| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೬. ಆದಿತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Ādittasuttavaṇṇanā
೨೮. ಛಟ್ಠೇ ಗಯಾಸೀಸೇತಿ ಗಯಾಗಾಮಸ್ಸ ಹಿ ಅವಿದೂರೇ ಗಯಾತಿ ಏಕಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀಪಿ ಅತ್ಥಿ ನದೀಪಿ, ಗಯಾಸೀಸನಾಮಕೋ ಹತ್ಥಿಕುಮ್ಭಸದಿಸೋ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೋಪಿ, ಯತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಸ್ಸಪಿ ಓಕಾಸೋ ಪಹೋತಿ, ಭಗವಾ ತತ್ಥ ವಿಹರತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಗಯಾಸೀಸೇ’’ತಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ ತೇಸಂ ಸಪ್ಪಾಯಧಮ್ಮದೇಸನಂ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ತಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಮನ್ತೇಸಿ।
28. Chaṭṭhe gayāsīseti gayāgāmassa hi avidūre gayāti ekā pokkharaṇīpi atthi nadīpi, gayāsīsanāmako hatthikumbhasadiso piṭṭhipāsāṇopi, yattha bhikkhusahassassapi okāso pahoti, bhagavā tattha viharati. Tena vuttaṃ ‘‘gayāsīse’’ti. Bhikkhū āmantesīti tesaṃ sappāyadhammadesanaṃ vicinitvā taṃ desessāmīti āmantesi.
ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ – ಇತೋ ಕಿರ ದ್ವಾನವುತಿಕಪ್ಪೇ ಮಹಿನ್ದೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತೋ ಫುಸ್ಸೋ ನಾಮ। ಸೋ ಪೂರಿತಪಾರಮೀ ಪಚ್ಛಿಮಭವಿಕಸತ್ತೋ, ಪರಿಪಾಕಗತೇ ಞಾಣೇ ಬೋಧಿಮಣ್ಡಂ ಆರುಯ್ಹ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿ । ರಞ್ಞೋ ಕನಿಟ್ಠಪುತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಸಾವಕೋ ಅಹೋಸಿ, ಪುರೋಹಿತಪುತ್ತೋ ದುತಿಯಸಾವಕೋ। ರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧೋ ಜಾತೋ, ಕನಿಟ್ಠಪುತ್ತೋ ಅಗ್ಗಸಾವಕೋ, ಪುರೋಹಿತಪುತ್ತೋ ದುತಿಯಸಾವಕೋ’’ತಿ। ಸೋ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಬುದ್ಧೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ವಿಹಾರದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕತೋ ಯಾವ ಅತ್ತನೋ ಘರದ್ವಾರಾ ಉಭತೋ ವೇಳುಭಿತ್ತಿಕುಟಿಕಾಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮತ್ಥಕೇ ಸುವಣ್ಣತಾರಕಖಚಿತಸಮೋಸರಿತಗನ್ಧದಾಮಮಾಲಾದಾಮವಿತಾನಂ ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ರಜತವಣ್ಣಂ ವಾಲುಕಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಿಕಿರಾಪೇತ್ವಾ ತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಭಗವತೋ ಆಗಮನಂ ಕಾರೇಸಿ।
Tatrāyaṃ anupubbikathā – ito kira dvānavutikappe mahindo nāma rājā ahosi. Tassa jeṭṭhaputto phusso nāma. So pūritapāramī pacchimabhavikasatto, paripākagate ñāṇe bodhimaṇḍaṃ āruyha sabbaññutaṃ paṭivijjhi . Rañño kaniṭṭhaputto tassa aggasāvako ahosi, purohitaputto dutiyasāvako. Rājā cintesi – ‘‘mayhaṃ jeṭṭhaputto nikkhamitvā buddho jāto, kaniṭṭhaputto aggasāvako, purohitaputto dutiyasāvako’’ti. So ‘‘amhākaṃyeva buddho, amhākaṃ dhammo, amhākaṃ saṅgho’’ti vihāraṃ kāretvā vihāradvārakoṭṭhakato yāva attano gharadvārā ubhato veḷubhittikuṭikāhi parikkhipitvā matthake suvaṇṇatārakakhacitasamosaritagandhadāmamālādāmavitānaṃ bandhāpetvā heṭṭhā rajatavaṇṇaṃ vālukaṃ santharitvā pupphāni vikirāpetvā tena maggena bhagavato āgamanaṃ kāresi.
