစ္ဆုဘိက္ခာမတ္တမ္ပိ ဒာတုံ န လဘတိ။ တတော နာဂရာ ဥဇ္ဈာယိံသု, ‘‘ဗုဒ္ဓော လောကေ ဥပ္ပန္နော, န စ မယံ ပုညာနိ ကာတုံ လဘာမ။ ယထာ ဟိ စန္ဒိမသူရိယာ သဗ္ဗေသံ အာလောကံ ကရောန္တိ, ဧဝံ ဗုဒ္ဓာ နာမ သဗ္ဗေသံ ဟိတတ္ထာယ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, အယံ ပန ရာဇာ သဗ္ဗေသံ ပုညစေတနံ အတ္တနောယေဝ အန္တော ပဝေသေတီ’’တိ။
Satthā vihārasmiṃyeva ṭhito cīvaraṃ pārupitvā antosāṇiyāva saddhiṃ bhikkhusaṅghena rājagehaṃ āgacchati, katabhattakicco antosāṇiyāva gacchati. Koci kaṭacchubhikkhāmattampi dātuṃ na labhati. Tato nāgarā ujjhāyiṃsu, ‘‘buddho loke uppanno, na ca mayaṃ puññāni kātuṃ labhāma. Yathā hi candimasūriyā sabbesaṃ ālokaṃ karonti, evaṃ buddhā nāma sabbesaṃ hitatthāya uppajjanti, ayaṃ pana rājā sabbesaṃ puññacetanaṃ attanoyeva anto pavesetī’’ti.
တသ္သ စ ရညော အညေ တယော ပုတ္တာ အတ္ထိ။ နာဂရာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဟုတ္ဝာ သမ္မန္တယိံသု, ‘‘ရာဇကုလေဟိ သဒ္ဓိံ အဋ္ဋော နာမ နတ္ထိ, ဧကံ ဥပာယံ ကရောမာ’’တိ။ တေ ပစ္စန္တေ စောရေ ဥဋ္ဌာပေတ္ဝာ, ‘‘ကတိပယာ ဂာမာ ပဟဋာ’’တိ သာသနံ အာဟရာပေတ္ဝာ ရညော အာရောစယိံသု။ ရာဇာ ပုတ္တေ ပက္ကောသာပေတ္ဝာ‘‘တာတာ, အဟံ မဟလ္လကော, ဂစ္ဆထ စောရေ ဝူပသမေထာ’’တိ ပေသေသိ။ ပယုတ္တစောရာ ဣတော စိတော စ အဝိပ္ပကိရိတ္ဝာ တေသံ သန္တိကမေဝ အာဂစ္ဆိံသု။ တေ အနာဝာသေ ဂာမေ ဝာသေတ္ဝာ ‘‘ဝူပသမိတာ စောရာ’’တိ အာဂန္တ္ဝာ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတ္ဝာ အဋ္ဌံသု။
Tassa ca rañño aññe tayo puttā atthi. Nāgarā tehi saddhiṃ ekato hutvā sammantayiṃsu, ‘‘rājakulehi saddhiṃ aṭṭo nāma natthi, ekaṃ upāyaṃ karomā’’ti. Te paccante core uṭṭhāpetvā, ‘‘katipayā gāmā pahaṭā’’ti sāsanaṃ āharāpetvā rañño ārocayiṃsu. Rājā putte pakkosāpetvā‘‘tātā, ahaṃ mahallako, gacchatha core vūpasamethā’’ti pesesi. Payuttacorā ito cito ca avippakiritvā tesaṃ santikameva āgacchiṃsu. Te anāvāse gāme vāsetvā ‘‘vūpasamitā corā’’ti āgantvā rājānaṃ vanditvā aṭṭhaṃsu.
ရာဇာ တုဋ္ဌော ‘‘တာတာ, ဝရံ ဝော ဒေမီ’’တိ အာဟ။ တေ အဓိဝာသေတ္ဝာ ဂန္တ္ဝာ နာဂရေဟိ သဒ္ဓိံ မန္တယိံသု, ‘‘ရညာ အမ္ဟာကံ ဝရော ဒိန္နော။ ကိံ ဂဏ္ဟာမာ’’တိ? အယ္ယပုတ္တာ, တုမ္ဟာကံ ဟတ္ထိအသ္သာဒယော န ဒုလ္လဘာ , ဗုဒ္ဓရတနံ ပန ဒုလ္လဘံ, န သဗ္ဗကာလံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တုမ္ဟာကံ ဇေဋ္ဌဘာတိကသ္သ ဖုသ္သဗုဒ္ဓသ္သ ပဋိဇဂ္ဂနဝရံ ဂဏ္ဟထာတိ။ တေ ‘‘ဧဝံ ကရိသ္သာမာ’’တိ နာဂရာနံ ပဋိသ္သုဏိတ္ဝာ ကတမသ္သုကမ္မာ သုန္ဟာတာ သုဝိလိတ္တာ ရညော သန္တိကံ ဂန္တ္ဝာ, ‘‘ဒေဝ, နော ဝရံ ဒေထာ’’တိ ယာစိံသု။ ကိံ ဂဏ္ဟိသ္သထ တာတာတိ? ဒေဝ, အမ္ဟာကံ ဟတ္ထိအသ္သာဒီဟိ အတ္ထော နတ္ထိ, ဇေဋ္ဌဘာတိကသ္သ နော ဖုသ္သဗုဒ္ဓသ္သ ပဋိဇဂ္ဂနဝရံ ဒေထာတိ။ ‘‘အယံ ဝရော န သက္ကာ မယာ ဇီဝမာနေန ဒာတု’’န္တိ ဒ္ဝေ ကဏ္ဏေ ပိဒဟိ။ ‘‘ဒေဝ, န တုမ္ဟေ အမ္ဟေဟိ ဗလက္ကာရေန ဝရံ ဒာပိတာ, တုမ္ဟေဟိ အတ္တနော ရုစိယာ တုဋ္ဌေဟိ ဒိန္နော။ ကိံ, ဒေဝ, ရာဇကုလသ္သ ဒ္ဝေ ကထာ ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ? သစ္စဝာဒိတာယ ဘဏိံသု။
Rājā tuṭṭho ‘‘tātā, varaṃ vo demī’’ti āha. Te adhivāsetvā gantvā nāgarehi saddhiṃ mantayiṃsu, ‘‘raññā amhākaṃ varo dinno. Kiṃ gaṇhāmā’’ti? Ayyaputtā, tumhākaṃ hatthiassādayo na dullabhā , buddharatanaṃ pana dullabhaṃ, na sabbakālaṃ uppajjati, tumhākaṃ jeṭṭhabhātikassa phussabuddhassa paṭijagganavaraṃ gaṇhathāti. Te ‘‘evaṃ karissāmā’’ti nāgarānaṃ paṭissuṇitvā katamassukammā sunhātā suvilittā rañño santikaṃ gantvā, ‘‘deva, no varaṃ dethā’’ti yāciṃsu. Kiṃ gaṇhissatha tātāti? Deva, amhākaṃ hatthiassādīhi attho natthi, jeṭṭhabhātikassa no phussabuddhassa paṭijagganavaraṃ dethāti. ‘‘Ayaṃ varo na sakkā mayā jīvamānena dātu’’nti dve kaṇṇe pidahi. ‘‘Deva, na tumhe amhehi balakkārena varaṃ dāpitā, tumhehi attano ruciyā tuṭṭhehi dinno. Kiṃ, deva, rājakulassa dve kathā vaṭṭantī’’ti? Saccavāditāya bhaṇiṃsu.