ಸತ್ಥಾ ವಿಹಾರಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಿತೋ ಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಸಾಣಿಯಾವ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ರಾಜಗೇಹಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಅನ್ತೋಸಾಣಿಯಾವ ಗಚ್ಛತಿ। ಕೋಚಿ ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಾಮತ್ತಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ನ ಲಭತಿ। ತತೋ ನಾಗರಾ ಉಜ್ಝಾಯಿಂಸು, ‘‘ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ನ ಚ ಮಯಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕಾತುಂ ಲಭಾಮ। ಯಥಾ ಹಿ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಆಲೋಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಏವಂ ಬುದ್ಧಾ ನಾಮ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಹಿತತ್ಥಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಯಂ ಪನ ರಾಜಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪುಞ್ಞಚೇತನಂ ಅತ್ತನೋಯೇವ ಅನ್ತೋ ಪವೇಸೇತೀ’’ತಿ।
Satthā vihārasmiṃyeva ṭhito cīvaraṃ pārupitvā antosāṇiyāva saddhiṃ bhikkhusaṅghena rājagehaṃ āgacchati, katabhattakicco antosāṇiyāva gacchati. Koci kaṭacchubhikkhāmattampi dātuṃ na labhati. Tato nāgarā ujjhāyiṃsu, ‘‘buddho loke uppanno, na ca mayaṃ puññāni kātuṃ labhāma. Yathā hi candimasūriyā sabbesaṃ ālokaṃ karonti, evaṃ buddhā nāma sabbesaṃ hitatthāya uppajjanti, ayaṃ pana rājā sabbesaṃ puññacetanaṃ attanoyeva anto pavesetī’’ti.
ತಸ್ಸ ಚ ರಞ್ಞೋ ಅಞ್ಞೇ ತಯೋ ಪುತ್ತಾ ಅತ್ಥಿ। ನಾಗರಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ಸಮ್ಮನ್ತಯಿಂಸು, ‘‘ರಾಜಕುಲೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಟ್ಟೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಏಕಂ ಉಪಾಯಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ। ತೇ ಪಚ್ಚನ್ತೇ ಚೋರೇ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಕತಿಪಯಾ ಗಾಮಾ ಪಹಟಾ’’ತಿ ಸಾಸನಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಯಿಂಸು। ರಾಜಾ ಪುತ್ತೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ‘‘ತಾತಾ, ಅಹಂ ಮಹಲ್ಲಕೋ, ಗಚ್ಛಥ ಚೋರೇ ವೂಪಸಮೇಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ। ಪಯುತ್ತಚೋರಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಅವಿಪ್ಪಕಿರಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕಮೇವ ಆಗಚ್ಛಿಂಸು। ತೇ ಅನಾವಾಸೇ ಗಾಮೇ ವಾಸೇತ್ವಾ ‘‘ವೂಪಸಮಿತಾ ಚೋರಾ’’ತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು।
Tassa ca rañño aññe tayo puttā atthi. Nāgarā tehi saddhiṃ ekato hutvā sammantayiṃsu, ‘‘rājakulehi saddhiṃ aṭṭo nāma natthi, ekaṃ upāyaṃ karomā’’ti. Te paccante core uṭṭhāpetvā, ‘‘katipayā gāmā pahaṭā’’ti sāsanaṃ āharāpetvā rañño ārocayiṃsu. Rājā putte pakkosāpetvā‘‘tātā, ahaṃ mahallako, gacchatha core vūpasamethā’’ti pesesi. Payuttacorā ito cito ca avippakiritvā tesaṃ santikameva āgacchiṃsu. Te anāvāse gāme vāsetvā ‘‘vūpasamitā corā’’ti āgantvā rājānaṃ vanditvā aṭṭhaṃsu.