ရာဇာ ဝိနိဝတ္တိတုံ အလဘန္တော – ‘‘တာတာ, သတ္တ သံဝစ္ဆရေ သတ္တ မာသေ သတ္တ စ ဒိဝသေ ဥပဋ္ဌဟိတ္ဝာ တုမ္ဟာကံ ဒသ္သာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘သုန္ဒရံ, ဒေဝ, ပာဋိဘောဂံ ဒေထာ’’တိ။ ‘‘ကိသ္သ ပာဋိဘောဂံ တာတာ’’တိ? ‘‘ဧတ္တကံ ကာလံ အမရဏပာဋိဘောဂံ ဒေဝာ’’တိ။ ‘‘တာတာ, အယုတ္တံ ပာဋိဘောဂံ ဒာပေထ, န သက္ကာ ဧဝံ ပာဋိဘောဂံ ဒာတုံ, တိဏဂ္ဂေ ဥသ္သာဝဗိန္ဒုသဒိသံ သတ္တာနံ ဇီဝိတ’’န္တိ။ ‘‘နော စေ, ဒေဝ, ပာဋိဘောဂံ ဒေထ, မယံ အန္တရာ မတာ ကိံ ကုသလံ ကရိသ္သာမာ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, တာတာ, ဆ သံဝစ္ဆရာနိ ဒေထာ’’တိ။ ‘‘န သက္ကာ, ဒေဝာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ပဉ္စ, စတ္တာရိ, တီဏိ, ဒ္ဝေ, ဧကံ သံဝစ္ဆရံ ဒေထ’’။ ‘‘သတ္တ, ဆ မာသေ ဒေထ။ပေ.။ မာသဍ္ဎမတ္တံ ဒေထာ’’တိ။ ‘‘န သက္ကာ, ဒေဝာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ သတ္တဒိဝသမတ္တံ ဒေထာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဒေဝာတိ သတ္တ ဒိဝသေ သမ္ပဋိစ္ဆိံသု’’။ ရာဇာ သတ္တ သံဝစ္ဆရေ သတ္တ မာသေ သတ္တ ဒိဝသေ ကတ္တဗ္ဗသက္ကာရံ သတ္တသုယေဝ ဒိဝသေသု အကာသိ။
Rājā vinivattituṃ alabhanto – ‘‘tātā, satta saṃvacchare satta māse satta ca divase upaṭṭhahitvā tumhākaṃ dassāmī’’ti āha. ‘‘Sundaraṃ, deva, pāṭibhogaṃ dethā’’ti. ‘‘Kissa pāṭibhogaṃ tātā’’ti? ‘‘Ettakaṃ kālaṃ amaraṇapāṭibhogaṃ devā’’ti. ‘‘Tātā, ayuttaṃ pāṭibhogaṃ dāpetha, na sakkā evaṃ pāṭibhogaṃ dātuṃ, tiṇagge ussāvabindusadisaṃ sattānaṃ jīvita’’nti. ‘‘No ce, deva, pāṭibhogaṃ detha, mayaṃ antarā matā kiṃ kusalaṃ karissāmā’’ti? ‘‘Tena hi, tātā, cha saṃvaccharāni dethā’’ti. ‘‘Na sakkā, devā’’ti. ‘‘Tena hi pañca, cattāri, tīṇi, dve, ekaṃ saṃvaccharaṃ detha’’. ‘‘Satta, cha māse detha…pe… māsaḍḍhamattaṃ dethā’’ti. ‘‘Na sakkā, devā’’ti. ‘‘Tena hi sattadivasamattaṃ dethā’’ti. ‘‘Sādhu, devāti satta divase sampaṭicchiṃsu’’. Rājā satta saṃvacchare satta māse satta divase kattabbasakkāraṃ sattasuyeva divasesu akāsi.
တတော ပုတ္တာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ သတ္ထာရံ ပေသေတုံ အဋ္ဌဥသဘဝိတ္ထတံ မဂ္ဂံ အလင္ကာရာပေသိ, မဇ္ဈဋ္ဌာနေ စတုဥသဘပ္ပမာဏံ ပဒေသံ ဟတ္ထီဟိ မဒ္ဒာပေတ္ဝာ ကသိဏမဏ္ဍလသဒိသံ ကတ္ဝာ ဝာလုကာယ သန္ထရာပေတ္ဝာ ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏမကာသိ, တတ္ထ တတ္ထ ကဒလိယော စ ပုဏ္ဏဃဋေ စ ဌပာပေတ္ဝာ ဓဇပဋာကာ ဥက္ခိပာပေသိ။ ဥသဘေ ဥသဘေ ပောက္ခရဏိံ ခဏာပေသိ, အပရဘာဂေ ဒ္ဝီသု ပသ္သေသု ဂန္ဓမာလာပုပ္ဖာပဏေ ပသာရာပေသိ။ မဇ္ဈဋ္ဌာနေ စတုဥသဘဝိတ္ထာရသ္သ အလင္ကတမဂ္ဂသ္သ ဥဘောသု ပသ္သေသု ဒ္ဝေ ဒ္ဝေ ဥသဘဝိတ္ထာရေ မဂ္ဂေ ခာဏုကဏ္ဋကေ ဟရာပေတ္ဝာ ဒဏ္ဍဒီပိကာယော ကာရာပေသိ။ ရာဇပုတ္တာပိ အတ္တနော အာဏာပဝတ္တိဋ္ဌာနေ သောဠသဥသဘမဂ္ဂံ တထေဝ အလင္ကာရာပေသုံ။
Tato puttānaṃ vasanaṭṭhānaṃ satthāraṃ pesetuṃ aṭṭhausabhavitthataṃ maggaṃ alaṅkārāpesi, majjhaṭṭhāne catuusabhappamāṇaṃ padesaṃ hatthīhi maddāpetvā kasiṇamaṇḍalasadisaṃ katvā vālukāya santharāpetvā pupphābhikiṇṇamakāsi, tattha tattha kadaliyo ca puṇṇaghaṭe ca ṭhapāpetvā dhajapaṭākā ukkhipāpesi. Usabhe usabhe pokkharaṇiṃ khaṇāpesi, aparabhāge dvīsu passesu gandhamālāpupphāpaṇe pasārāpesi. Majjhaṭṭhāne catuusabhavitthārassa alaṅkatamaggassa ubhosu passesu dve dve usabhavitthāre magge khāṇukaṇṭake harāpetvā daṇḍadīpikāyo kārāpesi. Rājaputtāpi attano āṇāpavattiṭṭhāne soḷasausabhamaggaṃ tatheva alaṅkārāpesuṃ.
ရာဇာ အတ္တနော အာဏာပဝတ္တိဋ္ဌာနသ္သ ကေဒာရသီမံ ဂန္တ္ဝာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတ္ဝာ ပရိဒေဝမာနော, ‘‘တာတာ, မယ္ဟံ ဒက္ခိဏက္ခိံ ဥပ္ပာဋေတ္ဝာ ဂဏ္ဟန္တာ ဝိယ ဂစ္ဆထ, ဧဝံ ဂဏ္ဟိတ္ဝာ ဂတာ ပန ဗုဒ္ဓာနံ အနုစ္ဆဝိကံ ကရေယ္ယာထ။ မာ သုရာသောဏ္ဍာ ဝိယ ပမတ္တာ ဝိစရိတ္ထာ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘ဇာနိသ္သာမ မယံ, ဒေဝာ’’တိ သတ္ထာရံ ဂဟေတ္ဝာ ဂတာ, ဝိဟာရံ ကာရေတ္ဝာ သတ္ထု နိယ္ယာတေတ္ဝာ တတ္ထ သတ္ထာရံ ပဋိဇဂ္ဂန္တာ ကာလေန ထေရာသနေ, ကာလေန မဇ္ဈိမာသနေ, ကာလေန သင္ဃနဝကာသနေ တိဋ္ဌန္တိ။ ဒာနံ ဥပပရိက္ခမာနာနံ တိဏ္ဏမ္ပိ ဇနာနံ ဧကသဒိသမေဝ အဟောသိ။ တေ ဥပကဋ္ဌာယ ဝသ္သူပနာယိကာယ စိန္တယိံသု – ‘‘ကထံ နု ခော သတ္ထု အဇ္ဈာသယံ ဂဏ္ဟေယ္ယာမာ’’တိ? အထ နေသံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဗုဒ္ဓာ နာမ ဓမ္မဂရုနော, န အာမိသဂရုနော, သီလေ ပတိဋ္ဌမာနာ မယံ သတ္ထု အဇ္ဈာသယံ ဂဟေတုံ သက္ခိသ္သာမာ’’တိ ဒာနသံဝိဓာယကေ မနုသ္သေ ပက္ကောသာပေတ္ဝာ, ‘‘တာတာ, ဣမိနာဝ နီဟာရေန ယာဂုဘတ္တခာဒနီယာဒီနိ သမ္ပာဒေန္တာ ဒာနံ ပဝတ္တေထာ’’တိ ဝတ္ဝာ ဒာနသံဝိဒဟနပလိဗောဓံ ဆိန္ဒိံသု။
Rājā attano āṇāpavattiṭṭhānassa kedārasīmaṃ gantvā satthāraṃ vanditvā paridevamāno, ‘‘tātā, mayhaṃ dakkhiṇakkhiṃ uppāṭetvā gaṇhantā viya gacchatha, evaṃ gaṇhitvā gatā pana buddhānaṃ anucchavikaṃ kareyyātha. Mā surāsoṇḍā viya pamattā vicaritthā’’ti āha. Te ‘‘jānissāma mayaṃ, devā’’ti satthāraṃ gahetvā gatā, vihāraṃ kāretvā satthu niyyātetvā tattha satthāraṃ paṭijaggantā kālena therāsane, kālena majjhimāsane, kālena saṅghanavakāsane tiṭṭhanti. Dānaṃ upaparikkhamānānaṃ tiṇṇampi janānaṃ ekasadisameva ahosi. Te upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya cintayiṃsu – ‘‘kathaṃ nu kho satthu ajjhāsayaṃ gaṇheyyāmā’’ti? Atha nesaṃ etadahosi – ‘‘buddhā nāma dhammagaruno, na āmisagaruno, sīle patiṭṭhamānā mayaṃ satthu ajjhāsayaṃ gahetuṃ sakkhissāmā’’ti dānasaṃvidhāyake manusse pakkosāpetvā, ‘‘tātā, imināva nīhārena yāgubhattakhādanīyādīni sampādentā dānaṃ pavattethā’’ti vatvā dānasaṃvidahanapalibodhaṃ chindiṃsu.