ರಾಜಾ ತುಟ್ಠೋ ‘‘ತಾತಾ, ವರಂ ವೋ ದೇಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ತೇ ಅಧಿವಾಸೇತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ನಾಗರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತಯಿಂಸು, ‘‘ರಞ್ಞಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವರೋ ದಿನ್ನೋ। ಕಿಂ ಗಣ್ಹಾಮಾ’’ತಿ? ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಯೋ ನ ದುಲ್ಲಭಾ , ಬುದ್ಧರತನಂ ಪನ ದುಲ್ಲಭಂ, ನ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಜೇಟ್ಠಭಾತಿಕಸ್ಸ ಫುಸ್ಸಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಟಿಜಗ್ಗನವರಂ ಗಣ್ಹಥಾತಿ। ತೇ ‘‘ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಾಗರಾನಂ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ಕತಮಸ್ಸುಕಮ್ಮಾ ಸುನ್ಹಾತಾ ಸುವಿಲಿತ್ತಾ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ದೇವ, ನೋ ವರಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ಯಾಚಿಂಸು। ಕಿಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಥ ತಾತಾತಿ? ದೇವ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದೀಹಿ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥಿ, ಜೇಟ್ಠಭಾತಿಕಸ್ಸ ನೋ ಫುಸ್ಸಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಟಿಜಗ್ಗನವರಂ ದೇಥಾತಿ। ‘‘ಅಯಂ ವರೋ ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಯಾ ಜೀವಮಾನೇನ ದಾತು’’ನ್ತಿ ದ್ವೇ ಕಣ್ಣೇ ಪಿದಹಿ। ‘‘ದೇವ, ನ ತುಮ್ಹೇ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ವರಂ ದಾಪಿತಾ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ತುಟ್ಠೇಹಿ ದಿನ್ನೋ। ಕಿಂ, ದೇವ, ರಾಜಕುಲಸ್ಸ ದ್ವೇ ಕಥಾ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ? ಸಚ್ಚವಾದಿತಾಯ ಭಣಿಂಸು।
Rājā tuṭṭho ‘‘tātā, varaṃ vo demī’’ti āha. Te adhivāsetvā gantvā nāgarehi saddhiṃ mantayiṃsu, ‘‘raññā amhākaṃ varo dinno. Kiṃ gaṇhāmā’’ti? Ayyaputtā, tumhākaṃ hatthiassādayo na dullabhā , buddharatanaṃ pana dullabhaṃ, na sabbakālaṃ uppajjati, tumhākaṃ jeṭṭhabhātikassa phussabuddhassa paṭijagganavaraṃ gaṇhathāti. Te ‘‘evaṃ karissāmā’’ti nāgarānaṃ paṭissuṇitvā katamassukammā sunhātā suvilittā rañño santikaṃ gantvā, ‘‘deva, no varaṃ dethā’’ti yāciṃsu. Kiṃ gaṇhissatha tātāti? Deva, amhākaṃ hatthiassādīhi attho natthi, jeṭṭhabhātikassa no phussabuddhassa paṭijagganavaraṃ dethāti. ‘‘Ayaṃ varo na sakkā mayā jīvamānena dātu’’nti dve kaṇṇe pidahi. ‘‘Deva, na tumhe amhehi balakkārena varaṃ dāpitā, tumhehi attano ruciyā tuṭṭhehi dinno. Kiṃ, deva, rājakulassa dve kathā vaṭṭantī’’ti? Saccavāditāya bhaṇiṃsu.
ರಾಜಾ ವಿನಿವತ್ತಿತುಂ ಅಲಭನ್ತೋ – ‘‘ತಾತಾ, ಸತ್ತ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಸತ್ತ ಮಾಸೇ ಸತ್ತ ಚ ದಿವಸೇ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ‘‘ಸುನ್ದರಂ, ದೇವ, ಪಾಟಿಭೋಗಂ ದೇಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಪಾಟಿಭೋಗಂ ತಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಅಮರಣಪಾಟಿಭೋಗಂ ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ತಾತಾ, ಅಯುತ್ತಂ ಪಾಟಿಭೋಗಂ ದಾಪೇಥ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಏವಂ ಪಾಟಿಭೋಗಂ ದಾತುಂ, ತಿಣಗ್ಗೇ ಉಸ್ಸಾವಬಿನ್ದುಸದಿಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಜೀವಿತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ನೋ ಚೇ, ದೇವ, ಪಾಟಿಭೋಗಂ ದೇಥ, ಮಯಂ ಅನ್ತರಾ ಮತಾ ಕಿಂ ಕುಸಲಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ, ತಾತಾ, ಛ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ದೇಥಾ’’ತಿ। ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ, ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ಪಞ್ಚ, ಚತ್ತಾರಿ, ತೀಣಿ, ದ್ವೇ, ಏಕಂ ಸಂವಚ್ಛರಂ ದೇಥ’’। ‘‘ಸತ್ತ, ಛ ಮಾಸೇ ದೇಥ…ಪೇ॰… ಮಾಸಡ್ಢಮತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ। ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ, ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ಸತ್ತದಿವಸಮತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ದೇವಾತಿ ಸತ್ತ ದಿವಸೇ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು’’। ರಾಜಾ ಸತ್ತ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಸತ್ತ ಮಾಸೇ ಸತ್ತ ದಿವಸೇ ಕತ್ತಬ್ಬಸಕ್ಕಾರಂ ಸತ್ತಸುಯೇವ ದಿವಸೇಸು ಅಕಾಸಿ।
Rājā vinivattituṃ alabhanto – ‘‘tātā, satta saṃvacchare satta māse satta ca divase upaṭṭhahitvā tumhākaṃ dassāmī’’ti āha. ‘‘Sundaraṃ, deva, pāṭibhogaṃ dethā’’ti. ‘‘Kissa pāṭibhogaṃ tātā’’ti? ‘‘Ettakaṃ kālaṃ amaraṇapāṭibhogaṃ devā’’ti. ‘‘Tātā, ayuttaṃ pāṭibhogaṃ dāpetha, na sakkā evaṃ pāṭibhogaṃ dātuṃ, tiṇagge ussāvabindusadisaṃ sattānaṃ jīvita’’nti. ‘‘No ce, deva, pāṭibhogaṃ detha, mayaṃ antarā matā kiṃ kusalaṃ karissāmā’’ti? ‘‘Tena hi, tātā, cha saṃvaccharāni dethā’’ti. ‘‘Na sakkā, devā’’ti. ‘‘Tena hi pañca, cattāri, tīṇi, dve, ekaṃ saṃvaccharaṃ detha’’. ‘‘Satta, cha māse detha…pe… māsaḍḍhamattaṃ dethā’’ti. ‘‘Na sakkā, devā’’ti. ‘‘Tena hi sattadivasamattaṃ dethā’’ti. ‘‘Sādhu, devāti satta divase sampaṭicchiṃsu’’. Rājā satta saṃvacchare satta māse satta divase kattabbasakkāraṃ sattasuyeva divasesu akāsi.
ತತೋ ಪುತ್ತಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಪೇಸೇತುಂ ಅಟ್ಠಉಸಭವಿತ್ಥತಂ ಮಗ್ಗಂ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇಸಿ, ಮಜ್ಝಟ್ಠಾನೇ ಚತುಉಸಭಪ್ಪಮಾಣಂ ಪದೇಸಂ ಹತ್ಥೀಹಿ ಮದ್ದಾಪೇತ್ವಾ ಕಸಿಣಮಣ್ಡಲಸದಿಸಂ ಕತ್ವಾ ವಾಲುಕಾಯ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಾಭಿಕಿಣ್ಣಮಕಾಸಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಕದಲಿಯೋ ಚ ಪುಣ್ಣಘಟೇ ಚ ಠಪಾಪೇತ್ವಾ ಧಜಪಟಾಕಾ ಉಕ್ಖಿಪಾಪೇಸಿ। ಉಸಭೇ ಉಸಭೇ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣಾಪೇಸಿ, ಅಪರಭಾಗೇ ದ್ವೀಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಗನ್ಧಮಾಲಾಪುಪ್ಫಾಪಣೇ ಪಸಾರಾಪೇಸಿ। ಮಜ್ಝಟ್ಠಾನೇ ಚತುಉಸಭವಿತ್ಥಾರಸ್ಸ ಅಲಙ್ಕತಮಗ್ಗಸ್ಸ ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಉಸಭವಿತ್ಥಾರೇ ಮಗ್ಗೇ ಖಾಣುಕಣ್ಟಕೇ ಹರಾಪೇತ್ವಾ ದಣ್ಡದೀಪಿಕಾಯೋ ಕಾರಾಪೇಸಿ। ರಾಜಪುತ್ತಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಆಣಾಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನೇ ಸೋಳಸಉಸಭಮಗ್ಗಂ ತಥೇವ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇಸುಂ।