အထ နေသံ ဇေဋ္ဌဘာတာ ပဉ္စသတေ ပုရိသေ အာဒာယ ဒသသု သီလေသု ပတိဋ္ဌာယ ဒ္ဝေ ကာသာယာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ ကပ္ပိယံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇမာနော ဝာသံ ကပ္ပေသိ။ မဇ္ဈိမော တီဟိ, ကနိဋ္ဌော ဒ္ဝီဟိ ပုရိသသတေဟိ သဒ္ဓိံ တထေဝ ပဋိပဇ္ဇိ။ တေ ယာဝဇီဝံ သတ္ထာရံ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ သတ္ထာ တေသံယေဝ သန္တိကေ ပရိနိဗ္ဗာယိ။
Atha nesaṃ jeṭṭhabhātā pañcasate purise ādāya dasasu sīlesu patiṭṭhāya dve kāsāyāni acchādetvā kappiyaṃ udakaṃ paribhuñjamāno vāsaṃ kappesi. Majjhimo tīhi, kaniṭṭho dvīhi purisasatehi saddhiṃ tatheva paṭipajji. Te yāvajīvaṃ satthāraṃ upaṭṭhahiṃsu. Satthā tesaṃyeva santike parinibbāyi.
တေပိ ကာလံ ကတ္ဝာ တတော ပဋ္ဌာယ ဒ္ဝာနဝုတိကပ္ပေ မနုသ္သလောကတော ဒေဝလောကံ, ဒေဝလောကတော စ မနုသ္သလောကံ သံသရန္တာ အမ္ဟာကံ သတ္ထုကာလေ ဒေဝလောကာ စဝိတ္ဝာ မနုသ္သလောကေ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ တေသံ ဒာနဂ္ဂေ ဗ္ယာဝဋော မဟာအမစ္စော အင္ဂမဂဓာနံ ရာဇာ ဗိမ္ဗိသာရော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တေ တသ္သေဝ ရညော ရဋ္ဌေ ဗ္ရာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ ဇေဋ္ဌဘာတာ ဇေဋ္ဌောဝ ဇာတော, မဇ္ဈိမကနိဋ္ဌာ မဇ္ဈိမကနိဋ္ဌာယေဝ။ ယေပိ တေသံ ပရိဝာရမနုသ္သာ, တေ ပရိဝာရမနုသ္သာဝ ဇာတာ။ တေ ဝုဒ္ဓိမန္ဝာယ တယောပိ ဇနာ တံ ပုရိသသဟသ္သံ အာဒာယ နိက္ခမိတ္ဝာ တာပသာ ဟုတ္ဝာ ဥရုဝေလာယံ နဒီတီရေယေဝ ဝသိံသု။ အင္ဂမဂဓဝာသိနော မာသေ မာသေ တေသံ မဟာသက္ကာရံ အဘိဟရန္တိ။
Tepi kālaṃ katvā tato paṭṭhāya dvānavutikappe manussalokato devalokaṃ, devalokato ca manussalokaṃ saṃsarantā amhākaṃ satthukāle devalokā cavitvā manussaloke nibbattiṃsu. Tesaṃ dānagge byāvaṭo mahāamacco aṅgamagadhānaṃ rājā bimbisāro hutvā nibbatti. Te tasseva rañño raṭṭhe brāhmaṇamahāsālakule nibbattiṃsu. Jeṭṭhabhātā jeṭṭhova jāto, majjhimakaniṭṭhā majjhimakaniṭṭhāyeva. Yepi tesaṃ parivāramanussā, te parivāramanussāva jātā. Te vuddhimanvāya tayopi janā taṃ purisasahassaṃ ādāya nikkhamitvā tāpasā hutvā uruvelāyaṃ nadītīreyeva vasiṃsu. Aṅgamagadhavāsino māse māse tesaṃ mahāsakkāraṃ abhiharanti.