Tato puttānaṃ vasanaṭṭhānaṃ satthāraṃ pesetuṃ aṭṭhausabhavitthataṃ maggaṃ alaṅkārāpesi, majjhaṭṭhāne catuusabhappamāṇaṃ padesaṃ hatthīhi maddāpetvā kasiṇamaṇḍalasadisaṃ katvā vālukāya santharāpetvā pupphābhikiṇṇamakāsi, tattha tattha kadaliyo ca puṇṇaghaṭe ca ṭhapāpetvā dhajapaṭākā ukkhipāpesi. Usabhe usabhe pokkharaṇiṃ khaṇāpesi, aparabhāge dvīsu passesu gandhamālāpupphāpaṇe pasārāpesi. Majjhaṭṭhāne catuusabhavitthārassa alaṅkatamaggassa ubhosu passesu dve dve usabhavitthāre magge khāṇukaṇṭake harāpetvā daṇḍadīpikāyo kārāpesi. Rājaputtāpi attano āṇāpavattiṭṭhāne soḷasausabhamaggaṃ tatheva alaṅkārāpesuṃ.
ರಾಜಾ ಅತ್ತನೋ ಆಣಾಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಕೇದಾರಸೀಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನೋ, ‘‘ತಾತಾ, ಮಯ್ಹಂ ದಕ್ಖಿಣಕ್ಖಿಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಾ ವಿಯ ಗಚ್ಛಥ, ಏವಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗತಾ ಪನ ಬುದ್ಧಾನಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಕರೇಯ್ಯಾಥ। ಮಾ ಸುರಾಸೋಣ್ಡಾ ವಿಯ ಪಮತ್ತಾ ವಿಚರಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಆಹ। ತೇ ‘‘ಜಾನಿಸ್ಸಾಮ ಮಯಂ, ದೇವಾ’’ತಿ ಸತ್ಥಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತಾ, ವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ನಿಯ್ಯಾತೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸತ್ಥಾರಂ ಪಟಿಜಗ್ಗನ್ತಾ ಕಾಲೇನ ಥೇರಾಸನೇ, ಕಾಲೇನ ಮಜ್ಝಿಮಾಸನೇ, ಕಾಲೇನ ಸಙ್ಘನವಕಾಸನೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ದಾನಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಮಾನಾನಂ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಜನಾನಂ ಏಕಸದಿಸಮೇವ ಅಹೋಸಿ। ತೇ ಉಪಕಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಯ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಕಥಂ ನು ಖೋ ಸತ್ಥು ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ? ಅಥ ನೇಸಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಬುದ್ಧಾ ನಾಮ ಧಮ್ಮಗರುನೋ, ನ ಆಮಿಸಗರುನೋ, ಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಮಾನಾ ಮಯಂ ಸತ್ಥು ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಗಹೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ದಾನಸಂವಿಧಾಯಕೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತಾ, ಇಮಿನಾವ ನೀಹಾರೇನ ಯಾಗುಭತ್ತಖಾದನೀಯಾದೀನಿ ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಾ ದಾನಂ ಪವತ್ತೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದಾನಸಂವಿದಹನಪಲಿಬೋಧಂ ಛಿನ್ದಿಂಸು।
Rājā attano āṇāpavattiṭṭhānassa kedārasīmaṃ gantvā satthāraṃ vanditvā paridevamāno, ‘‘tātā, mayhaṃ dakkhiṇakkhiṃ uppāṭetvā gaṇhantā viya gacchatha, evaṃ gaṇhitvā gatā pana buddhānaṃ anucchavikaṃ kareyyātha. Mā surāsoṇḍā viya pamattā vicaritthā’’ti āha. Te ‘‘jānissāma mayaṃ, devā’’ti satthāraṃ gahetvā gatā, vihāraṃ kāretvā satthu niyyātetvā tattha satthāraṃ paṭijaggantā kālena therāsane, kālena majjhimāsane, kālena saṅghanavakāsane tiṭṭhanti. Dānaṃ upaparikkhamānānaṃ tiṇṇampi janānaṃ ekasadisameva ahosi. Te upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya cintayiṃsu – ‘‘kathaṃ nu kho satthu ajjhāsayaṃ gaṇheyyāmā’’ti? Atha nesaṃ etadahosi – ‘‘buddhā nāma dhammagaruno, na āmisagaruno, sīle patiṭṭhamānā mayaṃ satthu ajjhāsayaṃ gahetuṃ sakkhissāmā’’ti dānasaṃvidhāyake manusse pakkosāpetvā, ‘‘tātā, imināva nīhārena yāgubhattakhādanīyādīni sampādentā dānaṃ pavattethā’’ti vatvā dānasaṃvidahanapalibodhaṃ chindiṃsu.