အထ အမ္ဟာကံ ဗောဓိသတ္တော ကတာဘိနိက္ခမနော အနုပုဗ္ဗေန သဗ္ဗညုတံ ပတ္ဝာ ပဝတ္တိတဝရဓမ္မစက္ကော ယသာဒယော ကုလပုတ္တေ ဝိနေတ္ဝာ သဋ္ဌိ အရဟန္တေ ဓမ္မဒေသနတ္ထာယ ဒိသာသု ဥယ္ယောဇေတ္ဝာ သယံ ပတ္တစီဝရမာဒာယ – ‘‘တေ တယော ဇဋိလဘာတိကေ ဒမေသ္သာမီ’’တိ ဥရုဝေလံ ဂန္တ္ဝာ အနေကေဟိ ပာဋိဟာရိယသတေဟိ တေသံ ဒိဋ္ဌိံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ တေ ပဗ္ဗာဇေသိ။ သော တံ ဣဒ္ဓိမယပတ္တစီဝရဓရံ သမဏသဟသ္သံ အာဒာယ ဂယာသီသံ ဂန္တ္ဝာ တေဟိ ပရိဝာရိတော နိသီဒိတ္ဝာ, – ‘‘ကတရာ နု ခော ဧတေသံ ဓမ္မကထာ သပ္ပာယာ’’တိ စိန္တေန္တော, ‘‘ဣမေ သာယံပာတံ အဂ္ဂိံ ပရိစရန္တိ။ ဣမေသံ ဒ္ဝာဒသာယတနာနိ အာဒိတ္တာနိ သမ္ပဇ္ဇလိတာနိ ဝိယ ကတ္ဝာ ဒေသေသ္သာမိ, ဧဝံ ဣမေ အရဟတ္တံ ပာပုဏိတုံ သက္ခိသ္သန္တီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနမကာသိ။ အထ နေသံ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ဣမံ အာဒိတ္တပရိယာယံ အဘာသိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဘိက္ခူ အာမန္တေသီတိ တေသံ သပ္ပာယဓမ္မဒေသနံ ဝိစိနိတ္ဝာ တံ ဒေသေသ္သာမီတိ အာမန္တေသီ’’တိ။ တတ္ထ အာဒိတ္တန္တိ ပဒိတ္တံ သမ္ပဇ္ဇလိတံ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဣတိ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဒုက္ခလက္ခဏံ ကထိတံ။
Atha amhākaṃ bodhisatto katābhinikkhamano anupubbena sabbaññutaṃ patvā pavattitavaradhammacakko yasādayo kulaputte vinetvā saṭṭhi arahante dhammadesanatthāya disāsu uyyojetvā sayaṃ pattacīvaramādāya – ‘‘te tayo jaṭilabhātike damessāmī’’ti uruvelaṃ gantvā anekehi pāṭihāriyasatehi tesaṃ diṭṭhiṃ bhinditvā te pabbājesi. So taṃ iddhimayapattacīvaradharaṃ samaṇasahassaṃ ādāya gayāsīsaṃ gantvā tehi parivārito nisīditvā, – ‘‘katarā nu kho etesaṃ dhammakathā sappāyā’’ti cintento, ‘‘ime sāyaṃpātaṃ aggiṃ paricaranti. Imesaṃ dvādasāyatanāni ādittāni sampajjalitāni viya katvā desessāmi, evaṃ ime arahattaṃ pāpuṇituṃ sakkhissantī’’ti sanniṭṭhānamakāsi. Atha nesaṃ tathā dhammaṃ desetuṃ imaṃ ādittapariyāyaṃ abhāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘bhikkhū āmantesīti tesaṃ sappāyadhammadesanaṃ vicinitvā taṃ desessāmīti āmantesī’’ti. Tattha ādittanti padittaṃ sampajjalitaṃ. Sesaṃ vuttanayameva. Iti imasmiṃ sutte dukkhalakkhaṇaṃ kathitaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၆. အာဒိတ္တသုတ္တံ • 6. Ādittasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၆. အာဒိတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Ādittasuttavaṇṇanā