ಅಥ ನೇಸಂ ಜೇಟ್ಠಭಾತಾ ಪಞ್ಚಸತೇ ಪುರಿಸೇ ಆದಾಯ ದಸಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಯ ದ್ವೇ ಕಾಸಾಯಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಉದಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಮಾನೋ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ। ಮಜ್ಝಿಮೋ ತೀಹಿ, ಕನಿಟ್ಠೋ ದ್ವೀಹಿ ಪುರಿಸಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ತಥೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ। ತೇ ಯಾವಜೀವಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು। ಸತ್ಥಾ ತೇಸಂಯೇವ ಸನ್ತಿಕೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ।
Atha nesaṃ jeṭṭhabhātā pañcasate purise ādāya dasasu sīlesu patiṭṭhāya dve kāsāyāni acchādetvā kappiyaṃ udakaṃ paribhuñjamāno vāsaṃ kappesi. Majjhimo tīhi, kaniṭṭho dvīhi purisasatehi saddhiṃ tatheva paṭipajji. Te yāvajīvaṃ satthāraṃ upaṭṭhahiṃsu. Satthā tesaṃyeva santike parinibbāyi.
ತೇಪಿ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದ್ವಾನವುತಿಕಪ್ಪೇ ಮನುಸ್ಸಲೋಕತೋ ದೇವಲೋಕಂ, ದೇವಲೋಕತೋ ಚ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಸಂಸರನ್ತಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥುಕಾಲೇ ದೇವಲೋಕಾ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು। ತೇಸಂ ದಾನಗ್ಗೇ ಬ್ಯಾವಟೋ ಮಹಾಅಮಚ್ಚೋ ಅಙ್ಗಮಗಧಾನಂ ರಾಜಾ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತೇ ತಸ್ಸೇವ ರಞ್ಞೋ ರಟ್ಠೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು। ಜೇಟ್ಠಭಾತಾ ಜೇಟ್ಠೋವ ಜಾತೋ, ಮಜ್ಝಿಮಕನಿಟ್ಠಾ ಮಜ್ಝಿಮಕನಿಟ್ಠಾಯೇವ। ಯೇಪಿ ತೇಸಂ ಪರಿವಾರಮನುಸ್ಸಾ, ತೇ ಪರಿವಾರಮನುಸ್ಸಾವ ಜಾತಾ। ತೇ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ತಯೋಪಿ ಜನಾ ತಂ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಂ ಆದಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಾಪಸಾ ಹುತ್ವಾ ಉರುವೇಲಾಯಂ ನದೀತೀರೇಯೇವ ವಸಿಂಸು। ಅಙ್ಗಮಗಧವಾಸಿನೋ ಮಾಸೇ ಮಾಸೇ ತೇಸಂ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಅಭಿಹರನ್ತಿ।
Tepi kālaṃ katvā tato paṭṭhāya dvānavutikappe manussalokato devalokaṃ, devalokato ca manussalokaṃ saṃsarantā amhākaṃ satthukāle devalokā cavitvā manussaloke nibbattiṃsu. Tesaṃ dānagge byāvaṭo mahāamacco aṅgamagadhānaṃ rājā bimbisāro hutvā nibbatti. Te tasseva rañño raṭṭhe brāhmaṇamahāsālakule nibbattiṃsu. Jeṭṭhabhātā jeṭṭhova jāto, majjhimakaniṭṭhā majjhimakaniṭṭhāyeva. Yepi tesaṃ parivāramanussā, te parivāramanussāva jātā. Te vuddhimanvāya tayopi janā taṃ purisasahassaṃ ādāya nikkhamitvā tāpasā hutvā uruvelāyaṃ nadītīreyeva vasiṃsu. Aṅgamagadhavāsino māse māse tesaṃ mahāsakkāraṃ abhiharanti.
ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಕತಾಭಿನಿಕ್ಖಮನೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೋ ಯಸಾದಯೋ ಕುಲಪುತ್ತೇ ವಿನೇತ್ವಾ ಸಟ್ಠಿ ಅರಹನ್ತೇ ಧಮ್ಮದೇಸನತ್ಥಾಯ ದಿಸಾಸು ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ – ‘‘ತೇ ತಯೋ ಜಟಿಲಭಾತಿಕೇ ದಮೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉರುವೇಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನೇಕೇಹಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಸತೇಹಿ ತೇಸಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ। ಸೋ ತಂ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಧರಂ ಸಮಣಸಹಸ್ಸಂ ಆದಾಯ ಗಯಾಸೀಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇಹಿ ಪರಿವಾರಿತೋ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, – ‘‘ಕತರಾ ನು ಖೋ ಏತೇಸಂ ಧಮ್ಮಕಥಾ ಸಪ್ಪಾಯಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ, ‘‘ಇಮೇ ಸಾಯಂಪಾತಂ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರನ್ತಿ। ಇಮೇಸಂ ದ್ವಾದಸಾಯತನಾನಿ ಆದಿತ್ತಾನಿ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಾನಿ ವಿಯ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಂ ಇಮೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಮಕಾಸಿ। ಅಥ ನೇಸಂ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ಇಮಂ ಆದಿತ್ತಪರಿಯಾಯಂ ಅಭಾಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ ತೇಸಂ ಸಪ್ಪಾಯಧಮ್ಮದೇಸನಂ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ತಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಮನ್ತೇಸೀ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಆದಿತ್ತನ್ತಿ ಪದಿತ್ತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಇತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ದುಕ್ಖಲಕ್ಖಣಂ ಕಥಿತಂ।
Atha amhākaṃ bodhisatto katābhinikkhamano anupubbena sabbaññutaṃ patvā pavattitavaradhammacakko yasādayo kulaputte vinetvā saṭṭhi arahante dhammadesanatthāya disāsu uyyojetvā sayaṃ pattacīvaramādāya – ‘‘te tayo jaṭilabhātike damessāmī’’ti uruvelaṃ gantvā anekehi pāṭihāriyasatehi tesaṃ diṭṭhiṃ bhinditvā te pabbājesi. So taṃ iddhimayapattacīvaradharaṃ samaṇasahassaṃ ādāya gayāsīsaṃ gantvā tehi parivārito nisīditvā, – ‘‘katarā nu kho etesaṃ dhammakathā sappāyā’’ti cintento, ‘‘ime sāyaṃpātaṃ aggiṃ paricaranti. Imesaṃ dvādasāyatanāni ādittāni sampajjalitāni viya katvā desessāmi, evaṃ ime arahattaṃ pāpuṇituṃ sakkhissantī’’ti sanniṭṭhānamakāsi. Atha nesaṃ tathā dhammaṃ desetuṃ imaṃ ādittapariyāyaṃ abhāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘bhikkhū āmantesīti tesaṃ sappāyadhammadesanaṃ vicinitvā taṃ desessāmīti āmantesī’’ti. Tattha ādittanti padittaṃ sampajjalitaṃ. Sesaṃ vuttanayameva. Iti imasmiṃ sutte dukkhalakkhaṇaṃ kathitaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೬. ಆದಿತ್ತಸುತ್ತಂ • 6. Ādittasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೬. ಆದಿತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Ādittasuttavaṇṇanā
